Statenfractie Noord-Holland WONEN IN NOORD-HOLLAND MET ENERGIEWINST EN LUCHTKWALITEIT INITIATIEFVOORSTEL 2007 1
WONEN MET ENERGIEWINST EN LUCHTKWALITEIT Uit het Onderzoeksrapport Noord-Hollandse Burgermonitor blijkt dat de inwoners van Noord-Holland zeer geïnteresseerd zijn in wonen en milieu. Wonen en milieu zijn dan ook twee belangrijke provinciale speerpunten. Dit initiatiefvoorstel van de CDA fractie verbindt beide thema s ten dienste van onze inwoners, met winst op het gebied van luchtkwaliteit, woongenot en duurzaamheid. Europa is verslaafd aan energie en Noord-Holland met zijn intensief ruimtegebruik, hoge economische bedrijvigheid en overvloedig weggebruik doet daar ook aan mee. De Europese Commissie heeft begin dit jaar aangekondigd, dat de lidstaten moeten streven naar 20% reductie in uitstoot van broeikasgassen in 2020, t.o.v. 1990 en naar 20% duurzaam energiegebruik. Duurzaam energiegebruik is in de provincie Noord- Holland sinds 2002 een speerpunt in het beleid, zie het Provinciaal Milieubeleidsplan. Ook de CDA fractie hecht, uit oogpunt van rentmeesterschap, aan de bevordering van duurzaam energiegebruik. 1 Ons is opgevallen dat bij nieuwbouw van woningen nog te weinig oog is voor de energiewinst die behaald kan worden bij de wijze waarop verwarming/verkoeling van woningen wordt georganiseerd. Keuzes die nu gemaakt worden voor energiewinst, werken vele jaren door. Ons initiatiefvoorstel betreft daarom de klimaatregeling van nieuwe en bestaande woningen door verwarmings- en koeltechnieken die geen of beperkte CO2 uitstoot opleveren. Het gebruik van duurzame energie heeft positieve gevolgen voor de luchtkwaliteit. Wij denken aan het volgende: 1. in de woningbouw de installatie van de HRe-ketel met warmtekracht-koppeling (WKK) te bevorderen, een ketel die zowel warmte als elektriciteit levert en werkt met een kleine gasbrander. Deze HRe-ketel, ook wel thuiscentrale genoemd, werkt volgens het principe van de warmtekrachtkoppeling WKK, een systeem dat reeds wordt toegepast in de industrie en tuinbouwkassen, o.a. Agriport A7, maar dat nu ook geschikt gemaakt is voor toepassing in woningen, en niet groter is dan een normale HR ketel. 2 Door het opwekken van eigen elektriciteit kan een huishouden 20% besparen op zijn jaarlijkse energiekosten. Bovendien stoot een huishouden door het gebruik van de HRe-ketel met WKK jaarlijks 1000 kilo minder CO2 uit. Dat zou voor heel Nederland zes miljoen ton zijn. De ketel gaat in 2008 in productie. Met overheidssubsidie kan de meerprijs voor de consument (1800 Euro) in vijf jaar worden terugverdiend. 3 Wellicht kan ook de provincie hier een rol in vervullen. 2. de bewoners te stimuleren tot het gebruik van duurzame energie met bijvoorbeeld zonnepanelen, zonnecellen, windenergie, warmte uit asfalt, warmte-koudeopslag, of restwarmte. Gebleken is, dat meer dan de helft van het energiegebruik in Europa 1 Zie CDA-motie bevordering Warmte uit Asfalt en het CDA- initiatiefvoorstel Ondergrondse Ordening / Warmte-koudeopslag (Dit heeft er toe geleid dat nu verschillende projecten van start kunnen gaan met subsidie van de provincie. Het gaat om een totaalbedrag van 485.000 en de aangehouden motie PvdA/CDA/GL van 13 november 2006 inzake Restwarmte (1 miljoen Euro), motie 5-5 2 Trouw, 13-1-07 3 Trouw, 13-1-07, Henk Sijbrand, voorzitter koepel cv-ketelfabrikanten 2
