EU-GHS Verordening in vogelvlucht

EU-GHS Verordening in vogelvlucht Kennisdag EU-GHS voor MKB Annet Sluer EU-GHS Helpdesk 6 december 2012

Inhoud EU-GHS en VN-GHS Verplichtingen Wat moet u doen? Relatie met REACH Inventaris van indeling en etikettering Waar is meer informatie te vinden? 2

EU-GHS/CLP, EG 1272/2008 Verordening over de indeling, etikettering en verpakken van chemische stoffen en mengsels Vanaf 20 januari 2009 EU-GHS: Nederlandse werktitel CLP: Engelse naam Classification Labelling and Packaging 3

EU-GHS en VN-GHS 4

VN-GHS Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) Gevaarsclassificatie: classificatie criteria voor stoffen en mengsels Gevaarscommunicatie: labelling van geclassificeerde stoffen en mengsels Veiligheidsinformatiebladen (VIB) Set met definities Document van Verenigde Naties 5

VN-GHS Niet wettelijk bindend Moet worden opgenomen in wetgeving van landen/regio s Building Block approach om implementatie te vergemakkelijken Aanpassing iedere twee jaar o Vierde revisie beschikbaar op VN website 6

Voorbeeld Building block, Acute orale toxiciteit Niet in Europa

Doelstellingen VN-GHS Bescherming mens en milieu door internationaal systeem van hazard communicatie Een systeem leveren voor landen zonder classificatie/communicatie systeem Verminderen testen en evalueren van stoffen Vereenvoudigen internationale handel in stoffen 8

Stof LD 50 oraal ~ 255 mg/kg bw Canada: Toxic USA: Toxic EU: Harmful Japan: Toxic China: Not Dangerous India: Non-toxic Malaysia: Harmful Australia: Harmful Transport: liquid; slightly toxic; solid: not classified 9 New Zealand: Hazardous

Implementatie GHS in ca. 67 landen Activiteiten Voorbereiding Implementatie Zie ook http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/implementation_e.html

VN-GHS in EU-GHS Criteria voor indeling en etikettering van stoffen en mengsels Gevarensymbolen/pictogrammen Signaal woorden Hazard statements/ gevarenaanduidingen (H-zinnen) Precautionary statements / veiligheidsaanbevelingen(p-zinnen) 11

EU-GHS is meer dan VN-GHS Verpakkingseisen Aanvullende etiketteringseisen -> EUH-zinnen Vergiftigingen informatiecentrum (NVIC) Specifieke concentratielimieten Nationale Helpdesk Meldingsplicht voor stoffen->-> ECHA Lijst van geharmoniseerde indeling (bijlage VI) Inventaris van indeling en etikettering (C&L- inventaris) 12

Wat is er veranderd? 13

Terminologie mengsel wordt gebruikt in plaats van preparaat (REACH en oude wetgeving) hazardous wordt gebruikt in plaats van dangerous (Engels) = gevaarlijk 14

Veranderingen Eén verordening in plaats van 2 richtlijnen (stoffen en mengsels) Aantal aanvullende gevaarsklassen en categorieën Andere criteria voor sommige eindpunten Andere benadering voor mengsels Nieuwe communicatielementen

Oud versus nieuw 67/548/EEG 1272/2008 7 pictogrammen 9 pictogrammen 15 gevarenklassen 28 gevarenklassen met subcategorieën R-zinnen S-zinnen Extra zinnen H-zinnen P-zinnen EUH-zinnen - Signaalwoorden: gevaar en waarschuwing Annex I Criteria voor stoffen Criteria voor mengsels in 1999/45/EG Annex VI Annex VII: conversie oud naar nieuw Criteria voor stoffen en mengsels 16

