Factsheet TOEPASSING ALTERNATIEVE WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN. Inventarisatie en migratie-onderzoek.

TOEPASSING ALTERNATIEVE WEEKMAKERS IN SPEELGOED- EN KINDERVERZORGINGARTIKELEN Inventarisatie en migratie-onderzoek Factsheet Oktober 2009 Voedsel en Waren Autoriteit Warenklachtenlijn VWA: (0800) 0488 E-mail: info@vwa.nl Internet: www.vwa.nl ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 0 van 4

1. INLEIDING Speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 1 voor jonge kinderen worden vaak gemaakt van zachte kunststoffen. Om kunststoffen zacht en flexibel te maken, worden zogenaamde weekmakers toegepast. Een zestal weekmakers wordt veel gebruikt en is wettelijk geregeld: di(2-ethylhexyl) ftalaat (DEHP), dibutylftalaat (DBP), benzylbutylftalaat (BBP), di-isononylftalaat (DINP), di-isodecylftalaat (DIDP) en di-n-octylftalaat (DnOP). Sinds januari 2007 mogen deze weekmakers feitelijk niet meer worden gebruikt om het materiaal van speelgoed- en kinderverzorgingartikelen week te maken. Daarom worden er tegenwoordig ook alternatieve weekmakers toegepast. Hiervoor zijn geen specifieke wettelijke eisen, maar de algemene eis is dat ze de gezondheid van het kind niet in gevaar mogen brengen. Dit geldt bij inslikken, inademing of contact met de huid, slijmvliezen of ogen. 2. DOELSTELLING Het doel van het onderzoek is tweeledig, namelijk om inzicht te krijgen: welke weekmakers anders de zes wettelijke geregelde ftalaten worden toegepast in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen; en hoe groot de migratie (afgifte) van de meest toegepaste alternatieve weekmakers is tijdens het spelen en sabbelen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) beoordeelt op basis van deze gegevens de gezondheidsrisico s van deze alternatieve weekmakers. 3. WERKWIJZE In april en mei 2008 zijn 148 verschillende zachte kunststoffen speelgoedartikelen en 22 verschillende zachte kunststoffen kinderverzorgingartikelen bemonsterd op de Nederlandse consumentenmarkt. Variërend van badspeelgoed en skippyballen tot slabbers en zitkussens van kinderstoelen. Er is specifiek gezocht naar zachte kunststoffen artikelen die bestemd zijn voor (jonge) kinderen. Er zijn in totaal minimaal 87 verschillende merken vertegenwoordigd. In bijlage 1 is een overzicht te vinden van de bemonsterde speelgoedartikelen en de resultaten van het onderzoek. In bijlage 2 is een overzicht te vinden van de bemonsterde kinderverzorgingartikelen en de resultaten van het onderzoek. Sommige monsters bestonden uit verschillende soorten kunststof of onderdelen, waardoor er meerdere deelmonsters gemaakt zijn. In totaal zijn er daarom 230 deelmonsters onderzocht, waarvan 205 speelgoed- en 25 kinderverzorgingartikelen. De monsters zijn onderzocht op de aanwezigheid van alternatieve weekmakers. Daarnaast is een aantal monsters ook onderzocht op de afgifte van alternatieve weekmakers. In bijlage 3 is een korte beschrijving van de gebruikte analysemethodes voor het onderzoek te vinden. 1 Kinderverzorgingartikelen zijn artikelen die bestemd zijn om de slaap, ontspanning, hygiënische verzorging en voeding van, alsmede het zuigen door kinderen te vergemakkelijken. ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 1 van 4

