JAARVERSLAG VERENIGINGSJAAR

JAARVERSLAG VERENIGINGSJAAR 2013-2014 1

1 INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag van de Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs (NVMO) voor het jaar 2013-2014. Na het feestelijke jubileumjaar, was het dit jaar tijd om te starten met het implementeren van de geformuleerde speerpunten voor 2013-2018, namelijk: 1. verhoging aantal (docent-)leden 2. verdere stimulering onderzoek van onderwijs en de rol van de Wetenschappelijke Commissie 3. inzet van expertise van de NVMO werkgroepen 4. accreditatie van scholingsactiviteiten van NVMO werkgroepen en andere activiteiten van de NVMO 5. internationale oriëntatie In deze inleiding een korte reflectie op de vorderingen. Het aantal (docent-)leden is aan het eind van dit jaar minder dan vorig jaar. Na de enorme groei van de afgelopen jaren, is dat wellicht ook niet verrassend. Toch is het onze ambitie steeds nieuwe leden aan te trekken. De meest logische route is nu om groepen te benaderen wiens interessegebied grenst aan dat van de NVMO, en daar samenwerking mee te bewerkstelligen. Dan het speerpunt van de verdere stimulering onderzoek van onderwijs. De Wetenschapscommissie en het Promovendinetwerk zijn druk bezig om verder te kijken dan de landsgrenzen. Een internationale promovendidag is geen verre droom meer, maar een doel dat we nastreven in de nabije toekomst. Het niveau van de Nederlandse medisch wetenschappelijke onderzoekers was ook dit jaar weer indrukwekkend, bleek uit de tien uitstekende inzendingen voor de NVMO Prijs voor het Beste Proefschrift 2012-2013. De verdere stimulering van onderzoek naar onderwijs kan wellicht ook een plek vinden in de speerpunten scholingsactiviteiten en internationalisering. Vervolgens de inzet van expertise van de NVMO werkgroepen. Op de werkgroependag is uitgebreid gesproken over de successen, zoals activiteiten van de groepen op het NVMO congres, de kennisdeling binnen de groepen en het zoeken (en vinden) van verbreding en verdieping. Maar er blijven uitdagingen, zoals het bepalen van richting, het betrokken houden van leden, en het naar buiten brengen van de kennis. Wellicht kan op den duur nieuwe media een rol spelen, al gaf een eerste peiling ook aan dat het nut hiervan heel helder moet zijn. Over het speerpunt accreditatie van scholingsactiviteiten van NVMO werkgroepen en andere activiteiten van de NVMO. We hebben door middel van een online enquête gepolst wat het animo is voor een landelijk scholingsaanbod en hebben op de werkgroependag gebrainstormd over mogelijke vormen van zo n scholingsaanbod. De wensen van onze leden zijn zo verschillend van elkaar, dat er moeilijk één leergang ontworpen zou kunnen worden. Het bestuur zal zich buigen over mogelijkheden om de werkgroepen verder te stimuleren activiteiten voor een breder publiek te organiseren. Tot slot de internationale oriëntatie. Ons tijdschrift Perspectives on Medical Education maakt grote stappen de wereld in, vanuit onze sterke Nederlandse basis. Ook zien we in de werkgroepen en in het promovendinetwerk sterkere banden met partners buiten onze landsgrenzen. Het bestuur zal zich beraden op manieren om dit verder te stimuleren. In dit jaarverslag leest u meer over bestuurszaken, het Ledenbestand, vorderingen van PME, het NVMO congres 2013, de werkgroependag, het promovendinetwerk, de Ethical Review Board, de samenwerking met AMEE en Medical Teacher. We kijken uit naar een nieuw verenigingsjaar én natuurlijk naar het NVMO congres, dat dit jaar nog in onze vertrouwde locatie in Egmond aan Zee plaatsvindt, maar volgend jaar in De Doelen in Rotterdam. We hopen u ook daar te zien. 2

2 BESTUURSZAKEN 2.1 Samenstelling van het bestuur De samenstelling van het Dagelijks Bestuur van de NVMO in het verslagjaar was als volgt: prof.dr. Janke Cohen-Schotanus, UMC Groningen, voorzitter dr. Nynke van Dijk, AMC/Universiteit van Amsterdam, secretaris dr. Anne de la Croix, Erasmus MC Rotterdam, later Vrije Universiteit Amsterdam, penningmeester Het Bestuur was samengesteld uit de onder het dagelijks bestuur genoemde personen en de volgende leden en adviseurs: Arnout Cramer, student Erasmus MC Rotterdam, afgevaardigde vanuit het LMSO dr. Hanke Dekker, UMC Groningen, adviseur als hoofdorganisator van het NVMO Congres 2014 dr. Erik Driessen, Universiteit Maastricht, adviseur als hoofdredacteur PME prof.dr. Jacqueline van der Graaf, Radboud UMC prof.dr. Debbie Jaarsma, AMC-UvA/UMC Groningen, adviseur als voorzitter WECO Sandra Müller, student Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht, afgevaardigd vanuit het LMSO dr. Kees van der Post, AMC/UvA Amsterdam, vanuit Huisartsopleiding Nederland prof.dr. Roy Remmen, Universiteit Antwerpen prof.dr. Fedde Scheele, Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam, vanuit het CMS 2.2 Bestuursondersteuning Het bestuur werd ondersteund door Linda Molman en Marijke Sterman-Vleeschdraager. 2.3 Bestuursactiviteiten Bestuursvergaderingen Zowel het dagelijks bestuur als het algemeen vergaderde in de loop van 2013-2014 driemaal. Algemene Ledenvergadering Op de Algemene Ledenvergadering van 8 november heeft het bestuur verantwoording afgelegd over het afgelopen jaar en werden de jaarverslagen goedgekeurd. De begroting van het verenigingsjaar 2013-2014 werd eveneens goedgekeurd. Zie voor de verdere punten het verslag van de vergadering. 3. LEDENBESTAND Per 31 augustus 2014 telde de NVMO in totaal 1251 leden. Het ledenbestand heeft zich in de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: 31-12-2001: 607 31-12-2002: 712 31-12-2003: 736 31-08-2004: 757 31-08-2005: 811 31-08-2006: 818 31-08-2007: 867 31-08-2008: 946 3

31-08-2009: 1057 31-08-2010: 1125 31-08-2011: 1184 31-08-2012: 1219 31-08-2013: 1266 31-08-2014: 1251, verdeeld over de volgende categorieën: Individuele leden 618 Individuele student-leden 14 Ereleden 5 Seniorleden 27 Collectieve leden 586 Bibliotheken 1 De mogelijkheid om bij aanmelding voor het NVMO Congres 2013 lid te worden leverde 46 nieuwe leden op. Vanaf 2009-2010 bestaat de mogelijkheid een gecombineerd lidmaatschap af te sluiten voor NVMO en DSSH (Dutch Society for Simulation in Healthcare). In totaal hebben er nu 96 leden voor dit gecombineerde lidmaatschap gekozen, 71 individuele leden en 25 collectieve leden. Het slechts online publiceren van het tijdschrift Perspectives on Medical Education, heeft ertoe geleid dat alle 19 bibliotheken, op één na, het abonnement beëindigd hebben. 4

