Circulaire economie versus de klimaatuitdaging John Wante
Doelstelling van de workshop Inzicht krijgen in wat voor soort doelstellingen de klimaatuitdaging zich kan vertalen met betrekking tot de circulaire economie In kaart brengen wat en wie we nodig hebben voor het formuleren van de juiste doelstellingen en kwantitatieve indicatoren
Klimaatuitdaging: enkel nood aan energietransitie? Bron: MIRA 19/07/2016 3
Of ook nood aan transitie circulaire economie? ETS en niet-ets Bron: OESO, 2010 19/07/2016 4
Meer herstel, re-assemblage en verkoop voor hergebruik Meer recyclage Efficiëntere verwerking 20 % efficiëntiewinst Hergebruik, recyclage en eindverwerking 20 % efficiëntiewinst Ontwerp en productie Langere levensduur Minder energie- en materiaalverbruik tijdens productie Ontwerpen voor hergebruik, aanpasbaarheid, recyclage 40 60 % minder uitstoot Meer gedeeld gebruik Meer hergebruik Groener aankopen Gebruik en 20 % consumptie efficiëntiewinst Transport, distributie en ruimtegebruik 20 % efficiëntiewinst Compacter transporteren Kortere transportafstanden Reverse logistics 19/07/2016 5
1200 1000 800 600 400 200 afvalverwerking gebruik transport en distributie ontginning en productie 0 19/07/2016 6
Bron: FOD economie Minder herstel, reassemblage en verkoop voor hergebruik Minder recyclage Meer gebruik Minder hergebruik Hergebruik, recyclage en 20 % eindverwerking efficiëntieverlies 20 % efficiëntieverlies Gebruik en consumptie kortere levensduur Meer energie- en materiaalverbruik tijdens productie Levensduur computers 1985 2000 gedaald van 10,7 naar 5,5 jaar (Arizona State Ontwerp University) en productie 20 % efficiëntieverlies 20 % efficiëntieverlies Transport en distributie Aantal tonkilometers goederenvervoer minder Compact gestegen met transporteren 27 % in 2000 langere 2012 (MIRArapport) transportafstanden Uitstoot stijgt met factor 2! 19/07/2016 7
De aluminiumkringloop Bron: VITO, 2015 19/07/2016 8
19/07/2016 9
Om trend te keren Substitutie van 20 % Levensduur bijna verdubbelen Inzamelpercentage optrekken tot boven 80 % Recyclage-efficiëntie verhogen tot boven 90 % Resultaat: CO2-uitstoot Al kringloop ligt in 2030 30 % lager dan in 2015 19/07/2016 10
Technische aspecten Doelstellingen mbt producteigenschappen Doelstellingen mbt materiaalstromen en stocks micro macro Doelstellingen mbt businessmodellen en regels voor bedrijfsvoering Doelstellingen mbt wetgeving en organisatie van de samenleving Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 11
Technische aspecten micro voetafdruk = A 100 % recycleerbaar Schaal en tijd > 95 % Al verloren < 5 % Al verloren autodelen Individueel gebruik voetafdruk = A Voetafdruk = 6 x A Systeemniveau en Organisatorische aspecten 19/07/2016 12 Geavanceerde inzamel- en recyclagesystemen aanwezig macro Geen inzamelsystemen aanwezig
Technische aspecten Herbruikbaarheid, recyleerbaarheid, levensduur, herstelbaarheid, recycled content, voetafdruk Hergebruikratio s, recyclageratio s, maximaal grondstoffenverbruik, maximaal grondstoffenverlies micro Verruimde en meer geïndividualiseerde uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, garantietermijn, hersteldiensten, transparantie, kortere ketens, product/dienstcombinaties, deeldiensten Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 13 Aangepaste BTW-tarieven, materialenwetgeving, % deeleconomie, platformen voor uitwisseling van materiaalstromen, aangepast O&Oklimaat, financiële instrumenten, compactere ruimtelijke inrichting macro
Vervolg Augustus individuele gesprekken met experten Samenvoegen input andere klimaattafels / adviezen / besprekingen in parlement Synthese maken voor verweven circulaire economie in klimaatplan/visie September oktober Aftoetsing met stakeholders November Grote lijnen liggen vast 1 december: klimaattop 2017: verfijning in klimaatplan 19/07/2016 14
discussievragen Welke zijn de grote strategische lijnen die kunnen worden opgenomen in een klimaatplan mbt circulaire economie? Hoe vertalen we milieudoelstellingen in economische kansen? Wie en welke informatie hebben we nodig voor het formuleren van de juiste doelstellingen en meetbare CO2-winsten? 4 cases Huisvesting Transport Voeding consumptiegoederen 19/07/2016 15
huisvesting Technische aspecten micro Materiaalprestatie gebouwen is x % beter, veranderingsgericht bouwen is standaard Hoogwaardige recyclage en hergebruik bouwelementen en bouwmaterialen liggen x % hoger, maximaal gebruik van lokaal beschikbare materialen macro Verkoop gebouwen op basis van levenscycluskost, aangepaste financieringsmodellen, aangepaste woonen gebruikmodellen Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 16 Materialenpaspoorten en traceringssystemen zijn standaard, normeringen voor materiaalprestatie, stimulerend kader voor gedeeld gebruik van gebouwen en verlengde levensduur, compactere gebouwen
transport Technische aspecten Recycleerbare, lichte voertuigen met lange levensduur en te upgraden Hogere hergebruik- en recyclagecijfers, inclusief de stromen die naar buitenland gaan micro macro mobiliteitssystemen gebaseerd op gedeeld gebruik, geconnecteerd, intermodaal Stimulerende omgeving voor gedeelde transport(middel) en verdichte ruimtelijke inrichting; hergebruik en recyclage ook van geëxporteerde transportmiddelen Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 17
voeding Technische aspecten Minimale voetafdruk Maximale gescheiden inzameling voor gebruik conform cascade, meer lokale kringlopen, recuperatie nutriënten, bodembescherming micro macro Kortere ketens, transparantie en meer gericht op seizoensbeschikbaarheid Stimulerende omgeving voor kortere ketens, voedselplatformen, gediversifieerde landbouw Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 18
consumptiegoederen Technische aspecten Recycleerbare, lichte producten met lange levensduur en te upgraden, voetafdruk Hergebruikratio s, recyclageratio s, minimaal grondstoffenverlies, inclusief export micro macro Product/dienstcombinaties, meer geïndividualiseerde producentenverantwoordelijkheid, herstelen upgradediensten, gedeeld gebruik Systeemniveau en organisatorische aspecten 19/07/2016 19 Stimulerende omgeving voor product/dienstcombinaties en lokale productie via financiële instrumenten, compactere ruimtelijke inrichting, distributiesystemen met minimale transportbewegingen