Zomermonitor 2013 rapport nr. 08 donderdag 29-08-2013 (week 35) Hoogheemraadschap van Rijnland afdeling Beleid team Monitoring Postbus 156, 2300 AD Leiden droogte@rijnland.net 071-3063351
1a. Opschaling Calamiteiten organisatie i.v.m. droogte Rijnlands calamiteiten organisatie is sinds 30 juli opgeschaald naar fase 1 Incident De fasering is als volgt: Fase Omschrijving 0 Normaal beheer 1 Incident 2 Ernstig incident / (dreigende) calamiteit 3 (dreigende) calamiteit met bestuurlijke impact 4 Ramp Er zijn bij Rijnland geen droogteproblemen, deze worden de komende week ook niet verwacht. 1b. Algemeen beeld Rijnland 18-7 18-7 18-7 18-7 18-7 18-7 18-7 18-7 18-7 25-7 25-7 25-7 25-7 25-7 25-7 25-7 25-7 25-7 1-8 1-8 1-8 1-8 1-8 1-8 1-8 1-8 1-8 8-8 8-8 8-8 8-8 8-8 8-8 8-8 8-8 8-8 15-8 15-8 15-8 15-8 15-8 15-8 15-8 15-8 15-8 22-8 22-8 22-8 22-8 22-8 22-8 22-8 22-8 22-8 29-8 29-8 29-8 29-8 29-8 29-8 29-8 29-8 29-8 neerslagtekort verdamping komende week neerslagverwachting komende week chloridegehalte Hollandse IJssel Rijnafvoer watervraag Rij nland = aanvoer naar Boezem waterpeilen polders en boezem chloridegehalte boezem zwemwaterkwaliteit <100 mm <15 mm >20 mm <100 mg >2000 <5 m³/s op peil <100 mg 0% loc 100-150 mm 15-20 15-20 mm 100-200 1400-2000 5-10 m³/s onder ZP 100-200 0-15% 150-175 mm 20-25 10-15 mm 200-300 1100-1400 10-15 m³/s WP 200-300 15-30% 175-200 mm 25-30 5-10 mm 300-400 <1100 15-20 m³/s onder WP 300-400 30-50% > 200 mm > 30 mm 0-5 mm >400 mg <900 > 20 m³/s ver onder WP >400 mg >50% 1 c. Situatiebeschrijving Opschaling droogte Er zijn geen droogteproblemen binnen het gebied van Rijnland en deze worden de komende week ook niet verwacht. Rijnlands calamiteiten organisatie is conform het calamiteitenbestrijdingsplan Droogte opgeschaald naar fase 1, vanwege een neerslagtekort van meer dan 150 mm. Op basis hiervan zijn zeer droogtegevoelige en droogtegevoelige waterkeringen geïnspecteerd. De meermaals herhaalde inspecties hebben geen gevaarzettende situaties opgeleverd. Rijnafvoer en chloridegehalte aanvoerwater De Rijnafvoer is de afgelopen week na een daling, recent weer opgelopen en bedraagt circa 1.410 m 3 /s op 29-8-2013. De prognose is dat de Rijnafvoer tijdelijk verder toeneemt tot ca. 1.900 m 3 /s, daarna zal een daling intreden tot waarden rond 1.100 m 3 /s over een week. Het chloridegehalte bij de Brienenoordbrug is laag met waarden rond 100 mg/l, tijdens hoogwater treden pieken op met waarden tussen 550 en 1.600 mg/l Cl-. Het chloridegehalte bij Krimpen aan den IJssel blijft laag met ca. 100 mg/l. Rijnland kan de komende periode voldoende water van goede kwaliteit inlaten vanuit de Hollandsche IJssel. Hoogheemraadschap van Rijnland 2 van 18
Het weer Verleden weer: Afgelopen periode week kende weinig neerslag. Alleen op zaterdagavond 24/8 viel er enige neerslag binnen het gebied, gemiddeld over het gebied 1,9 mm. Lokaal waren er verschillen, bij Spaarndam werd 6,2 mm afgetapt, bij Katwijk slechts 1,2 mm. Daarmee was de neerslag lager dan de verdamping en liep het neerslagtekort verder op. Verwacht weer: Vrijdag is er meer bewolking met 's ochtends een spat regen. In het weekend vallen er enkele buien Daarna opnieuw aangenaam najaarsweer. Tegen het einde van volgende week wordt wisselvalliger weer verwacht. Stroomgebied Rijn: In Zwitserland en Duitsland wordt rustig zomerweer verwacht met komende week weinig tot geen neerslag van betekenis. Waterkwantiteit Het waterpeil in de boezem varieert rond zomerpeil. De