4. RESULTATEN 4.1 Toepassing alternatieve weekmakers 205 deelmonsters speelgoed en 25 deelmonsters kinderverzorgingartikel zijn onderzocht op de aanwezigheid van alternatieve weekmakers. Onderstaand is op aflopende volgorde de soort en frequentie van de gevonden alternatieve weekmakers te vinden. Zie bijlage 4 voor een overzicht van alle afkortingen en de betekenissen ervan. Frequentie 1 Weekmaker(s) CAS nummer CMR eigenschappen 2 55 (51/4) DINCH 166412-78-8 Niet beoordeeld 54 (50/4) DEHTP 6422-86-2 Niet geclassificeerd 50 (48/2) TXIB 6846-50-0 Niet geclassificeerd 47 (43/4) ATBC 77-90-7 Niet geclassificeerd 36 (35/1) Nonylfenol 25154-52-3 Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind (repr. cat. 2 en 3) 24 (24/0) NPGBEH - - 22 (18/4) DEHA 103-23-1 Niet geclassificeerd 21 (21/0) NPGDEH - - 18 (18/0) NPGDB - - 12 (12/0) TMPDEHB, TBC, BB -, 77-94-1, 136-60-7 Niet geclassificeerd 8 (6/2) PTBC 7568-58-3 Niet geclassificeerd 7 (7/0) TOTM 3319-31-1 Niet geclassificeerd 4 (4/0) TMPTEH, TMPEHDB - - 1 (0/1) DINA 33703-08-1 Niet geclassificeerd 1 (1/0) DIBP 84-69-5 Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind (repr. cat. 2 en 3) 1) Totaal aantal keer aangetroffen en daarbij de verhouding tussen speelgoed-/kinderverzorgingartikelen. 2) CMR staat voor carcinogeen (oftewel kankerverwekkend), mutageen, of reprotoxisch. Classificatie volgens het European Chemicals Bureau (ECB) in het European Chemical Substances Information System op basis van Annex I van Richtlijn 67/548/EEC. In 37 deelmonsters speelgoed en in 6 deelmonsters kinderverzorgingartikel zijn geen alternatieve weekmakers gevonden. Di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat (DINCH), di(2-ethylhexyl)tereftalaat (DEHTP) en 1-isopropyl-2,2- dimethyltrimethylendiisobutyraat (TXIB) zijn het vaakst aangetroffen als alternatieve weekmaker in zowel speelgoed- als kinderverzorgingartikelen. DINCH en DEHTP zijn speciaal ontwikkeld als vervangende weekmaker voor de wettelijk geregelde ftalaten en is door de producenten toxicologisch getest. Daarnaast is DINCH volgens de European Food Safety Authority (EFSA) veilig om te gebruiken in verpakkingen en gebruiksartikelen voor levensmiddelen, een ander kwetsbaar toepassingsgebied. TXIB en DEHTP zijn door het European Chemicals Bureau (ECB) niet als gevaarlijke stoffen geclassificeerd. De EFSA heeft voor alle drie alternatieven een TDI (toelaatbare dagelijkse inname) vastgesteld. De nu gevonden alternatieven waren in het vorige marktonderzoek (2007) ook al het meest frequent aangetroffen. Daarom is ook de afgifte van deze drie alternatieven bepaald. Dit is in hoofdstuk 4.2 nader beschreven. ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 2 van 4

Daarnaast zijn acetyl tributyl citraat (ATBC) en nonylfenol ook regelmatig aangetroffen, voornamelijk in speelgoedartikelen. ATBC is door het ECB niet geclassificeerd als gevaarlijk. Dit is in lijn met de opinie van het Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment (SCTEE). Dat concludeerde in 2004 dat ATBC een veilige weekmaker is om te gebruiken in PVC speelgoed dat bestemd is voor jonge kinderen. Nonylfenol is ingedeeld als mogelijk reprotoxisch: het is een mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind. Daarnaast zijn er regelmatig carbonzuuresters van neopentylglycol (NPGBEH, NPGDEH, NPGDB) en vetzuuresters met trimethylolpropaan (TMPTEH, TMPEHDB, TMPDEHB) aangetroffen. Voor deze stoffen is er geen CAS-nummer beschikbaar en ze zijn niet beoordeeld door het ECB. De EFSA heeft in januari 2009 deze carbonzuuresters goedgekeurd om in verpakkingen en gebruiksartikelen voor levensmiddelen toe te passen, er mag niet meer dan 5 mg/kg levensmiddel migreren. Verder zijn er adipaten di-2-ethylhexyl adipaat (DEHA ) en di-isononyl adipaat (DINA), citraten tributyl citraat (TBC) en 1-propeen tributyl citraat (PTCB), butylbutyraat (BB) en tri-(2-ethylhexyl)-trimellitaat (TOTM) gevonden. Al deze weekmakers zijn niet geclassificeerd door het ECB. Tot slot is di-isobutylftalaat (DIPB) een keer aangetroffen. Deze stof is ingedeeld als mogelijk reprotoxisch: het is een mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid en