FINH-bijdrage Amsterdamse energieprojecten. aanvragen Amsterdam en toetsing op hoofdlijnen aan de FINH-criteria

Transcriptie

1 PROVINCIALE STATEN VAN NOORD-HOLLAND Voordracht Haarlem, Betreft: Bijlagen: FINH-bijdrage Amsterdamse energieprojecten aanvragen Amsterdam en toetsing op hoofdlijnen aan de FINH-criteria Inleiding Via de zogenoemde containermotie (motie 55-33) hebben uw staten op 15 november 1999 een bedrag van fl ,-- ( ,--) ten laste van het Fonds Investeringen Noord-Holland (FINH) gereserveerd voor duurzame energieprojecten. Bij de vaststelling van de nota Provinciaal energie/co 2 -beleid op 9 januari 2001 (voordracht nr. 1) is dit bedrag verdeeld over een aantal duurzame energie-activiteiten. Daarbij is toen ,-- 2 gereserveerd voor grote investeringsprojecten die tot CO 2 - reductie en opwekking van duurzame energie moeten leiden. Uit dit deel zijn tot nu toe het 2 MW-project in Haarlem (opgeleverd in 2003) en het Meerwarmteproject van de Huisvuilcentrale (samen met NUON) te Alkmaar (de start van de warmtelevering begint in 2005) gesubsidieerd. Van het nog resterende bedrag van ca ,-- hebben uw staten in het kader van de programmabegroting 2005 een bedrag van ruim ,-- laten vrijvallen naar de saldireserve. Thans resteert nog ,--. In Amsterdam worden de komende jaren 2 zeer grote projecten gerealiseerd: 1. de uitbreiding van de bestaande afvalverbrandingsinstalatie (AVI) met hoogrendementsovens, en 2. het grootschalig gebruik van duurzame warmte in het stadsvernieuwingsproject Parkstad. De gemeente Amsterdam verzocht de provincie in eerste instantie om een bijdrage van ,-- (te verdelen in ,-- voor de HR-AVI en ,-- voor Parkstad), maar heeft dat recent teruggebracht naar ,--. Daarbij is de aanvraag voor de HR-AVI verlaagd naar ,-- omdat anders de Europese grenzen voor staatssteun zouden worden overschreden. Hierna zullen beide projecten afzonderlijk worden toegelicht. De bijlagen bevatten een uitgebreide beschrijving. ad 1 De HR-AVI In 2003 is door de gemeenteraad van Amsterdam het benodigde krediet beschikbaar gesteld om tot realisering van ton extra verbrandingscapaciteit over te gaan. 3 In aanvulling op de reeds bestaande AVI met een capaciteit van ton afval per jaar. 1 Eind 2002 is deze nota opgegaan in het Provinciaal Milieubeleidsplan. 2 In juli 2004 verminderd met ,-- als gevolg van het besluit om de fondsen op te heffen. 3 De uitbreiding zal in 2006 in bedrijf worden genomen. 1

2 Het bijzondere is dat de gemeente niet gekozen heeft voor een conventionele AVI, die vooral gericht is op het zo efficiënt en schoon mogelijk verbranden van afval, maar voor een hoogrendements-avi (de HR-AVI). Daarbij is de ambitie om naast het schoon en efficiënt verbranden, uit het afval ook zo veel mogelijk energie te winnen. Door toepassing van innovatieve technieken zal de HR-AVI meer dan 31% van de energie-inhoud van het afval omzetten in elektriciteit. In vergelijking met een conventionele AVI, met een rendement van ca. 22%, is dat een enorme verbetering. De HR-AVI zal in 2006 in gebruik wordengenomen. Milieu-opbrengst vs. meerkosten Uit de bij de milieuvergunningaanvraag bij ons college ingediende milieu-effectraportage, blijkt dat de bouw van de HR-AVI leidt tot een extra jaarlijkse CO 2 -reductie van 222 kiloton (kton). Dat is 66 kton meer dan een conventionele AVI zou opleveren. Daarnaast levert de HR-AVI een hoeveelheid groene stroom van MWh per jaar (ofwel groene stroom voor meer dan huishoudens), MWh meer dan een conventionele AVI. Dat is 0,37% van het jaarlijkse energieverbruik in Noord-Holland. 4 Daarmee levert de HR-AVI een bijdrage van ruim 10% aan het behalen van onze hoofddoelstelling om per 2010 jaarlijks kton CO 2 te reduceren 5 en van bijna 10% aan onze nevendoelstelling om per 2010 van het Noord-Hollandse energieverbruik 5% duurzaam op te wekken. 6 De investering voor een HR-AVI is fors hoger dan die voor een conventionele AVI. Amsterdam heeft berekend dat de meerinvestering ca ,-- bedraagt (op de totale investering van ca ,--). Voor een deel wordt deze meerinvestering terugverdiend via de extra elektriciteitsopbrengst, maar dat biedt slechts gedeeltelijk compensatie. Uit de Amsterdamse berekeningen blijkt dat in een ongunstig scenario de onrendabele top na aftrek van reeds toegezegde subsidies kan oplopen tot tientallen miljoenen euro s Gezien de onzekerheden over met name de kostenontwikkeling en de te ontvangen vergoeding voor de op te wekken elektriciteit kan de werkelijke onrendabele top echter ook kleiner uitvallen. Zelfs een positief rendement wordt door ons mogelijk geacht. Vandaar dat wij met Amsterdam afspraken zullen maken over benefit sharing. ad 2 Gebruik duurzame warmte in stadsvernieuwingsproject Parkstad Inleiding Amsterdam staat aan de vooravond van een zeer omvangrijke stedelijke vernieuwingsoperatie (renovatie, sloop, nieuwbouw van in totaal woningen) in de stadsdelen Geuzenveld- Slotermeer Bos en Lommer, Osdorp en Slotervaart-Overtoomse Veld, samengevoegd onder de noemer Parkstad. 4 In 2002 was het totale energieverbruik in Noord-Holland ruim MWh. 5 Oplopend tot kton in Oplopend naar 10% in

