Aan: Mr. drs. J.W.E. Spies, voorzitter Aanjaagteam Verwarde Personen Datum: 25 augustus 2016 Kenmerk: 16-052-000.MJL Betreft: Eindrapportage Aanjaagteam Geachte mevrouw Spies, Ter voorbereiding op de eindrapportage van het Aanjaagteam, heeft u ook de GGD en verzocht vragen te beantwoorden. Vanzelfsprekend waarderen wij het zeer dat u de GGD en hierbij betrekt. Alle GGD en hebben gereageerd en de reacties van onze professionals vindt u in de bijlage bij deze brief. Zoals u zult lezen in de reacties, zetten GGD en zich stevig in om bij te dragen aan de sluitende aanpak in de zorg voor, en hulp aan verwarde personen. Van oudsher hebben GGD en een grote betrokkenheid bij de mensen in onze samenleving die (tijdelijk) minder zelfredzaam zijn. Zo zijn GGD en, in samenwerking met veel andere partijen, gestart met tal van initiatieven. Bekende voorbeelden daarvan zijn de Wijk GGD ers in Amsterdam en Vught. De problematiek van verwarde personen wordt vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid benaderd om tot de beste oplossing te komen. En zo zijn er tal van andere voorbeelden die, deels ook vanwege de inspanningen van uw Aanjaagteam, op gang zijn gebracht. Houd het aanjagen in stand Tegelijk is het nog niet zo dat alle gemeenten de gewenste sluitende aanpak gereed hebben en benoemen de GGD en ook aandachtspunten om te komen tot goede zorg voor en hulp aan verwarde personen. Vooral voor preventie en vroegsignalering vraagt men aandacht. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de term verwarde personen een eenduidige groep suggereert. Dat is natuurlijk niet het geval en het komen tot cliëntprofielen is dan ook een suggestie. Dit kan meer inzichten geven en handvatten voor onder meer vroegsignalering. Duidelijk naar voren komt ook dat de regie en aandacht voor de problematiek van verwarde personen niet mag afnemen na afronding van de opdracht van het Aanjaagteam. Net zoals de GGD en waarde hechten aan het evalueren van verschillende best practices in het land op de werkzame elementen, bijvoorbeeld via een onderzoeksprogramma. Zodat hulpverleners en instanties van elkaar leren en blijvend werken aan verbetering van de aanpak. GGD GHOR Nederland Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht info@ggdghor.nl
Daarnaast brengen wij graag de volgende onderwerpen onder uw aandacht: Meer aandacht voor vroegsignalering Zoals u ook aangeeft in uw tussenrapportage moet meer aandacht komen voor preventie en vroegsignalering. Om onnodige escalatie naar de Veiligheidsketen te verminderen, is het van groot belang dat we meer inzetten op preventie, vroegtijdig ingrijpen en de passende ondersteuning bieden, zoals bijvoorbeeld zorg en schuldhulpverlening. Dit sluit aan bij de inzet van gemeenten om zorg en ondersteuning dichtbij de burger te organiseren. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor en deze worden ontwikkeld en ingezet. Overigens mag de verbinding tussen zorg en veiligheid zeker nog versterkt worden; met name de verbinding met de sociale wijkteams verdient verbetering: zij bevinden zich immers dichtbij de personen waar het om gaat. Benut bestaande (zorg)infrastructuur De aanpak van de problematiek rondom verwarde personen betreft grotendeels een publieke taak die met publiek geld wordt gefinancierd. Vroegsignalering en kortdurende hulp en begeleiding, de OGGz, dichtbij mensen die dat nodig hebben, vraagt om een goed georganiseerd (preventief) voorveld. Tijdige toeleiding naar passende zorg en maatschappelijke ondersteuning is van belang om escalatie te voorkomen. Dit is een verantwoordelijkheid van gemeenten, die ook wettelijk is geborgd. In artikel 2 van de Wet publieke gezondheid staat dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor zowel publieke gezondheidzorg, als de verbinding tussen publieke gezondheid en reguliere gezondheid. Het maken van die verbinding is één van de zaken die van belang is voor een goede aanpak van het