4 PERSPECTIVES ON MEDICAL EDUCATION Jan Borleffs heeft na twaalf jaar het hoofdredacteur stokje doorgeven aan Erik Driessen. In die twaalf jaar heeft Jan samen met de redactie PME van een Nederlandstalig naar een internationaal tijdschrift omgevormd. Naast Jan zijn ook Benno Bonke, Jan van Dalen en Onno Terpstra gestopt met hun redactiewerk voor PME. De door de redactie ingezette internationalisering is in het academische jaar 2013/2014 verder voortgezet. Een belangrijke stap hierbij is de uitbreiding van het redactieteam met een aantal redacteuren van buiten Nederland en Vlaanderen. De redactie is nu als volgt samengesteld: Erik Driessen (hoofd redacteur), Martin Grønnebæk Tolsgaard en Kal Winston (Deputy Editors), Jennifer Cleland, Debbie Jaarsma, Brian Jolly, Mahan Kulasegaram, Lorelei Lingard, Patricia O'Sullivan, Griet Peeraer, Charlotte Ringsted, Johanna Schönrock-Adema, Lesley Southgate, Cees van der Vleuten en Chris Watling (Associate editors), Peter Boendermaker (Show and tell), Robert McKinley en Fedde Scheele (Guidelines for clinical education), Renée Stalmeijer (PhD reports), Jimmie Leppink (Statistical Editor). De redactie wordt bijgestaan door Gabrielle Delhaes, Lieda Meester en Helen Dupuis van de uitgeverij BSL. Een verandering in het editorial team is dat een aantal redacteuren de regie voeren over een specifieke categorie artikelen. Peter Boendermaker de Show and tell artikelen, Robert McKinley en Fedde Scheele gaan een nieuwe serie Guidelines for clinical education opzetten en Renée Stalmeijer beheert de PhD reports. In 2013/2014 is het review proces veranderd. Twee deputy editors -Martin Grønnebæk Tolsgaard en Kal Winston- voeren een eerste beoordeling van de ingediende papers uit. Hierdoor krijgen in het geval van afwijzing auteurs binnen een korte periode bericht en de associate editors hebben daarnaast minder artikelen af te handelen. De ervaringen met deze manier van reviewen heeft namelijk geleerd dat maar ongeveer een 10% van de ingediende artikelen wordt toegewezen aan een associate editor. Net als het voorgaande jaar blijkt een groot deel van de papers die wordt ingediend bij PME niet aan de maat. Deze situatie is niet specifiek voor PME maar doet zich ook voor bij de andere medisch onderwijskundige tijdschriften. De collega tijdschriften rapporteren vergelijkbare afwijzingspercentages. Opvallend is dat de laatste maanden meer kwalitatief goede en interessante artikelen worden ingediend. Hopelijk zet deze trend door. De International Advisory Board van PME bestaat uit: Zubair Amin (Singapore), Tim Dornan (UK), Eckhart Hahn (Duitsland), Ronald Harden (UK), David Irby (USA), Kirsti Lonka (Finland), Karen Mann (Canada), John Norcini (USA), Geoff Norman (Canada), Henk Schmidt (Nederland), Lambert Schuwirth (Australië), Yvonne Steinert (Canada). In augustus 2013 vond tijdens het AMEE congres de tweede vergadering met de International Advisory Board plaats. 2014 is het jaar dat PME voor het laatst in gedrukte vorm is verschenen. In het laatste papieren nummer beschrijft Janke Cohen-Schotanus in een editorial hoe PME is veranderd van een papieren clubblad tot een digitaal internationaal tijdschrift. De toename van het aantal downloads blijft net als in de eerste jaren spectaculair stijgen: 2012-2.607 downloads en in 2013 13.472. Als we kijken naar de geografische spreiding van de downloads dan blijkt dat Azie, Europa en Noord-Amerika elk ongeveer één derde voor hun rekening nemen. Concluderend over het jaar 2013/2014 kunnen we zeggen dat PME haar spectaculaire groei heeft doorgezet, zowel aan de aanbod kant (aantal ingediende papers) als aan de lezers kant (gedownloade papers). De redactie en het review proces zijn op deze situatie aangepast en de toekomst ziet er goed uit voor PME. 5

5 NVMO CONGRES 2013 Op 7 en 8 november 2013 vond het jaarlijkse congres plaats. Dit jaar vond het congres weer plaats in Egmond aan Zee. De hoofdorganisatie lag in handen van het Radboudumc in de persoon van prof. dr. Roland Laan. Het congres is elk jaar weer een platform voor ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en opleiding in de gezondheidszorg in Nederland en Vlaanderen. Het centrale thema van dit congres was: Werving en selectie. Voorafgaande aan het eigenlijke congres werden opnieuw drie pre-conference workshops aangeboden, waarvan twee in samenwerking met het Landelijk Medisch Studenten Overleg. De derde pre-conference workshop betrof de eerste bijeenkomst van de cursus Onderzoek van Medisch Onderwijs. De eerste hoofdlezing werd verzorgd door prof. dr. Fiona Patterson, die onder meer verbonden is aan Cambridge University, met als onderwerp Selection of medical students: review of theoretical models and assessment methodologies. Op de middag van de eerste dag volgde de tweede hoofdlezing verzorgd door prof. dr. Melvin Samson, voorzitter van de Raad van Bestuur van het Radboudumc. Hij sprak over de ambitie om via onderwijs en opleiding een significant impact on healthcare te hebben. De vrijdag begon met een pro-contra debat. Prof. dr. Bernard Himpens van de KU Leuven bepleitte selectie aan de poort van de geneeskundeopleiding. Prof. dr. Marijke van Dijk van het UMC Utrecht vertolkte de tegenargumenten. De reeks hoofdlezingen werd afgesloten door Tom van t Hek, de vroegere bondscoach van het nationale hockeyteam. Hij sprak over herkennen en begeleiden van talent: in de sport en daarbuiten. Het aantal deelnemers aan het congres bedroeg ruim 800, waarvan bijna 70% lid is van de NVMO. Tijdens het congres werden naast de hoofdlezingen de volgende activiteiten georganiseerd: 6 sessies met ieder 3 of 4 wetenschappelijke papers 11 sessies met ieder 3 of 4 papers 26 workshops 15 rondetafels 5 symposia 15 sessies met ieder 3 of 4 posters Dit jaar is de NVMO-Prijs voor de Beste Onderwijsinnovatie uitgereikt. De prijs werd toegekend aan het project: Minor Gezondheidszorg en Technologie, ingediend door mw. Eveline Wouters, van de Fontys Paramedische Hogeschool in Eindhoven. Aan het einde van het congres werden paper-en posterprijzen uitgereikt door een speciaal daarvoor ingestelde commissie. De hoofdorganisatie werd overgedragen aan dr. Hanke Dekker, van het UMC Groningen. Er werd afscheid genomen van prof.dr. Debbie Jaarsma en dr. Marjolein Heijne-Penninga als leden van de congrescommissie. Prof.dr. Jan Hindrik Ravesloot van het AMC trad toe als nieuw lid. Hij zal hoofdorganisator zijn in 2016. Het NVMO-congres is al enkele jaren geaccrediteerd voor medisch specialisten, huisartsen, verpleeghuisartsen en sociaalgeneeskundigen. 6