3 De gemeente heeft als ambitie om hier 50% CO 2 -reductie te bereiken ten opzichte van de gekozen referentie 7. Voor het grootste deel gebeurt dit via woninggebonden maatregelen, zoals isolatie. Dit is echter te weinig om de ambitie te behalen en dus is het noodzakelijk om in te grijpen in de energie-infrastructuur. Voor een deel gaat warmte en warm tapwater geleverd worden via collectieve warmtepompen. Voor een ander deel wenst Amsterdam vanaf ongeveer 2009 warmte via een grote pijpleiding aan te voeren die afkomstig is van de bestaande afvalverbrandingsinstallatie (AVI). Deze warmte wordt momenteel door de AVI voor een groot deel (= stoom met een lage temperatuur) onbenut geloosd en maar voor een klein deel (= stoom met een hoge temperatuur) omgezet in elektriciteit. Burgemeester en Wethouders hebben in juni 2004 besloten om de investering en exploitatie van de warmtelevering aan Parkstad in handen te geven van Westpoort Warmte, een samenwerking tussen de gemeente Amsterdam en NUON. In september 2004 is in het Bestuurlijk Overleg Parkstad door de gezamenlijke woningcorporaties ingestemd met de warmtelevering aan Parkstad. De contracten tussen Westpoort warmte en de afzonderlijke woningcorporaties zullen in juli/augustus 2005 worden getekend. De start van de aanleg van de pijpleiding is voorzien in Vanwege de koppeling aan de huizenbouw zal de aanleg van het warmtenet tot voltooiing ongeveer 10 jaar in beslag nemen. De aangevraagde FINH-bijdrage van ,-- betreft het onderdeel warmtelevering (met een totaalinvestering van ca ,--). Milieu-opbrengst vs. meerkosten Met de betrokken stadsdelen en de koepel van de betrokken woningcorporaties is door Westpoort Warmte afgesproken om zo veel mogelijk woningen aan te sluiten op de warmte van de AVI, met een minimum van Naar verwachting moet in ieder geval een aantal van woningen geval realiseerbaar zijn. Bij die woningen is de CO 2 -reductie 34 kton per jaar en bij het maximaal haalbare aantal van woningen 8 stijgt dat naar 51 kton. De totale CO 2 -reductie van het project Parkstad, dus inclusief die als gevolg van de maatregelen aan de woningen etc, wordt berekend op 127 kton per jaar. De meerkosten voor alle maatregelen die in Parkstad getroffen gaan worden om bijna 50% CO 2 -reductie te bereiken vergen een extra investering van 7.000,-- tot 7.500,-- per woning. De aanvoer van warmte van de AVI bedraagt hiervan ca. 500,-- per woning. Indien er uiteindelijk maar woningen op de warmtelevering van de AVI worden aangesloten, zal er sprake zijn van een onrendabele top van ruim ,--. Als er echter veel meer woningen worden aangesloten, kan er onder bepaalde omstandigheden echter wel degelijk sprake zijn van een positief financieel rendement. Derhalve zullen ook voor dit project afspraken met Amsterdam worden gemaakt over benefit sharing. 7 Als referentie is gekozen voor het energieverbruik van de huidige woningen minus die van de te slopen woningen, vermeerderd met die van de nieuwbouw. 8 Om economische en logitieke redenen is het niet mogelijk om meer dan woningen op AVI-warmte aan te sluiten. 3