vraagstuk verwarde personen. Bij het opstellen van een plan van aanpak verwarde personen, kunnen gemeenten gebruikmaken van een aantal voorzieningen, waarvan een deel door gemeenten wordt gefinancierd, te denken valt aan: wijkteams, Veilig Thuis, meldpunten OGGz (vangnet) en forensische geneeskunde. Het is zaak dat deze infrastructuur goed ingezet en verbonden wordt, op een manier die past bij de lokale en/of regionale situatie. Verbinding zorg en veiligheid en 24/7 bereikbaarheid structuur Het goed regelen van het zogenoemde voorveld, waarin voorzieningen vanuit publiek geld worden gefinancierd, kan voorkómen dat een te grote druk ontstaat op de veiligheidsketen. Een verbindende schakel tussen zorg en veiligheid is de functie van de Directeur Publieke Gezondheid (DPG), door de wetgever in het leven geroepen om onder meer één gezicht te hebben van het openbaar bestuur richting de particuliere zorgpartijen. De DPG is de schakel tussen zorg, veiligheid en openbaar bestuur. De reguliere en opgeschaalde (crisis)zorg liggen zo dichter bij elkaar. In het kader van die opgeschaalde zorg (de DPG is dan de crisismanager voor het gehele zorgveld namens de burgemeester) biedt de 24/7-bereikbaarheid van de GGD kansen om ook voor reguliere zorg 24/7-bereikbaarheid te realiseren en zo tot werkbare arrangementen te komen waar zorg en veiligheid elkaar vinden. GGD GHOR Nederland Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht info@ggdghor.nl
Brede beoordeling problematiek: borging OGGz Zoals u ook stelt in uw plan van aanpak, vragen de verschillende oorzaken van verwardheid om maatwerk. Bij zo'n 70% gaat het immers om mensen die verward zijn vanwege dementie, drugs- /alcoholgebruik of verkeerd medicijngebruik. Bij de overige 30% gaat het daadwerkelijk om GGZproblemen. Een brede beoordeling van welke zorg mensen nodig hebben is dan ook essentieel. Alleen zo is tijdige toeleiding naar de juiste zorg mogelijk en kunnen we voorkomen dat een onnodig beroep wordt gedaan op de GGZ. De OGGz richt zich met sociaal medische zorg op sociaal kwetsbare mensen met ernstige problematiek, zoals overlast, vervuiling, verslaving, verwaarlozing en/of ernstige psychische problemen. Zij vragen vaak niet zelf om hulp, maar mijden juist zorg. Lokale en regionale OGGzteams/netwerken bevorderen dat ook deze mensen de zorg en hulp krijgen die hen helpt te kunnen functioneren en participeren in de samenleving. Op dit moment is de OGGz echter niet wettelijk vastgelegd. De sociaal medische zorg dreigt daarmee op de achtergrond te geraken of zelfs te verdwijnen. Vanwege de kwetsbaarheid van deze groep mensen en de geneeskundige meerwaarde van de OGGz, pleiten we er dan ook voor de OGGz te borgen in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Daarmee wordt de OGGz een publieke taak die wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van gemeenten. Tot slot Een volledige overzicht van de reacties van de GGD vindt u in de bijlage bij deze brief en vanzelfsprekend praten wij graag met u door. Dit geldt ook voor de rol die GGD GHOR Nederland en de GGD en kunnen spelen in het uitwisselen van informatie, delen van kennis en ervaringen tussen de betrokken partijen om een verdere impuls te geven aan de zorg en hulp voor verwarde personen. Met vriendelijke groet, mw. dr. H.F. Treurniet, plv. directeur GGD GHOR Nederland GGD GHOR Nederland Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht info@ggdghor.nl
