Regio TERF in W.O. 1

De Opdracht - Literatuurstudie - Verhaallijnen - Opportuniteiten ihkv herdenkingen 2014-2018

Literatuurstudie - Bibliografie - Samenvatting = het verhaal van regio TERF in W.O. 1

Bibliografie CRITERIA - Relevante publicaties - Geen diepgaand historisch onderzoek

Bibliografie WERKWIJZE - Op zoek in archieven, bibliotheken, docucentra - Tips vanuit klankbordgroep en andere experts

Bibliografie

Bibliografie Ruim 100 publicaties geïnventariseerd:

Literatuurstudie - Bibliografie - Samenvatting = het verhaal van regio TERF in W.O. 1

Samenvatting CRITERIA -chronologisch - beknopt (50 blzn) - met aandacht voor de hele regio - met aandacht voor het grotere verhaal - wetenschappelijk (voetnoten)

Bibliografie WERKWIJZE - Alle publicaties uit bibliografie diagonaal gelezen - Na gesprekken met klankbordgroep en experts selectie gemaakt - 25 relevante publicaties gebruikt - opsomming van feiten + duiding bij groter geheel

Samenvatting - chronologisch en thematisch: het begin de eerste vijanden vluchtelingen echt oorlog! schuwe maandag lazaretten en begraafplaatsen vliegvelden het bestuur nieuwe wetten inkwartieringen de eerste oorlogswinter spionnen en verzet gas! geen nieuws van het front 3 e slag van Ieper de laatste oorlogswinter het Duitse lenteoffensief Stellungen en Riegel het eindoffensief het einde wederopbouw

Samenvatting de thema s HET BEGIN Burgerwacht op het Polenplein te Roeselare

DE EERSTE VIJANDEN Duitse verkenners te Hooglede Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s

Samenvatting de thema s VLUCHTELINGEN Vluchtelingen uit Klerken trekken richting Lichtervelde

Samenvatting de thema s ECHT OORLOG! Schotten graven zich in nabij Dadizele

SCHUWE MAANDAG Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s Joye s molen te Staden werd tijdens Schuwe Maandag in brand gestoken.

Samenvatting de thema s LAZARETTEN EN BEGRAAFPLAATSEN In het Gildenhuis te Izegem werd een lazaret ingericht.

Samenvatting de thema s LAZARETTEN EN BEGRAAFPLAATSEN Op de Waterdamhoek te Moorslede werd een begraafplaats opgericht.

Samenvatting de thema s VLIEGVELDEN Neergestort vliegtuig op het vliegveld bij kasteel Pélichy te Gits.

Samenvatting de thema s HET BESTUUR De Duitse generale staf in het kasteel van Ingelmunster Wegwijzer naar Ortskommandantur Hooglede

NIEUWE WETTEN Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s

INKWARTIERINGEN Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s In Dadizele werden Duitse soldaten ingekwartierd bij burgers.

Samenvatting de thema s DE EERSTE OORLOGSWINTER Duits muziekkorps gaat door de straten van Westrozebeke

SPIONNEN EN VERZET Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s Fragment uit I was a spy het verhaal van Martha Cnockaert uit Westrozebeke.

Samenvatting de thema s GAS! Franse krijgsgevangen op de Markt van Roeselare na de 2 e slag van Ieper.

Samenvatting de thema s GEEN NIEUWS VAN HET FRONT Bomkrater te Ingelmunster juni 1917 Duitse muzikanten te voor het officierencasino te Rumbeke.

Samenvatting de thema s 3 E SLAG VAN IEPER Het klooster van Moorslede na de 3 e slag van Ieper

Samenvatting de thema s DE LAATSTE OORLOGSWINTER

Samenvatting de thema s HET DUITSE LENTEOFFENSIEF Vanuit Staden werd met scheepsgeschut op rails het front onder vuur genomen.

STELLUNGEN EN RIEGEL Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s Bunkercomplex Warschau op de Tiendenberg te Westrozebeke.

HET EINDOFFENSIEF Regio TERF in W.O. 1 Samenvatting de thema s Franse soldaten in het heroverde Hooglede.

