Energie audit verslag 2015 en management actieplan 2016

Vergelijkbare documenten
Energie audit verslag 2014 en management actieplan 2015

NBB-groep Energie halfjaarverslag 2016

Energie halfjaarverslag 2018 NBB-groep

Energie audit verslag 2016 en management actieplan 2017

Energie audit verslag 2016 en management actieplan 2017

Externe publicatie CO2 Prestatieladder

W & M de Kuiper Holding

Energie Management Actieplan

Energie beoordelingsverslag

Document: Energiemanagementplan

Energie beoordelingsverslag januari 2016 (definitief)

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3. 2 Doelstellingen 4. 3 Planning meetmomenten Vestiging Capelle aan den IJssel 5. 4 Beheersing doelstellingen 6

CO2-Prestatieladder. Energiemanagement actieplan. Rapportdatum 29 mei Autorisatie Naam Paraaf Datum. Auteur Wilma Melchers 29 mei 2015

Energie beoordelingsverslag januari 2016 (definitief)

Energie Beoordeling Co2 reductie

Energie Audit verslag 2019 Energie Management Actieplan 2016 t/m 2021

Energie beoordelingsverslag februari 2017

Energie beoordelingsverslag 2016

Energie Management Actieplan

Energiemeetplan Inclusief kwaliteitsmanagementplan en energiemanagement actieplan. Criteria

Energie management Actieplan

Energiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder. Datum : 17 december 2013

Energiebeoordelingsverslag 2016

Scope 1 doelstelling Scope 2 doelstelling Scope 1 en 2 gecombineerd 5% CO 2- reductie. 30% CO 2- reductie in % CO 2 -reductie in 2016 ten

ENERGIEBEOORDELING P.C.

W & M de Kuiper Holding

CO₂ Prestatieladder Energiemanagement actieplan

Energie Management Actieplan 2014 tot Extern

CARBON FOOTPRINT RAPPORTAGE 2017 CO 2 -EMISSIE INVENTARIS 3.A A B.2.

Energie Audit verslag 2017 Energie Management Actieplan 2016 t/m 2021

Energie en emissiebeleid

CO₂ Reductieplan. CO₂ Reductieplan. Datum Versie 1.1. Rapportnr 3B.RED-PLAN Opgesteld door. A. van de Wetering & H.

Energie Management Actieplan Extern. Gerard Bos Machineverhuur B.V. te Ammerstol. Opgesteld door:

Energie Management ACTIE Plan

Energie beoordelingsverslag

Energie Management Actieplan Conform niveau 3 op de CO2 prestatieladder

Emissie-inventarisatie 2017

Periodieke rapportage 2015 H1 + H2

Factsheet CO2-Prestatieladder

HALFJAARLIJKSE VOORTGANGSRAPPORTAGE CO2-EMISSIES EN -REDUCTIEDOELSTELINGEN

Energie meetplan CO2 reductiesysteem

3.B.1 Reductie doelstellingen Van Raaijen Groep BV. Almere, M. van Raaijen. Afdeling KAM. Akkoord directie: Datum: Handtekening:

REVIEW CO₂ REDUCTIEDOELSTELLINGEN 3.B.1_2 VERSIE:

Document: Energiemanagementplan

Energie beoordelingsverslag

Periodieke rapportage 2016 H1

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2015

Periodieke rapportage 2015 H2. 20 januari 2016

Energie Audit verslag 2014 Energie Management Actieplan 2015

Voortgang CO 2 -footprint 2018 (1e half jaar)

14 april 2013 (JF) Energie Management Actieplan

ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN COMMUNICATIEPLAN ENERGIE-AUDITVERSLAG

Milieu jaarverslag 2013-Q4

5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2017 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2

Energie meetplan

3.B.2 Energie Management Actieplan

Energie beoordelingsverslag

Periodieke rapportage 2017 H1

Huiberts BV. Energie meetplan (3.B.2_2) Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2

CO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie

5.B.1_2 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.2

Externe publicatie CO2 Prestatieladder

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.1

Halfjaarlijkse rapportage footprint, doelstellingen en maatregelen

2015 [Energiemeetplan CO2- reductiesyteem ]

Energie Auditverslag (periode 2016)

CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Inhoudsopgave: 1. Inleiding Reductiedoelstellingen Algemeen 2.2 Per scope

Periodieke rapportage 2016 H2

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0

Periodieke rapportage 2016 H1

Energiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder. Datum : 26 januari 2018

3.B.2 Energie management actieplan Ter Riele B.V.