Verplichtingen 17

Verplichtingen Indelen en etiketteren volgens voorschriften (artikel 4) Inventarisatie en evalueren beschikbare informatie (artikel 5 & 6) Indeling en etikettering van stoffen melden bij ECHA (artikel 40) Vanaf 1 december 2010 Verpakken volgens voorschriften (artikel 35) Bewaarplicht, tien jaar na eerste levering (artikel 49) Productnotificatie aan NVIC (artikel 45) Geldt alleen voor mengsels

Rollen en verplichtingen Downstreamgebruikers Verplichting Fabrikant Importeur Formuleerders Producent Voorwerpen Professionele Gebruikers Industriële Gebruikers Distribiteurs 1 Indelen X X X O - - - 2 Etiketteren X X X O - - X 3 Verpakken X X X O - - X 4 Melden X X - - - - - 5 Informatie bewaren 6 Productnotificatie NVIC X X X X - - X - O X - - - O X = altijd van toepassing O = soms van toepassing - = niet van toepassing 19

Overgangstermijnen C&L notificatie Intrekken 67/548; EU-GHS 20 jan.2009 1 Dec 2010 1 June 2015 1999/45 3.5 y. Substances 4.5 y. Mixtures <2 y. Subst For substances and mixtures: Exist. system: binding EU-GHS: optional; Label: EU-GHS if class. For substances: EU-GHS: obligatory* SDS must contain exist. and EU-GHS classification For mixtures: EU-System: binding EU-GHS: optional; Label: EU-GHS if class. After the entire transition period: For substances & mixtures: EU-GHS: obligatory* *derogation for already placed on the market: - substances until 1.12.2012 - mixtures until 1.6.2017

Wat moet u doen? 21

Wat moet u doen?

Welke producten brengt u op de markt? 23

Is uw product een stof of een mengsel in de betekenis van de EU- GHS-verordening? Indien mengsel: Bevat uw mengsel stoffen die volgens de criteria van EU-GHS als gevaarlijk zijn ingedeeld? Zo ja, stel het gevaar en het etiket van uw mengsel vast. 24

Gevaarlijk in EU-GHS FYSISCH-CHEMISCHE GEVAREN: 16 gevarenklassen MILIEUGEVAARLIJK: 2 gevarenklassen o Water o Ozonlaag GEZONDHEID: 10 gevarenklassen o Giftig/ Schadelijk o Bijtend/ irriterend o Sensibiliserend o Kankerverwekkendheid (C) o Mutageniteit in geslachtscellen (M) o Voortplantingstoxiciteit (R) o Aspiratiegevaar o Specifiek doelorgaantoxiciteit bij o eenmalige (SE) en herhaalde blootstelling (RE) (STOT) De intrinsieke gevaren zijn uitgedrukt in gevarenklasse en gevarencategorie Criteria hiervoor staan in de bijlage 1 van EU-GHS 25

Fysisch-chemische gevarenklassen Gevarenklassen instabiele explosieven Sub. cat.1.1 Ontplofbare stoffen Ontvlambare gassen CAT 1 CAT 2 Ontvlambare aerosolen CAT 1 CAT 2 Oxiderende gassen CAT 1 Gassen onder druk Categorieën samengeperst gas vloeibaar gemaakt gas Sub. cat.1.2 Sterk gekoeld vloeibaar gas Sub. cat.1.3 Opgelost gas Sub. cat.1.4 Ontvlambare vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3 CAT 4 Ontvlambare vaste stoffen CAT 1 CAT 2 Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Type B Type C & D Type E & FType G Pyrofore vloeistoffen CAT 1 Pyrofore vaste stoffen CAT 1 Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting CAT 1 CAT 2 Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen CAT 1 CAT 2 CAT 3 Oxiderende vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3 Oxiderende vaste stoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3 Organische peroxiden Type A Type B Type C & D Type E & FType G Bijtend voor metalen CAT 1 Sub. cat.1.5 Sub. cat.1.6 Sub. cat.1.7

