Energieloket particuliere woningen 2012-2015 Mei 2012
Inhoudsopgave Inleiding... 3 Leeswijzer... 4 Hoofdstuk 1 Terugblik... 5 1.1 Gemeentelijke subsidieregeling Duurzaam Bouwen 2008-2011...5 1.2 Belangrijkste bevindingen subsidieregeling Duurzaam Bouwen Steenwijkerland...5 Hoofdstuk 2 Nieuwe koers met ingang van 2012... 7 2.1 Ontwikkelingen...7 2.2 Wijkgerichte woonlastenneutrale aanpak...8 Hoofdstuk 3 Een woonlastenneutrale aanpak... 9 3.1 Wat is een woonlastenneutrale aanpak?...9 3.2 Een maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl als voorwaarde...9 3.3 Samenwerking lokaal bedrijfsleven...10 Hoofdstuk 4 Een wijkgerichte en een algemene benadering...13 4.1 Wijkgerichte aanpak...13 4.2 Energieloket algemeen...14 Hoofdstuk 5 Begroting en Dekking...15 Bijlage 1 Provinciale regelingen...17 Bijlage 2 Bronvermelding...18 2
Inleiding Terugblik De afgelopen jaren hebben we een energieloketfunctie uitgevoerd gericht op het onder de aandacht brengen van duurzaam wonen bij, met name, particuliere woningeigenaren vooral door de inzet van een subsidieregeling. We hebben door de lancering van een website, organisatie van een duurzame woonbeurs, houden van energiecafés, plaatsen van advertenties, deelname aan klimaatstraatfeest en het betrekken van het lokale bedrijfsleven veel inwoners van Steenwijkerland aangezet tot het treffen van duurzame maatregelen. Nieuwe koers gemeente 2012-2015 We blijven duurzaam wonen stimuleren met ons Energieloket, maar gebruiken een ander vehikel. We zetten niet in op (grootschalige) subsidie, maar gaan uit van een wijkgerichte woonlastenneutraalbenadering. Daarnaast is er ruimte voor het ondersteunen van bijzondere, innovatieve initiatieven die voortvloeien uit deze benadering of bijdragen aan deze benadering. Woonlastenneutraal Bij de woonlastenneutrale aanpak zijn de kosten voor eventuele financiering van de energiebesparende maatregelen in een bestaande woning gelijk of lager dan de daar mee te realiseren besparingen. Er wordt ingezet op een, in stappen te realiseren, energieneutrale woning. Dit arrangement kan alleen tot stand komen als lokale en regionale bedrijven hierin (gevraagd worden te) participeren. Hiermee wordt de lokale economie gestimuleerd en worden condities gecreëerd waarin overheidsstimulering op termijn (vanaf 2015) niet meer nodig of gewenst is. Wijkaanpak Met de woonlastenneutraal aanpak richten wij ons met name op die wijken en kernen waar het grootste besparingspotentieel aanwezig is en waar zich bovendien de minder kapitaalkrachtige eigenaren van bestaande woningen bevinden. Juist voor hen kan de stijgende energierekening in de nabije toekomst een probleem vormen. We richten ons daarom op wijken met goedkopere, oudere particuliere woningen die nageïsoleerd kunnen worden. Nieuwe koers provincie 2012-2015 De provincie zet, in het kader van de Green Deal met de rijksoverheid, met haar Overijsselse Aanpak 2.0 in op het versneld verduurzamen van 10.000 bestaande particuliere woningen in de periode 2012 tot en met 2014. In deze aanpak zijn een premieregeling en zachte leningen voor particuliere woningeigenaren opgenomen. De provincie verwacht van gemeenten een Energieloketfunctie voor deze producten, zoals ook opgenomen is in de Prestatieafspraken Wonen (waarover B&W en Raad zijn of worden geïnformeerd (juni)). 3
Leeswijzer Dit plan van aanpak geeft invulling aan hoe wij vanaf 2012 tot en met 2014 duurzaam wonen als vervolg van de afgelopen jaren willen stimuleren in Steenwijkerland. Het gaat met name om het bevorderen van het treffen van energiebesparende maatregelen in bestaande particuliere woningen in samenwerking met lokale en regionale bedrijven. In hoofdstuk 1 wordt kort teruggeblikt op de inzet en bevindingen in het kader van de gemeentelijke subsidieregeling Duurzaam Bouwen van de afgelopen jaren. In hoofdstuk 2 worden vervolgens relevante ontwikkelingen aangegeven die leiden tot een aangepaste aanpak. De zogenaamde woonlastenneutrale aanpak wordt uitgewerkt in hoofdstuk 3. Hoofdstuk 4 bevat de wijkgerichte benadering en geeft informatie over de algemene communicatie. In hoofdstuk 5 leest u welk financieel plaatje daarbij hoort. De bijlage bevat informatie over de regelingen van de provincie voor particuliere woningeigenaren en bevat ook de bronvermelding. 4