beschadiging van het ongeboren kind. 4.2 Afgifte en risico s van veel toegepaste alternatieve weekmakers 12 deelmonsters speelgoed en kinderverzorgingartikel - die waarschijnlijk een hoog gehalte aan de drie meest toegepaste alternatieve weekmakers bevatten - zijn onderzocht op de afgifte van deze stoffen. Door de afgifte van deze stoffen (DINCH, DEHTP en TXIB) te bepalen wordt de orale blootstelling aan deze stoffen gesimuleerd tijdens het spelen. De volgende afgiftes zijn gemeten: ISI nummer - onderdeel Weekmaker Afgifte [µg/min/10cm 2 ] 68223091 IJsbeker roze muis TXIB 2,00 DEHTP 0,05 68223091 IJsbeker - oranje kip TXIB 1,90 - Badeend TXIB 0,60 DEHTP 0,38 67062353 Badspeelgoed - zuignap DEHTP 0,17 DINCH 0,10 67062353 Badspeelgoed - oranje bal DINCH 0,80 67062353 Badspeelgoed - roze bal DINCH 0,33 54452411 Babypop - hoofd TXIB 0,09 DINCH 0,74 54452411 Babypop - flesje TXIB 0,06 67062361 Opblaasbaar badspeelgoed DEHTP 0,35 66013812 Zwemvest DEHTP 0,42 54449038 Skippybal TXIB 0,45 67062965 Speelgoed oceaandieren TXIB 1,03 DINP 0,91 ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 3 van 4

De gemiddelde afgifte van DINCH bedraagt 0,41 µg/min/10cm 2, met een maximum van 0,86 µg/min/10cm 2. De gemiddelde afgifte van DEHTP bedraagt 0,27 µg/min/10cm 2, met een maximum van 0,48 µg/min/10cm 2. De gemiddelde afgifte van TXIB bedraagt 0,87 µg/min/10cm 2, met een maximum van 2,25 µg/min/10cm 2. Op basis van deze gemiddelde afgiftes wordt door het RIVM een risicobeoordeling van deze stoffen gemaakt. Er wordt beoordeeld of er sprake is van een gezondheidsrisico voor het toepassen van deze drie alternatieve weekmakers. Het RIVM zal dit beschrijven in een eigen rapportage. 6. CONCLUSIE en DISCUSSIE In 168 van de 205 deelmonsters speelgoed en in 19 van de 25 deelmonsters kinderverzorgingartikel zijn alternatieve weekmakers gevonden. DINCH, DEHTP en TXIB zijn het vaakst aangetroffen als alternatieve weekmaker. Dit was ook het geval in het vorige marktonderzoek (2007). Daarom is van deze alternatieve weekmakers de afgifte bepaald. Het RIVM maakt een risicobeoordeling voor deze alternatieve weekmakers. Naast deze drie weekmakers zijn er ook adipaten, citraten carbonzuuresters van neopentylglycol, vetzuuresters met trimethylolpropaan, nonylfenol, butylbutyraat, tri-(2-ethylhexyl)-trimellitaat en di-isobutylftalaat als alternatieve weekmakers aangetroffen. In een volgend marktonderzoek zal opnieuw onderzocht worden of deze alternatieve weekmakers in dezelfde mate in speelgoed worden toegepast. Afhankelijk van de frequentie en de classificatie van de stof, zal bekeken worden of er dan een risicobeoordeling van de stof noodzakelijk is. ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 4 van 4

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen. Alternatieve weekmaker 54000804 Skippybal handvat PVC na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, PTBC 54237049 Opblaasbare hand hand TPE na na na na na na nee ATBC, DEHTP, TMPDEHB 54237057 Voetbal + kegels bal PVC/PP 43,03 na na na na na nee ATBC 54237065 Speelpop hoofd PVC 40,10 na na 1,00 na na ja TXIB, ATBC, DINCH been/arm PVC 8,90 na na 21,90 2,70 na ja TXIB, ATBC, nonyfenol, DEHA, DEHTP, DINCH, NPGDEH, NPGBEH 54237073 Pop hoofd PVC 36,70 na na 2,70 na na ja TXIB been/arm PVC 33,60 na na na na na ja TXIB 54252153 Zachte speelgoedauto bus PVC na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, DEHTP, PTBC 54252188 Skippybal handvat PVB 0,01 na na 0,01 na na ja TXIB, ATBC, DEHTP, DINCH, TBC bal PVB 0,01 na na 0,01 na na nee TXIB, DINCH, TBC 54252196 Skippybal handvat CAP 0,01 na na na na na ja TXIB, ATBC, DEHTP, TBC, PTBC bal CAP 0,01 na na na na na nee TXIB, ATBC, DEHTP, TBC, PTBC 54275749 Opblaasbare hamer