opgaat aan verwarming en koeling. De Europese Commissie bekijkt momenteel of een richtlijn rond het gebruik van hernieuwbare energiebronnen voor verwarmen en koelen wenselijk is. Ook wil de Commissie bestaande wetgeving evalueren om energie-efficiëntie een impuls te geven. De strengere richtlijn voor energieprestaties in gebouwen is hier een onderdeel van. 4 Daarnaast wil het Europese Parlement dat de Europese Commissie een nieuwe richtlijn uitvaardigt met verplichte doelstelling voor duurzame verwarming en koeling. Parallel aan dit Europese initiatief zou de Provincie Noord-Holland eigen instrumenten kunnen inzetten. In Nederland biedt het hergebruik van restwarmte goede perspectieven, naast warmtekoudeopslag en warmte uit asfalt, biomassa etc. Nog altijd gaan grote hoeveelheden warmte ongebruikt de lucht in, die een veel betere bestemming zouden kunnen krijgen. Zo kan restwarmte van elektriciteitscentrales, huisvuilcentrales en industriële complexen worden hergebruikt voor de verwarming van bedrijfspanden en woningen. Een voorbeeld is de huisvuilcentrale Alkmaar. De huisvuilcentrale levert al warmte aan ondernemingen op het bedrijventerrein Boekelermeer in Alkmaar. Dit geeft een uitstootreductie van CO2 van ongeveer negen miljoen kilo per jaar. Dat is de hoeveelheid die bijna 3500 auto s samen in een jaar uitstoten. De besparing op aardgas bedraagt hierbij jaarlijks 5 miljoen m3. Hierbij zijn nog niet eens het AZ-stadion en omliggende wijken inbegrepen. En dan nog blijft er restwarmte over. In Amsterdam sprak de gemeenteraad zich in december 2005 unaniem uit voor het gebruik van restwarmte. 5 Het samenwerkingsverband in Amsterdam-West heeft geleid tot contracten tussen de warmteaanbieder en de warmteafnemers in Parkstad. Warmteaanbieder is Westpoort Warmte, een joint venture van Amsterdam, Afvalcentrale Amsterdam, de Diemercentrale en Hemwegcentrale. Afnemers zijn woningbouwcorporaties en ontwikkelaars. Ook in Amsterdam-Noord zijn onderhandelingen gaande en een akkoord lijkt op handen. Vanaf 2007 zouden in tien jaar tijd minimaal 16.500 nieuwe woningen, 2.500 bestaande woningen en 1.100.000 m2 bruto vloeroppervlak aan nieuwe utiliteitsgebouwen, op een warmtenet worden aangesloten tegen maximaal geoptimaliseerde (aansluit)tarieven voor minstens vijftig jaar. Dat levert op termijn een jaarlijkse CO2 reductie op van 29 kiloton. Op dit moment vloeit bij Corus jaarlijks 370 MW aan energie onbenut weg in het koelwater. Grofweg zouden met deze 370 MW maar liefst 185.000 huishoudens voorzien kunnen worden van stadsverwarming, wat bijna een miljoen ton CO2- uitstoot zou schelen. Zijn er in de IJmond mogelijkheden om deze en/of andere restwarmte nuttig te gebruiken bij bedrijven en bij woningen? De CDA fractie doet een beroep op GS om hier serieus onderzoek naar te doen. Nu de Provincie Euro 4,4 miljoen gereserveerd heeft voor 19 woningbouwprojecten, waarvan acht projecten gerealiseerd worden in Velsen (het Waterlandakkoord), zou onderzocht moeten 4 Uit persbericht bijeenkomst georganiseerd door Senter Novem in opdracht van het Ministerie van EZ voor de Europese Commissie, Barbizonhotel Amsterdam, 24/25 april: vertegenwoordigers lidstaten, bedrijven, maatschappelijke organisaties over nieuw Europees beleid rond duurzame energie en energie efficiency. 5 De restwarmte uit de industriële processen van de Hemwegcentrale en de Diemercentrale (elektriciteitsopwekking) én de AVI-West (afvalverbranding) wordt nu nog geloosd in de lucht of op oppervlaktewater van met name het IJ. Daarbij gaat het in de regio Amsterdam om een potentieel van 1000 MW. Globaal kunnen hiermee 500.000 woningen van warmte voorzien worden. Als dit volledig benut wordt, scheelt dit 1 miljoen ton CO2. 3