Hoofdstuk 1 Terugblik De afgelopen jaren hebben we gericht ingezet op het onder de aandacht brengen van duurzaam wonen bij, met name, particuliere woningeigenaren. In dit hoofdstuk blikken we terug op onze inzet en onze bevindingen daarmee. Deze lessons learned nemen we mee in onze nieuwe gemeentelijke aanpak 2012-2015. 1.1. Gemeentelijke subsidieregeling Duurzaam Bouwen 2008-2011 De focus van de afgelopen jaren lag op het stimuleren van inwoners tot het verduurzamen van hun (bestaande) particuliere woning vooral door een succesvolle subsidieregeling. In 2010 en 2011 is de subsidieregeling fors uitgebreid door cofinanciering van de provincie. De afgelopen periode hebben we ook middelen in kunnen zetten om deze regeling bekend te maken en duurzaamheid in zijn algemeen onder de aandacht te brengen bij de inwoners van Steenwijkerland. We hebben hiervoor een website gelanceerd, een druk bezochte duurzame woonbeurs gehouden, energiecafés in de kernen en wijken georganiseerd, advertenties en artikelen in de media geplaatst, als gouden ster-gemeente deelgenomen aan het Klimaatstraatfeest en nadrukkelijk de lokale(en deels regionale) bedrijven betrokken bij onze aanpak. 1.2 Belangrijkste bevindingen subsidieregeling In onze raadsbrief van najaar 2011 staat een uitgebreide verantwoording van de subsidieregeling. Hierna volgen de belangrijkste bevindingen: - De subsidieregeling heeft geleid tot veel aanvragen voor PV-panelen van met name bezitters van huizen met een hogere WOZ-waarde dan gemiddeld. Een groot aantal aanvragen is gezamenlijk ingediend (leverde extra subsidie op). De uitvoering van deze maatregelen heeft de lokale bedrijvigheid gestimuleerd; - In de subsidieverordening was een energie prestatie advies of maatwerkadvies energiebesparing (EPA) als voorwaarde opgenomen voor huizen van 10 jaar en ouder (huizen jonger dan 10 jaar zijn al goed geïsoleerd). Deze voorwaarde was opgenomen om aanvragers te stimuleren de Trias Energetica te volgen (eerst de energievraag beperken alvorens de benodigde energie te verduurzamen) en om op basis van een goed advies maatregelen toe te gaan passen. In de praktijk bleek dat een EPA veelal opgesteld werd als de keuze voor een bepaalde maatregel al was gemaakt. Het kan dus zijn dat mensen investeren in PV-panelen, terwijl vloerisolatie ontbreekt; - Met name bezitters van goedkopere, vaak oudere en slecht geïsoleerde huizen, hebben de regeling onvoldoende benut. Terwijl dit waarschijnlijk de inwoners zijn die (in de toekomst) problemen kunnen krijgen met het betalen van de hogere energielasten. Het is namelijk niet ondenkbaar dat in de toekomst de energielasten de financieringskosten van de woning overstijgen; 5
- Hoewel in de subsidieregeling mogelijkheden voor subsidie voor innovatieve maatregelen, energiezuinige nieuwbouw en toepassen van duurzaam bouwen materialen waren opgenomen, is hier weinig gebruik van gemaakt; - Uit het feit dat in 2011 de regeling in 3 maanden is uitgeput, kunnen we afleiden dat onze (communicatie)inspanningen ertoe geleid hebben dat duurzaam wonen een levend onderwerp is geworden in de gemeente, maar ook dat veel mensen geen gebruik meer hebben kunnen maken van de regeling terwijl ze wel geïnteresseerd zijn in verbetering van de energieprestatie van hun woning. 6
