Feiten en Cijfers 2013 Rabobank Het Groene Woud Zuid
Inhoud Voorwoord Het coöperatieve model, het fundament onder onze bank Bankieren waar en wanneer het uitkomt Medewerkers voorbereiden op de toekomst Verbonden met de samenleving Cijfers 2013
Voorwoord Hoe kijkt Rabobank Het Groene Woud Zuid terug op het jaar 2013? En wat gaat het jaar 2014 brengen? In dit hoofdstuk leest u er meer over. Landelijk beeld 2013 begon als een zwak jaar. In het eerste kwartaal kromp de economische activiteit. In de daaropvolgende kwartalen klom de Nederlandse economie echter voorzichtig uit het dal. Toch is de economie er nog lang niet bovenop. De economische activiteit ligt nog ruimschoots onder het niveau van begin 2008. Het economische beeld is in 2014 positiever dan dat van 2013. In tegenstelling tot de afgelopen twee jaar zal de exportgroei dit jaar wel voldoende tegenwicht kunnen bieden aan de verdere daling van de binnenlandse bestedingen. De economische groei wordt voornamelijk geremd door de lage binnenlandse bestedingen. De overheid staat wederom voor een aanzienlijke bezuinigingsopgave en onze verwachting is dat huishoudens voorlopig voorzichtig blijven. Deze factoren zorgen er ook voor dat de groeivooruitzichten voor 2014 en verder positief maar bescheiden zijn. Hiermee lijken we een periode van lange en grote economische krimp achter ons te laten. Rabobank Het Groene Woud Zuid Rabobank Het Groene Woud Zuid kijkt terug op een bewogen jaar. In 2013 zijn er goede stappen gezet op het vlak van de kwaliteit van onze dienstverlening en zijn steeds meer producten en diensten gemakkelijk via internet af te sluiten. Voor klanten en leden zijn diverse activiteiten georganiseerd en we droegen op verschillende manieren bij aan de lokale samenleving. 2013 was echter ook het jaar van de Libor-bekendmakingen. In dit jaarbericht leest u meer over de genoemde onderwerpen. Onze nettowinst kwam in 2013 uit op 3.955.000. De forse daling ten opzichte van de nettowinst in 2012 ( 11.355.000) wordt door verschillende factoren veroorzaakt. Denk hierbij aan de daling van de commerciële uitzettingen en middelen (samenhangend met de laagconjunctuur), het besluit om over 2013 geen dividend uit te keren aan lokale banken over het aandelenvermogen bij Rabobank Nederland, de stijging van kosten die Rabobank Nederland doorbelast door een nieuwe kostenverdeling en de stijging van incidentele bedrijfskosten op het gebied van personeel en de afwaardering van gebouwen. De komende jaren hebben we een duidelijke opdracht. We merken dat het gedrag van onze klanten verandert. Zij willen graag altijd en overal hun bankzaken kunnen regelen. Deze ontwikkelingen betekenen veel voor de manier waarop we onze dienstverlening in de toekomst aanbieden. We gaan de komende jaren gericht investeren in de thema s virtualiseren, adviseren en participeren. We vergroten daarmee het gemak waarmee onze klanten kunnen bankieren (virtualiseren), we verhogen de kwaliteit van onze advieskracht (adviseren) en dragen eraan bij om onze omgeving sterker te maken (participeren). Op het laatstgenoemde terrein ontwikkelen we bijvoorbeeld een community programma met een aantal stakeholders uit de gemeenten Lilian Damen, directievoorzitter Best, Oirschot en Son en Breugel. We doen dat op basis van de resultaten van een onderzoek naar het sociale en economische DNA van onze regio, dat we in 2014 mogelijk maken. Kortom; tal van mooie uitdagingen waar we in 2014 graag mee aan de slag gaan om invulling te geven aan onze missie: het realiseren van de ambities van onze klanten. Namens het directieteam, Lilian Damen
Het coöperatieve model, het fundament onder onze bank Ledenraadsleden Meer dan tienduizend klanten zijn lid van onze bank. Zij praten en beslissen mee over het beleid en zorgen er voor dat we voeling houden met de samenleving in de gemeenten Best, Oirschot en Son en Breugel.