waterpeilen in de polders kunnen worden gehandhaafd, waarbij de watervraag hoog is. Afgelopen periode is ruim 6,9 miljoen m 3 water ingelaten uit de Hollandsche IJssel bij Gouda naar Rijnlands boezem, ongeveer 0,5 miljoen m 3 is via Bodegraven aangevoerd. Hiervan is 5,3 miljoen m 3 = 9 m 3 /s (ca. 70%) ingezet ter bestrijding van de interne verzilting. Circa 2,1 miljoen m 3 = 3,5 m 3 /s (ca 30%) was nodig voor peilhandhaving, om de verdampingsverliezen en watervraag door land- en tuinbouw te compenseren. Waterkwaliteit Het chloridegehalte binnen het watersysteem van Rijnland is laag, kleiner dan 200 mg/l. In het noorden van het gebied bij Spaarndam zijn verhoogde waarden gemeten, mede door schut- en lekwater vanuit het Noordzeekanaal. Door gericht doorspoelen zijn de waarden gedaald t.o.v. de vorige periode Waterkeringen Het neerslagtekort binnen Rijnland is verder opgelopen. De verdeling over het gebied is globaal: o Circa 1%: 150 175 mm o Circa 33%: 175 200 mm o Circa 31%: 200 225 mm o Circa 33%: 225 250 mm o Circa 1%: > 250 mm Vanwege deze neerslagtekorten zijn naast eerdere inspecties, ook afgelopen week preventief inspecties uitgevoerd van 66 km zeer-droogtegevoelige en 25 km van droogtegevoelige waterkeringen. Alle inspecties hebben geen bijzondere of gevaarlijke situaties opgeleverd. Komende week worden de inspecties uitgebreid. Ma. 2/9 en di. 3/9 worden naast de eerder geïnspecteerde strekkingen aanvullend nog eens 44 km droogtegevoelige kades geïnspecteerd om de situatie goed te monitoren en om de ontwikkeling nauwgezet te kunnen volgen. Zwemwater Totaal 14 zwemwaterlocaties met verslechterde waterkwaliteit slechte bacteriologische waterkwaliteit: Noord Holland 1 locatie en Zuid Holland 1 *) locatie zwemverbod t.g.v. Phormidium ( blauwalgmat): Zuid Holland 1 locatie negatief zwemadvies i.v.m. blauwalgen: Nood Holland 1 locaties en Zuid Holland 1 *) locatie waarschuwing i.v.m. blauwalgen: Noord Holland 2 locaties en in Zuid Holland 8 locaties Meer informatie over zwemwater op: www.zwemwater.nl Verwachting Er worden geen problemen t.a.v. de droogte verwacht voor de komende periode. *) = combinatie van bacteriologische kwaliteiten blauwalg Hoogheemraadschap van Rijnland 3 van 18
2a. Doorlopend potentieel neerslagoverschot: 2013 en Langjarig gemiddelde (gegevens KNMI) Neerslag-tekort op 21 augustus 2013 Neerslag-tekort op 28 augustus 2013 2b. Verdamping Schiphol / Valkenburg - april tot en met 27 aug. 2013 (gegevens Meteo Consult) neerslagtekort op 27-8-2013, Schiphol 195,2 mm neerslagtekort op 27-8-2013, Valkenburg 205,4 mm) 2c. Neerslagtekort Nederland 2013 en 2003 (gegevens KNMI) Hoogheemraadschap van Rijnland 4 van 18
3a Neerslagtekort per peilvak 1 april tot en met 28 augustus 2013 (gegevens Hydronet) Verwachting toename neerslagtekort komende 7 dagen (tot en met woensdag 4 sep. 2013) Verwachte verdamping 19,7 mm Verwachte neerslag 0,1 mm Toename neerslagtekort: 19,6 mm Hoogheemraadschap van Rijnland 5 van 18
3b. Historisch verloop neerslagtekort per peilvak (gegevens Hydronet) Op 31-7-2013 Op 7-8-2013 Op 14-8-2013 Op 21-8-2013 Hoogheemraadschap van Rijnland 6 van 18
4a. Neerslagsom 1 april tot en met 28 augustus 2013 op peilvak-niveau binnen Rijnland Hoogheemraadschap van Rijnland 7 van 18
4b. Neerslagsom per periode op peilvak-niveau binnen Rijnland april 2013 april en mei 2013 april, mei en juni 2013 april, mei, juni en juli 2013 Hoogheemraadschap van Rijnland 8 van 18