Hoofdstuk 2 Nieuwe koers met ingang van 2012 De afgelopen jaren hebben we de markt in Steenwijkerland voor energiebesparende en duurzame maatregelen gestimuleerd met subsidies. Er zijn een aantal ontwikkelingen die het mogelijk en noodzakelijk maken om in de toekomst een aangepaste koers te varen voor het stimuleren van duurzaam wonen in Steenwijkerland. 2.1 Ontwikkelingen Bekendheid duurzaamheid Door de (communicatie-)inspanningen van de afgelopen jaren door gemeente en lokaal bedrijfsleven zijn energiebesparing en opwekking van duurzame energie bekende begrippen in Steenwijkerland. Stijgende energieprijzen De afgelopen 10 jaar zijn de energieprijzen nagenoeg verdubbeld¹. De verwachtingen lopen uiteen, maar een stijging van 7% per jaar van de tarieven lijkt een redelijke aanname. Door de stijging van de energieprijzen zijn investeringen in het beperken van de energievraag of het opwekken van duurzame energie sneller economisch interessant. Daarnaast zorgen de stijgende energieprijzen ervoor dat de energierekening in toenemende mate een probleem vormt, zeker voor de financieel kwetsbare groepen. En het aantal financieel kwetsbare groepen loopt op². Financierings(on)mogelijkheden De financiële crisis zorgt voor lage rentestanden, maar ook voor voorzichtigheid met betrekking tot hypothecaire financieringen die zijn vastgelegd in de Gedragscode Hypothecaire Financieringen: het maximale te lenen bedrag is lager en er moet, in ieder geval deels, worden afgelost voor het einde van de looptijd. Financiering van energiebesparende maatregelen wordt daarmee lastiger. Daarentegen is er voor hypotheken die onder de NHG (nationale hypotheek garantie) vallen een mogelijkheid om 8.500 (in 2012) extra te lenen voor energiebesparende maatregelen en energieopwekkende maatregelen. Daarnaast is uit een studie van het Nibud gebleken dat woningeigenaren veilig tot 29.000 extra kunnen lenen als ze hun woning energieneutraal renoveren. Banken kunnen deze richtbedragen overnemen.³ De lage rentestand zorgt ervoor dat financiering van investeringen relatief goedkoop is en dat spaargeld weinig opbrengt. Daarmee levert investeren in energiebesparing of opwekking een hoger rendement op dan dat van spaargeld. Dalende prijzen installaties Door het grotere marktvolume en de toegenomen concurrentie, dalen de prijzen van bijvoorbeeld PVpanelen. Daardoor wordt investeren in deze installaties ook zonder subsidie aantrekkelijk(er); Energielabel Het energielabel bij de verkoop van een woning is al langer verplicht, maar aan ontbreken ervan waren geen sancties verbonden. De verwachting is dat vanaf 2013 het ontbreken van het label wel gesanctioneerd wordt: inschrijving van een woning bij het Kadaster is niet mogelijk zonder energielabel. Deze verplichting biedt kansen om woningeigenaren te verleiden naast het label een maatwerkadvies op te laten stellen dat potentiële kopers direct zicht geeft op mogelijke besparingen. 7
Subsidies Landelijk wordt er kritisch gekeken naar de inzet van subsidies, ook voor duurzame energie en energiebesparing. Alleen grote projecten komen nog voor subsidie in aanmerking, met name gericht op energieopwekking. Provinciaal wordt er met de subsidie voor woningeigenaren vooral ingezet op na-isolatie en zijn leningen voor verschillende duurzame maatregelen mogelijk. Meer informatie over subsidies van de provincie gericht op particuliere woningeigenaren staat in bijlage 2. 2.2 Wijkgerichte woonlastenneutraal aanpak Door genoemde ontwikkelingen is het mogelijk, maar ook noodzakelijk om vanaf 2012 toe te werken naar een situatie waarin er, vanaf 2015, voor ondernemers en inwoners geen (financiële) ondersteuning van de gemeentelijke overheid meer nodig is om energiebesparing en opwekking van duurzame energie aantrekkelijk te maken. Hiertoe zetten wij in op een wijkgerichte woonlastenneutraal aanpak, waarin ook ruimte is voor bijzondere innovatieve initiatieven. In Sneek zijn hier al goede ervaringen mee opgedaan. De expertise vanuit Sneek gebruiken wij in onze aanpak. We betrekken (lokale) ondernemers bij de ontwikkeling en het vermarkten van de woonlastenneutraal aanpak. Met de woonlastenneutraal aanpak richten wij ons, in eerste instantie, op die wijken en kernen waar het grootste besparingspotentieel aanwezig is en de minder kapitaalkrachtige eigenaren van bestaande woningen wonen (voor hen kan de stijgende energierekening in de nabije toekomst een probleem vormen). We richten ons daarom op wijken met goedkopere, oudere particuliere woningen die nageïsoleerd kunnen worden. We zullen ook de beschikbare provinciale subsidie en lening inzetten in onze aanpak. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden tot samenwerking met dezelfde gemeenten als de deelnemers aan de Energieregio (Dalfsen, Staphorst, Zwartewaterland) in een, virtueel, regionaal energieloket. 8
