9-2011 03 30 2011 03 30 - Case Oranje - workshop 6 Volwaardig en geïntegreerd wonen in een sociale woonwijk + pro s en contra s van Lokaal Toewijzingsreglement Vzw Oranje als bescheiden praktijkvoorbeeld Studiedag VWV rond Sociale Huisvesting woensdag 30 maart 2011 Herman.roose@oranje.be www.oranje.be De start Begin van de 70 -er jaren (post mei 1968) Oranje start gemeenschapshuizen op. Vanuit reactie tegen de grote instellingen Mensen met een beperking die ervoor kiezen moeten de kans krijgen om in een gewoon huis in gewone buurt te wonen. Mensen in een buurt hebben het recht om mensen met een beperking als buur te hebben Eind jaren 70: professionalisering van woononder: erkenning als tehuis niet werkenden, tehuis voor kortverblijf, vrijwilligers worden prof. Medewerkers 1
Samenwerking sociale huisvestingsmaatschappij: 3 vliegen in 1 klap De bakstenen Betaalbare huisvesting Het woonplezier Kwaliteit van leven en wonen De woononder Kwalitatieve en haalbare dienstverlening Basiselementen van dit geïntegreerd wonen avant la lettre Vooraf: Ideologische concepten geven ons soms de illusie dat we weten wat cliënten echt willen en nodig hebben dit is op het vlak van het ontwikkelen van woononder niet anders. Wees dus kritisch voor wat nu volgt: Gewoon huis in een gewone straat Ook voor mensen met een intensieve begeleidingsnood Een buurt als representatieve doorsnede van de gewone samenleving: vb. 7 % personen met een handicap Polyvalent bouwen: huizen zo maken dat ze (bijvoorbeeld) makkelijk rolstoeltoegankelijk kunnen gemaakt worden door steeds brede deuren te voorzien, toegang via hellend vlak, Op wandelafstand van een gemeentelijke- of stadskern, Enorm belang van mobiliteit: toegankelijk openbaar vervoer (goede afspraken met de lijn!!) 2
Basislijnen mbt geïntegreerd wonen (2/2) Toegankelijkheid van de buurt op vlak van voetpaden, boordstenen, (goede afspraken met lokale overheid) Verstrengeling van de woononder met de buurt (buurthuis, diensten, vorming, ) s (WOC) aan de rand van de woonwijk Cliënten met grote ondersnood wonen vlakbij het WOC Hoe lager de ondersnood Hoe verder de cliënten van het WOC wonen Hoe meer de buurt (indien nodig) mee de zorg opneemt Samenwerking met diensten van de wijk Project wonen De Linde in Zedelgem Project Het Bilkske Binnenstad Brugge 3
Project wonen De Linde in Zedelgem Project Het Bilkske Binnenstad Brugge BeWo GiWo Project wonen De Linde in Zedelgem Project Het Bilkske Binnenstad Brugge BeWo 4
GiWo GiWo Project wonen De Linde in Zedelgem Project Het Bilkske Binnenstad Brugge BeWo Concept gedeelde zorg project molenwijk 2014 vzw Oranje vzw Focus-Brugge GiWo Adl-Centrale ZEWO BeWo 5
Samenleven gaat niet vanzelf De buurt moet even wennen aan onze mensen Goede voorbereiding van de buren is belangrijk We nodigen de buren en lokale actoren uit vooraleer in gebruik name van het woonproject Afspraken rond eventuele overlast, vragen Bij start en om de paar jaar nodigen we die mensen uit op tuinfeest, koffietafel, Bewaak saturatiegrens van een buurt Samenleven gaat niet vanzelf Ook onze mensen moeten wennen aan de buurt Niet zelden hebben ze vaak een lang instellingsverleden in een beschermde omgeving Moeten zich sociaal aangepast leren bewegen in de buurt. Vaak erg basaal: niet iedereen aanklampen, in de winkel de beurt afwachten, Stad is anoniemer dan een sociale woonwijk of wijk in de randgemeentes maak daar gebruik van 6