Pictogrammen fysisch-chemische gevaren Ontplofbare stoffen, mengsels en voorwerpen Zelfontledende stoffen en mengsels, organische peroxiden (Type A & B) Ontvlambare vloeistoffen, gassen, aerosolen en vaste stoffen, Zelfontledende stoffen/mengsels, Pyrofore vaste stoffen en vloeistoffen, stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen, Organische peroxiden (Type B, C, D, E, F) Oxiderende gassen, aerosolen en vaste stoffen

Pictogrammen fysisch-chemische gevaren Bijtend voor metalen Gassen onder druk

Gevarenklassen Categorieën Acute toxiciteit CAT1 CAT2 CAT3 CAT4 Huidirritatie/corrosief CAT1 (bijtend) CAT2 (irriterend) Irriterend voor ogen CAT1 CAT2A Sensibiliserend (ademhaling, huid) CAT1 (adem) CAT2 (huid) Mutageen in geslachtscellen CAT1A CAT1B CAT2 Kankerverwekkend CAT1A CAT1B CAT2 Voortplantingstoxiciteit (incl. effecten op of via lactatie) CAT1A CAT1B CAT2 STOT (eenmalige blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3 STOT (herhaalde blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3 Aspiratiegevaar CAT1

Pictogrammen gezondheidsgevaren Acute toxiciteit (Cat. 4), huidrritatie, huidsensibilisatie, oogirritatie, Specifiek doelorgaan toxiciteit eenmalige blootstelling (Cat.3) Huidcorrosie, ernstig oogletsel Acute toxiciteit (Cat. 1,2, 3) Inhalatieallergeen, CMR, Specifiek doelorgaan toxiciteit éénmalig en herhaalde blootstelling (cat. 1, 2), aspiratietoxiciteit

Gezondheids gevarenklassen Gevarenklassen Categorieën Acute toxiciteit (giftig/schadelijk) CAT1 CAT2 CAT3 CAT4 Huidirritatie/corrosief CAT1 (bijtend) CAT2 (irriterend) Irriterend voor ogen CAT1 CAT2A Sensibiliserend (ademhaling, huid) CAT1 (adem) CAT2 (huid) Mutageen in geslachtscellen CAT1A CAT1B CAT2 Kankerverwekkend CAT1A CAT1B CAT2 Voortplantingstoxiciteit (incl. effecten op of via lactatie) CAT1A CAT1B CAT2 STOT (eenmalige blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3 STOT (herhaalde blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3 Aspiratiegevaar CAT1

Pictogrammen gezondheidsgevaren Acute toxiciteit (Cat. 4), huidrritatie, huidsensibilisatie, oogirritatie, Specifiek doelorgaan toxiciteit eenmalige blootstelling (Cat.3) Huidcorrosie, ernstig oogletsel Acute toxiciteit (Cat. 1,2, 3) Inhalatieallergeen, CMR, Specifiek doelorgaan toxiciteit éénmalig en herhaalde blootstelling (cat. 1, 2), aspiratietoxiciteit

Gevarenklasse Milieu Gevarenklassen Categorieën Gevaar voor het aquatisch milieu Acuut 1 Chronisch 1 Chronisch 2 Chronisch 3 Chronisch 4 Gevaar voor de ozonlaag Cat. 1

Pictogram milieugevaren Aquatische toxiciteit, acuut en chronisch (cat. 1, 2) Gevaar voor de ozonlaag (cat. 1)

Etiketteringsvoorschriften Titel III van de verordening beschrijft in detail waaraan het etiket moet voldoen. Deze moet in ieder geval de volgende informatie bevatten: o Naam, adres en telefoonnummer van leverancier o Productidentificatie o Gevaarspictogram(men) o Signaalwoord(en) o Gevarenaanduiding(en) o Veiligheidsaanbeveling(en) 35