6 WERKGROEPEN Op 30 juni jl. vond de jaarlijkse werkgroependag plaats in vergadercentrum La Place (Utrecht). Dit jaar bleven alle USB sticks in de tassen, want de ervaringen werden actief gedeeld met behulp van post-its. De aanwezige werkgroepleden bespraken met elkaar welke successen ze meemaakten met hun werkgroep en welke dingen lastig waren of verder ontwikkeld moeten worden. Hieronder de trends die we hoorden en lazen: Successen: NVMO congres De presentaties en workshops die verschillende werkgroepen hielden op het NVMO congres, werden meermalen als succes genoemd. Het blijkt een waardevolle manier om kennis uit de werkgroepen te kunnen delen met de leden van het NVMO. Kennisdeling Verschillende werkgroepen rapporteren veel te hebben aan het delen van kennis met elkaar. Dit doen sommige groepen door best practices te delen (toetsing), bij elkaar op bezoek te gaan (communicatie), over actuele thema s te discussiëren (professionaliteit) of sprekers uit te nodigen (medische vervolgopleidingen). Verbreding en verdieping Er zijn werkgroepen die verder kijken dan de grenzen van hun werkgroep. Zo krijgt de werkgroep selectie veel belangstelling en zijn er contacten met het ministerie, heeft de werkgroep simulatiepatiënten contact met Duitse collega s en gaan de werkbezoeken van de groep E-learning naar het bedrijfsleven, TNO en zelfs het Nederlands lucht- en ruimtevaartlab. Knelpunten of uitdagingen: Richting bepalen Meerdere werkgroepen zijn op het punt waarop een nieuwe richting gekozen moet worden. Hierbij spelen zaken als: wat is de positie van onze werkgroep? Wie moeten we benaderen voor een nieuwe impuls? Wordt de werkgroep wellicht overbodig? Kennis naar buiten brengen De uitdaging voor elke werkgroep is om de kennis en expertise die aanwezig is, naar buiten te brengen. De werkgroep toetsing heeft als uitdaging het schrijven van een artikel voor Medical Teacher, de werkgroep Medische vervolgopleidingen zoekt manieren om expertise van andere werkvelden binnen halen en delen van leden. De groep docentprofessionalisering gaat zich richten op de landelijke afstemming van de SKO. Leden betrokken houden Meerdere werkgroepen noemen dat het lastig is om verbondenheid binnen de werkgroep te bewaren bij groei. Ook wordt het vrijmaken van tijd als uitdaging genoemd. Hoe betrekken we ook de niet academische opleidingen erbij, verpleegkundige vervolgopleiding? En zijn leden en aanwezigen lid van de NVMO? We vieren graag de successen van de werkgroepen en willen ze bedanken voor hun harde werk. Tegelijkertijd blijven er uitdagingen en zullen we komend jaar meedenken over het evenwicht tussen de toegankelijkheid van de groepen enerzijds en de inhoudelijke verdieping en werkbaarheid anderzijds. Ook blijft de kennisdeling een punt van aandacht. We kijken uit naar de ontwikkelingen in het nieuwe collegejaar. De verslagen die de werkgroepen indienden volgen hieronder: 7

6.1 Communicatie Onderwijs Inleiding Aan alle gezondheidszorgfaculteiten in Nederland en Vlaanderen wordt onderwijs in communicatie tussen patiënt en hulpverlener gegeven. Voor Nederland zijn de eisen t.a.v. communicatie voor de opleiding geneeskunde vastgelegd in het Raamplan. Om aan deze eisen te kunnen voldoen zijn verschillende werk- en toetsvormen ontwikkeld die alle beogen de kwaliteit van arts-patiënt communicatie te optimaliseren, meten en verbeteren. Doel Door een brede uitwisseling van inhoud en vorm van communicatieonderwijs de expertise op dit gebied vergroten. Met dit doel voor ogen: het bieden van een breed platform voor uitwisseling van ontwikkelingen op het gebied van communicatie (onderwijs) en van onderzoek over arts-patiënt communicatie en onderwijs. Het zoeken naar oplossingen voor praktische problemen en uitwisselen van ideeën over inhoud en organisatie van het communicatieonderwijs in het basiscurriculum geneeskunde a.d.h.v. het Raamplan (kernleden). Samenstelling en Contactpersoon Kernleden: Jan van Dalen (voorzitter en contactpersoon ) en Valerie van den Eertwegh, Skillslab, Maastricht University; Evelyn van Weel-Baumgarten en Ellemieke Rasenberg, UMC St Radboud, Nijmegen, Benno Bonke en Esther Meijer-van den Berg, Erasmus MC Rotterdam, Jose van de Kreeke, Amsterdam VuMc, Marcel Fabriek en Lucille Ong, AMC, Amsterdam, Frans Grosfeld en Femke Jongen-Hermus, UMC Utrecht, Arlette de Voogd, LUMC, Leiden, Frank van Es en Harry Stuger, UMCG, Groningen Werkwijze Kernleden komen bijeen om op locatie kennis te nemen van het curriculum communicatie vaardigheden in een van de faculteiten. Daarbij worden lopende zaken uitgewisseld: recente publicaties, relevant nieuws uit (internationale) congressen en thema s die door de leden zijn ingebracht. Activiteiten afgelopen verenigingsjaar - Evelyn van Weel-Baumgarten nam onder veel dankzegging afscheid als voorzitter van de werkgroep. Zij is opgevolgd door Jan van Dalen. - Drie bijeenkomsten met kernleden (oktober, februari en maart). Twee van deze bijeenkomsten (oktober en maart) zijn gecombineerd met werkbezoeken met voorlichting over het communicatieonderwijs, in Rotterdam en Leiden. Met deze werkbezoeken zijn alle medische faculteiten in Nederland bezocht. In de februari-bijeenkomst sprak prof Sandra van Dulmen, hoogleraar en programmaleider Communicatie in de Gezondheidszorg Radboud University Medical Centre en NIVEL, met de werkgroepleden en andere belangstellenden over het onderwerp What s new in doctor-patient communication. - Naar aanleiding van een verzoek van uitgeverij BSL over behoefte aan een nieuw boek over communicatie vaardigheden is een inventarisatie gemaakt van de literatuur die in de verschillende faculteiten gebruikt wordt. Er is geen behoefte aan een nieuw boek. De basisliteratuur voldoet en elke faculteit geeft eigen aanvullingen. 8