Inventarisatie betrokkenheid GGD en bij plan van aanpak verwarde personen van gemeenten Augustus 2016 Achtergrond Het Landelijk Aanjaagteam Verwarde Personen dat in september 2015 door VWS, VenJ en VNG is geïnstalleerd, heeft als opdracht meegekregen: Er (onder meer) voor te zorgen dat gemeenten in de zomer van 2016 beschikken over een sluitende en duurzame aanpak van zorg en ondersteuning van verwarde personen waarbij de gemeenten vrij zijn in de manier waarop ze dit invullen. Het gaat om een plan waarin beschreven staat op welke wijze de gemeente verwarde personen tijdig in beeld krijgt en hen de passende hulp, zorg en ondersteuning biedt die zij nodig hebben. In januari 2016 heeft het Aanjaagteam haar eerste Tussenrapportage Samen doorpakken uitgebracht en op 6 juli jl. haar tweede Tussenrapportage Samen verder doorpakken. Eind januari is een eerste inventarisatie onder de DPG en gedaan om te kijken in welke mate GGD en betrokken waren bij het plan van aanpak verwarde personen van gemeenten en welke belemmeringen eventueel werden ondervonden. Eind september moet het Aanjaagteam haar opdracht afgerond hebben met een eindrapportage. Hiervoor wil het Aanjaagteam Verwarde Personen zicht hebben op de stand van zaken in de regio s als het gaat om een sluitende aanpak van ondersteuning, zorg en veiligheid voor personen met verward gedrag. De vragen waar het Aanjaagteam antwoord op wil hebben, zijn: 1. Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? 2. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? 3. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? 4. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? 5. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? 6. Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Respons Alle 25 GGD en zijn via de mail benaderd zowel richting DPG en als richting leden van de vakgroep OGGZ. Alle GGD en hebben gereageerd. Dit is een zeer goed resultaat gezien het feit dat de uitvraag in vakantietijd plaatsvond. 1
Vragen en antwoorden 1. Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? In het algemeen kan gesteld worden dat in elke regio een beweging op gang is gekomen, ook in die regio s die eerder achterbleven of waar nog nauwelijks iets gebeurde. Men ziet overal het nut en de noodzaak van het komen tot een sluitende aanpak. Er is een positieve insteek te constateren, de wil om samen te werken. Ook is meer en meer een beweging naar de voorkant waar te nemen: van blauw naar wit. Wel is er eigenlijk nog nergens een sluitende aanpak gerealiseerd en ook al ingevoerd. De negen bouwstenen zoals door het Aanjaagteam voorgesteld, zijn ook nog niet allemaal, overal, ingevoerd. Er zijn verschillen in tempo te constateren, verschillen in reikwijdte (lokaal/regionaal) en ook verschillen in stadia van ontwikkeling (van plan tot uitvoering). 2. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? De zorgen hebben betrekking op kaders en randvoorwaarden zoals het kunnen delen van informatie, (structurele) financiering en cultuurverschillen. Maar ook zorgen over de uitwerking: de invulling van bepaalde bouwstenen zoals die door het Aanjaagteam geformuleerd zijn, het betreft dan met name vroegsignalering en preventie. Maar ook zorgen om de resultaten, zoals het lage tempo en de diversiteit aan projecten die is ontstaan. Grofweg kunnen de zorgen in een viertal clusters worden gegroepeerd: a. Algemeen De term verwarde personen suggereert een eenduidige doelgroep, maar is dat niet het geval. Cliëntprofielen kunnen hierbij ondersteunend zijn en inzichtelijk maken: over wie hebben we het, kenmerken en wat zijn de verschillende handvatten voor vroegsignalering, zorg en hulp. Er zijn veel projecten gestart die nog niet altijd op elkaar aansluiten. Er is behoefte aan evalueren en verschillende best practices in het land op de werkzame elementen, zodat hulpverleners en instanties van elkaar leren. Er is sprake vele actoren, perspectieven en financieringsstromen en daarmee verschillende belangen. De oorzaak van verward gedrag wordt nog te vaak vanuit GGZ gezien. Het tempo van ontwikkeling van de sluitende aanpak is nog (te) laag. Er is nog meer aandacht nodig voor hoe we structureel kunnen zorgen voor personen die geen overlast veroorzaken, maar wel verward zijn en zorg mijden. Sluit zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande werkprocessen, en ga niet van alles weer opnieuw optuigen. b. Financiering Structurele