hamer PVC 0,27 na na 47,70 0,70 na nee - ventiel PVC 38,03 na na 26,85 0,55 na ja - 54275757 Opblaasbare stick stick PE na na na na na na nee - 54275781 Opblaasbare hand hand PVC na na na 48,10 0,96 na nee ATBC ventiel PVC 0,52 na na 0,21 0,01 na ja DINCH 54275838 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja Nonylfenol, DINCH 54275846 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, DINCH 54275854 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja Nonylfenol, DINCH 54275862 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja Nonylfenol, DINCH 54275889 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja Nonylfenol, DINCH 54290586* Skippybal handvat - na na na na na na ja TXIB, DINCH 54306229 Badspeelgoed bandeend PVC na na na 67,50 na na ja TXIB, ATBC, nonyfenol stop PVC na na na 67,90 na na ja TXIB 54306245 Badspeelgoed pop PVC na na na na na na ja TXIB, ATBC, DINCH 54306261 Badspeelgoed zwemband PVC na na na 49,00 na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 0 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 1). Alternatieve weekmaker 54306288 Badspeelgoed pop PVC na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, DINCH 54306296 Badboekje materiaal buitenkant PE na na na 0,01 na na ja - 54306342 Badboekje materiaal buitenkant PET na na na 0,15 na na ja ATBC, DEHA, DEHTP, NPGDB 54306369 Rammelaar ring SEBS na na na na na na ja TXIB 54306377 Boekje ring PVA 0,01 na na 0,01 na na ja DEHTP 54306466 Badspeelgoed hoofd PVC na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, DINCH 54306474 Luchtbed ventiel PVC na na na 0,02 na na ja Nonylfenol, DINCH luchtbed TPE na na na na na na nee - 54306482 Badboekje materiaal buitenkant PVA na na na na na na ja DEHTP 54306504 Badboekje materiaal buitenkant PVA na na na na na na ja DEHTP 54306512 Badkraanbumper bumper PVC 40,70 na na 0,10 na na ja ATBC, DEHTP ventiel PVC 2,20 na na 44,80 2,20 na ja Nonylfenol 54306539 Badspeelgoed hoofd PE 0,01 na na 0,01 na na ja - 54306555 Badboekje materiaal buitenkant PE/PU na na na na na na ja - 54448546 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja DINCH 54448554 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja DINCH 54448562 Skippybal bal PVC 45,30 na na na na na nee TXIB handvat PVC 47,70 na na na na na ja TXIB 54448589 Zwemband ventiel PVC na na na na na na ja TOTM, TMPDEHB 54448643 Opblaasbare hamer hamer PVC 35,76 na na 0,25 0,02 na nee DEHA ventiel PVC 38,54 na na 0,20 na na ja - 54448651 Opblaasbare hand hand PVC na na na na na na ja ATBC, DEHTP 54448694 Opblaasbare kroon kroon PVC 30,27 na na na na na nee NPGDEH, NPGBEH, NPGDB, TMPTEH, TMPDEHB ventiel PMMA 0,41 na na na na na ja NPGDEH, NPGBEH, NPGDB, TMPTEH, TMPDEHB 54448708 Opblaasbare kroon ventiel PVC 0,19 na na 60,53 1,05 na ja - kroon TPE na na na na na na nee DEHTP 54448724* Pen lampje - na 0,02 na na na na ja - 54448767 Juwelen decoratiefiguurtjes draad PVC 32,93 na na na na na ja - figuurtjes PE 11,22 na na na na na ja - ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 1 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 2). Alternatieve weekmakers 54448791 Bal bal PMMA na na na na na na nee DINCH, BB 54448961 Opblaasbaar speelhuis ventiel PVC na na na na na na ja DINCH huis TPE na na na na na na nee DEHTP, TMPDEHB 54448988 Opblaasbaar speelhuis ventiel PVC na na na na na na ja DINCH huis TPE na na na na na na nee ATBC, DEHTP, TMPDEHB 54449038 Skippybal bal CAP na na na 0,01 na na nee TXIB, ATBC, nonylfenol, PTBC handvat CAP na na na 0,14 na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, PTBC 54449046 Strijkkralen kraal PE na na na na na na ja - 54449054 Strijkkralen kraal PE na na na na na na ja - 54449062 Strijkkralen kraal PE