- Op verzoek van student-bestuursleden van de NVMO is een pre-conference workshop georganiseerd en gegeven aan studenten die lid zijn van het Landelijk Medisch Studenten Overleg en het Biomedisch Studenten Overleg. De workshop ging over Timing en Transfer van Communicatie Onderwijs. De workshop is samen met een andere, gelijktijdige workshop bezocht door de gehele doelgroep. - Tijdens het NVMO-congres heeft een ronde-tafel sessie plaatsgevonden over toetsing van communicatie vaardigheden. Deze sessie is bezocht door ~60 deelnemers. Evaluatie wees uit dat de sessie ruimschoots aan de verwachtingen beantwoordde. Een vervolg wordt gepland voor het volgende NVMO congres. - Recent verschenen relevante literatuur is elektronisch uitgewisseld. - Derde druk van een van de belangrijke Engelstalige boeken over arts-patient communicatie is in de Nederlands vertaald. - Besloten is de werkgroep uit te breiden met geïnteresseerde deelnemers uit Vlaanderen. Contact is gelegd met Prof Myriam Deveugele, centraal in het Vlaamse onderwijs in communicatie in de gezondheidszorg. Publicaties Aomatsu M, Otani T, Tanaka A, Ban N & van Dalen J. Medical Students and residents conceptual structure of empathy: a qualitative study. Education for Health 2013; 26(1) p 4-8. Bouter S, van Weel-Baumgarten E & Bolhuis S. Construction and validation of the Nijmengen Evaluation of the simulated patient (NESP): assessing simulated patients ability to role-play and provide feedback. Academic medicine 2013;88(2):2539. Claramita M, Nugraheni MDF, van Dalen J & van der Vleuten CPM. Doctor-patient communication in Southeast Asia: a different culture? Advances in Health Sciences Education 2013;18(1):15-31. Claramita M, Pratidina Susilo A, Kharismayekti M, van Dalen J & van der Vleuten C. Introducing a partnership doctor-patient communication guide for teachers in the culturally hierarchical context of Indonesia. Education for Health 2013;26(3):147-55. Hulsman RL, Peters JF & Fabriek M. Peer-assessment of medical communication skills: The impact of students personality, academic and social reputation on behavioural assessment. Patient Edication and counseling 2013;92(3):346-54. Pratidina Susilo A, van Dalen J, Scherpbier A, Tanto S, Yuhanti P & Ekawati N. Nurses' roles in informed consent in a hierarchical and communal context, Nurs Ethics 2013;20:413-25. Pratidina Susilo A, van den Eertwegh V, van Dalen J & Scherpbier AJJA. Leary s Rose to Improve Negotiation Skills among Health Professionals: Experiences from a Southeast Asian Culture. Education for Health 2013;26(1):54-59. Pratidina Susilo A, van Merriënboer J, van Dalen J, Claramita M & Scherpbier AJJA. From lecture to learning tasks: use of the 4C/ID model in a communication skills course in a continuing professional education context. Journal of Continuing Education in Nursing, 2013;44(6):278-84. Van Dalen J & van den Eertwegh V. Communication in the initial paediatric consultation. Paediatric Respiratory Reviews 2013;14 (4):209-12. Van Dalen J. Communication Skills in Context: Trends and Perspectives. Patient Education and Counseling 2013;92:292-5. Van den Eertwegh V, van Dalen J, van Dulmen S, van der Vleuten C & Scherpbier A. Residents perceived barriers to communication skills learning: comparing two medical working contexts in postgraduate training. Patient Education and Counseling 2014:95:91-7. Van Weel-Baumgarten E, Bolhuis S, Rosenbaum M & Silverman J. Brindging the gap: how is integrating communication skills with medical content throughout the curriculum valued by students? Patient Education and counseling 2013;90:177-83. 9

6.2 Diversiteit Doel De werkgroep Diversiteit heeft als doelstelling tot een uitwisseling te komen van gedachten, ideeën en ervaringen op het gebied van multiculturaliteit en diversiteit in de geneeskunde(opleiding) in Nederland en Vlaanderen. Hiermee willen we bereiken dat er binnen geneeskunde(opleidingen) optimaal aandacht wordt besteed aan de toenemende diversiteit in onze samenleving. De werkgroep is voornamelijk een platform waar kennis uitgewisseld wordt. Iedereen die lid is van het NVMO kan lid worden van onze werkgroep. Doel is om eens in de twee jaar een open bijeenkomst te organiseren met een specifiek thema en grote sprekers, waarvoor we alle NVMO-leden uitnodigen. Samenstelling/contactpersoon/werkwijze Voorzitters: Conny Seeleman (AMC/UvA) en Maaike Kok (UMCU) Kernleden: Benno Bonke (Erasmus MC), Veronica Selleger (VuMC), Evelyn van Weel-Baumgarten (UMC St Radboud), Katja Lanting, Hans Harmsen (Erasmus MC), Jan Joosten (MUMC), Jennie van Huizen (UMCG), Stephanie de Maesschalck (Universiteit van Gent), Kristin Hendrickx (Universiteit Antwerpen), Naomi Ehrlich (Vumc), Emma Paternotte (SLAZ), Annemarie Pinkse (LUMC), Jeanine Suurmond (AMC).In totaal staan er nu 57 mensen op de adressenlijst. Werkwijze: doorgaans komen we drie keer per jaar samen voor een vergadering. Naast het bespreken van een aantal vaste onderwerpen, staan er dan meestal één of twee inhoudelijke onderwerpen op de agenda. Verder is er altijd veel ruimte voor uitwisseling van projecten en eigen onderwijs op het gebied van diversiteit waar onze leden zich mee bezig houden. Eens in de twee jaar organiseren we een inhoudelijke themabijeenkomst voor alle leden van het NVMO om onze expertise te delen. Hierbij worden sprekers die belangrijk zijn op het gebied van diversiteit uitgenodigd. Activiteiten afgelopen verenigingsjaar (september tot september) Twee vergaderingen waarin: o Twee presentaties vanuit het LUMC: één over de vormgeving van de onderwijslijn over diversiteit en zorg. Daarnaast een presentatie over laaggeletterdheid als specifiek onderwijsonderdeel van de lijn diversiteit. o Een presentatie over het grote Europese project C2ME. Doel v an dit project is om docenten medisch onderwijs te ondersteunen in het ontwikkelen van culturele competenties als docent. En culturele competenties te implementeren in de verschillende medische curricula in Europa. o Bespreken van de lopende projecten van de werkgroepleden op het gebied van diversiteit in hun onderzoek en geneeskunde-curricula. 6.3 Docentprofessionalisering Doel van de werkgroep De werkgroep stelt zich ten doel expertise en ervaring te bundelen, zodat de (verdere) onderwijskundige professionalisering van docenten in het medisch opleidingscontinuüm in onderlinge samenhang geoptimaliseerd wordt. Hiertoe wil de werkgroep zich graag ontwikkelen tot een expertisegroep, die adviseert en tevens een rol speelt in onderzoek op dit gebied. Daarbij investeert de werkgroep in de belangen van docenten door het ontwikkelen van een visie op een carrière voor professionele docenten, en door aandacht te genereren voor de waardering van docenten in medisch onderwijs via een reëel carrièreperspectief. 10