worden of invoering van een norm voor klimaattechniek, wenselijk c.q. haalbaar is. De provincie zou deze norm in haar programma van eisen kunnen opnemen, en daarmee sturen dat stadsverwarming met restwarmte serieus in overweging genomen wordt door de betreffende stakeholders. In dit verband verwijzen we naar het initiatiefvoorstel (5 september 2006) van CDA Tweede Kamerleden Ten Hoopen en Hessels omtrent de levering van warmte aan gebruikers, de zogenaamde Warmtewet. 6 GS heeft besloten motie 5-5 van PvdA, CDA, Groen Links aan te houden (PS, 13.11.2006): Provinciale Staten besluiten: Projecten die gebruik maken van restwarmte bij stadsverwarming te stimuleren; Hiervoor 1 miljoen euro eenmalig te onttrekken aan de saldireserve. Wij verzoeken u met dit initiatiefvoorstel ernst te maken met deze aangehouden motie. Het CDA is van mening dat maatregelen op een zo laag mogelijk bestuurlijk niveau moeten worden ingezet. Wij menen derhalve, dat de Provincie moet stimuleren dat gemeenten en particulieren op brede schaal overgaan op het gebruik van duurzame energie voor de klimaatbeheersing van woningen. De Provincie heeft verschillende instrumenten dit te bevorderen: 1. als speerpunt in het Provinciaal Milieubeleidsplan (PMP); 2. subsidiëring van proefprojecten vanuit het Ontwikkelingsfonds Duurzame Energie; 3. door aan de subsidiering van woningbouwprojecten een programma van eisen te verbinden, incidenteel of als onderdeel van een geldende Structuurvisie; 4. door in de Structuurvisie naast een EPC voor bouwmaterialen, een norm voor verwarmings- en/of koelingstechnieken op te nemen, eventueel door kaders te stellen waaraan de regionale woonvisies dienen te voldoen; 5. door als intermediaire en toezichthoudende partij te bevorderen dat diverse stakeholders (woningbouwcoöperaties, energiebedrijven, bedrijven, gemeenten, huiseigenaren) tot samenwerking komen; 6. door het instellen van een aanjaagteam Luchtkwaliteit en Energiewinst Wonen (EWW). Een aanjaagteam zal samenwerking op het gebied van energiewinst bevorderen; ook bij bouwplannen die binnen afzienbare tijd van start gaan; 7. als vergunningverlener te stimuleren dat bedrijven hun restwarmte ter beschikking stellen voor de verwarming van woningen in de regio. Wij vragen GS met voorstellen te komen die bevorderen dat er in de bebouwde omgeving winst geboekt wordt t.a.v. luchtkwaliteit energiegebruik. Haarlem, 14 februari 2007 Maaike Nagel Simon van Keulen 6 Kamerstuk 100307 bij KST 29048 4
Ontwerpbesluit Nr. Provinciale Staten van Noord-Holland, * gelezen het initiatiefvoorstel van het CDA; * gelet op het advies van de commissies ROV en NLWM; * gelet op artikel 143 van de Provinciewet en artikel 42 van het Reglement van Orde van Provinciale Staten besluiten: Gedeputeerde Staten op te dragen om: 1. In haar rol als vergunningverlener te bezien of CO2-uitstoot zoveel mogelijk kan worden voorkomen door een betere benutting van restwarmte. 2. In de Structuurvisie voor woningbouw het criterium op te nemen: bij de verwarming/verkoeling van woningen te streven naar het gebruik van duurzame energie, om daarmee een substantiële bijdrage te leveren aan de CO2 reductie in Noord-Holland. 3. In haar rol als kennisverschaffer, de toegankelijkheid van duurzame energie voor particulier gebruik te vergroten door: a. informatieverstrekking aan gemeenten over milieuwinst door gebruik van alternatieve energie: warmte-koudeopslag, benutting restwarmte, zonnepanelen, warmte uit asfalt, getijdenenergie, bio-energie, windenergie, de HR-ketel met WKK, etc. b. te doen onderzoeken of de restwarmte van Corus benut kan worden voor stadsverwarming c. te doen onderzoeken of bij andere grote bouwlocaties (bijvoorbeeld Bloemendalerpolder, Haarlemmermeer/Bollenstreek, Waterland) gebruik van duurzame energie mogelijk is. 4. In haar rol als intermediair, een Aanjaagteam Luchtkwaliteit en Energiewinst Wonen op te richten. Dit Aanjaagteam inventariseert mogelijkheden, genereert initiatieven, coördineert samenwerkingsverbanden van warmtetoeleveraars en warmteontvangers; 5. In het kader van ISV subsidies, indieners van projecten te wijzen op het feit dat het gebruik van duurzame vormen van energie een extra argument oplevert om het project te honoreren. Haarlem, Provinciale Staten voornoemd,, voorzitter, griffier 5
Titel:Bijl. PS-ver., agendapunt 19. (Initiatiefvoorstel CDA wonen in NH) Datum:01-10-2007 Nummer:19 6