Dijkwacht 1 Instructie dijkbewaking Het herkennen van de signalen dat er iets mis dreigt te gaan
Basisopleiding Dijkwacht Wat gaan we deze dag doen: 1. Afvragen; wat zie je op de dijk en wat ga je melden. 2. Kennisnemen van oorzaak en achtergrond van dijkfalen. 3. Hoe gaan we dat doen in de praktijk? Maar eerst even terugblikken op dag 1.
Wat ga je doen als je dit ziet?
Basisopleiding Dijkwacht Deel 1 Wat zie je op- en nabij de dijk en wat gaan we melden via het schadeformulier?
Schaderegistartieformulieren We beperken ons vandaag tot deze 4. Pak steeds het betreffende schadeformulier er bij.
Overloop / overslag Golfoverslag Als er alleen tijdens een golf water over de dijkkruin heen stroomt Overlopen waterkering Als er continue water over de dijkkruin stroomt. Vrijboord Hoever staat het water onder de kruin? Verticaal meten!!
Opmeten scheur (weg)
Scheuren Opmeten scheur (gras) Waterzijde Landzijde Piketten lengte: 20 30 cm. L2 Diepte scheur: tussen piketten Opmeten: Lengte (vraag 2) Diepte (vraag 3) Breedte (vraag 4) Hoogteverschil naast de scheur (vraag 12) Breedte scheur: tussen piketten L1 Lengte scheur zo recht mogelijk over scheur
Scheuren Bij scheuren in het talud de afstand tot de kruinlijn vermelden. (schuin gemeten) Wat melden? 1. - Nieuwe scheuren. 2. - Oude scheuren die erger worden Probleem: Er zijn duizenden bestaande scheuren in asfalt van de weg. ( deze niet melden, eventueel markeren)
Uittredend water
Wat is wat? Uittredend water kwelwater Kwel, is water dat binnendijks uit de grond komt. Een Wel, is een waterstroom die binnendijks geconcentreerd uit de grond stroomt. Zandmeevoerende wel. Je ziet een zandkrater Piping (Engels) = ondermijning van de dijk door wegvloeien van zand van onder de dijk. Zandmeevoerende wel
Zandmeevoerende wel (kratervormig) Uittredend water Een wellen-veld met vele kleine zandmeevoerende wellen (vraag 13) Een forse wel Zandmeevoerende wel (een grote ) Vraag 10: Hoeveel uitkomend zand? Als je niet meer kan dragen: <15kg, dan is het veel. Vraag 7: snel
Kenmerkende zandkrater bij zandmeevoerende wel Uittredend water Dit is de situatie ná hoogwater Diameter krater (vraag 12)
Zandmeevoerende wel opsporen Uittredend water Wellen komen vaak op dezelfde plaatsen voor. Inspectie, denk vooral aan de watergangen nabij de dijk en waar de grond geroerd is. (leidingen, gebouwen, gaten omgewaaide bomen) In kolken/wielen, let op verkleuring van het water. (vraag 8) Infraroodscan (met vliegtuig of drone). Hoe dichter bij de dijk, hoe gevaarlijker de wel. Dus wees daar extra kritisch!
Vervorming De dijk is te zwak en verliest de benodigde stabiliteit. Wat zie je?: - afschuiving talud, - scheuren in dijk, - opdrijven achterland en/of - verzakken van de dijk. Bijzondere aandacht voor: Verweking binnentalud (vraag 10)
Verweking Herkennen verweking: (vraag 10) - drassig binnentalud - drassige dijkvoet - uittreden water Vervorming Je kunt het niet van afstand zien, dus: Je moet op talud en maaiveld lopen! Opsporen door te letten op uitspuiten van water bij je voetstappen! (Bij regen en dooi moeilijk waar te nemen) Verwekingsgrens op talud vanaf de dijkteen schuin opmeten!
Afglijden binnentalud Vervorming Afglijden van het binnentalud is de vervolgfase van verweking. Daarom is het opsporen van verweking zo belangrijk! Grond glijdt van talud en rolt over de berm Afglijden afdeklaag binnentalud
Let ook altijd op of de sloot is dichtgedrukt. Vervorming
Afschuiven van de dijk Afschuiving door cirkelvormig glijvlak. Kenmerken: Vervorming Verzakken bovenste deel van de dijk Omhoog komen bodem bij dijkteen
Stabiliteit buitentalud Stabiliteitsverlies buitentalud. Wateroverdruk in dijklichaam na snelle val op de rivier. Vervorming Dijkwacht: Bij vallend water op het buitentalud letten! Afschuiven buitentalud
Basisopleiding Dijkwacht We gaan nu met een paar voorbeelden oefenen. Aan de hand enkele foto s bedenk je of je een melding maakt en zo ja welk(e) formulier(en) je gebruikt. Op deze en de volgende drie dia s worden foto s van schadebeelden gegeven. Deelnemers werken hieraan in groepjes. Daarna centraal bespreken.