Hoofdstuk 3 Een woonlastenneutrale aanpak 3.1 Wat is een woonlastenneutrale aanpak? De essentie van het begrip woonlastenneutraal is dat de meerkosten van investeren in een duurzame woning worden gecompenseerd door de (verwachte) besparingen. Ter illustratie: als een traditionele nieuwbouwwoning, gebouwd volgens het Bouwbesluit, 250.000 kost en een energieneutrale woning 280.000, omdat daar betere isolatie, HR+++ glas en slimme installaties zijn toegepast, dan zijn de financieringskosten van de tweede woning hoger. Maar doordat de woningeigenaar elke maand bespaart op zijn energierekening, zullen de maandlasten gelijk (of lager) uitvallen en na een bepaalde periode zal het energieneutrale huis zelfs goedkoper zijn dan de traditionele woning vanwege de gestegen energieprijzen. Eenzelfde rekenmethodiek geldt ook voor verbetering van een bestaande woning: pakketten van maatregelen die de woning energiezuiniger maken en waarvan de financieringskosten per maand gelijk of minder zijn dan de besparing op de energierekening. De pakketten die lokale bedrijven aanbieden aan particuliere woningeigenaren zijn zo samengesteld dat tegen minimale kosten maximaal rendement wordt behaald. En er zit een logische volgorde in volgens de no regret -aanpak: je krijgt geen spijt van een eerdere investering, omdat het uitvoeren van alle voorgestelde maatregelen in de voorgestelde volgorde leidt tot een energieneutrale woning tegen minimale kosten. In dit concept zijn voorlichting en advisering essentieel: zowel om het concept uit te leggen als om keuzes in toe te passen maatregelen te maken. 3.2 Een maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl als voorwaarde Centraal en cruciaal in de woonlastenneutraal aanpak is het maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl. Dit advies kent een drietal nieuwe aspecten. Namelijk de stapsgewijze, logisch samenhangende pakketten die toewerken naar een energieneutrale woning ( no regret -aanpak), het woonlastenneutraal toepassen van die maatregelen én het aanbieden van maatregelen met minimale kosten en maximaal rendement. De oriëntatie op energiebesparende en andere duurzame energiemaatregelen door woningeigenaren moet beginnen met het maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl. Woningeigenaren zijn meestal niet of onvoldoende op de hoogte van de mogelijkheden, kosten en besparingen. Daarom zijn advies en voorlichting essentieel. Onder meer over de mogelijkheden omzijn woning woonlastenneutraal energiezuiniger of zelfs energieneutraal te maken, welke maatregelen in welke volgorde tegen minimale kosten maximaal rendement opleveren en het belang van ventilatie in combinatie met isolatie om gezondheidsklachten te voorkomen. Het maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl begeleidt mensen in het maken van keuzes (van eenvoudige maatregelen tot een energieneutrale woning) én het verleidt mensen tot het treffen van maatregelen. Het advies moet natuurlijk technisch kloppen, maar het moet vooral ook begrijpelijk zijn voor de woningeigenaar. Hierin wordt de klant ontzorgd. Het advies moet kwalitatief goed zijn, zodat banken en energieleveranciers op basis daarvan resp. een financiering verstrekken of het voorschotbedrag aanpassen. Dat is een belangrijke voorwaarde om 9