Samenvatting de thema s HET EINDE EN DE WEDEROPBOUW Barakken deden na de oorlog dienst als gemeentehuis, kerk en pastorie te Moorslede.

Verhaallijnen CRITERIA - regio onderscheiden - 10-tal

VOORSTELLEN Regio TERF in W.O. 1 Verhaallijnen - Schuwe Maandag - Kinderen in bezet gebied - Vrouwen in bezet gebied - De gewone mens in de oorlog (relaties, gevoelens, vertier, ellende, ) - De maatschappij in bezet gebied (wetten, verordeningen, bevoorrading, militair en burgerlijk bestuur,.) - Duitse infrastructuur: pionierparken, begraafplaatsen, verdedigingslinies, - Gedwongen arbeid: krijgsgevangen en dwangarbeiders - Spionnage en verzet - Kunst in bezet gebied - Het eindoffensief - Wederopbouw

SCHUWE MAANDAG Regio TERF in W.O. 1 Verhaallijnen Waarom? - Sterk verhaal - Zich onderscheiden binnen ruimer W.O. 1-verhaal - Mogelijke link met bv. Leuven, Aarschot, - Regiodekkend Ontsluiten -(gps-)route - herdenkingsevenement bv: concert, theaterwandeling, -Colloquium over o.a. hysterie (ism bv. Leuven)

Verhaallijnen KINDEREN IN BEZET GEBIED Waarom? - Verder werken op kindereninbezetgebied.be - Thema spreekt ruime publiek aan - Nieuwe projecten met scholen, jeugd -bewegingen, = veel mogelijkheden - Link leggen met de Westhoek (school Wulveringem, kolonies, ) Subverhalen - Onderwijs - Relatie kind-soldaat - Spelen - Gescheiden gezinnen / wezen Kiekje genomen te Beveren.

Verhaallijnen KINDEREN IN BEZET GEBIED Ontsluiten - educatieve projecten met o.a. scholen - publicatie - tentoonstelling Kiekje genomen te Beveren.

Verhaallijnen VROUWEN IN BEZET GEBIED Waarom? - Veel mogelijke verhaallijnen: dwangarbeid, verpleegsters, prostitutie, - Mogelijke samenwerking met bv. Poperinge - Thema spreekt ruime publiek aan Ontsluiten - Gidsbeurten - Tentoonstellingen (rond 1 of meer thema s) - Publicaties (rond 1 of meer thema s) In Izegem maken vrouwen kransen voor de graven van gesneuvelde soldaten.

Verhaallijnen DE KLEINE MENS IN DE GROTE OORLOG Waarom? - zowel burgers als militairen - relaties, correspondentie, uiting van gevoelens - vreugde en verdriet, ellende en vertier (cafés, casino s, etc ) - het leven achter het front de andere kant - Individuele verhalen (bv. Roland Garros) Vergt nog wat onderzoek! Ontsluiten -evenementen: concerten, theaterwandelingen, - publicaties Te Beveren houden soldaten een concert waar ook de burgers van genieten.

Verhaallijnen DRAAIBOEK VOOR EEN BEZETTING Waarom? - Belangrijke verhaallijn voor regio - Veel thema s: Wetten, verordeningen, bevoorrading, burgerlijk en militair bestuur, - Het Duitse verhaal - teloorgang industrie Ontsluiten - Digitaal op portaalsite - Tentoonstelling - Samenwerking met bedrijven Het hulp- en voedingscomité te Izegem.

Verhaallijnen DUITSE INFRASTRUCTUUR Waarom? - Weinig restanten: nadenken over dit erfgoed - Belangrijke verhaallijn voor regio (profileren!) - Veel verhaallijnen: hospitalen, pionierparken, begraafplaatsen, spoorwegen, vliegvelden, - Ideaal voor specifieke vormen van ontsluiting: vroeger en nu, evenementen, routes, gidsbeurten,... Ontsluiten - (openlucht)tentoonstelling - restauratie/consolidatie/revalorisatie sites - (gps-)routes - gidsbeurten Autopark te Izegem

Verhaallijnen GEDWONGEN ARBEID = krijgsgevangenen en dwangarbeiders Waarom? - onbekend verhaal - nood aan verder onderzoek = uitdaging - zich onderscheiden binnen W.O.1-verhaal Russische krijgsgevangen te Staden Ontsluiten - tentoonstelling - publicatie