middelen zijn nog niet beschikbaar, dit betekent dat van veel zaken die nu in gang zijn gezet onduidelijk is of daarmee door kan worden gegaan na bijvoorbeeld een pilot fase. Er ontbreekt ruimte qua financiering en wettelijke verplichtingen om zaken in de praktijk te testen. Financiering van een OVP (opvang verwarde personen). Financiering van passend vervoer verwarde personen is nodig, zeker nu de politie hier mogelijk mee stopt. Er wordt samengewerkt met verschillende zorgverzekeraars, en het is soms zoeken naar een gezamenlijk draagvlak voor de vervolgacties waar de zorgverzekeraar een rol in zal spelen. Ook de overheveling van de bezuinigingen op afbouw intramurale zorg overhevelen naar het versterken van ambulante zorg is een aandachtspunt. Aansluitend hierop: de interactie tussen gemeente en zorgverzekeraars is van belang gezien de groeiende behoefte aan flexibele woon-zorg-combinaties. 2
c. Bevoegdheden, rollen, vaardigheden en kennis Er is sprake van kwaliteitsverschil tussen de verschillende sociale wijkteams. Zorgen rondom kennis en vaardigheden van betrokken professionals. De bevoegdheden en doorzettingsmacht zijn nog onvoldoende geregeld. Gemeenten zijn in verschillende mate bekend met de problematiek van verwarde personen en voelen zich daardoor nog niet allemaal eigenaar van dit vraagstuk. De 24/7 beschikbaarheid voor zorg en samenwerking in de wijk, is nu alleen mogelijk bij politie en GGD. d. Informatievoorziening We signaleren interpretatieverschillen rondom privacy en het kunnen delen van informatie bij de verschillende instanties die met toeleiding en zorg voor verwarde personen te maken hebben. Ook zien we een versnippering van zorg en instellingen, die werken met verschillende systemen. Het is soms onduidelijk welke informatie over een persoon al voorhanden is. Het gevolg is dat het langer duurt voordat iemand goed terecht komt. 3. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Genoemd worden onder meer de aandacht die voor dit onderwerp gegeneerd is landelijk én lokaal/regionaal, de bereidheid bij betrokken lokale partijen en zaken die landelijk opgepakt zijn zoals de onverzekerdenzorg. In willekeurige volgorde worden genoemd: Het onderwerp verwarde personen heeft meer aandacht gekregen en is goed op de agenda gekomen. Meer aandacht voor verwarde persoon zelf en zijn/haar omgeving. Veel bereidwilligheid bij betrokken partijen. Onverzekerden zorg goed op gepakt landelijk. Impuls voor voortgang nieuwe wet verplichte GGZ. Er is sprake van meer aansluiting bij de lokale infrastructuur, hoewel dit nog niet overal het geval is. Meer zicht op randvoorwaarden die nodig zijn voor sluitende aanpak. Er begint meer aandacht te komen voor vroegsignalering en preventie, verdere versterking hiervan is nodig om (onnodige) escalatie te voorkomen. Een bundeling van krachten van politie, regionale partners en gemeenten zien we op gang komen. 4. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? GGD en werken veel samen, met tal van organisaties. Welke dit zijn betreft altijd maatwerk, want is afhankelijk van lokale omstandigheden. Enkele voorbeelden van samenwerkingspartners zijn: - Voorbeeld Flevoland: de politie, regionale ambulance voorziening, meldkamer, GGD, OGGz en Vangnet & Advies, GGZ Centraal (2 e lijns GGZ inclusief crisisdienst), Flevoziekenhuis (Spoedeisende hulp), huisartsen (Huisartsen post), Leger des Heils, Kwintes, Amethist (verslavingszorg). - Voorbeeld Gelderland Zuid: partners van gemeenten waaronder woningcorporaties, politie, OM, GGZ, verslavingszorg, acute zorg - en ketenpartners (SEH/huisartsenpost/RAV), GGD. 5. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? We zien hier dat antwoorden variëren van altijd, tot lastig te zeggen vanwege pluriformiteit van verwarde personen. Ook is er nog niet altijd sprake van cliëntvertegenwoordiging, ook vanwege de diversiteit van de doelgroep. Het is het streven om zoveel mogelijk maatwerk te bieden en uit te gaan van de mogelijkheden van de cliënt en zijn/haar omgeving. Tegelijk is dit nog niet overal in de praktijk zo 3