Bent u benieuwd wie er in de ledenraad zit? Neem een kijkje op www.rabobank.nl/hgwz Ledenraad Onze, ruim tienduizend, leden worden vertegenwoordigd door de ledenraad; een afspiegeling van alle leden van onze bank. De ledenraad is een belangrijk klankbord voor de kwaliteit van onze dienstverlening. In 2013 is de ledenraad zes maal bijeengekomen. In deze bijeenkomsten heeft de ledenraad onder andere de jaarrekening 2012 vastgesteld en décharge verleend voor het gevoerde beleid en het gehouden toezicht. Ook leverde de raad input voor het strategisch kader 2014-2016 en het vestigingenbeleid. Daarnaast keken de ledenraadsleden in een bijeenkomst kritisch naar hun rol en taak en stelden zij het thema voor Het Groene Goud 2013 vast. Activiteiten voor leden Omdat wij een coöperatie zijn hebben onze leden een streepje voor. In 2013 hebben we diverse ledenactiviteiten georganiseerd. Deze werden allemaal druk bezocht. Denk hierbij aan drie Winteravondlezingen met Herman Wijffels, André Kuipers en Steven van Belleghem (januari en februari), negen rondleidingen door ons vernieuwde advieskantoor in Oirschot (april, mei en juni), een bijeenkomst over Ledencertificaten met Bert Bruggink, Chief Financial Officer van Rabobank Nederland (december) en aan de uitreiking van Het Groene Goud (december). Activiteit voor jongeren Binnen Rabobank Het Groene Woud Zuid is de jongerenraad Young & Connected actief. Deze organiseerde op 31 oktober 2013 de bijeenkomst Let s talk about ondernemen. Hier konden jongeren met een eigen onderneming (of plannen hiervoor) onder andere deelnemen aan een informatiemarkt en diverse interactieve workshops. Zo n 70 jongeren maakten van deze gelegenheid gebruik.
Bankieren waar en wanneer het uitkomt De seniorencommissie binnen onze ledenraad signaleerde dat ouderen behoefte hebben aan meer informatie over veilig bankieren. Contact tussen onze bank en de ouderenverenigingen in Best, Oirschot en Son en Breugel leidde eind 2013 tot een aantal informatiemiddagen, speciaal voor ouderen. Zij gingen naar huis met tips om veilig te bankieren. Het gedrag van klanten verandert sterk. Ze hebben behoefte aan eenvoudige en transparante financiële dienstverlening en willen snel en eenvoudig hun bankzaken kunnen regelen. We spelen daar op een coöperatieve manier op in.
Dichtbijbank Steeds meer klanten regelen hun financiële zaken via hun computer, tablet of mobiele telefoon. Hierdoor vermindert het bezoek aan onze vestigingen en geldautomaten. Dit heeft in 2013 geleid tot het besluit om in 2014 het kantoor in Middelbeers te sluiten. Uiteraard blijven we de klanten in de Beerzen graag van dienst via het kanaal dat zij kiezen: op onze kantoren (in Oirschot, Best of Son en Breugel), via telefoon, e-mail of internet. Samen met de ledenraad hebben we bekeken op welke manieren wij kwetsbare groepen in De Beerzen na de sluiting het beste van dienst kunnen zijn. Dit leidde tot oplossingen in de vorm van de Rabo GeldService en onze mobiele adviseur die klanten vanuit hun persoonlijke leefomgeving adviseert. Het gemak van zelf regelen. Met de online diensten van Rabobank Het Groene Woud Zuid. Nieuwe online diensten Vanuit de wens om bankzaken te regelen waar en wanneer het uitkomt, zijn we veel producten en diensten aan het aanpassen zodat ze makkelijk via internet zijn af te sluiten. In 2013 hebben we op internet onder meer het Rabobank Hypotheekdossier geïntroduceerd, waarmee klanten zelf de regie nemen in het hypotheekproces. Binnen Rabo Internetbankieren geeft het online huishoudboekje extra inzicht in uitgaven en inkomsten. Ook kunnen klanten er budgetten instellen en online spaarpotjes maken. Persoonlijk contact blijft uiteraard mogelijk. Klanten die hieraan de voorkeur geven, kunnen binnenlopen op onze kantoren of telefonisch contact opnemen met de adviseurs van onze eigen Particulierendesk en Ondernemersdesk. Zij zijn dagelijks bereikbaar en kunnen veel zaken direct telefonisch voor