Als de sociale huisvestingsmaatschappij zorgt voor de bakstenen Betaalbaar (5,5% van investering per jaar) cf. brugge is duur!! Bouwen is geen kerncompetentie van voorzieningen, wel van sociale bouwmaatschappijen Maatschappijvisie => dienstverleningsvisie moeten het concept van de bakstenen dicteren, en niet omgekeerd. Kwaliteitsnormen decreet wooncode zijn te ruim voor onze mensen Inkomstenplafond Men mag geen eigen woning bezitten (NAH na ongeval, MS, ) Sociale huisvesting is gericht op gezinnen en bouwt (niet graag) in functie van doelgroep of dienstverlening. Goodwill is de basis. Systemen: Huren buiten sociaal huurstelsel (3-6-9) Huren buiten sociaal huurstelsel op lange termijn Huren binnen sociaal huurstelsel Lokaal toewijzingsreglement Kopen Huren buiten sociaal huurstelsel systeem 3-6-9 Is organisatorisch makkelijkst. Beschikbaarheid infrastructuur los van bewoner Collectief wonen (> 1) mogelijk Geen administratieve rompslomp voor cliënt en/of ondersteunend netwerk. Betaalbaar: 5 % tot 5.5 % per jaar van het geïnvesteerde kapitaal Recent ministerieel besluit tot bepaling van de voorwaarden betreffende verhuring buiten het sociaal huurstelsel en de terbeschikkingstelling van sociale huurwoningen. (Marino Keulen MB 19/12/2008 BS 12/1/2009) 7
Huren buiten sociaal huurstelsel Lange termijn Zo ontwijken van het ministerieel besluit van Marino Keulen Gebruiksrecht > 33 jaar (de facto 36 jaar) dan kunnen verbouwingen betoelaagd worden met Vipa. Huren binnen sociaal huurstelsel Vrij goedkoop voor de huurder (private huurmarkt in onze regio is duur) Voor een aantal gebruikers: gebruiker is volwaardig huurder Tekort aan sociale woningen De wachtlijst / prioriteringssysteem van de sociale verhuurmaatschappij is niet compatibel met de wachtlijstwerking / prioritering van het VAPH Niet elke gebruiker (en/of ondersnetwerk) is gediend met statuut van huurder Als gebruiker/huurder DVO stopt dan valt meteen ook een huisvestingsplaats weg wat kan leiden tot bezettingsprobleem. Voor veel van onze mensen is een sociale woning te groot Collectief wonen is quasi onmogelijk: Inkomens worden gecumuleerd voor berekening huurprijs Wie tekent het contract voor één woning? We mogen in een gezinswoning geen twee keukentjes/ badkamers installeren Wat met een cliënt die qua inkomen niet aan criteria voldoet? 8
Lokaal toewijzingsreglement als beperkt alternatief Grotere zekerheid mbt beschikbare infrastructuur Gebruiker is toch volwaardig huurder Dialoog met vele lokale actoren rond sociaal woonbeleid: Heel wat partners zijn betrokken. o.a. Schepencollege, OCMW-bestuur, huurdersbond, sociale huisvestingsmaatschappij, ministerie sociale huisvesting, dienstverleningsactor. De vele lokale actoren betrokken bij sociaal woonbeleid moeten ook samen door de deur politieke consensus. Per gemeente, stad en sociale wijk dient een ander LTR afgesloten te worden Lange doorlooptijd om LTR af te sluiten Niet soepel te wijzigen bij evoluerende contextfactoren Voor de rest: ZIE OOK HUREN BINNEN SOCIAAL HUURSTELSEL Kopen Vipa betoelaging voor aankoop en renovatie mogelijk. Wonen aan te passen op maat van de dienstverlening Niet langer onderhevig aan wooncode Omslachtige procedure: Verkoop SHM OCMW Schatting aankoopcomité Verkoop OCMW VAPH voorziening Je kunt onvoldoende inspelen op maatschappelijke evoluties. Ideaal: Vlaamse Maatschappij voor Sociale huisvesting krijgt het Vipa-geld om te bouwen voor voorzieingen Elke voorziening krijgt een trekkingsrecht waarbij ze x- aantal m² kan laten bouwen door VMSH. Cf. wooncorporaties nederland 9