Samenstelling van de werkgroep In het verslagjaar was de werkgroep als volgt samengesteld: Drs. J.M.E. (Lisette) van Bruggen (duo-voorzitter), Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding doo, UMC Utrecht Dr. C.P.M. (Christel) Verberg (duo-voorzitter), Afd. Opleiding & Studentenzaken AMC, Amsterdam Drs. A.H. (Anneke) Bakker/ Drs. J.C.M. (Jacqueline) Gerritsen, Onderwijsinstituut, VU-mc, Amsterdam Dr. P. (Peter) van Beukelen/ Drs. A. Spruijt, Onderwijsbestuur / Leerstoel Kwaliteitsbevordering Diergeneeskundig Onderwijs, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht Drs. H. (Hanke) Dekker/ Drs. K.B.J. (Kevin) Haines, Centrum Docentprofessionalisering, Onderwijsinstituut FMW, UMC Groningen Drs. R. (Rik) Engbers, afdeling Evaluatie en Kwaliteit van Onderwijs (EKO), Instituut voor Wetenschappelijk Onderwijs en Opleidingen (IWOO), UMC St Radboud, Nijmegen Dr. W. (Willem) de Grave, Capaciteitsgroep O&O, Faculteit Geneeskunde, Universiteit Maastricht Dr. D.D. (Désirée) Mansvelder-Longayroux (voorzitter), Directoraat Onderwijs en Opleidingen, LUMC Drs. M. (Marta) Witkowska-Stabel, Erasmus MC Desiderius School, Rotterdam Contactpersoon: j.m.e.vanbruggen-4@umcutrecht.nl Mutaties in samenstelling in het verslagjaar: Anneke Bakker is uiteindelijk opgevolgd door Jacqueline Gerrits. Peter van Beukelen is opgevolgd door Annemarie Spruijt. Henke Dekker is opgevolgd door Kevin Haines. Desiree Mansvelder heeft zich voorlopig afgemeld als actief lid, maar blijft de werkgroep wel volgen en wordt niet vervangen door een andere vertegenwoordiger van het LUMC. Activiteiten afgelopen verenigingsjaar (2013-2014) De werkgroep kwam bijeen op 7 oktober 2013, 4 maart 2014 en 27 juni 2014. Gezien de vele wisselingen in de samenstelling van de werkgroep en het steeds weer inwerken van nieuw mensen, heeft de inhoud van de vergaderingen zich vooral beperkt tot uitwisseling van ervaringen en nieuws uit de faculteiten en het voorbereiden van de bijdrage aan het NVMO-congres. Het overleg van oktober 2013 was een praktische voorbereiding op het congres 2013 en het overleg van maart 2014 ter voorbereiding op het in te dienen abstract. Workshop NVMO-congres 2013 met als onderwerp Feedback voor de individuele docent: beschikbare instrumenten en hun eigenschappen. Er waren circa 50 deelnemers (twee keer zoveel als er aanmeldingen waren!), waaronder veel docenten. Tijdens de workshop werden in vier stations vier verschillende feedbackinstrumenten en methoden gepresenteerd en bediscussieerd. Uiteindelijk werd plenair besproken welk instrument in welke situatie de meeste meerwaarde zou opleveren. De reacties van de deelnemers waren erg positief. Door de wisselende samenstelling, het uitvallen van Desiree Mansvelder en het zwangerschapsverlof van Marte Witkowska is het werken aan afstemming en erkenning van Senior Onderwijskwalificaties (zoals ook bij Basis Onderwijskwalificaties gebeurd is) helaas wat op de achtergrond geraakt. Het inventariseren (en mogelijk valideren) van methoden en instrumenten om de kwaliteit van individuele docenten te meten onder andere voor het behalen van onderwijskwalificaties vindt momenteel wel plaats in samenwerking tussen het UMC Utrecht en de faculteit Diergeneeskunde via een stimuleringsproject van de Universiteit Utrecht. De werkgroep dient hiervoor als mogelijk klankbord. 11

Publicaties en congresbijdragen In het jaar 2013/2014 is geen publicatie vanuit de werkgroep verschenen. Wel hebben twee oud-leden van de werkgroep (Anneke Zanting en Ineke Molenaar) een artikel ingediend bij PME. De werkgroep was hierbij informeel als meelezer betrokken. Op het NVMO-congres 2013 heeft de werkgroep een workshop georganiseerd met als titel: Feedback voor de individuele docent: beschikbare instrumenten en hun eigenschappen. 6.4 E-learning Inleiding De werkgroep E-learning richt zich op het educatief gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) in het medisch onderwijs, dit in de meest brede zin van het woord. De werkgroep bestaat sinds 1992 en heeft als doel de uitwisseling van kennis, ervaringen en e-learning producten. Tevens is de werkgroep beschikbaar als adviesorgaan voor NVMO-leden. De leden van de werkgroep komen regelmatig bij elkaar voor het discussiëren over nieuwe ontwikkelingen en het gezamenlijk bekijken van nieuwe toepassingen. Vanuit de werkgroep worden initiatieven genomen voor gezamenlijke projecten, publicaties en presentaties op het gebied van de toepassing van e-learning in het medisch onderwijsdomein. Samenstelling en contactpersonen - Voorzitter: Mw. drs. W.P.M. Hols-Elders (UMCU) - Secretaris: Mw. drs. C. Steenbeeke (Universiteit Twente), per september 2013 dr. ir. P.G.M. de Jong (LUMC) - Penningmeester: Mw. S. Eggermont (LUMC), per maart 2014 drs N. Christoph (AMC) De werkgroep bestaat uit zo n NVMO 45 leden (juni 2014), verspreid over diverse medische opleidingen in Nederland en België. Activiteiten in het afgelopen verenigingsjaar De werkgroep komt ca. 5 keer per jaar bij elkaar op één van de aangesloten instituten. 's Morgens wordt er kort vergaderd en worden ervaringen en actuele ontwikkelingen uitgewisseld. 's Middags vinden er presentaties plaats over relevante onderwerpen of wordt een werkbezoek afgelegd. De middagprogramma s staan in het algemeen open voor overige leden van de NVMO, waarvan goed gebruik gemaakt wordt. In het afgelopen jaar zijn er vier vergaderingen geweest met de volgende onderwerpen voor het middagprogramma: Flipping the classroom, afstandsleren (26-9-13) Studentparticipatie in de ontwikkeling van onderwijs (18-11013) Werkbezoek Nederlands Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium (26-3-14) Learning Spaces (22-5-14) In het afgelopen jaar is het organiseren van werkbezoeken actief opgepakt. Voor 2014 staan twee werkbezoeken op de agenda, waarvan er dus één in het huidige verenigingsjaar heeft plaatsgevonden (Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium mbt trainen met simulaties en simulatoren). Op deze manier probeert de werkgroep ook op de hoogte te blijven van de toepassing van onderwijstechnologie in andere sectoren dan alleen het medisch onderwijs. Ook heeft de werkgroep onder haar leden een enquête gehouden naar de wensen en prioriteiten van de groep. Hieruit kwamen een aantal zaken naar voren: 12