2.B.2 Energie meetplan 2018

3.A.1 Carbon Footprint Rapportage Allinq Group 2017

CO 2 Managementplan. Ruigrok Nederland. Autorisatiedatum: Versie: 1.1. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:

Energiemeetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.2

CO 2 Managementplan. Den Breejen. Auteur Martin van Andel Autorisatiedatum Versie 2.0

Energie management actieplan 2015

Energie Management Actieplan 2017 t/m

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.

Energiebeoordeling 2017

CO 2 HANDBOEK RASENBERG INFRA

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv Versie 3.0 (Summary)

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018

Jaarverslag Criteria. Conform niveau 3 op de CO2- prestatieladder 3.0 en ISO norm. Opgesteld door Paraaf. Datum Versie 2

V.o.f. transportbedrijf G.L. De Haan

Voortgangsrapportage. Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V (tm juni) Copyright 2016 Genap B.V.

De voortgangsrapportage van CO 2 reductie Visscher Oldebroek Jaar 2015

REVIEW CO₂ REDUCTIEDOELSTELLINGEN 3.B.1_2 VERSIE:

Energiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016-H1. Periode: 1 januari t/m 30 juni 2016

CO 2 Managementplan. Verwaal Transport. Lia Noordergraaf-Verwaal Autorisatiedatum: Versie: 1.0

Carbon footprint 2017 (3.C.1) In de onderstaande tabellen staan de energieverbruiken van ICS Groep uitgedrukt in CO2-eq.

Voortgangsrapportage Voortgang van CO2 reductieplan van Genap B.V (tm juni)

CO2 reductiedoelstellingen niveau 5

CO 2 Reductie doelstellingen. De Waterwolf dienstverlening buitenruimte BV. Hoofddorp 13 april M. Korbee, Afdeling KAM.

Energie management actieplan 2014

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017

Energiemanagement CO 2 -prestatie

Transcriptie:

Energie audit verslag 2015 en management actieplan 2016

Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Energie auditverslag 2015... 4 Bedrijfsgrootte en organisatiegrenzen... 4 Inzicht... 5 CO2 Emissies onderverdeeld naar categorieën (scopes en gebruikers)... 5 Wet- en regelgeving... 6 Gebieden met significant energieverbruik... 6 Verslag over 2015... 7 3. Energie management actieplan 2016... 8 Verantwoordelijkheden... 8 Reductie doelstellingen... 8 Interne en externe communicatie... 8 Participatie... 9 Bijlage 1 CO2 footprint 2015... 10 Bijlage 2 Communicatieplan... 11 Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 2 van 8

1. Inleiding Dit document bevat het energie auditverslag 2015 en management actieplan 2016 van de NBB-groep, dit is de overkoepelende entiteit. Binnen deze structuur bestaan verder 3 entiteiten; Kuppen, Terra Nostra en de Nationale Bomenbank waar daadwerkelijk energie wordt gebruikt. De beleidsmatige, organisatorische en administratieve maatregelen om aan de CO2-Prestatieladder te voldoen worden tevens geborgd door gecertificeerde managementsysteem conform ISO 9001/Groenkeur, VCA en ISO 14001. Controle op nieuwe of gewijzigde wetgeving, ook in verband met energie en emissies, is onderdeel van dit systeem. Het nemen van verantwoordelijkheid om de negatieve impact van onze bedrijfsactiviteiten op milieugebied tot een minimum te beperken is voor de Nationale Bomenbank een belangrijk uitgangspunt. Het reduceren van CO2-emissies is hiervan een belangrijk onderdeel. Wij willen invulling geven aan onze verantwoordelijkheid op dit gebied, aan de hand van de richtlijnen die de CO2-Prestatieladder hiervoor biedt. Hierbij is gekozen voor het instappen op niveau 3 en vandaaruit doorgroeien. Bovenstaande past in het beleid op het gebied van kwaliteit, veiligheid, arbeidsomstandigheden en milieu, dat is verwoord in de beleidsverklaring van de organisatie. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 3 van 8