woonlastenneutraal te kunnen renoveren. 3.3 Samenwerking lokaal bedrijfsleven We hebben in 2010 een start gemaakt met het betrekken van het lokale en deels regionale bedrijfsleven bij het verduurzamen van particuliere woningen in Steenwijkerland. We hebben bedrijven uitgenodigd deel te nemen aan de Duurzame Woonbeurs en een aantal bedrijven opgenomen op de website Duurzaam Steenwijkerland. Een aantal van hen adverteert nog steeds gezamenlijk regelmatig in de Steenwijkerland Expres. Wij willen nu een stap verder zetten. Gemeente faciliteert en ondersteunt daarom de ontwikkeling van de nieuwe woonlastenneutrale werkwijze. We maken hierbij gebruik van de expertise en ervaring die hiermee in Sneek al is opgedaan. Een eerste algemene bijeenkomst is er voor alle betrokken lokale bedrijven om hen te informeren over deze nieuwe benadering. Tijdens deze bijeenkomst inventariseren wij de belangstelling en bereidheid om deel te nemen in de nieuwe aanpak. Op basis hiervan beleggen wij vervolgbijeenkomsten, gesprekken en trainingen per doelgroep (maatwerkadviseurs, uitvoerende bedrijven, financiers, makelaars, energieleveranciers). Het doel van deze bijeenkomsten, gesprekken en trainingen is bedrijven te informeren, enthousiasmeren en te committeren aan de Steenwijkerlandse woonlastenneutrale aanpak. Rol maatwerkadviseur nieuwe stijl De maatwerkadviezen nieuwe stijl spelen een cruciale rol in onze woonlastenneutraal aanpak. Daarmee is ook de rol van de maatwerkadviseur van groot belang. Als basisvereiste geldt dat de maatwerkadviseur gecertificeerd moet zijn volgens de BRL 9500-02. Daarnaast speelt mee dat het maatwerkadvies nieuwe aspecten kent die de adviseur moet verwerken in zijn advies. Bovendien zal de maatwerkadviseur extra aandacht moeten geven aan de begeleiding van de klant bij het maken van een keuze tussen de geadviseerde maatregelen en het komen tot uitvoering (doorverwijzing bedrijven, aanvragen offertes). Het advies moet daarom worden opgevolgd met een keukentafelgesprek waarin het advies doorgesproken wordt en de bewoner verleid wordt maatregelen te treffen. Hiermee zijn in andere gemeenten goede ervaringen opgedaan: veel adviezen leiden tot daadwerkelijk uitvoeren van maatregelen. Op die aspecten willen we extra inzetten. Dit doen we door adviseurs te selecteren en te trainen op de nieuwe werkwijze; adviseurs een vergoeding te geven voor de extra inspanning die zij moeten leveren voor zowel het advies als de follow up. We gaan uit van een vergoeding van 150 per maatwerkadvies voor de extra inspanning. Uitgaande van 600 maatwerkadviezen over een periode van 3 jaar (de helft van onze primaire doelgroep: zie hoofdstuk 4), betekent dat een investering van 90.000 door de gemeente. Deze vergoeding is tijdelijk van aard. De bedrijven die profiteren van de inspanning van de maatwerkadviseur wordt gevraagd een fee af te dragen voor een fonds om na de periode van financiële ondersteuning door de gemeente de werkwijze voort te zetten met een lokaal bedrijvenplatform. 10
Rol Uitvoerende bedrijven Uitvoerende bedrijven, zoals installateurs en bouw- en klusbedrijven, kunnen zelfstandig opereren of onderdeel zijn van een bouwteam of platform. Zo n platform bestaat uit meerdere bedrijven die één aanspreekpunt hebben voor de klant en die samen één offerte uitbrengen. Een maatwerkadviseur neemt vaak de rol van regisseur op zich en ontzorgt zo de klant. De maatwerkadviseur kan ook zonder een bouwteam fungeren zodat de klant maximale keuzevrijheid heeft ten aanzien van uitvoerende aanbieders en financiers. Er is al een bouwteam aanwezig in Steenwijkerland (Minderenergie.nu in Vollenhove). Wij willen de vorming van meerdere bouwteams stimuleren en faciliteren. Burgers en bedrijven blijven uiteraard vrij om te kiezen en kunnen hun eigen voorkeursbedrijven inschakelen. De bedrijven die profiteren van de inspanning van de maatwerkadviseur wordt gevraagd een fee af te dragen voor een fonds om na de periode van financiële ondersteuning door de gemeente de nieuwe werkwijze voort te zetten met een lokaal bedrijvenplatform. Rol financiële instellingen Wij gaan in gesprek met lokale financiële instellingen om hen te overtuigen mee te werken aan de financiering van energiebesparende maatregelen die onderdeel zijn van het maatwerkadvies nieuwe stijl. Ook al is dat bedrag boven het normbedrag van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen. Banken zoals de Rabobank kijken (schoorvoetend) ook naar besteedbaar inkomen. Het onderzoek van het Nibud³ in opdracht van SEV (Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting) kan