4 Overwegingen en voorstel Samengevat in de vorm van een tabel levert dit het volgende beeld op. provinciale doelen te bereiken via wat leveren de 2 projecten per 2010 FINH-projecten 9 op kton CO 2 -reductie 500 kton 349 kton 5% duurzame energie 1,25% 0,37% Voor de realisering van 500 kton CO 2 -reductie en 1,25% duurzame energie via FINHprojecten was door uw staten ,-- beschikbaar gesteld. Evenredig gerelateerd aan de bijdrage aan de doelen is het gerechtvaardigd om Amsterdam een bijdrage toe te kennen van , Dat is dan ook ons voorstel aan uw staten. Daarmee levert de subsidiëring de provincie een kosteneffectieve CO 2 -reductie op en past dus naadloos in de ambitie van ons college om zo veel mogelijk CO 2 te reduceren tegen zo laag mogelijke kosten. Voor wat betreft de verdeling van onze bijdrage over de 2 projecten kunnen we aansluiten bij het aandeel dat elk project levert aan het behalen van ons hoofddoel, te weten de CO 2 - reductie. Voor de HR-AVI is dat, met inachtneming van de Europese staatssteungrenzen, dan ,-- en voor Parkstad ,--. Gezien de onzekerheid over aanwezigheid en de hoogte van de onrendabele top, stellen wij verder voor om de subsidie beschikbaar aan de gemeente Amsterdam te stellen onder de voorwaarde van benefit sharing. Daardoor wordt conform de wens van uw staten geborgd dat de provinciale bijdrage geheel of gedeeltelijk wordt terugontvangen als binnen 15 jaar (voor de HR-AVI) of 20 jaar (voor Parkstad) blijkt dat de investering toch een bruto rendement op door de gemeente Amsterdam geïnvesteerd vermogen oplevert van meer dan 15%. Bij de FINH-subsidie voor het Meerwarmteproject zijn ook dergelijke afspraken gemaakt. 9 Vastgelegd in de energienota uit 2001; vanwege de recente afboeking met 2,3 miljoen euro zou de te bereiken CO2 -reductie evenredig kunnen worden verlaagd naar 370 kton en het percentage duurzame energie naar 0,85%. 10 De CO2 -bijdrage is immers 349 kton van de gewenste 500 kton en de DE-bijdrage 0,37% van de gewenste 1,25%. Een evenredig deel van het budget is dan (349 : 500) x ,-- = ,-- voor het CO 2 -deel en (0,37 : 1,25) x ,-- = ,--. Het gemiddelde daarvan is dan ,--. 4

5 De bijdrage wordt verleend in de vorm van een tekortsubsidie. Van de subsidie zullen we per project 80% bij wijze van voorschot toekennen zodra Amsterdam met de inhoud van de subsidiebeschikking akkoord is. Het restant voor de HR-AVI zullen wij beschikbaar stellen aan de hand van de te ontvangen einddeclaratie en eindverantwoording, waarbij nadrukkelijk een koppeling gelegd wordt met het daadwerkelijke energierendement. Het restant voor Parkstad zullen wij beschikbaar stellen aan de hand van de te ontvangen einddeclaratie en eindverantwoording bij het voltooien van het project Parkstad (naar verwachting 2015). Daarbij zal dan nadrukkelijk een koppeling gelegd worden met het aantal huizen dat uiteindelijk op de warmtelevering vanuit de AVI is aangesloten. H.C.J.L. Borghouts, voorzitter H.W.M. Oppenhuis de Jong, provinciesecretaris 5

6 Ontwerpbesluit Nr. Provinciale Staten van Noord-Holland; overwegende dat de provincie de energievoorziening in Noord-Holland wil verduurzamen via onder meer het verstrekken van een financiële bijdrage in de onrendabele top van projecten die een bijdrage leveren aan dat doel; gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten; besluiten: I in de begroting als kredieten te ramen: a. een bijdrage van maximaal ,-- voor het project HR-AVI; b. een bijdrage van maximaal ,-- voor het project Parkstad, ten behoeve van de gemeente Amsterdam; II de onder I. genoemde bedragen ten laste te brengen van het FINH binnen het beleidsdoel Duurzame Energie (motie van november 1999); III aan beide subsidies een benefit sharing clausule te te verbinden. Haarlem, Provinciale Staten voornoemd,, voorzitter, griffier Titel:Nota PS-cie. NLWM, agendapunt 5b. (finh Amsterdam) Datum: Nummer:5b 6