Verdiepen en toepassen van EU-GHS-criteria (Houdt rekening met mogelijk meer gevaarlijke stoffen onder GHS) Tijdig opleiden van het personeel. Mogelijkheid van nieuwe informatie na elke REACH deadline (In hoeverre kunt u met hulp leveranciers aan GHS anticiperen) Blijf op de hoogte van laatste ontwikkelingen via website van Nationale helpdesk, ECHA, brancheorganisatie Anticiperen aan de downstream gevolgen 36

4 Stel de benodigde (externe) ondersteuning vast Beschikbare en/of in te huren menskracht Zijn aanpassingen software programma s (bijv. voor veiligheidsinformatiebladen) nodig? Productie van nieuwe etiketten Productie van verpakkingen (zijn aanpassingen nodig?) 37

Productnotificatie verplichting artikel 45 Zie voor meer informatie presentatie van Pieter Brekelmans Productdossier format ligt niet vast 38

Seveso III Arbo Transport en Opslag Vergunningen, Algemene regels (Activiteitenbesluit) Pesticiden / Biociden Export (Pic-regelgeving) Eventueel andere Productregelgeving 39

Relatie met REACH 40

EU-GHS Bepalingen Vib, terminologie Overgangstermijnen sluiten aan bij REACH Wijziging van REACH overgangstermijnen registratie Levert criteria voor C&L C&L in REACH registratiedossier C&L van stoffen en mengsels REACH levert informatie voor C&L C&L van stoffen REACH verplichtingen afhankelijk C&L Bijv. registratiedeadline, bepalingen voor stoffen in voorwerpen, autorisatie

En voor het Vib 1 december 2010 tot 1 juni 2015 na 1 juni 2015 Stoffen indeling volgens EU-GHS en indeling volgens Richtlijn 67/548/EEG (art. 57, lid 2 b) Alleen de indeling volgens EU-GHS Mengsels indeling volgens Richtlijn 1999/45/EG Indeling volgens EU-GHS kan worden opgenomen. Als mengsel indeling en etikettering volgens EU-GHS, dan in Vib indeling volgens 67/548/EEG (stoffen in mengsel), 1999/45/EG (mengsel) en EU-GHS (art. 57, lid 2 b) Alleen de indeling volgens EU-GHS

Inventaris van indeling en etikettering 43

Inventaris van indeling en etikettering Verplichting voor fabrikanten en importeurs van stoffen Rol van ECHA Onderhoud van database Actualiseren van database op basis van nieuwe informatie (elke 2 maanden) Geen kwaliteitscontrole Geen indicatie voor voorkeursindeling

Enkele voorbeelden

Mogelijke oorzaken voor verschillen Fysische vorm Onzuiverheden Beschikbaarheid informatie Interpretatie van beschikbare informatie Interpretatie van indelingscriteria Fouten Etc.

Acties voor kwaliteitsverbetering Fabrikanten/Importeurs Controleer indeling in C&L inventaris en actualiseer indien noodzakelijk Stem de indeling onderling af Nieuwe indeling, actualiseer uw melding Downstream gebruikers Informeer uw leverancier over tegenstrijdige indeling ECHA IT communicatie instrument voor fabrikanten/importeurs Vermoedelijk beschikbaar begin 2013

Wat kan ik met de informatie? De inventaris bevat de geharmoniseerde indeling van Annex VI (wettelijk verplicht) Geeft aan of er een joint submission (REACH) heeft plaatsgevonden Let wel: Het ontbreken van een stof in de inventaris betekent niet dat de stof niet ingedeeld hoeft te worden!

Meer informatie? 55

www.ghs-helpdesk.nl Tel.no: 088-6025775 56

http://echa.europa.eu/nl/regulations 57

Afkortingen GHS: Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals REACH: Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen C&L: Classificatie en Labelling RI&E: Risico-inventarisatie & Evaluatie CMR: Carcinogeen, mutageen, reprotoxisch PBT: Persistent, Bioaccumulerend, Toxisch zpzb: zeer Persistent, zeer Bioaccumulerend SVHC: Substance of Very High Concern 58

Bedankt voor uw aandacht! 59