bijdragen aan een positieve houding van banken ten aanzien van het beoordelen van financieringsaanvragen op basis van besteedbaar inkomen, waarin energielasten expliciet worden meegenomen. Rol makelaars/taxateurs Wij inventariseren met lokale makelaars en taxateurs welke waardevermeerdering energiebesparende maatregelen en een beter energielabel tot gevolg hebben. Bovendien bespreken we met makelaars een prominentere rol voor de energiezuinigheid van woningen. Ook willen we makelaars cq verkopers stimuleren om aan het verplichte energielabel voor het op de markt brengen van een woning een maatwerkadvies te koppelen, zodat potentiële nieuwe bewoners direct zicht hebben op verbeter- en bespaarmogelijkheden. Rol energieleveranciers Wij willen zo veel mogelijk energieleveranciers mee laten werken aan het op voorhand aanpassen van het maandelijkse voorschot op basis van een maatwerkadvies nieuwe stijl. 11
Hoofdstuk 4 Een wijkgerichte en een algemene benadering 4.1 Wijkgerichte aanpak Wij richten onze inspanningen primair op wijken en kernen waar de huizen staan waar de meeste energiewinst te behalen is en die bovendien in het bezit zijn van minder kapitaalkrachtige eigenaren. We richten ons daarom op kernen en wijken met oudere, goedkopere huizen die nageïsoleerd kunnen worden. Criteria die wij daarvoor hanteren zijn een WOZ-waarde van maximaal 182.000 euro en een bouwjaar in de spouwmuurperiode (periode dat er standaard met ongeïsoleerde spouw werd gebouwd: 1920-1945 en 1955-1975). Het aantal koopwoningen dat hieraan voldoet is ca. 1200. Een groot deel van deze woningen bevindt zich in een vijftiental kernen en wijken. Steenwijk, Oldemarkt, Kuinre en Vollenhove vormen een belangrijk deel daarvan qua aantallen. Aanpak - Laagdrempelige bijeenkomst met voorbeeldwoning, ambassadeur en bedrijven Per geselecteerde wijk of kern wordt een laagdrempelige bijeenkomst georganiseerd. Bewoners worden hiervoor gericht uitgenodigd (via flyer, website, (publicatie/website van) plaatselijk belang of wijkvereniging). Tijdens deze bijeenkomst worden particuliere woningeigenaren geïnformeerd over de nieuwe woonlastenneutrale aanpak. Aan de hand van een herkenbare woning uit hun wijk wordt duidelijk hoe dat in de praktijk werkt (workshop). Hiervoor is van die woning een warmtebeeldopname gemaakt en is een maatwerkadvies energiebesparing nieuwe stijl opgesteld. Ambassadeurs, mensen die al eerder hun woning energiezuiniger hebben gemaakt, vertellen over hun ervaringen. Deze ambassadeurs werven we uit de subsidieaanvragers van 2010 en 2011. Daarnaast zijn er een aantal bedrijven en maatwerkadviseurs aanwezig om woningeigenaren nader te informeren (beurs/markt). - Verleiden en ontzorgen van woningeigenaren Wij gaan minimaal 1200 woningeigenaren in 15 kernen en wijken actief informeren over de woonlastenneutraal aanpak door de genoemde bijeenkomsten. Wij gaan ervan uit dat de helft van deze eigenaren verleid wordt een maatwerkadvies te laten opstellen. Het gaat dan om 600 maatwerkadviezen over een periode van 3 jaar. Door onze bijdrage voor de extra inspanning van maatwerkadviseurs zorgen wij ervoor dat woningeigenaren goed worden geïnformeerd over de mogelijkheden en verleid worden maatregelen te treffen doordat zij ontzorgd worden. Wij verwachten daarom een hoog conversiepercentage van 66% (gebaseerd op ervaringen in Dalfsen en Midden-Drenthe) te realiseren. Dat betekent dat over een periode van 3 jaar 400 woningeigenaren vanuit de wijkgerichte woonlastenneutraal aanpak duurzame maatregelen uitvoeren. - Gezamenlijk aan de slag voor meer voordeel Als bewoners gezamenlijk aan de slag gaan en gelijksoortige woningen bezitten, biedt dat kortingsmogelijkheden voor de kosten van een maatwerkadvies en de uitvoering van maatregelen. Bovendien levert dat een bonus op in de vorm van extra subsidie van de provincie. Daarmee wordt een investering sneller aantrekkelijk. Daarom willen we dat aanmoedigen en waar nodig ontzorging bieden om te komen tot een gezamenlijke aanvraag door woningeigenaren. 12