en moet nog blijken: The proof of the pudding is in the eating. 6. Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Als aandachtspunten worden genoemd het landelijk bruggen slaan voor onder meer het privacyvraagstuk en het ontschotten van de financiering, maar ook aandacht voor het in kaart brengen en monitoren van risicogroepen. En daarnaast ook het borgen van de follow up van de adviezen van het Aanjaagteam en het blijvend generen van aandacht voor deze thematiek. De aandachtspunten zijn op te delen in een viertal clusters: a. Algemeen Neem per regio voldoende tijd voor de uitwerking. Er wordt nog teveel vanuit de GGZ gedacht, er moet meer vanuit verwarde personen zélf en hun omgeving worden gekeken. Verwarde personen willen niet altijd meewerken, ze mijden soms juist de zorg, kunnen ook gewelddadig zijn. Een stevige aanpak, met soms dwang en drang, kan nodig zijn. b. Regie Borg de follow up aan opgeleverde adviezen. Houd de urgentie voor de problematiek van verwarde personen bij bestuurders hoog. Stel duidelijke doelstellingen en zorg voor regie. c. Landelijke kaders Bruggen slaan landelijk, op hoog niveau, voor wat betreft het privacy-vraagstuk. Ontwikkel landelijke handvatten voor onder meer het betrekken van cliënten en hun familie, preventie en vroegsignalering, maar ook vervoer en triage. Verstevig het voorveld van preventie en vroegsignalering. Zorg voor opbouw van ambulante behandeling, bijvoorbeeld via FACT-teams (Flexible Assertive Community Treatment). Er is geen tot beperkt aanbod van verschillende woonvormen voor mensen die dit nodig hebben. Het is noodzakelijk dat er meer inzicht komt in het zogenoemde profiel van burgers met een verhoogd risico op verward gedrag. Als je bijvoorbeeld weet dat eenzame ouderen met diabetes een probleem kunnen krijgen, kan hier op worden ingespeeld worden. Landelijke oplossing voor passend vervoer (geen politie of ambulance als dat niet nodig is). De relatie met huislijk geweld en kindermishandeling zou meer in beeld moeten worden gebracht. d. Financiering Zorg voor ontschotting van de financiering: WMO/ZVW, WLZ. Eigen bijdrage in de GGZ: Men heeft niet altijd de mogelijkheid de eigen bijdrage in de GGZ te betalen en daardoor gaat het fout mijdt. Men mijdt zorg bijvoorbeeld. Tot slot Geconcludeerd kan worden dat er sinds begin van het jaar veel is gedaan. Wel zijn er verschillen te constateren, in tempo, in reikwijdte (lokaal/regionaal), qua inhoud en ook in stadia van ontwikkeling. De genoemde aandachtspunten die kunnen bijdragen aan een verdere stevige aanpak van de problematiek en goede zorg en hulp voor mensen, vraagt om landelijke en regionale inzet. De wens om in enigerlei vorm het aanjagen in stand te houden is dan ook duidelijk aanwezig. 4
Aanvullende bijlagen: Rapporten Onderstaande rapporten zijn door de GGD en aangeleverd ter informatie voor het Aanjaagteam. Rapport pilot wijk GGD er GGD Hart voor Brabant Handboek verwarde personen van Veiligheidshuis Fryslan. Groeiende bezorgdheid om verwarde personen West Brabant (onderzoek). Projectplan van aanpak personen met verward gedrag West-Brabant. Factsheet verwarde personen op straat Zaanstreek Waterland. Raadsinformatiebrief plan van aanpak verwarde personen Rotterdam. Actieprogramma OGGZ Eerder thuis Rotterdam. Eerder en beter in zorg. Aanpak Verwarde Personen Rotterdam. Overzicht Midden-Nederland projecten verwarde personen. 5