5. Kaart te inspecteren kades zeer droogte- en droogtegevoelige keringen binnen Rijnland Hoogheemraadschap van Rijnland 9 van 18
6a. Weersverwachting KNMI (ontleend aan www.knmi.nl ) Verwachting komende 6 dagen (donderdag 29 augustus tot en met woensdag 04 september 2013): Rustig nazomerweer. In het weekend tijdelijk wat koeler en toenemende neerslagkans. Uitgifte: 29/08/2013 07.09 uur LT Vooruitzichten lange termijn (donderdag 05 september tot en met donderdag 12 september): Redelijk grote kans (ca. 60-70%) op een overgang naar een wisselvallig weertype met maxima enkele graden beneden normaal. 6b. EPS grafieken Neerslag en Luchttemperatuur De Bilt (ontleend aan www.knmi.nl ) Hoogheemraadschap van Rijnland 10 van 18
7a. Neerslagverwachting per 6 uur voor Rijnland op basis van EPS gegevens 7b. Cumulatieve neerslagverwachting voor Rijnland op basis van EPS gegevens 7c. Temperatuurverwachting voor Rijnland op basis van EPS gegevens Toelichting op de grafieken: Bovenstaande grafiek geeft de te verwachten neerslag aan voor de komende 10 dagen. De lichtblauwe lijn (gemiddeld (50%)) geeft de gemiddeld te verwachten neerslag aan. De donkerblauwe lijn (Maximum (90%)) geeft de maximaal te verwachten neerslaghoeveelheid aan. De vaal-blauwe lijn (Minimum (30%)) geeft de minimaal te verwachten hoeveelheid neerslag aan. Als resultante geeft het blauwe vlak (onzekerheidsband) aan, tussen welke waarden de neerslaghoeveelheden variëren. Hoogheemraadschap van Rijnland 11 van 18
8. Weersverwachting Meteo Consult (o.a. ontleend aan www.neerslag.nl) Regionale verwachting HHR lange termijn Verwachting tot en met 5 dagen vooruit: Er is vrijdag meer bewolking met in het noorden en westen 's ochtends een spat regen. Er blijft ook af en toe ruimte voor zon, het meest in het zuiden. De maxima liggen rond 22 graden. Het weekend begint zaterdag met wat lichte regen, waarna vanuit het noordwesten de zon af en toe doorbreekt en vervolgens landinwaarts nog een enkele bui valt. Met 18 tot 21 graden wordt het koeler. Er staat een zwakke tot matige noordwestenwind. Zondag trekt de westelijke wind aan naar matig tot vrij krachtig, langs de Wadden mogelijk krachtig. In het zuiden schijnt nu en dan de zon, in het noorden is meer bewolking en valt lokaal een bui. Het wordt 17 tot 20 graden. Maandag is het een graadje warmer, verder verandert er weinig. Verwachting 6 tot en met 9 dagen vooruit: Opnieuw aangenaam najaarsweer met soms wolkenvelden en 's nachts soms mistig. Tegen het einde van de week wisselvalliger. Temperaturen eerst 20 tot 25 graden, tegen het einde van de week 18 tot 20 graden. 9. Weersverwachting Stroomgebied Rijn (Ontleend aan www.foreca.nl) De weersverwachting voor Zürich de komende dagen: De weersverwachting voor Koblenz de komende dagen: Hoogheemraadschap van Rijnland 12 van 18
10. Verwachte neerslaghoeveelheden per dag komende 6 dagen Europa /Stroomgebied Rijn (ontleend aan www.weeronline.nl) donderdag 29 aug. 02:00 vrijdag 30 aug. 02:00 vrijdag 30 aug. 02:00 zaterdag 31 aug. 02:00 zaterdag 31 aug. 02:00 zondag 1 sep. 02:00 zondag 1 sep. 02:00 maandag 2 sep. 02:00 maandag 2 sep. 02:00 dinsdag 3 sep. 02:00 dinsdag 3 sep. 02:00 woensdag 4 sep.02:00 Hoogheemraadschap van Rijnland 13 van 18