4.2 Energieloket algemeen Communicatie nieuwe werkwijze Naast de wijkgerichte benaderingkiezen we ook voor algemene communicatie over de nieuwe werkwijze. Dit doen we via de bekende kanalen: folder,website, gemeentepagina in Steenwijkerland Express, plaatselijke belangen en wijkverenigingen en bedrijven. Daarnaast zorgen wij voor voldoende kennis bij de medewerkers van de gemeente (KCC). Aantrekkelijke website We ontwikkelen een aantrekkelijke website die toegespitst is op het verduurzamen van woningen en bedrijven (het Energieloket). De overige thema s van de huidige website Duurzaam Steenwijkerland worden opgenomen op de algemene website van Steenwijkerland. Duurzame energie We geven niet alleen aandacht aan de woonlastenneutraal benadering en de provinciale subsidie en lening, maar ook aan het opwekken van duurzame energie. Dat kunnen ontwikkelingen vanuit de Energieregio zijn, collectieve inkoopinitiatieven en (eventuele) regelingen van de provincie. Duurzaamheidspremie en lening provincie Wij informeren alle particuliere woningeigenaren in Steenwijkerland (ruim 12.000) over de premieregeling en duurzaamheidslening van de provincie. De provincie gaat uit van 10.000 woningen versneld verduurzamen in haar Overijsselse Aanpak 2.0. Voor de provinciale premieregeling en duurzaamheidslening gaat de provincie uit van totaal 8000 aanvragen voor de duurzaamheidspremie en 12000 aanvragen voor de duurzaamheidslening. Uitgaande van de verhouding van het aantal koopwoningen⁴ zou het aandeel van Steenwijkerland daarin kunnen zijn: 412 woningen die worden verduurzaamd, 272 premieaanvragen en 408 aanvragen voor een duurzaamheidslening. Dat komt overeen met onze doelstelling voor de wijkgerichte benadering. 13
Hoofdstuk 5 Begroting en dekking Voor de periode 2012-2015 is er in totaal 172.000 aan provinciale en restantgelden beschikbaar voor het Energieloket. Daarnaast zijn er gelden beschikbaar uit de post regeling Duurzaam Bouwen. De uitsplitsing is als volgt: Resterende gelden uit het convenant Duurzaamheid 2009-2011 met de provincie Overijssel (post energiedienstverlening particulieren): ca. 50.000, uiterlijk te besteden in 2012. Provinciale bijdrage aan het energieloket (per gemeente 80.000 voor de periode 2012-2015). Deze bijdrage is toegezegd, maar nog niet aangevraagd, beschikt en ontvangen*. * Provinciale bijdragen die nog niet beschikt en ontvangen zijn, zullen niet eerder worden aangewend dan wanneer de bijdragen daadwerkelijk beschikt en ontvangen zijn. SLOK-gelden 2009-2012: ca 12.000, te besteden in 2012. Overgehevelde gelden uit 2011 (post personeel derden projecten): 30.000 Uit de voormalige post regeling Duurzaam Bouwen wordt 90.000 ( 30.000 in 2012, 30.000 in 2013 en 30.000 in 2014) besteed aan een vergoeding aan bedrijven voor de extra inspanning van maatwerkadviseurs om particuliere woningeigenaren te adviseren en te begeleiden richting het woonlastenneutraal en energieneutraal renoveren van bestaande woningen. Voor een deel van de in dit plan genoemde activiteiten gaan wij expertise (en capaciteit) inhuren. Het gaat om: - Ontwikkelen en vullen campagnewebsite en tevens overhevelen content huidige website duurzaam steenwijkerland naar algemene gemeentewebsite en zoveel mogelijk inbedden in reguliere tekstblokken over bijvoorbeeld wonen en bedrijven - Ontwikkelen woonlastenneutrale aanpak (bedrijven en burgers informeren, enthousiasmeren, committeren) - Informatiebijeenkomsten inwoners en bedrijven - Uitvoeren thermografisch onderzoek en energiescans bij referentiewoningen (in te zetten voor communicatie naar de doelgroep) - Aanvullend marktonderzoek en communicatieadvies voor doelgroep financieel kwetsbare eigenaren van slecht geïsoleerde huizen 14