Verhaallijnen SPIONNAGE EN VERZET Waarom? - zich onderscheiden binnen W.O.1-verhaal - boeiende verhaallijn aantrekkelijk - vergt nog meer onderzoek = uitdaging Ontsluiten - theaterwandeling - filmvertoning (I was a spy) - vrt-project (2014-2018) fictiereeks - publicatie

Verhaallijnen KUNST IN BEZET GEBIED Waarom? - veel Duitse kunstenaars in regio: Vb: Rudolf Lange, Otto Dix, Adolf Hitler, - ook andere kunst: kunst van burgers, loopgravenkunst, - spreekt ruimer (ander) publiek aan - vergt meer onderzoek Ontsluiten - tentoonstelling - publicaties Otto Dix

Verhaallijnen KUNST IN BEZET GEBIED Rudolf Lange Oostnieuwkerke

HET EINDOFFENSIEF Regio TERF in W.O. 1 Verhaallijnen Waarom? - speelt zich voor groot deel in de regio af - heel veel subverhalen: verschillende slagen (Stadenberg, Westrozebeke, ), verwoesting door terugtrekkende Duitsers, De Winde, nazorg en bezetting door o.a. Fransen, Ontsluiten - (gps-)routes, gidsbeurten, - evenementen: concert, herdenkingen, Belgische brancardier bij hulppost Dadizele

WEDEROPBOUW Waarom? - bijzondere rol van Roeselare - vele architecten in regio Regio TERF in W.O. 1 Verhaallijnen Ontsluiten - digitaal (via portaalsite) - tentoonstelling - route/gidsbeurt

Opportuniteiten CRITERIA - op basis van verhaallijnen - vormen van ontsluiting = opgenomen in verhaallijnen

Opportuniteiten TIJDSLIJN 2014 - Schuwe Maandag - De maatschappij in bezet gebied 2015 - Kinderen in bezet gebied - Duitse infrastructuur 2016 - Vrouwen in bezet gebied - Spionage en verzet 2017 - De gewone mens in de oorlog - Gedwongen arbeid 2018 - Kunst in bezet gebied - Het eindoffensief 2019 - Wederopbouw OF thema s spreiden over meerdere jaren

Opportuniteiten - Elke verhaallijn of thema is toepasbaar op iedere gemeente van de regio TERF. - Met deze verhaallijnen kan TERF zich profileren binnen het ruime W.O. 1-verhaal. - Enkele verhaallijnen hebben nog nood aan diepgaand onderzoek regio kan zich op deze manier sterk profileren = vernieuwend! - Veel kansen tot samenwerkingen binnen en buiten de regio. - Vormen van ontsluiting: - Portaalwebsite veertien-achttien met overzicht van alle verhaallijnen + extra duiding - Per verhaallijn voorwerp gebruiken om het verhaal te vertellen - Veel mogelijkheden

Conclusie Binnen de regio TERF bevinden zich tal van sterke verhaallijnen die mits het nodige onderzoek en het investeren van tijd en middelen heel wat aandacht en bezoekers naar de regio kunnen trekken. Vooral samenwerkingen met andere regio s en/of partners kunnen voor beide partijen een grote meerwaarde betekenen.

veertienachttien : de weg naar een herdenking Erfgoedcel TERF

2008 : een eerste verkenning Gezamenlijk najaarsprogramma Ontwikkeling campagnebeeld

2009 : samen op weg Ontwikkeling educatief pakket Kinderen in bezet gebied (ism Oorlog en Vrede in de Westhoek)

2009 : samen op weg Uitschrijven opdracht verhaallijnen WOI in regio TERF Werkgroep WOI : uitwisselen expertise

En nu? Visieontwikkeling : positionering regio in het grotere verhaal Opmaak actieplan door werkgroep WOI Op zoek naar een evenwicht tussen ambities en middelen Verdere uitbouw netwerk Ontwikkeling publiekswebsite www.veertienachttien.be

Meer info? Tips? Opmerkingen? www.erfgoedcelterf.be kim@erfgoedcelterf.be 0496/808285