klanten regelen. Mobiel bankieren in opmars Steeds meer van onze klanten bankieren mobiel. Eind 2013 maakten landelijk meer dan 1,5 miljoen klanten gebruik van de Rabo Bankieren App. In 2013 zijn veel vernieuwingen doorgevoerd om het gebruikersgemak te vergroten. Zo is het adresboek met bekende rekeningnummers in de app geplaatst en is het mogelijk om via de app ideal-betalingen te doen. Virtualisering beleggingsdienstverlening Ook zien we dat de klant steeds meer gebruik maakt van smartphone en tablet als het over beleggen gaat. Daarom zijn er ook in 2013 stappen gezet om onze beleggingsdienstverlening verder te virtualiseren en automatiseren. Een voorbeeld daarvan is het beleggingsconcept Rabo Advies Beleggen fondsen, waarbij het beleggingsadvies volledig gedigitaliseerd is. Een intakegesprek en periodiek onderhoudsgesprek met de accountmanager vindt persoonlijk plaats, maar de inhoudelijke advisering over de portefeuille gaat via internet. Mobiel betalen In de digitale ontwikkeling past ook de betrokkenheid bij MyOrder van de Rabobank. In 2013 hebben we dit betaalplatform voor bedrijven en consumenten voor tachtig procent overgenomen. Klanten konden eind 2013 via MyOrder al bij 11.000 locaties met de smartphone bestellen en betalen, zoals in horecagelegenheden, bioscopen en tankstations. Ook mobiel betalen is in opmars. Op steeds meer scholen en verenigingen kan met de mobiele telefoon betaald worden. Rabobank Ledencertificaten In 2013 heeft de Rabobank voorgesteld om Rabobank Ledencertificaten naar de beurs te brengen. Certificaathouders hebben hiermee ingestemd en sinds januari 2014 kan iedereen Rabobank Certificaten - zoals ze nu heten - kopen en verkopen. Rabobank Ledencertificaten zijn nu niet meer exclusief voor leden beschikbaar. Hiervoor is gekozen, om de verhandelbaarheid van de certificaten te waarborgen. Rabo Kennis App Onder de naam Rabobank Cijfers & Trends publiceren we doorlopend over de verwachtingen en ontwikkelingen in tachtig verschillende branches en sectoren van het Nederlands bedrijfsleven. In oktober 2013 zijn de prognoses voor 2014 gepubliceerd. Met de Rabo Kennis App is onze branchekennis nu ook beschikbaar op de smartphone.
Rabobank blijft financieren Economisch gezien was 2013 voor veel van onze klanten een moeilijk jaar. Kenmerk van een coöperatie is dat we lang achter onze klanten blijven staan. Ook in 2013 hebben we dat gedaan. Ook zijn we zowel particulieren als bedrijven volop blijven financieren. Het feit dat banken wel eens verweten wordt dat we de kraan van de kredietverlening dichtgedraaid hebben, herkennen we niet. We blijven de ambities van particuliere klanten ondersteunen en blijven investeren in innovatieve bedrijven. Ook stimuleren en onderzoeken we mogelijkheden om ondernemers aanvullende financieringsmogelijkheden te kunnen bieden. Libor-bekendmakingen De Rabobank maakte dinsdag 29 oktober 2013 bekend dat Rabobank Nederland met autoriteiten in diverse landen overeenstemming had bereikt in verband met hun onderzoeken naar de inzendingsprocedures van de Rabobank met betrekking tot de Libor- en Euriborrentemaatstaven. De uitkomsten en de berichtgeving over het Libor-dossier hebben alle betrokkenen bij de Rabobank diep geraakt. Diverse leden en klanten hebben hun mening kenbaar gemaakt. Dat gebeurde bij de lokale banken en bij Rabobank Nederland, rechtstreeks door leden/klanten en via de door de leden(raden) gekozen vertegenwoordigers. Tijdens een ledenraadsbijeenkomst op 18 november 2013 hebben de ledenraadsleden van Rabobank Het Groene Woud Zuid hun mening gedeeld met de directie. Diep teleurgesteld Rabobank-breed is de opvatting dat het ontoelaatbare gedrag bij de Libor- en Euriborinzendingen nooit had mogen gebeuren en dat dit nooit meer mag gebeuren. Daarvoor zijn gerichte acties ingezet, van aanscherping van intern toezicht en controle tot aan cultuurprogramma s. Wout Dekker, voorzitter van de raad van commissarissen van