na na na na na na ja ATBC 54449135 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja DINCH, TOTM 54449151 Opblaas zwembad ventiel PET na na na na na na ja DEHTP zwembad PVC na na na na na na nee DINCH 54449178 Strijkkralen kraal PE na na na na na na ja TOTM 54449186 Bal bal PVB na na na na na na nee ATBC, nonylfenol, DEHTP 54452136 Speelgoed muis hoofd SEBS na na na na na na ja DEHTP 54452144* Opblaasbare bal ventiel PVC 2,13 na na 60,16 1,72 na ja DEHA bal - 44,16 na na na na na nee DEHA 54452152 Springtouw draad PVC 0,14 na na 24,46 na na ja DEHA 54452276 Springtouw draad PET 0,02 na na na na na ja DEHTP, ATBC 54452284 Strijkkralen kraal PE na na na na na na ja - 54452292 Skippybal bal PVB 0,10 na na na na na nee ATBC, nonylfenol, DEHTP, TBC handvat PVB 0,11 na na na na na ja ATBC, nonylfenol, TBC 54452381 Speelgoed autowielen wiel PS-copolymeer na na na na na na ja Nonylfenol 54452403 Pop gezicht PVC 36,00 na na 0,02 na na ja TXIB 54452411 Babypop flesje PE 0,01 na na na na na ja TXIB hoofd PVC ja TXIB, DINCH, NPGDEH, NPGBEH, NPGDB 54452438 Strijkkralen kraal PVC 16,10 na na 0,01 na na ja - ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 2 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 3). Alternatieve weekmakets 54452446 Zwemband zwemband PET 3,60 na na na na na nee DEHTP ventiel PET 2,00 na na na na na ja DEHTP 54452489 Opblaasbare bal ventiel PVC na na na na na na ja DEHTP, TMPDEHB bal TPE na na na na na na nee nonylfenol, DINCH 54452527 Zwemband zwemband PVC 1,80 na na 50,40 na na nee - ventiel PVC 19,70 na na 37,80 na na ja - 54452551 Springtouw draad PET 2,00 na na na na na ja DEHTP 54452578 Skippybal handvat PVB na na na na na na ja TXIB, DEHTP, DINCH, TBC 66013804 Badeend hoofd PVC 36,82 na na na na na ja TXIB, DEHA 66013812 Zwemvest ventiel PVC na na na na na na ja DEHA, DINCH zwemvest TPE na na na na na na nee DEHTP 66013839 Opblaasbare kroon kroon PVC 29,02 na na 2,21 na na nee DEHA ventiel PVC 36,04 na na na na na ja DEHA, DEHTP 66013847 Zwemarmband zwemband PVC na na na 49,40 2,90 na nee - ventiel PVC na na na 67,85 1,12 na ja - 66013855 Opblaasbare bal bal PVC 0,09 na na 41,71 0,57 na nee - ventiel PVC 49,40 na na na na na ja - 66013898 Speelgoed krokodil hoofd PVC na na na 66,37 10,58 na ja Nonylfenol 66013901 Speelgoed mug mug SEBS na na na na na na ja - 66013936 Opblaasbare bal bal PVB 0,81 na na na na na nee ATBC, nonylfenol, TBC 66013995 Opblaasbare bal bal PVC 0,18 na na 54,31 0,05 na nee NPGDEH, NPGBEH, NPGDB ventiel PVC 38,45 na na 2,14 na na ja TBC 66013995 Opblaasbare bal dop PVC na na na 48,78 0,01 na ja NPGDEH, NPGBEH 66014096 Zwemarmband zwemband PVC 31,05 na na 2,59 na na nee - ventiel PVC 43,79 na na 0,38 0,01 na ja - 67062337 Badspeelgoed hoofd PVC na na na na na na ja DINCH, TOTM zuignap PET na na na na na na ja ATBC, DEHTP, DINCH ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 3 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 4). Alternatueve weekmakers 67062345 Badspeelgoed hoofd PVC na na na na na na ja DINCH 67062353 Badspeelgoed bal PVC na na na na na na nee DINCH zuignap PET na na na na na na ja ATBC, DEHTP, DINCH 67062361 Opblaasbaar badspeelgoed romp TPE na na na na na na ja DEHTP, TOTM, TMPDEHB ventiel PET na na na na na na ja DEHTP, TMPDEHB 67062388 Opblaasbaar badspeelgoed hoofd PVC na na na na na na ja TOTM, TMPTEH, TMPDEHB ventiel TPE na na na na na na ja DEHTP, TMPDEHB 67062442 Opblaasbare hand hand PVC na na na 42,43 0,39 na nee - 67062477 Opblaasbare knuppel knuppel PVC na na na 40,73 na na nee - ventiel PVC na na na 0,21 0,01 na ja DINCH 67062701 Opblaasbare bal bal PVC na na na 15,20 0,25 na nee DEHTP 67062922 Figuurtjes met badgel verpakking PVC 5,01 na na 58,81 na na nee - ventiel PVC na na na 75,27 na na ja DEHA 67062957 Badeend + spons eend PMMA na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, NPGDEH, NPGBEH, NPGDB, BB spons PE na na na na na na ja NPGDEH, NPGBEH, NPGDB 67062965* Speelgoed oceaandieren hoofd - na na na 64,77 na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol 67062973 Speelgoed vis hoofd PET na na na na na na ja ATBC, DEHTP, DINCH, TMPDEHB 67062981 Speelgoed vis romp PVC na na na na na na ja DINCH vin TPE na na na na na na ja DEHTP, DINCH 67063007 Opblaasbare haai romp PET 0,69 na na 29,84 1,55 na nee Nonylfenol, DEHTP ventiel PVC na na na 35,37 2,91 na ja - 67063015 Badboekje materiaal buitenkant TPU na na na na na na ja DEHTP 67063023 Fopneus neus PMMA na na na na na na ja TXIB, NPGDEH, NPGBEH, NPGDB, BB 67063031 Speelgoed spin spin PVC 16,10 4,40 na 3,21 na na ja TXIB, ATBC, DEHA, DEHTP, NPGBEH pomp PVA na na na na na na ja ATBC, DEHTP, NPGDEH, DPGBEH, TOTM 67078985 Zwemband worst PVC na na na 43,00 na na nee ATBC ventiel PVC na na na 72,24 na na ja - 67505611 Badspeelgoed + zeep hoofd TPU na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, DINCH ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 4 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 5). Alternatieve weekmakers 67505638 Badspeelgoed hoofd CAP na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonyfenol 67505646 Opblaasbare bal ventiel PVC na na na na na na ja TMPDEHB 67505654 Zwemarmband ventiel PVC na na na na na na ja DINCH zwemband TPE na na na na na na nee DEHTP, NPGDB 67505689 Zachte speelgoedauto romp PVC na na na na na na ja DINCH 67505697 Speelpop arm/been PET na na na na na na ja TXIB, DEHTP 67505719 Speelgoed oceaandieren hoofd PVC na na na na na na ja Nonylfenol, DINCH 67505727 Badspeelgoed hoofd PVC na na na na na na ja ATBC, DINA, NPGDEH, NPGBEH 67505735 Babypop hoofd PVC 20,90 na na na na na ja TXIB, NPGDEH, NPGBEH, DIBP 67505743 Speelpop arm/been PVC 2,16 na na 35,69 2,03 na ja TXIB, ATBC, DEHTP hoofd PVC 2,05 na na 55,07 2,60 na ja - 67505751 Pop arm/been PVC 16,74 na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, DEHA, DINCH hoofd PVC 3,26 na na 20,22 1,31 na ja TXIB 67505778 Voetbal bal PVC 28,57 na na na na na nee - 67505786 Speelpop been PE na na na na na na ja DEHTP, TBC hoofd PET na na na na na na ja DEHTP, TBC 67830415 Opblaasbare bal ventiel TPE na na na na na na ja DEHTP, TMPDEHB bal PVC na na na na na na nee TMPTEH, TMPDEHB 67830423 Zwemband ventiel PVC na na na na na na ja DINCH 67830431 Zwemband ventiel/handvat PET na na na na na na ja DEHTP, DINCH zwemband PVC na na na na na na nee DEHTP, DINCH, TOTM 67830458 Badeend hoofd PMMA na na na na na na ja ATBC, DEHTP, NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 67830466 Speelgoed oceaandieren hoofd PET na na na na na na ja DEHTP 67830474 Badspeelgoed hoofd CAP na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, DEHA, DEHTP 67830482 Zachte speelgoedauto romp PVC na na na na na na ja TXIB, ATBC, nonylfenol, DEHA 67910893 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, DINCH 67910907 Badboekje binnenkant PE na na na na na na ja - buitenkant PVA na na na na na na ja - ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 5 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 6). Alternatieve weekmakers 67911008 Opblaasbare bal bal PVC na na na na na na ja DINCH 67911016 Luchtbed luchtbed PVC na na na na na na nee DINCH 68126703 Speelgoed paard hoofd PVC na na na na na na ja ATBC, NPGDEH, NPDBEH, NPGDM, BB 68126711 Speelpop been/arm PE 0,02 na na na na na ja NPGBEH hoofd PVC 45,97 na na na na na ja - 68126738 Speelpop arm/been PE na na na na na na ja - schoen PVC na na na 77,80 na na ja - hoofd PMMA na na na na na