- De werkgroep gaat geen energie steken om als groep te presenteren op congressen, met uitzondering van het NVMO congres. Ook gaat de werkgroep als groep niet zelf congressen of symposia organiseren. - De werkgroep gaat zeker verder met het organiseren van themamiddagen, werkbezoeken (1-2 per jaar) en studiereizen (eens per 2-3 jaar). - Er is binnen de werkgroep geen interesse in het gezamenlijk als werkgroep maken van producten. Wel is de werkgroep geïnteresseerd in gezamenlijke fondswerving, onderzoek en beleid. - De groep moet niet alleen open moet staan voor Geneeskunde, maar ook voor verpleegopleidingen, paramedische beroepen, initieel en post-initieel. Dit moet een volgende keer nader uitgewerkt worden. Ook op basis van resultaten uit genoemde enquête is er in het voorjaar 2014 in de vergadering verder nagedacht over de positie en de inrichting van de werkgroep. De werkgroep is er voor alle doelgroepen en disciplines binnen de NVMO, en niet alleen voor initieel Geneeskunde onderwijs. Toch wordt de werkgroep vooral met dat laatste deelgebied geassocieerd. De werkgroep gaat mogelijke inrichtingen in het komende jaar verder uitwerken. Via het portal www.medischonderwijs.nl worden sinds 2004 e-learning toepassingen beschikbaar gesteld ten behoeve van het medisch onderwijs. Alle Nederlandse opleidingen geneeskunde, Biomedische Wetenschappen, Technische Geneeskunde, de geneeskundeopleiding van de Universiteit Gent en enkele hogescholen participeren in en maken gebruik van dit portal. Op het NVMO congres 2013 heeft de werkgroep een rondetafel sessie georganiseerd met de titel Technology for learning; how it has changed education waarin de huidige actuele onderwerpen op het gebied van onderwijstechnologie werden gepresenteerd, zoals blended learning, simulation and gaming, mobile learning, learning analytics en open Educational Resources. Met een jaarlijkse bijdrage aan het NVMO congres probeert de werkgroep opgedane expertise weer te delen met de leden van de NVMO. Publicaties en congresbijdragen De werkgroepleden zijn actief in het presenteren van nieuwe toepassingen, ervaringen en onderzoeksresultaten op een keur aan congressen en symposia in binnen- en buitenland. Ook zijn enkele leden actief in publiceren in onderwijstijdschriften. In de werkgroepbijeenkomsten worden de opbrengsten hiervan uitgewisseld. 6.5 Kwaliteitszorg Doel De werkgroep biedt een platform voor de uitwisseling van kennis en ervaringen op het gebied van kwaliteitszorg van opleidingen in de gezondheidszorg in Nederland en Vlaanderen. Zij staat open voor alle leden die geïnteresseerd zijn in dit onderwerp. De werkgroep stelt zich tot doel de expertise van de werkgroepleden te vergroten alsmede alle NVMO-leden via de website te informeren over literatuur, resultaten van onderzoek en methodieken die binnen de werkgroep uitgewisseld zijn. Samenstelling Medewerkers kwaliteitszorg van: AMC, Albert Schweitzer ziekenhuis, Erasmus MC, KU Leuven, LUMC, Universiteit Gent, UMC Groningen, UMC Maastricht, UMC Utrecht, VUMC, Huisartsopleiding Nederland, Medisch Centrum Haaglanden, NSPOH, Universiteit Twente. 13

Contactpersoon Ien Thelen, i.thelen@casema.nl (oud: Anita van Meeuwen, a.vanmeeuwen@erasmusmc.nl, Lenneke Ainsworth, L.R.Ainsworth@umcutrecht.nl Marjo Wijnen-Meijer, M.Wijnen-Meijer@umcutrecht.nl) Werkwijze De deelnemers aan de werkgroep komen 4x per jaar bijeen. Op elke bijeenkomst staat een thema centraal. De bijeenkomsten zijn gericht op verdieping van en discussie over verschillende onderwerpen gerelateerd aan kwaliteitszorg. De werkgroep richt zich op ontwikkeling naar een expertise groep. De werkgroep wil daarom meer in deelgroepen aan onderwerpen werken en daarbij (meer) gebruik maken van digitale communicatiemiddelen. Elk thema wordt voorbereid door interne en/of externe sprekers. Gebruikte literatuur wordt voorafgaand aan de aangemelde leden toegestuurd en bij voorkeur voorafgaand op de website geplaatst. Tenminste één van de bijeenkomsten staat open voor alle NVMOleden. Na afloop van elke themabijeenkomst vindt de vergadering van de werkgroep plaats. Hierbij wordt de bijeenkomst geëvalueerd en de komende bijeenkomst voorbereid. Tevens worden dan gemaakte afspraken, geplande activiteiten en de jaaragenda nagelopen. Activiteiten afgelopen verenigingsjaar September 2013 Thema bijeenkomst: Kwaliteit van kwaliteitszorg Doelgroep: alle geïnteresseerde nvmo-leden Dr. Jan Kleijnen vertelde over zijn bevindingen n.a.v promotieonderzoek in het hoger onderwijs. Dr. Andries Koster (Farmaceutische Wetenschappen UU) vertelde over mogelijkheden van Biggs constructive alignement in kwaliteitszorg van opleidingen. 30 aanmeldingen: 11 werkgroep kwaliteitszorg,19 andere geïnteresseerden. Organisatie: Drs. Ien Thelen (werkgroep kwaliteitszorg). November 2013 Congres, Informatiestand, Geen abstract vanuit werkgroep ingediend. Februari 2014 Thema bijeenkomst: De toetsing getoetst Doelgroep: leden van werkgroepen toetsing en kwaliteitszorg en andere geïnteresseerde leden. Drs. Tamara van Schilt-Mol van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) deelt de resultaten met ons t.a.v het project van de HAN, de toetsing getoetst. In subgroepen is m.b.v. het INK-model de organisatie van de toetsing van opleidingen onder de loupe genomen. 30 aanmeldingen: 15 werkgroep toetsing, 7 werkgroep kwaliteitszorg, 8 andere geïnteresseerden. Organisatie: Drs. Mieke Latijnhouwers en Drs. Adriaan Norbart, (werkgroep toetsing) Drs. Ien Thelen (werkgroep kwaliteitszorg). Overig: Uitwisseling expertise, gezamenlijke congresvoorbereiding, discussies op Linked-In, disseminatie door bijeenkomsten meer open te stellen voor alle NVMO-leden en samenwerking met andere werkgroepen, jaarplan met activiteitenplanning. 14

6.6 Medische vervolgopleidingen Doel De NVMO werkgroep Medische Vervolg Opleidingen wil een bijdrage leveren aan de kwaliteit van alle medisch specialistische opleidingen: inhoudelijk, onderwijskundig en organisatorisch. Daarbij ambieert de werkgroep niet om pasklare antwoorden te geven maar wil zij thema s aan de orde stellen waarover betrokkenen met elkaar in gesprek gaan om ideeën op te doen en te worden uitgedaagd tot kritische reflectie. De werkgroep wil met een toekomstgerichte blik het opleiden naar vorm en inhoud kritisch onder de loep te nemen. We leiden immers op voor 2020 e.v. In tegenstelling tot andere NVMO-werkgroepen heeft deze werkgroep een breed, integraal profiel, en beperkt zich dus niet tot een thema of aspect. Wel hebben bepaalde vraagstukken de speciale belangstelling van de leden van de werkgroep, waaronder het belang van de 6 zachte (algemene) competenties en de vraag hoe je die handen en voeten geeft; de paradox van de zelfsturende AIOS die wordt opgeleid in een strak en over-georganiseerd schools plan; de spanning tussen de passie van de opleider voor opleiden en de frustrerende effecten van de regelgeving; relatie tussen innovaties in de zorg en mvo. Samenstelling werkgroep In het verslagjaar waren de volgende personen actief in de werkgroep: Drs. J.A. (Coby) Baane (onderwijskundige, AMC) Dr. G.A. (Geke) Blok (onderwijskundige, Reinier de Graaf Groep) Drs. G.J.M. (Liesbeth) Dirksen-de Tombe (onderwijskundige, Erasmus MC) Drs CRMG (Lia) Fluit (onderwijskundige, hoofd afdeling Evaluatie, Kwaliteit en Ontwikkeling, UMCN Drs A. (Anneke) Bakker (hoofd team professionalisering), VUMC Prof. dr. E. (Erik) Heineman (chirurg en afdelingshoofd, UMCG) Drs. B.J.A. (Beatrijs) de Leede (onderwijskundige, master coördinator, LUMC) Dr. S.J. (Scheltus) van Luijk (voorzitter, onderwijskundige, MUMC) Drs K. van Loon (onderwijskundige, Modernisering Medische Vervolgopleiding, KNMG) Drs. Abe Meininger (onderwijskundige,umcg) Dr F van der Meulen (AMC, KNO arts en trainer TtT programma) Dr. H. (Hanneke) Mulder (onderwijskundige, programmaleider innovatie en kwaliteit, UMC Utrecht) R.J. (Rob) Oostenbroek (chirurg en leerhuismanager Albert Schweitzer ziekenhuis), Dordrecht Drs. E. (Erica) Overeem (coördinator medisch onderwijs Gelre Ziekenhuizen) Drs C den Rooyen (onderwijskundige; Modernisering Medische Vervolgopleiding, KNMG) Prof. dr. F. (Fedde) Scheele, opleider, SLAZ) Dr. H.E. (Henk) Sluiter (internist/opleidingscoördinator Teaching Hospital Deventer Ziekenhuis) Drs. M.I. (Margit) Vermeulen (Manager Ontwikkeling en Onderzoek, Huisartsopleiding UMCUtrecht De werkgroep komt ongeveer 5 x per jaar bijeen om thema s die relevant zijn voor de medische vervolgopleidingen te bespreken, zo mogelijk met een gast die een inleiding verzorgt. Deze discussies leiden in sommige gevallen tot het vormgeven van bijeenkomsten voor andere geïnteresseerden, met als doel de medische vervolgopleidingen op een zowel inhoudelijk als qua vormgeving/werkvormen originele manier op de agenda te zetten. De werkgroep ambieert ook te publiceren over de thema s die zij bespreekt. De bijeenkomsten van de werkgroep hebben dus enerzijds een inhoudelijk, verkennend en onderzoekend karakter (bespreking van thema s) en anderzijds een meer praktisch karakter (vertalen van deze thema s in bijeenkomsten en publicaties). 15