2 1 3 Ga je rapporteren? Zo ja; Welk formulier? 4
7 5 6 9 8 Ga je rapporteren? Zo ja; Welk formulier?
10 11 Ga je rapporteren? Zo ja; Welk formulier? 12 13
Basisopleiding Dijkwacht Deel 2 We gaan kennisnemen van oorzaak en achtergronden van dijkfalen en welke maatregelen genomen kunnen worden.
Overslag OVERLOOP OVERSLAG Gevolgen voor de dijk bij golfoverslag of overlopen In 1953 oorzaak nr. 1 voor bezwijken van de dijk! Overlopen dijk: Vollopen van de polder, dat gaat nog niet zo snel!!!!! De gevolgen: 1. Erosie binnentalud 2. Verweking door indringen water, Gevolg: dijk vervormt.
Overlopen voorkomen OVERLOOP OVERSLAG De maatregel: Ophogen dijk met zandzakken, bigbags of hogedruk strobalen. Aan de rivierzijde op de kruin. Wegberm afdekken. (voorkom intreden water in wegcunet) Niet meer gewicht aanbrengen dan strikt nodig is. (de dijk is niet berekend op extra hoogwater) Bij vallend water bedacht zijn op instabiliteit van buitentalud. dijkwacht: goed opletten!!! Dus:
Piping/kwel Kwel Treedt altijd op. Alleen gevaar bij zandmeevoerende wellen!!! PIPING KWEL Ondermijning door kwel is de meest voorkomende oorzaak van dijkdoorbraak in bovenrivierengebied
Filmpje piping the movie
Maatregelen bij zandmeevoerende wellen PIPING KWEL * Afdekken wel Waterdoorlatend / zanddichtdoek met grind belasten * Opkisten wel (tegendruk) Gevaar bij opkisten: Door verhogen waterdruk kan op ongunstiger punt een wel of instabiliteit ontstaan!!!! De dijkwacht moet hier goed op letten!!!!
Maatregelen bij zandmeevoerende wellen PIPING KWEL Opkisten wel (tegendruk) Afdekken (doorlatend) doek en grind/zandzakken
Basisopleiding Dijkwacht PIPING KWEL Nog even wat filmbeelden van wellen en piping (als er nog tijd voor is?)
Verweking Vervorming Verweking is de voorloper van vervorming! Verweking dijk, door waterindringing (ook regenwater!) (Vooral bij langdurig hoogwater of een tweede hoogwatergolf) Gevolgen: Toename gewicht van de dijk Afname stabiliteit Afschuiven bovenlaag binnentalud (scheurvorming)
Maatregel bij verweking Vervorming Drain en doek tegen talud Goed drainerend zand tegen het binnentalud (Niet met zware zandtransporten over de dijk rijden!)
Marco-stabiliteit Macro-stabiliteitsverlies (Cirkelvormig glijvlak, zit dieper in de dijk) Oorzaken: - Hoge waterstand in de dijk - Verkeersbelasting - Opdrijven achterland klei Vervorming afschuiving zand
Maatregel stabiliteit Vervorming Gewichtsberm aan binnenteen (alleen op het onderste deel van de cirkel) Geen extra gewicht op de dijk, dus zand aanvoeren vanuit het achterland.
Opdrijven Vervorming Opdrijven binnendijkse kleilaag. (waterdruk groter dan gewicht afdekkende kleilaag) Gevolg: - stabiliteitsverlies. - na openbarsten; gevaar voor zandmeevoerende wellen
Opdrijven Voorbeeld: Wilnis afschuiven boezemkade. Vervorming Remedie: gewichtsberm Hier is de grond opgedreven en de kade is verschoven.
Stabiliteit buitentalud Stabiliteitsverlies buitentalud. Vervorming Remedie: Aanbrengen noodbestorting op buitentalud
Basisopleiding Dijkwacht Deel 3 We gaan naar buiten, om het werk op- en nabij de dijk te ervaren. Daarna komen we hier terug voor een korte oefening en gaan we deze cursusdag afronden.
Basisopleiding Dijkwacht Deel 4 We gaan aan de slag met de schade-registratieformulieren.
Rapporteren van bevinden De dijkwachten zijn de oren en ogen van de organisatie We gaan in groepjes van 3 oefenen met de situatie op de volgende foto s.
Locatie: 50 bovenstrooms DD104 Binnendijkse sloot, 30 m vanaf dijkteen Locatie: 10 m benedenstrooms van DD109, binnendijks
Basisopleiding Dijkwacht De twee ingevulde formulieren bespreken.
Basisopleiding Dijkwacht Reflectie op de cursusdag. Wat hebben we geleerd? Zijn onze doelstellingen gehaald? Het huiswerk wordt nu uitgereikt.
Basisopleiding Dijkwacht Bij de strijd tegen hoogwater geldt: Op de dijk kun je winnen, binnenblijven betekent verliezen Veel succes toegewenst!!