na ja TXIB, ATBC, NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 68126789 Speelgoed haai hoofd PVC na na na na na na ja TXIB, nonylfenol, DINCH 68126797 Speelgoed fopspeen speen PVC 51,61 na na na na na ja - koord PVC 12,49 na na 0,01 na na ja DEHA plaatje PE na na na na na na nee - 68126819 Speelgoed stopbord wit materiaal PE na na na na na na ja - 68126827 Speelgoed kalkoen hoofd SEBS na na na na na na ja - 68126835 Speelgoed rat hoofd SEBS na na na na na na ja - 68126843 Speelgoed muis hoofd PVC 54,02 na na na na na ja - 68126894 Speelgoed pinguïn hoofd PVC 0,60 na na 57,50 0,35 na ja TXIB, NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 68126908 Speelgoed schaap hoofd PET 0,26 na na 37,45 0,56 na ja NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 68126916 Speelgoed boerderijdieren hoofd PMMA na na na na na na ja TXIB, NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 68126924 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja ATBC, DINCH, TBC 68126959 Badeend hoofd PVC na na na na na na ja TXIB, DINCH 68127025 Waterpistool zeeegel hoofd PET na na na na na na nee DEHTP, DINCH 68127033 Stempels stempelvlak ABS na na na na na na ja - 68127041 Badspeelgoed + spons hoofd PMMA na na na 0,01 na na ja Nonylfenol, NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, TMPTEH, TMPDEHB, BB 68127068 Speelgoed kikker hoofd SEBS na na na na na na ja - 68127076 Badeend hoofd PIP na na na na na na ja NPGBEH, NPGDM ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 6 van 3

Bijlage 1: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in speelgoedartikelen (vervolg 7). Alternatieve weekmers 68127084 Badspeelgoed + zeep romp PVC 0,20 na na 65,05 0,03 na ja - ventiel PVC 35,31 na na 10,15 0,02 na ja NPGDEH, NPGBEH 68127092 Opblaasbare haai haai PET na na na na na na nee DEHA ventiel PVC 0,08 na na na na na ja - 68127106 Schooltas bidon PE 0,47 na na na na na ja - sleutelhanger PVC 10,53 na na 47,51 na na ja TXIB, DEHA 68221935 Badeend hoofd PMMA na na na na na na ja NPGDEH, NPGBEH, NPGDM, BB 68221943 Speelgoed hond hoofd PE/PP na na na na na na ja - 68221951 Speelgoed ei hoofd SEBS na na na na na na ja - 68221978 Speelgoed ijsje ijsje SEBS na na na na na na ja - 68221986 Badspeelgoed boot PVC na na na na na na ja DINCH * Monster kon niet worden onderzocht op materiaalsoort omdat het monster niet geschikt was voor de analysemethode. ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 7 van 3

Bijlage 2: Resultatenoverzicht materiaalsoort en ftalaten in kinderverzorgingsartikelen. Alternatieve weekmakers 54000928 Aankleedkussen materiaal buitenkant PET na na na na na na ja DEHTP 54252161 Bijtring ring PVA na na na na na na ja ATBC haken PP na na na na na na ja ATBC 54290608 Aankleedkussen materiaal buitenkant PVC na na na na na na ja DINCH 54306172* Aankleedkussen materiaal buitenkant - na na na na na na ja - 54306199 Aankleedkussen materiaal buitenkant PVC na na na na na na ja DINCH 54306202 Aankleedkussen materiaal buitenkant PVC na na na na na na ja TXIB, ATBC, DINCH, PTBC 54306237 Slabbetje slab PP na na na na na na ja - 54306253 Bijtring spiegel PC na na na 0,03 na na ja DEHTP voetjes PVA na na na na na na ja - 54306318 Aankleedkussen materiaal buitenkant PU/PE 0,01 na na na na na ja - 54306326 Stoelverkleiner stoelhoes CAP na na na na na na ja - 54306334 Bijtring ring CAP 0,02 na na 0,02 na na ja ATBC, nonylfenol, PTBC 54306385 Slabbetje slab PE na na na na na na ja TXIB 54306393 Stoelverkleiner stoelhoes PVC na na na na na na ja DEHA, DINCH 54306407 Boxkleed wit materiaal PVC na na na na na na ja DINA 54306415 Slabbetje slab - na na na na na na ja - 54306423 Stoelverkleiner stoelhoes PVC 0,01 na na na na na ja DEHA 54306431 