Datum Thema / spreker achtergrond thema 14 februari Peter Nijsen, Neuroloog Lean in de zorg en de 1530-1800 St Elisabeth ziekenhuis betekenis ervan voor 11 april 1530-1800 13 juni 1530-1800 12 september 1530-1800 12 december 1530-1800 Thomas Plogh Carina Hilders WG medische vervolgopleiding Martin Mulder werkbezoek Wageningen Tilburg Gezondheidswetenschapp er AMC Gynaecoloog. Voorzitter projectgroep de specialist van 2015 onderwijs en opleiden De toekomstige medische professional en wat betekent dat voor opleiden De specialist van 2015 Evaluatie werkzaamheden en beleid voor de toekomst aan de hand van discussiestuk Hoogleraar leerstoel Competentiegericht educatie en onderwijs in Wageningen. competentiestudies Wat kan de medische Universiteit van (vervolg-) opleiding Wageningen hiervan leren? Alle bijeenkomsten (behalve Wageningen) vonden plaats in het UMC Utrecht [Heijmans van den Berghgebouw]. Ruimte wordt minimaal twee weken van tevoren bekend gemaakt Workshops en andere bijdragen De werkgroep heeft de eerste helft van het jaar veel tijd besteed aan het vullen van een themanummer over vervolgopleidingen bij perspectives. Dit is uiteindelijk niet gelukt. Voor het NVMO congres is vanuit de werkgroep een workshop gegeven getiteld: Een goede patiëntbespreking draag je zo over; Witman, Oostenbroek, Baane en Overeem. Er is een artikel ingediend en geaccepteerd door Medical Teacher getiteld: Is the modernisation of postgraduate medical training in the Netherlands successful? Fedde Scheele, Scheltus van Luijk, Hanneke Mulder, Coby Baane, Corry den Rooyen, Matthijs de Hoog, Joanne Fokkema and Henk Sluiter. Op 12-09 hield de werkgroep een bijeenkomst over de huidige vorm en inhoud op verzoek van een aantal leden. De conclusie nav deze bijeenkomst was dat het uitnodigen van sprekers een goede incentive is voor het genereren van nieuwe ideeën over de toekomst van de vervolgopleiding. We hebben onszelf echter voorgenomen als werkgroep de opgedane kennis meer te verspreiden richting de diverse stakeholders. Gedacht wordt om hiervoor de website van de NVMO te gebruiken. Dat is een actiepunt voor het komende jaar. 6.7 Onderzoek van Onderwijs Deze werkgroep maakt nu deel uit van de Wetenschapscommissie. 6.8 Praktijk van het Medisch Onderwijs (PMO) Doel De NVMO-werkgroep Praktijk van het Medisch Onderwijs (PMO) stelt zich primair ten doel om de uitwisseling van kennis en ervaring tussen medewerkers in het praktisch medisch onderwijs aan de verschillende medische opleidingen te bevorderen. Afgeleid hiervan wordt beoogd om de discussie over ontwikkelingen en plannen met betrekking tot het praktisch medisch onderwijs aan de medische faculteiten te bevorderen en zo nodig adviezen te formuleren. Deze werkgroep is géén expertisegroep; 16

het gaat niet zozeer om het samenbrengen en ontwikkelen van expertise, maar om het uitwisselen van expertise. Werkwijze Jaarlijks worden vijf bijeenkomsten georganiseerd, waarvan één tijdens het NVMO-congres. De vier overige bijeenkomsten vinden plaats het Vergadercentrum AZU van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) van 14.00 17.00 uur. De bijeenkomsten worden aangekondigd in mailings aan NVMOleden en op de NVMO-website. Tijdens een bijeenkomst wordt een onderwerp ingeleid door een of meerdere collega s uit het medisch onderwijsveld. Zij beschrijven thema s aan de hand van een vraagstelling. De locale aanpak, ervaringen of ontwikkeling van dit thema worden besproken. Vervolgens volgt een uitwisseling van ervaringen en visies van andere deelnemers, bijvoorbeeld aan de hand van stellingen of vragen. Deelnemers ontvangen na afloop een mailing met een link naar de NVMOwebsite. De presentaties en ander relevant materiaal zoals achtergrondartikelen worden daar opgeslagen. Dit materiaal is voor iedereen toegankelijk. Een ieder die betrokken is bij ontwikkeling en uitvoering van het praktisch medisch onderwijs kan onderwerpen voor bijeenkomsten aandragen. Participatie De bijeenkomsten zijn bedoeld voor alle NVMO-leden, in het bijzonder de betrokkenen en geïnteresseerden in een bepaald onderwerp. Dit kunnen artsen, opleiders, coördinatoren, psychologen, onderwijskundigen uit zowel de academische en perifere ziekenhuizen zijn. Zij kunnen zich tot één week vóór de bijeenkomst opgeven voor deelname. Daarna volgt bevestiging per email met eventuele aanvullende vragen of instructies ten aanzien van het onderwerp. Ook niet NVMO-leden worden toegelaten. Hen wordt gewezen op het lidmaatschap van het NVMO. Coördinatie De coördinatie van de activiteiten van de werkgroep ligt in handen van Monica van de Ridder, Albert Schweitzer ziekenhuis (ASz) en Maarten Verwijnen, Universiteit Maastricht (UM). Activiteiten 2013-2014 1. Woensdag 25 september 2013; 14.00-17.00 uur Onderwerp: Diversiteit onderwijs in de medische opleiding ook gewoon, is al divers genoeg! Spreker: ElsGeelen & Rob Houtepen (Health Ethics & Society) Alice Drenthe, Marijke Kruithof & Chahinda Ghossein (Skillslab) FHML-UM Alledaagse verschillen tussen patiënten doen er toe in het dagelijks medisch handelen. Sekse, leeftijd, leefsituatie, opleidingsniveau, cultuur en karakter, het telt in elk arts/patiënt contact. Deze alledaagse verschillen ervaren we echter als zo gewoon dat we er vaak aan voorbijgaan. Zo worden ze ook in het medisch onderwijs over diversiteit vaak onderbelicht in tegenstelling tot bijvoorbeeld etnische diversiteit. Hoe kan dat anders? Dat is de vraag die in deze workshop centraal staat. 2. Donderdag 7 november 2013, NVMO-congres Onderwerp: Professioneel gedrag en de rol van rolmodellen Spreker: NVMO Werkgroep Professioneel Gedrag & NVMO Werkgroep Praktijk van het Medisch Onderwijs: BasVerhoeven (Universiteit Maastricht), Pieter Barnhoorn (LUMC) 17