11. Rijnafvoer (ontleend aan: http://www.rijkswaterstaat.nl/) De Rijnafvoer is op 29 aug. om 09:00 uur circa 1.412 m³/s en boven de alarmgrens van 1.100 m³/s zoals die geldt voor aug. 12. Watersysteem Rijnland 12a. Gemiddelde waterstand boezemsysteem Rijnland in augustus zomerpeil winterpeil De afgelopen periode is de boezemstand gehandhaafd rond het zomerpeil van NAP -0,610 m, sinds woensdag 28 aug. tussen zomer- en winterpeil. Actuele waterstanden zijn via onderstaande link op de website van Rijnland op te vragen: http://www.rijnland.net/actueel/water_weer/kopie_waterpeil Hoogheemraadschap van Rijnland 14 van 18
12b. Wateraanvoer, waterafvoer en peilen Rijnland Tabel wateraanvoer en waterafvoer van 22-8-2013 0:00 uur tot 29-8-2013 0:00 uur Aanvoer naar Rijnlands boezem Locatie aanvoer (m³) aanvoer (gem. m³/s) Boezemgemaal Gouda 6.869.880 11,36 Sluis Bodegraven 512.760 0,85 Tolhuissluis - - Totaal Aanvoer 7.382.640 12,21 Afvoer uit Rijnlands boezem Locatie afvoer ( m³) afvoer (gem. m³/s) Boezemgemaal Spaarndam -2.655.720-4,39 Boezemgemaal Halfweg -1.159.200-1,92 Boezemgemaal Katwijk -1.508.700-2,49 Gouda - - Leidschendam-inlaat Delfland - - Totaal Afvoer -5.323.620-8,80 Resumé Aanvoer 7.382.640 12,21 Afvoer (incl. doorspoelen t.b.v. interne verziltingsbestrijding) -5.323.620-8,80 Netto (watervraag) 2.059.020 3,40 aanvoersituatie Toelichting: Afgelopen periode is er circa 6,9 miljoen m 3 water ingelaten uit de Hollandsche IJssel bij Gouda naar Rijnlands boezem, ongeveer 0,5 miljoen m 3 is via Bodegraven aangevoerd. In totaal is hiervan 5,3 miljoen m 3 (ca. 70%) ingezet ter bestrijding van de interne verzilting. Ongeveer 2,0 miljoen m 3 (ca 30%) was nodig voor peilhandhaving, om de verdampingsverliezen en watervraag door land- en tuinbouw te compenseren. Waterpeilen boezem Gerealiseerd peil Zomerpeil Maximum waterpeil -0,589 - Gemiddeld waterpeil -0,609-0,610 Minimum waterpeil -0,635 - Toelichting: In verband met de aanhoudende droogte handhaaft Rijnland de peilen in de boezem en de polders, binnen de beheersmarges, rond het zomerpeil. Hoogheemraadschap van Rijnland 15 van 18
13a. Verziltingsbeeld Brienenoord Toelichting: Het chloridegehalte bij Brienenoord kent tijdens hoogwater pieken, die tijdelijk oplopen tot waarden tussen 550 en 1.600 mg/l/. Tijdens laag water zijn de waarden laag met chloridegehalten rond 100 mg/l. 13b. Verziltingsbeeld Krimpen aan den IJssel Toelichting: Het chloridegehalte bij Krimpen aan de IJssel is laag, met waardes rond 90-100 mg/l/. Periodieke verhogingen, zoals bij Brienenoord, zijn bij Krimpen niet merkbaar. Hoogheemraadschap van Rijnland 16 van 18
14. Operationeel meetnet peilbeheer Elektrisch Geleidend Vermogen (EC) en Chloride Situatie: 29 augustus 09:00 uur Bij elk meetpunt staan 2 getallen. Spaarndam Chloride (in mg/l) is het bovenste getal. De EC (in us/cm) is het onderste getal. De chlorideconcentratie is berekend uit de EC. Alle metingen zijn uitgevoerd in boezemwater. De locatie Lijnden is door een storing niet actief. (Haarlemmermeerpolder). Lijnden Toelichting van 29 augustus 2013 Katwijk De waarden in de boezem zijn laag, een uitzondering vormt Spaarndam. Daar zijn verhoogde waarden gemeten, mede door schut- en lekwater van de Grote Sluis in Spaarndam. Deze sluis vormt de scheepvaart verbinding tussen Rijnland en het Noordzeekanaal. De afgelopen periode is door gericht doorspoelen het chloridegehalte bij Spaarndam gedaald t.o.v. de vorige periode. Actuele informatie over dit onderwerp is via onderstaande link op te vragen: http://www.rijnland.net/actueel/water_ weer/elektrisch_geleidend Het elektrisch geleidend vermogen (EGV) en het chloridegehalte (Cl-/l) vormen een maat voor de verzilting van het oppervlaktewater. Verzilting is