2. Energie auditverslag 2015 Bedrijfsgrootte en organisatiegrenzen Op basis van emissie gegevens over 2015 wordt de organisatie ingedeeld als klein bedrijf (uitstoot <= 500 ton CO2 per jaar voor kantoren en bedrijfsruimten en <= 2.000 ton voor bouwplaatsen en productielocaties; in dit geval projectlocaties). De organisatiegrenzen waarop certificering van toepassing is, wordt weergegeven in het onderstaande schema. Binnen de organisatie zijn 30 Fte werkzaam. NBB-groep Nationale Bomenbank BV Terra Nostra BV Kuppen Boomverzorging BV De NBB-groep verricht geen activiteiten die emissies veroorzaken (geen operatie, geen eigen medewerkers en geen eigen kantoor). Terra Nostra is gehuisvest op de dezelfde locatie als de Nationale Bomenbank (Bleskensgraaf) en Kuppen (Mill). Onderscheid in gebruik van elektriciteit en gas wordt tussen deze entiteiten niet gemaakt. De organisatie is werkzaam in de groene sector. Producten en diensten zijn uitgewerkt binnen het managementsysteem als ook vermeld op de externe websites. De scope van activiteiten in het kader van dit energie audit verslag en management actieplan, is hetzelfde als de scope van het managementsysteem (ISO 9001/Groenkeur, VCA, ISO 14001). Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 4 van 8

Inzicht CO2 Emissies onderverdeeld naar categorieën (scopes en gebruikers) NBB-groep Nationale Bomenbank Terra Nostra Kuppen Boomverzorging Scope 1 Zakelijk verkeer Mobiele werktuigen Motorisch gereedschap Zakelijk verkeer Mobiele werktuigen Zakelijk verkeer Motorisch gereedschap Gas locatie Mill Gas locatie Bleskensgraaf en Epe Scope 2 Scope 3 Elektriciteit Bleskensgraaf en Epe Kantoorpapier Water Bedrijfsafval Woon-werk verkeer (privé voertuig) Elektriciteit Mill Kantoorpapier Water Bedrijfsafval Woon-werk verkeer (privé voertuig) Energiegebruikers gedetailleerd (scope 1 en 2) Categorie Zakelijk verkeer Mobiele werktuigen Motorisch gereedschap Gas Elektriciteit Voornaamste energiegebruikers Gekentekende voertuigen (personenwagens, bussen, vrachtwagens). Tractoren, hoogwerker, pompen e.d. Kettingzagen, bosmaaiers, heggenscharen, e.d. Verwarmingsinstallatie Kantoor Bleskensgraaf. Verwarmingsinstallatie Loods Bleskensgraaf. Verwarmingsinstallatie Mill. Verwarmingsinstallatie Epe. Kantoren Bleskensgraaf en Mill (verlichting, klimaat, ICT, keuken) Loods Bleskensgraaf, Mill en Epe (verlichting). Een gedetailleerd overzicht van het materieel is beschikbaar op het intranet. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 5 van 8