Van een arts verwachten we dat hij/zij zich professioneel gedraagt. Alle medische opleidingen onderwijzen en toetsen daarom professioneel gedrag (PG). Naast de formele onderwijzing van PG vormen artsen door middel van hun eigen gedrag een voorbeeld voor studenten en AIOS. Zij fungeren als rolmodel en dragen daarin ook de (soms informele) normen en waarden van de beroepsgroep uit. De invloed van rolmodellen overstijgt het niveau van romantische herinneringen en zijn wel degelijk een essentiële factor in de opleiding tot arts. In hoeverre spelen rolmodellen een bepalende rol in de ontwikkeling van professioneel gedrag? Kun je deze rolmodellen (bij)sturen? Wat is het effect daarvan op de professionele ontwikkeling van de student? 3. Dinsdag 21 januari 2014; 14.00-17.00 uur Onderwerp: Bevlogenheid in Medisch Onderwijs Spreker: Debbie Jaarsma (AMC-UVA) Bevlogenheid van studenten m.b.t. leren heeft een positieve invloed op hun academische prestaties. Onderzoek, veelal uit het domein van de arbeid- en organisatiepsychologie, laat een variatie aan energiebronnen en motivationele processen zien die leiden tot meer bevlogen studenten en betere prestaties. Dezelfde processen spelen een rol bij bevlogenheid van docenten. Met veelal dezelfde, maar soms ook andere energiebronnen en processen die ten grondslag liggen aan bevlogenheid en prestaties. Het doel van de bijeenkomst is het begrijpen en kunnen toepassen van theoretische concepten m.b.t. bevlogenheid op de onderwijspraktijk van studenten en docenten. 4. Woensdag 18 juni 2013; 14.00-17.00 uur Onderwerp: Hokjes, vakjes en coming out: drie eenvoudige stappen voor reflectie op stereotypen, taboes en eigen cultuur Spreker: Veronica Selleger (VUMC), Naomi Ehrlich (VUMC), Jeanine Suurmond (AMC-UVA) Culturele competenties zijn nodig om adequaat om te gaan met een diverse patiëntenpopulatie. Het ontwikkelen van deze competenties begint met reflecteren op eigen vooroordelen en stereotyperingen. Ook bewustwording van de eigen culturele achtergrond is van belang. Als een arts geen zicht heeft op de eigen culturele bril, kan dit een open communicatie met mensen uit verschillende groepen in de weg staan. Uit onderzoek in de VS blijkt dat alle artsen onbewuste vooroordelen (unconscious bias) hebben over hun patiënten en dat deze van invloed zijn op de diagnose, behandeling en artspatiëntrelatie. Het doel van de bijeenkomst is kennismaking met drie eenvoudige werkvormen voor reflectie op cultuur, taboes en vooroordelen; verheldering van de bijbehorende randvoorwaarden en bespreking van bruikbaarheid in eigen onderwijs. 6.9 Professioneel gedrag Doel Informatie uitwisseling Deskundigheidsbevordering ondermeer door refereren van recente evidence in literatuur en bespreken van leerzame casuïstiek dan wel bespreken van eigen ervaringen mbt onderwijs en toetsing van professioneel gedrag en professionaliteit Ontwikkelen en bespreken van concepten op gebied van onderwijs en toetsing van professioneel gedrag en professionaliteit Bespreken casuïstiek 18

De komende vijf jaar wil de werkgroep onderstaande doelen bereiken: Algemeen: Bijdragen aan het themanummer Professionaliteit van Perspectives on Medical Education Toetsen en beoordelen Professioneel Gedrag: Een toegankelijke verzameling van becommentarieerde casuïstiek op het gebied van (vermeend) onprofessioneel gedrag. Heldere en eenduidige richtlijnen voor een beoordeling van professioneel gedrag gecombineerd met een praktisch goed uitvoerbare en betrouwbare beoordelingsschaal. Een geaccrediteerde cursus Toetsen en beoordelen van professioneel gedrag in de medische praktijk. Professionele Ontwikkeling Een raamplan voor een opleidingscontinuüm voor het domein Professionaliteit. Dit continuüm bestrijkt zowel de Bachelor-, Master- en vervolgopleidingen als een na- en bijscholingstraject voor medisch professionals. Geaccrediteerde cursussen voor docenten en opleiders die binnen het domein Professionaliteit onderwijs verzorgen. Een aanbeveling over de rol van reflectie in de professionele ontwikkeling en de inzet van docenten en hulpmiddelen daarbij. Werkwijze - 4 maal per jaar een werkgroepbijeenkomst waarin de voortgang op de gestelde doelen wordt besproken. Per keer reflecteren de deelnemers kritisch op de ontwikkeling van een van de doelen. Daarnaast bespreken de leden van de werkgroep actuele casuïstiek op het gebied van professioneel gedrag. De resultaten van deze besprekingen worden toegevoegd aan de op te bouwen toegankelijke verzameling van casuïstiek. Samenstelling Werkgroep PG Barnhoorn, Pieter, geneeskunde, Leiden Bonke, Benno, Erasmus MC,Rotterdam Dijk, van, Wouter, UMC Utrecht, Utrecht Feenstra, Enne, UMCG- Tandheelkunde, Groningen Gorter, Ronald, ACTA- tandheelkunde, Amsterdam Gurp, van, Petra, geneeskunde, Nijmegen Heijne-Penninga, Marjolein, UMCG,Groningen Grijpma, J.,Erasmus MC, Rotterdam Fabriek,M., UVA, Amsterdam Dijken, van, Peter, UMCG, Groningen Schaub-de Jong, Mirabelle, Hanzehogeschool, Groningen Kuppeveld, van, Sandra, JeroenBosch ziekenhuis, Den Bosch Jagt, van der, Liesbeth, NHG en UMC Utrecht, Utrecht Katwijk, van, Paul, TU, Technische Geneeskunde, Enschede Luijk, van, Scheltus, VUmc, Amsterdam Mak-van der Vossen, Marianne, VUmc, Amsterdam Mook, van, Walther, FHML, MUMC, Maastricht Ong,Thiany, ACTA-tandheelkunde, Amsterdam Swinkels, van, J,AMC, Amsterdam 19