Aankleedkussen materiaal buitenkant PA 3,60 na na 27,60 na na ja DEHA 54306458 Boxkleed materiaal buitenkant PVC na na na 3,90 25,00 na ja DINA 54306547 Slabbetje slab PVA 0,03 na na na na na ja DEHTP 54448775 Kindertoiletbril materiaal buitenkant PVC 12,52 na na na na na nee - 54449143 Aankleedkussen materiaal buitenkant PET na na na na na na ja DEHTP 54452195 Aankleedkussen materiaal buitenkant PVC 0,04 na na 0,02 na na ja DINCH 67505662 Kliederschort schort PVC 25,10 na na na na na ja DEHA ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 pagina 8 van 3

Bijlage 3: Beschrijving analysemethodes bepaling materiaalsoort en weekmakers soort De materiaalsoort is bepaald volgens procedure CHE01-WV426. Na voorbewerking vindt de identificatie van de componenten uit het monster plaats met behulp van de Fourier Transformed Infra Red (FT-IR). Kwalitatieve bepaling alternatieve weekmakers De alternatieve weekmakers zijn kwalitatief bepaald volgens SIG01-ND437. Aan 200 mg in stukjes geknipt materiaal wordt 10 ml tetrahydrofuran toegevoegd. Dit wordt weggezet in een ultrasoonbad totdat het materiaal volledig opgelost is. Na toevoeging van 15 ml hexaan wordt het gefiltreerd. Indien noodzakelijk wordt het filtraat verdund met een mengsel van THF en hexaan (10:15). Dit wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met massaselectieve detector. De weekmakers zijn alleen geïdentificeerd en niet gekwantificeerd. Afgifte (alternatieve) weekmakers De afgifte is bepaald volgens SIG01-ND430. Er worden zes test rondjes uit het monster gestanst. Ieder rondje wordt in een met water gevulde fles gestopt en gedurende 60 minuten bij 20 C rond gedraaid met een snelheid van 60 rpm. Het extract wordt geanalyseerd met behulp van een gaschromatograaf met ultraviolet detector. Deze methode is vergelijkbaar met: Simoneau, C. & Rijk R., 2001, Standard Operation Procedure for the Determination of the Release of Di-isononylphthalate (DINP) in Saliva Simulant from Toys and Childcare Articles using a Head over Heels Dynamic Agitation Device, EUR Report EUR 19899 EN 200. ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 0/4

Bijlage 4: Afkortingenlijst ABS acrylonitril butadieen styreen ATBC acetyl tributyl citraat BB n-butylbenzoaat BBP benzylbutylftalaat CAP cellulose acetaat propionaat DBP dibutylftalaat DEHA di-2-ethylhexyl adipaat DEHP di(2-ethylhexyl)ftalaat DEHTP di(2-ethylhexyl)tereftalaat DIBP di-isobutylftalaat DIDP di-isodecylftalaat DINA di-isononyl adipaat DINP di-isononylftalaat DINCH di-iso-nonyl-1,2-cyclohexaandicarboxylaat DnOP di-n-octylftalaat DOA dioctyl adipaat ECB European Chemicals Bureau EFSA European Food Safety Authority NPGBEH neopentyl glycol benzo-2-ethylhexanoaat NPGDEH neopentyl glycol di-2-ethylhexanoaat NPGDB neopentyl glycol dibenzoaat PA polyamide PC polycarbonaat PE polyethyleen PET polyethyleenterefltalaat PIP polyisopreen PMMA polymethylmethacrylaat PP polypropyleen PS polystyreen PTBC 1-propeen tributyl citraat PU polyurethaan PVA polyvinylactetaat PVB polyvinylbutyraat PVC polyvinylchloride RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SCTEE Scientific Committee on Toxicity, Ecotoxicity and the Environment SEBS styrene-ethylene/butylene-styrene block copolymeer TBAC tributyl acetyl citraat TBC tributyl citraat TMPDEHB 1,1,1-trimethylol propane di-(2-ethylhexanoaat)benzoaat TMPEHDB 1,1,1-trimethylol propane 2-ethylhexanoaat dibenzoaat TMPTEH 1,1,1-trimethylol propane tri-(2-ethylhexanoaat) TOTM tri-(2-ethylhexyl) trimellitaat TPE thermoplastisch polyether TPU thermoplastisch polyurethaan TXIB 1-isopropyl-2,2-dimethyltrimethylendiisobutyraat ND082211: Toepassing alternatieve weekmakers in speelgoed- en kinderverzorgingartikelen 2008 1/4