Rabobank Nederland: De Rabobank was en is een sterke coöperatieve bank, die de waarden respect, integriteit, duurzaamheid en professionaliteit voorop stelt. Ik ben diep teleurgesteld dat een aantal medewerkers van de Rabobank zich onaanvaardbaar heeft gedragen en dat onze beheersmaatregelen dit niet hebben kunnen voorkomen. De raad van commissarissen blijft de implementatie van het veelomvattende pakket aan corrigerende maatregelen dat is ingesteld, nauwlettend volgen. Bevindingen Het onderzoek naar de Libor- en Euriborinzendingen bracht aan het licht dat tussen 2005 en begin 2011 een aantal medewerkers bij het internationale bedrijf van de organisatie pogingen heeft ondernomen bepaalde Libor- en Euriborinzendingen oneigenlijk te beïnvloeden. Geen van de leden van de raad van bestuur en het hoogste senior management van de Rabobank was betrokken bij, of op de hoogte van, het ontoelaatbare gedrag. Uit de onderzoeken blijkt dat de Rabobank, gedurende de periode waarin het ontoelaatbare gedrag voorkwam, de risico s verbonden aan de inzendingsprocedures voor Libor en Euribor, onvoldoende heeft onderkend. De Rabobank is akkoord gegaan met het betalen van schikkingsbedragen van in totaal 774 miljoen euro. Piet Moerland, voorzitter van de raad van bestuur van Rabobank Nederland, heeft op 29 oktober 2013 besloten om met onmiddellijke ingang terug te treden. Op maandag 18 november 2013 heeft Sipko Schat besloten om eveneens met onmiddelijke ingang terug te treden uit de raad van bestuur van Rabobank Nederland. Bij de aangesloten Rabobanken bleek onvoldoende draagvlak voor zijn aanblijven te bestaan. Werken aan herstel van vertrouwen Herstel van vertrouwen heeft prioriteit bij de Rabobank, erop gericht dat leden en andere klanten ervaren wat de Rabobank al 115 jaar is: de coöperatieve bank die als belangrijkste opdracht heeft de financiële ambities van haar leden en klanten mogelijk te maken.
Medewerkers voorbereiden op de toekomst Ontvangsthal kantoor Oirschot Klanten regelen steeds vaker zelf hun bankzaken. Daarnaast worden processen meer en meer geautomatiseerd. Dit heeft grote invloed op het aantal medewerkers en het werk dat ze doen.
Deskundige medewerkers Door de ontwikkelingen verandert het werken bij de bank. In de toekomst zullen acht van de tien medewerkers direct contact met klanten hebben. Adviseurs kunnen alleen goed adviseren als ze het belang van de klant centraal stellen. Dat begint met deskundige en vakbekwame medewerkers die betrokken zijn en begrijpen hoe zij kunnen bijdragen aan de doelen van onze klanten en leden. Via opleidingen investeren we daarin. Opleidingen zorgen er bovendien voor dat mensen inzetbaar blijven, zowel binnen als buiten de Rabobank. Nieuwe cao Op 1 juli 2013 is een nieuwe cao ingegaan voor de medewerkers van de Rabobank. Op vier vlakken zijn afspraken gemaakt met de vakorganisaties: versobering, afschaffing van variabel inkomen, een sociaal plan en een nieuwe pensioenregeling. Met de afschaffing van het variabel inkomen geeft de Rabobank aan gevoelig te zijn voor de maatschappelijke kritiek op dit onderwerp. De afschaffing van de variabele beloning is deels gecompenseerd door een verhoging van het salaris met 1,5 procent, deels is het variabel inkomen overgegaan naar een Employee Benefit Budget. Daarmee kan de medewerker bijvoorbeeld extra verlofuren kopen of sparen voor pensioen. De afspraak past in onze visie dat belonen meer is dan betalen. Ook zaken als een inspirerende werkomgeving, eigen verantwoordelijkheid en de mogelijkheid om de eigen talenten te ontwikkelen, zijn belangrijk. Begeleiden naar ander werk In het sociaal plan is vastgelegd dat we medewerkers van wie de baan vervalt, begeleiden naar een nieuwe functie binnen dan wel buiten de Rabobank. Wij bieden medewerkers onder meer loopbaantesten aan en stimuleren hen om aan workshops of inzetbaarheidsprogramma s mee te doen. Omdat er landelijk veel banen verdwijnen, heeft de Rabobank