Begroting Energieloket 2012-2015 Dekking 2012-2015 2012-2014 2012 2013 2014 resterende gelden convenant energieloket 50000 eenmalig 50000 SLOK-gelden 12000 eenmalig 12000 provinciale bijdrag energieloket 80000 (voor een periode van 3 jaar) 0 40000 40000 overgehevelde gelden 2011 30000 eenmalig 30000 subtotaal restant gelden, provinciale bijdrage 172000 92000 40000 40000 voormalige post regeling duurzaam bouwen 90000 (voor een periode van 3 jaar) 30000 30000 30000 totaal 262000 122000 70000 70000 Uitgaven 2012-2015 activiteiten gericht op particulieren - website, advertenties, drukwerk, folders, sociale media, beeldmateriaal 60000 33000 13500 13500-15 informatiebijeenkomsten incl thermografische opname en maatwerkadvies voor 15 voorbeeldwoningen 30000 6000 12000 12000 activiteiten gericht op bedrijven - website, advertenties, drukwerk, folders, sociale media, beeldmateriaal 30000 16000 7000 7000 - vooroverleg, start- en verdiepingsbijeenkomsten, trainingen, monitoring, externe expertise 40000 32000 4000 4000 onvoorzien 12000 5000 3500 3500 kosten te betalen uit restant gelden en provinciale bijdrage 172000 92000 40000 40000 extra begeleiding maatwerkadvies (600 maatwerkadviezen) 90000 30000 30000 30000 kosten te betalen uit voormalige post regeling duurzaam bouwen 90000 30000 30000 30000 totaal uitgaven 262000 122000 70000 70000
Bijlage 2: Provinciale regelingen Overijsselse aanpak 2.0 (energiebesparing bestaande woningen) De provincie stelt, als onderdeel van de Green Deal met de landelijke overheid waarin 10.000 Overijsselse woningen versneld verduurzaamd worden, naar alle waarschijnlijkheid per 1 juli 2012 een provinciale subsidie en een zachte lening voor het stimuleren van energiebesparende maatregelen in bestaande woningen beschikbaar voor inwoners van Overijssel. De subsidie is afhankelijk van de verbetering van de energieprestatie van de woning en kan nog worden verhoogd als samen met de buren wordt geïnvesteerd in energiebesparing. De voorlichting over en promotie van deze regeling wordt bij de energieloketten van de Overijsselse gemeenten neergelegd. De lening kent een zeer gunstig rentepercentage en wordt ondergebracht bij SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten). De provincie gaat uit van een meerjarige aanpak om zo voor continuïteit te zorgen met betrekking tot de inzet van stimulerende maatregelen voor het verduurzamen van de bestaande gebouwde omgeving. De aanpak is gericht op een transitie naar de situatie waarin er geen (financiële) stimulatie meer vanuit de overheid nodig is en de markt haar rol, verantwoordelijkheid en kansen pakt met betrekking tot het verduurzamen van (bestaande) woningen. Overijssels Energiefonds en tender (energieopwekking) De provincie zet niet alleen in op energiebesparing in bestaande gebouwen, ook het opwekken van duurzame energie is een speerpunt voor de provincie. Daartoe heeft de provincie een Energiefonds opgericht. Vanuit dat Energiefonds wordt onder meer de tenderregeling gericht op zonne-energie ingezet. De provincie stimuleert met de tenderregeling samenwerking tussen particulieren (en/of bedrijven) en de inzet van de goedkoopste oplossing. In de provinciale tenderregeling is namelijk als voorwaarde opgenomen dat een aanvraag door minimaal 25 woningen (en/of 15 bedrijven) tegelijkertijd gedaan moet worden. Daarnaast wordt de kans op het toewijzen van de subsidie vergroot als de aangevraagde subsidie per Wattpiek het laagst is van alle aanvragers en het op te wekken vermogen het grootst is. De tenderregeling is, op de subsidie per Wattpiek na, gelijk aan die van 2011. Hiermee wordt een trendbreuk voorkomen, de regeling loopt door, en door de verlaging van de maximale subsidie van 1 naar 0,50/Wattpiek wordt meegewogen dat de prijs van PVpanelen zijn gedaald (maar die van montage niet).
Bijlage 1: Bronvermelding 1 Statline CBS, consumentenprijsindex 2 Monitor Betalingsachterstanden 2010, Onderzoek van het CBS naar armoede, Woononderzoek Nederland 2009, Energielastenbeschouwing van SenterNovem/Nibud 3 Onderzoek Nibud in opdracht van SEV(Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting) : Extra hypotheek voor energieneutrale woningen. 4 Databank Overijssel: Overijssel heeft 291.451 koopwoningen, Steenwijkerland 12.010 5 Eberhartd-Martinez et al.: Advanced Metering Initiatives and Residential Feedback Programmes, ACEE, Washington DC, 2010 17