het geleidelijk toenemen van het zoutgehalte van het water, onder andere door zoute kwel (opwelling uit de diepere ondergrond). Voor chloride geldt in het algemeen een norm van 200 mg Cl-/l, voor EGV bestaan geen normen. Binnen Rijnland variëren de Chloride- en EGV-waarden in het algemeen van 50 mg Cl-/l of 200 us/cm in natuurgebieden (Nieuwkoopse Plassen) tot maximaal 2.000 mg chloride/l of 7.000 us/cm in diepe droogmakerijen (Haarlemmermeerpolder en polder de Noordplas). Gevoelige teelten zoals de bloembollen in de Bollenstreek en de bomen en heesters rond Boskoop, hebben baat bij lage Chloride/EGV-waarden. Hoogheemraadschap van Rijnland 17 van 18
15a. Zwemwater binnen Rijnland (Algemeen) De provincies Noord- en Zuid-Holland zijn het bevoegd gezag voor het afgeven van zwemadviezen, bevoegd gezag voor publieksinformatie over waterkwaliteit en veiligheid op internet en ter plaatse van een zwemlocatie en wijst zwemlocaties aan/voert zwemlocaties af. De Rijnland is verantwoordelijk voor het bemonsteren van de zwemwaterlocaties en het rapporteren van de meetresultaten aan de provincies. Binnen Rijnland zijn 47 zwemwaterlocaties aanwezig: 44 EU-locaties en 5 potentiële locaties. Om de gezondheid van de zwemmers te beschermen wordt gedurende het zwemseizoen (1 mei tot 1 oktober) de zwemwaterkwaliteit minmaal elke 2 weken bepaald. Voorafgaand aan het zwemseizoen wordt een zogenaamd nulmeting gedaan. Deze meting vindt in de 2 e helft van april plaats. Het zwemwater wordt onderzocht op bacteriologische kwaliteit (E.Coli en Intestinale Enterococcen) en blauwalgen en getoetst aan landelijk vastgestelde normen. Indien een overschrijding van de normen wordt geconstateerd dan wordt in geval van bacteriën een extra bemonstering uitgevoerd en bij blauwalgen wordt de bemonsteringsfrequentie aangepast naar wekelijks. 15b. Actuele zwemwaterkwaliteit week 35 Toelichting op zwemwaterkwaliteit: Alle locaties met een blauw bolletje hebben een goede zwemwaterkwaliteit. Bij de locaties met een zwart bolletje is een overschrijding van de norm voor de bacteriologische kwaliteit geconstateerd. De locaties met een gezondheidsrisico door blauwalgen zijn met een geel (waarschuwing), oranje (negatief zwemadvies) of rood (zwemverbod) bolletje weergegeven. Slechte Bacteriologische kwaliteit Noord-Holland: - Toolenburgplas speelvijver (16 zwart Bolletje) Zuid-Holland: - Oosterduinse meer zuidoever (22 zwart /oranje bolletje) Gezondheidrisico door blauwalgen Noord-Holland: - Amstelveense poel (15-negatief zwemadvies-oranje ster) - Naaktrecreatie (5-waarschuwing geel bolletje) - Veerplas (9-waarschuwing geel bolletje) Zuid-Holland: - Oosterduinse meer westoever (21-waarschuwing geel bolletje) - Oosterduinse meer zuidoever (22-negatief zwemadvieszwart/oranje bolletje) - Klinkenbergerplas noordoever (29-waarschuwing geel bolletje) - Klinkenbergerplas westoever (30-waarschuwing geel bolletje) - Noord Aa strand (46-waarschuwing geel bolletje) - Noord Aa speelvijver (47-waarschuwing geel bolletje) - Reeuwijkse Hout (48-waarschuwing geel bolletje - Reeuwijk Elfhoeven (49-waarschuwing geel bolletje) - Kaageiland (23) zwemverbod ivm Phormidium (blauwalgmat) Resumé 10 loc. waarschuwingen blauwalg 2 loc. negatief zwemadvies 1 loc. zwemverbod 2 loc. bact. overschrijding 2 14 loc. totaal, waarvan 1 gecomb. omermonitor 08-2013 opgesteld op 29-08-2013-12:00 uur Door R.E. van der Zwan / P. van der Wee droogte@rijnland.net Hoogheemraadschap van Rijnland 18 van 18