in 2013 regionaal een aantal mobiliteitscentra voor boventallige medewerkers geopend. Deze centra werken samen met professionele partijen om medewerkers snel en goed aan ander werk te helpen. Rabobank Het Groene Woud Zuid maakt hier gebruik van. Persoonlijk leiderschap Op de medewerkers van Rabobank Het Groene Woud Zuid komen veel veranderingen af. Dit doet een beroep op hun verandervermogen. Het is belangrijk dat zij werken aan hun persoonlijk leiderschap. Van leidinggevenden wordt daarnaast een coachende leiderschapsstijl gevraagd. Om directie en leidinggevenden op het genoemde vlak te faciliteren, is Rabobank Het Groene Woud Zuid in 2013 gestart met een leiderschapsprogramma. Dit krijgt in 2014 een vervolg, in combinatie met een programma gericht op medewerkers.
Verbonden met de samenleving Winnaars Het Groene Goud 2013 De Rabobank is op verschillende manieren verbonden met de samenleving. Voorbeelden daarvan zijn de activiteiten die we ondernemen op het gebied van ons coöperatief dividend en sponsoring.
Landelijke sponsoring De Rabobank is en blijft de bank van de sport. In 2013 zijn we Partner in Sport geworden van het NOC*NSF. Daarnaast steunen we landelijk de paardensport, hockey en wielrennen. Ook de ondersteuning van de gehandicaptensport blijft een belangrijk onderdeel van de sponsorfilosofie van de Rabobank. Rabobank ondersteunt onder meer de Special Olympics en (S)cool on Wheels om de sportparticipatie van geestelijk en lichamelijk gehandicapten te bevorderen. Ook zijn we actief op het terrein van cultuursponsoring. Een voorbeeld hiervan is het educatieve programma Beats by Bach dat jongeren in de gelegenheid stelt om kennis te maken met klassieke muziek. Coöperatief dividend Ook op andere manieren leveren we een bijdrage aan de samenleving. Met ons coöperatief dividend helpen wij sociale, culturele en maatschappelijke projecten en evenementen in Best, Oirschot en Son en Breugel op weg. In 2013 droegen we bijvoorbeeld financieel bij aan de Ondernemer van het jaar-verkiezingen in Oirschot en Son en Breugel. Ook maakten we de winterse evenementen in onze regio - Oirschot Winterparadijs, het IJsfeest in Son en Breugel en Best Gezellig Winterfestijn - mede mogelijk. Andere voorbeelden van evenementen die wij ondersteunden zijn Zinderend Oirschot, Best Lekker en het Tower Festival in Son en Breugel. Dit is slechts een greep uit de vele voorbeelden. We maakten ook diverse kleinere projecten in Best, Oirschot en Son en Breugel (mede) mogelijk met een donatie uit ons coöperatief dividend. Het Groene Goud Daarnaast reikten we Het Groene Goud uit; een bedrag van 75.000 uit ons coöperatief dividend voor projecten rondom het thema de kracht van vrijwilligers. Hiervoor ontvingen we 96 projectvoorstellen; een commissie van de ledenraad nomineerde er 20. Leden konden hun stem uitbrengen op hun favoriete top-3. Als grote winnaar kwam de Voedselbank Best uit de bus. De overige genomineerde projecten wonnen ook een mooi bedrag. De initiatiefnemers van de projecten kunnen nu aan de slag met de uitvoering ervan. Sponsoring Landelijk richt de Rabobank zich vooral op sport en cultuur met veel aandacht voor de jeugd. Lokaal sponsoren we vooral de sportende jeugd. In 2013 waren we actief betrokken bij tal van (jeugd)activiteiten van diverse sportverenigingen in Best, Oirschot, De Beerzen en Son en Breugel. In augustus 2013 vonden bijvoorbeeld de Rabo Voetbaldagen plaats op de velden van Wilhelmina Boys in Best. Deze dagen stonden in het teken van het verbeteren van de techniek van kinderen én plezier maken. Zo n honderd kinderen van 9 t/m 15 jaar namen hieraan deel. Daarnaast bezorgden we acht kinderen uit Best, Oirschot en Son en Breugel een bijzondere ervaring. Zij mochten deelnemen aan de musical Zandkabouter op 28 december 2013 in het Efteling Theater waar zij werden omgetoverd tot heuse Zandkabouters. Na een workshop dansten en zongen zij mee met professionele musicalsterren.