De scope 1 en 2 emissies worden voor elk jaar afzonderlijk vastgelegd in de CO2 emissie inventarisatie. De inventarisatie is beschikbaar op het intranet. De energiestromen worden in kaart gebracht met behulp van: Registraties Inkoopfacturen met vermelding van hoeveelheden Tankpassen op kenteken Jaaropgaven/afrekeningen Afvoerbonnen Schatting Energieverbruik Mobiele werktuigen Motorisch gereedschap (Aspen) Zakelijk verkeer Gas Elektriciteit Water Bedrijfsafval Kantoorpapier Woon-werkverkeer (privé voertuig) Voor het bepalen van het elektriciteitsgebruik, zijn de opgaven van de leveranciers gebruikt. Deze opgaven lopen niet parallel met het kalenderjaar; de opgave 2014/2015 wordt gebruikt voor de footprint 2015 enzoverder (het gaat immers om inzicht en kunnen vergelijken). De emissie inventarisatie is opgenomen als bijlage in dit verslag (bijlage 1). Wet- en regelgeving Relevante wet- en regelgeving is geïmplementeerd in procedures in het managementsysteem. Hiervan is een overzicht beschikbaar, hetgeen jaarlijks wordt gecontroleerd. Voor de organisatie zijn het activiteitenbesluit, de eisen aan materieel en convenanten (Blauwzaam) het meest relevant. Gebieden met significant energieverbruik Uit de emissie inventaris blijkt dat het zakelijk verkeer (brandstof voor de voertuigen ten behoeve van projecten) veruit de grootste bron van emissies is. Het ligt voor de hand om reductiedoelstellingen hierop te focussen. Hiertoe worden de volgende mogelijkheden gezien: Bij vervanging van voertuigen, kiezen voor de meest zuinige varianten. Uitbreiden van het aantal elektrische/hybride modellen. Monitoren van het gebruik per kenteken en actief aanspreken van berijders, waar gebruik afwijkt van het gemiddelde. Het op actieve wijze organiseren van werken in de regio De organisatie werkt landelijk. Dit betekent dat bij een toename van het aantal projecten, het zakelijk verkeer en daarmee CO2 emissie zal toenemen. Dit wordt tegen gegaan door zoveel mogelijk te werken vanuit de dichtstbijzijnde vestiging. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 6 van 8

Verslag over 2015 Doelstelling 2014-2017 Het referentie jaar voor CO2-emissies is 2014 en is gesteld op 100% voor vergelijking met de jaren 2015 t/m 2017. Doelstelling voor 2017 is een reductie van 10% t.o.v. 2014 te bewerkstelligen. Voor 2015 is de doelstelling een reductie van 3% (94% ten opzichte van 2014). Deze reductie is helaas niet behaald. Behaald in 2015 De CO2-uitstoot over de NBB-groep is toegenomen van 543,60 ton in 2014 naar 552,20 ton in 2015. Dit is een toename van 1,5% Op bedrijfsniveau zie we het volgende: - Bij NBB een afname van 347,10 naar 325,50 ton in 2015. Dit kan verklaard worden door minder verplantwerk door heel het land met daarbij minder bewegingen en door meer regionaal werken. - Bij Kuppen een stijging van 39,70 naar 52,60 ton in 2015. Dit kan verklaard worden door een project waarbij er niet meer overnacht wordt, maar er dagelijks heen en weer gereden wordt en het meer curatief bestrijden van EPR buiten de regio. - Bij TN een stijging van 39,70 naar 52,60 ton in 2015. Dit kan verklaard worden door een omzetstijging en daarmee meer beweging en uitbreiding van het autopark In Bijlage 1 is een gedetailleerd overzicht van de emissies door middel van de CO2 footprint opgenomen. De stijging is te verklaren vanuit economische gronden (omzetstijging) maar ook voor een klein deel op basis van Arbo technische gronden (thuis overnachten). Veruit de grootste bron van emissies, is het zakelijk verkeer in verband met de projecten (81,3%). Om de doelstelling van 3% minder emissie te halen waren er voor 2015 maatregelen opgesteld: - Invoeren van track & trace en daarmee meer inzicht krijgen in efficiënt gebruik van materieel en rijgedrag van chauffeurs. - Onderzoek en invoeren van acties in verband met het stationair draaien van auto s tbv actiewagens. - Meer werken vanuit de vestigingen (lokaal plannen, vermindering reisuren). - Bij vervanging of nieuwe aanschaf meer zuinige auto s (opties aardgas en elektrisch) - Training Het nieuwe rijden. In 2015 is het volgende met deze maatregelen gedaan: - Track & trace is ingevoerd maar verder nog niets mee gedaan. Actie voor 2016 - Onderzoek naar stationair draaien is gestart (zie projectoverzicht) - Meer werken vanuit de vestigingen: o in 2015 is een eerste aanzet gemaakt tot meer werken vanuit Kuppen in de regio Limburg. o In Mill is er kantoorruimte bijgebouwd voor TN. Dit zorgt voor minder woon-werk kilometers, maar ook voor toename energieverbruik vestiging Mill o Bij het preventief bestrijden van EPR wordt steeds meer de samenwerking gekozen en ploegen uitgewisseld om zo efficiënt mogelijk door het land te rijden o Er wordt in 2016 een vestiging NBB Noord-Holland opgezet om van daaruit Noord-Holland te bedienen. Dit zou op voor de toekomst minder vervoersbewegingen op moeten leveren. - Bij aanschaf meer zuinige auto s: 1 hybride (elektrische) auto aangeschaft - Het nieuwe rijden: De chauffeurs hebben de cursus gevolgd. Het werk onderhoud bomen Rotterdam zal in 2016 eind 2015 binnengehaald. Dit project zal in 2016 starten. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 7 van 8

3. Energie management actieplan 2016 Verantwoordelijkheden Voor het voldoen aan de het Energiemanagement Actieplan ligt de eindverantwoordelijkheid bij de Algemeen Directeur; de heer P.J. de Winter. Verantwoordelijkheden voor het blijven voldoen aan het energie management actieplan, omvatten: Monitoren en bewaken van CO2 emissies. Uitvoeren van interne audits en opstellen van de management review (onderdeel energie management actieplan). Afstemming met verantwoordelijken binnen de organisatie over de voorgenomen reductie maatregelen. Interne en externe communicatie met betrekking tot CO2 prestaties. Uitvoering van bovenstaande activiteiten worden in de praktijk uitgevoerd door de KAM Coördinator en de Directeur Nationale Bomenbank. Reductie doelstellingen Het referentie jaar voor CO2-emissies is 2014 en is gesteld op 100% voor vergelijking met de jaren 2015 t/m 2017. Doelstelling voor 2017 is een reductie van 10% t.o.v. 2014 te bewerkstelligen. Voor 2016 is de doelstelling opnieuw een reductie van 3% (94% ten opzichte van 2014). Deze reductie is in 2015 niet behaald. Om dit in te halen zal de reductie in 2016 niet hoger gesteld worden. Reëel is om te stellen dat de reductie alleen stap voor stap behaald kan worden. De maatregelen voor 2016 zullen met name liggen op de volgende vlakken: - Uitwerken Track & trace: brandstofbeperking door bewust rijden - Uitwerken stationair draaien verminderen - Gebruik elektrisch gereedschap - Meer werken vanuit de vestigingen op reisuren te beperken De bijbehorende projecten om deze reductie te behalen worden jaarlijks vastgelegd in het geconsolideerd bedrijfsjaarplan. Jaarlijks tijdens de management review worden (onder andere) de realisatie van doelstellingen en bijbehorende projecten en maatregelen geëvalueerd. Deze evaluatie (geïntegreerd in het geconsolideerd bedrijfsjaarverslag) vormt input voor het volgende geconsolideerd bedrijfsjaarplan. Interne en externe communicatie De interne en externe communicatie wordt verzorgt conform het communicatieplan zoals weergegeven in bijlage 2. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 8 van 8

Participatie De organisatie is betrokken bij een aantal verschillende relevante regionale initiatieven: Blauwzaam ; een regionaal samenwerkings- en uitwisselingsinitiatief op het gebied van MVO. Hierin spelen milieu en emissie reductie een belangrijke rol. Geen tak de streek uit ; het komen tot het verzamelen groenafval in de regio, en zorgen voor gebruik in het opwekken van energie is een ander initiatief. Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 9 van 8