Cijfers 2013 Bijgaand treft u de feiten en cijfers aan over 2013. De Coöperatieve Rabobank Het Groene Woud Zuid U.A. is op grond van artikel 2:425 BW vrijgesteld van controle van de jaarrekening door een accountant en van openbaarmaking door middel van deponering bij de Kamer van Koophandel. De cijfers in dit document zijn gebaseerd op de financiële gegevens die voor consolidatiedoeleinden zijn gebruikt door Rabobank Groep. Deze cijfers zijn niet gecontroleerd. Toelichting Hierna vindt u de balans per 31 december 2013 en de winst- en verliesrekening over 2013 van Coöperatieve Rabobank Het Groene Woud Zuid U.A. Coöperatieve Rabobank Het Groene Woud Zuid, gevestigd te Oirschot aangesloten bij de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. Datum van oprichting 20 augustus 1899 Vestigingen Sint Jorisstraat 55, Oirschot Raadhuisplein 30, Best Heistraat 6, Son en Breugel Raad van commissarissen mevrouw drs. W.L.M. de Koning-Martens, voorzitter de heer mr. H.J.H.M. Broens, secretaris de heer ing. A.J.B.M. van de Laar Msc de heer drs. A.L. van Veen Directie mevrouw drs. C.A.T. Damen-Evers MBA de heer mr. E. Hoven mevrouw drs. A.C.M. Suijkerbuijk de heer C.A.T. Smits MBA
Cijfers Bij het onderdeel cijfers gaan we in op de financiële positie van de bank, waarbij we de belangrijkste elementen hebben vermeld. Het balanstotaal bedraagt: (bedragen in duizenden euro s) 2013 2012 Balanstotaal 1.301.456 1.335.310 De belangrijkste posten hiervan zijn: Kredieten aan cliënten 1.210.395 1.257.630 Deelnemingen 33.635 33.666 Materiële vaste activa 8.622 10.453 Toevertrouwde middelen 1.076.952 1.108.880 Algemene reserve 139.729 136.074 De bank heeft in 2013 de volgende resultaten behaald: Winst- en verliesrekening over 2013 (bedragen in duizenden euro s) 2013 2012 Baten Rentebaten 50.037 57.027 Rentelasten -18.845-27.634 Rente 31.193 29.393 Provisies / adviesvergoeding 6.925 7.200 Opbrengsten uit deelnemingen -31 2.758 Overige baten 4 0 Totaal baten 38.091 39.351 Lasten Personeelskosten 18.840 14.808 Overige kosten 12.373 7.760 Totaal lasten -31.213-22.568 Het gemiddeld aantal personeelsleden, omgerekend in mensjaren, bedraagt 141. Coöperatiefonds Het verloop van deze post is als volgt: Stand 1 januari 1.046 1.100 Toevoeging uit de nettowinst 300 300 Uitbetalingen -514-354 Stand 31 december 832 1.046 Bedrijfsresultaat vóór toevoeging aan voorziening kredietrisico s 6.878 16.783 Toevoeging aan voorziening kredietrisico s -1.598-2.662 Bedrijfsresultaat vóór belastingen 5.280 14.121 Nettowinst 3.955 11.355 Toevoeging aan algemene reserve 3.655 11.055 Toevoeging aan coöperatiefonds 300 300