Bijlage 1 CO2 footprint 2015 entiteit scope Locatie stroom periode eenheid hoeveelheid factor emissie (ton) NBB 1 Project Mobiele werktuigen diesel 2015 liter 4.964 3,23 16,0 NBB 1 Project Mobiele werktuigen lpg 2015 86 1,806 0,2 NBB 1 Project Motorisch gereedschap 2015 liter 2.110 2,74 5,8 NBB 1 Project Zakelijk verkeer diesel 2015 liter 82.648 3,23 267,0 NBB 1 Bedrijf Zakelijk verkeer benzine 2015 liter 9.675 2,74 26,5 NBB 1 Bedrijf Zakelijk verkeer aardgas 2015 liter 2.510 1,884 4,7 NBB 1 Bedrijf Gas Bleskensgraaf 2015 M3 2.844 1,884 5,4 NBB 1 Bedrijf Gas Epe 2015 M3 1 0,0 TN 1 Project Zakelijk verkeer diesel 2015 liter 16.256 3,23 52,5 TN 1 Project Zakelijk verkeer benzine 2015 liter 49 2,74 0,1 KUP 1 Project Mobiele werktuigen diesel 2015 liter 9.898 3,23 32,0 KUP 1 Project Mobiele werktuigen benzine 2015 liter 108 2,74 0,3 KUP 1 Project Motorisch gereedschap 2015 liter 390 2,74 1,1 KUP 1 Project Zakelijk verkeer diesel 2015 liter 37.751 3,23 121,9 KUP 1 Bedrijf Gas Mill 2015 M3 5.100 2 9,6 NBB 2 Bedrijf Electriciteit Epe (wind/water) 2015 kwh 993 0 0,0 NBB 2 Bedrijf Elektriciteit Bleskensgraaf 2015 kwh 37.225 0 0,0 KUP 2 Bedrijf Elektriciteit Mill 2015 kwh 19.649 0,464 9,1 NBB 3 Bedrijf Kantoor papier 2015 0,0 NBB 3 Bedrijf Water 2015 M3 72 0,0 NBB 3 Bedrijf Bedrijfsafval 2015 0,0 NBB 3 Bedrijf Woon-werk verkeer (prive voertuig) 2015 0,0 KUP 3 Bedrijf Kantoor papier 2015 0,0 KUP 3 Bedrijf Water 2015 M3 145 0,0 KUP 3 Bedrijf Bedrijfsafval 2015 0,0 KUP 3 Bedrijf Woon-werk verkeer (prive voertuig) 2015 0,0 Totaal 552,2 Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 10 van 8

Bijlage 2 Communicatieplan nr Omschrijving Opsteller Media Periode 1. Rapportage m.b.t. de voortgang t.o.v. KAM bedrijfsjaarplan Februari 2016 de Doelstellingen intern 2. Structurele externe communicatie over CO2-footprint (scope 1 en 2 emisies) en reductiedoelstellingen. De communicatie omvat minimaal het energiebeleid en reductiedoelstellingen en de voortgang met betrekking het halen van deze doelstellingen KAM Website NBB en website SKAO Februari 2016 en juli 2016 3. Structurele interne communicatie over CO2-footprint (scope 1 en 2 emisies) en reductiedoelstellingen en de daaraan gekoppelde verbeterprojecten KAM Directieoverleg 1x per maand 4. Ad hoc interne communicatie over energiebesparende maatregelen 5. Reductiedoelstellingen communiceren aan alle medewekers 6. Externe communicatie over energie reductiebeleid bij belangrijke gebeurtenissen / stappen Project verantwoordelijke Ploegleidersoverleg, toolboxmeetings, personeelsbijeenkomsten 6x per jaar KAM Personeelsavond Oktober 2016 KAM/directie Nieuwspagina website, nieuws via vakblad boomzorg, digitale mailing klanten, studiedagen Wanneer van toepassing, studiedagen juni 2016 7. Up to date houden website KAM/secretariaat Website Hele jaar Februari 2016 versie: 1.1 definitief pagina: 11 van 8