Bijlage: Reacties afzonderlijke GGD en 1. GGD Hart voor Brabant In antwoord op onderstaand verzoek, wil ik je melden dat in het werkgebied van de GGD Hart voor Brabant drie initiatieven lopen en wel: - In de regio Midden Brabant: in samenwerking met regiogemeenten, maatschappelijke organisaties en ervaringsdeskundigen heeft de gemeente Tilburg een Projectplan Aanpak verwarde personen opgesteld. Hierin zijn onder meer een tiental projecten opgenomen die als doel hebben het aantal verwarde personen in de wijken te reduceren en snel zorg op maat te bieden. Het uitgangspunt is zo snel mogelijk gepaste opvang en ondersteuning bieden aan personen met verward gedrag. Dit praktijkvoorbeeld is een uitwerking van meerdere, door het aanjaagteam geformuleerde, bouwstenen - In de gemeente Vught: de pilot Wijk GGD er. Een voorbeeld van uitvoering van een aanpak in de praktijk. Op deze pilot zijn de bouwstenen vroegtijdige signalering en toeleiding van toepassing. Ter info is het evaluatierapport toegevoegd. Bij beide initiatieven is de GGD intensief betrokken en het aanjaagteam is er reeds zeer goed mee bekend en uitgebreid over geïnformeerd. Daarnaast is er in Oost Brabant (regio s Brabant Noord-Oost en Zuid-Oost) een initiatief van 40 gemeenten om samen met diverse ketenpartners (met name Politie, Openbaar Ministerie, GGZ- en VZinstellingen en het RAV) intensief samen te werken aan het verbeteren van de aanpak rondom verwarde personen. De problematiek wordt vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid benaderd om tot de beste oplossingen te komen. Contacten met ziekenhuizen en huisartsenposten worden gelegd. Gewenst resultaat is een verbeterde ketensamenwerking, met nieuwe, herziene en verbeterde werkafspraken en vereenvoudigde samenwerkingsprocessen, het inrichten/ombouwen van triage- en acute opvangvoorzieningen- en vervoersvoorzieningen (innovatie), verbinding tussen zorg en veiligheid, samenwerking en informatie-uitwisseling tussen gemeenten, GGZ instellingen, Politie en Openbaar Ministerie en een sluitende keten van verzekerde zorg. De GGD-betrokkenheid hier is nog wat marginaal maar is groeiende. Contactpersoon: Henk Swinkels e-mail h.swinkels@ggdhvb.nl 2. GGD NOG Vragen beantwoord vanuit de VR, GGD niet echt betrekken alleen op casus niveau Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? Er is beweging in de regio. Veel mensen houden zich op Oost-Nederland schaal met het onderwerp bezig. Er is een dialoog in het Veiligheidshuis over deze problematiek. Tot op bestuurlijk niveau wordt het onderwerp serieus opgepakt. Men voelt zich verantwoordelijk. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Er is interpretatieverschil rond privacy en het delen van informatie. Er is veel kwaliteitsverschil tussen de verschillende sociale wijkteams. Zorgen zijn er rond vaardigheden en kennis van betrokkenen. Er wordt geen routine opgebouwd omdat het in een plattelandsgemeente slechts een paar keer per jaar voorkomt. Met een website of expertteam ben je er niet. We zouden eerder in het traject moeten komen en aan vroegsignalering moeten doen, vroeg intervenieren om herhaling te voorkomen. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? GGZ is meer in positie gekomen en denkt volop mee. Ook de directeuren geneesheer worden vooruitlopend op de nieuwe wetgeving al meegenomen. OGGZ, gemeentes en veiligheidshuis hebben een sluitende aanpak. Op casusnivo wordt met elkaar meegedacht. De GGZ heeft ruimtes beschikbaar om mensen naar toe te brengen voor beoordeling. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? Politie, crisisdienst, huisarts, bemoeizorg, gemeente, Veiligheidshuis, HAP, POH-GGZ, ambulancezorg, sociaal wijkteam, eigen behandelaar en overige partners in het Veiligheidshuis. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? altijd 6
Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Zaak is dat op hoog landelijk niveau bruggen geslagen worden rondom het privacy-vraagstuk. Anders loopt de praktijk tegen problemen aan op de werkvloer. Contactpersoon: Ellen Kamer e-mail E.Kamer@vnog.nl 3. GGD Hollands Midden Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? Er is een besluit genomen voor het realiseren van één opvanglocatie voor de regio Hollands Midden bij de GGZ waar triage kan plaatsvinden. Er is een regionaal bestuurlijk aanjaagteam samengesteld om aan de slag te gaan met de overige bouwstenen uit het rapport van het landelijk aanjaagteam. Voor de uitwerking daarvan wordt momenteel gewerkt aan een projectstructuur met een projectteam met diverse werkgroepen. Het geheel is onder verantwoordelijkheid van de gemeenten en is ondergebracht in de besluitvormingsstructuur van de RDOG HM. De werkgroepen zullen in wisselende samenstelling bestaan uit een aantal van volgende partijen: cliënt vertegenwoordigers, hulpverleningsinstellingen (waaronder GGZ, verslavingszorg, leger des Heils, zorginstellingen voor verstandelijk beperkten, meldpunt zorg en overlast en bemoeizorgteams), gemeenten, GGD, politie, OM, reclassering, veiligheidshuis en ambulance, sociaal teams. Daarnaast zal ook aandacht zijn voor het betrekken van huisartsen, huisartsenposten en ziekenhuizen. Dit zal nog de nodige tijd en gezamenlijke inspanningen in 2017 vragen. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Er is regionaal en landelijk veel geïnventariseerd, maar er is nog weinig daadwerkelijk opgelost. Er blijken ook regionaal veel verschillende belangen mee te spelen, waaronder ook politieke en instellingsbelangen. Het aantal betrokkenen partijen bij de groep verwarde personen is erg groot door de diversiteit van verwarde personen. Verwarde personen hebben vooral maatwerk nodig, wat nog lang niet altijd goed te leveren is door verschillende belangen en de inkoopvoorwaarden van zorg van gemeenten. Professionele ruimte om op dat moment te kunnen doen wat nodig is, is vaak nog niet gewaarborgd. Geen enkele instelling kan dit alleen oplossen en kan alleen vanuit gezamenlijke aanpak en verantwoordelijkheid worden opgepakt. Hoe lastiger het gedrag van de verwarde persoon, hoe lastiger de samenwerking en de neiging om aan een andere betrokken partij door te schuiven en de grenzen van de eigen mogelijkheden worden aangegeven. De situaties waar vanuit het sociaal domein een passend antwoord op gevraagd wordt gaat sneller dan de ontwikkeling die in het sociaal domein plaatsvind. Dit zorgt voor een spanningsveld. De scope van de sociaal teams in de regio is nog niet altijd helder, en verschillen per gemeente. Dat maakt het lastig om regionaal afspraken te maken. Maar je wilt ook voorkomen dat er in elke gemeente andere regelingen en werkwijzen zijn. Dat is voor hulpverleners, politie en ambulance niet werkzaam. Door de versnippering van de zorg en elke instelling hun eigen systeem heeft is het lastig om snel een overzicht te hebben waar iemand in zorg is en welke informatie al voorhanden is. Veel gemeenten hebben nog weinig besef van participatie en herstel voor mensen met een langdurige beperking in de zelfredzaamheid en/of in langdurige zorg en de rol die dat kan spelen in het voorkomen van verwardheid. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Het onderwerp is goed op de agenda komen te staan. Iedereen is doordrongen van het feit dat gaten en knelpunten moeten worden opgelost. Er zijn een aantal mooie voorbeelden van pilots en projecten in het land beschikbaar gekomen. Een aantal zaken zijn goed in beeld gekomen en landelijk opgepakt, zoals onverzekerden en een nieuwe impuls voor de voortgang van de komende wet verplichte ggz. Er is regionaal inmiddels voldoende bereidheid om tot een sluitende 7
aanpak te komen. Er wordt vaker en actiever gezocht naar betere werkwijzen en passende oplossingen die minder bureaucratisch zijn en er is meer besef dat iedereen moet samenwerken om tot goed maatwerk te kunnen komen. Bijvoorbeeld voor het doorbreken van vicieuze cirkels bij onverzekerdheid, geen id bewijs en uitkering. Er zijn ook veel ontwikkelingen (landelijk en regionaal) als het gaat over aanpalende domeinen: situaties die kunnen zorgen voor wanhoop en verwardheid bij mensen, zoals het belang van tijdig signaleren en ingrijpen bij dreigende huisuitzetting en betere regelingen voor schuldhulpverlening etc. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? Zie eerste vraag. In de subregio Midden Holland van Hollands Midden wordt ook met volwassenen gewerkt vanuit het principe 1 gezin 1 plan, dus ook 1 huishouden 1 plan, als het om volwassenen gaat. Met een inventarisatie van alle levensdomeinen en een daarbij passend plan van aanpak met 1 regisseur. In de sub regio ZHN is dat (nog) niet de werkwijze. Dit implementatie daarvan is nog niet afgerond. Verwarde personen komen in de gehele regio nu deels in beeld bij het Meldpunt Zorg en Overlast van de GGD en/of de sociaal teams. Die worden dan binnen de reguliere samenwerking opgepakt. Dat wil zeggen dat de klant wordt begeleid naar passende hulpverlening, wat dus elke mogelijke instelling in de regio kan zijn. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? Door de pluriformiteit van verwarde personen is dat moeilijk te zeggen. Clientvertegenwoordigers zijn betrokken bij het project aanpak verwarde personen in onze regio. De transformatie van het sociaal domein en de hulpverlening staat vaak nog op gespannen voet met het uitgangspunt van uitgaan van de leefwereld van de klant. En in hoeverre dat slaagt heeft er vooral mee te maken in hoeverre de transformatie van het sociale domein slaagt. Iedereen is nog volop in verandering en we zijn er nog lang niet. De verandering van systeemwereld naar leefwereld is nog volop in ontwikkeling en daarmee ook de daarbij behorende werkwijze en attitude van professionals, het netwerk van de klant betrekken, daadwerkelijk maatwerk kunnen leveren met voldoende professionele vrijheid, benadering vanuit participatie en herstel, kwartiermaken voor de doelgroep in de wijk, maar ook de wijze waarop de zorg wordt gefinancierd en ingekocht past nog niet bij het gewenste uitgangspunt van de leefwereld van de klant etc). Complicerende factor bij een aantal verwarde personen is dat er soms sprake is van zorgmijding en er bij professionals soms sprake is van handelingsverlegenheid, omdat zij niet meer goed weten hoe zich dat verhoudt tot het uitgangspunt van eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van de klant. Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Neem per regio voldoende tijd voor de uitwerking die op een aantal punten niet sneller kan gaan dan de ontwikkelingen in het sociale domein. De winst zit juist in de samenhang en de samenwerking. Regel de zorg vooral zo dat er voldoende professionele vrijheid ontstaat om ook daadwerkelijk dat te doen wat nodig is. Laat in de zorg en vooral ook de ambulante het 9.00-17.00 uur denken en werken los. Verstevig het voorveld van preventie en vroegsignalering en bevorder actief de mogelijkheden van participatie en herstel in plaats van dweilen met de kraam open. Zorg dat ook de financiële prikkels door inkoopafspraken de samenwerking tussen organisaties belonen Zorg voor een heldere visie en uitwerking over het gehele domein van zelfredzaam tot en met dwang en drang als het gaat om bevorderen zelfredzaamheid en het uitgangspunt van eigen kracht. Zorg in de besluitvorming, de samenwerking en de uitvoering voor een goede samenwerking tussen veiligheid en zorg. Contactpersoon: Sjaak de Gouw/ Paula van Ommen e-mail PvanOmmen@ggdhm.nl 4. GGD Kennemerland 8
Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? Voor de regio Kennemerland wordt op twee verschillende niveaus invulling gegeven aan een sluitende aanpak rond verwarde personen. (dit is eigenlijk een onjuiste term, die onbedoeld voor veel verwarring zorgt) 1. Op het niveau van de politie eenheid Noord-Holland (veiligheidsregio s Noord-Holland Noord, Zaanstreek-Waterland en Kennemerland) wordt gewerkt aan de bouwstenen Opvang en Vervoer. Het bureau, dat ook heeft meegewerkt aan de OVP Den Haag, is bezig een business case te maken voor verschillende mogelijke OVP locaties in de eenheid NH. Bestuurders hebben aangegeven dat de voorkeur uitgaat naar een opvang bij of in een politiebureau. Voor Kennemerland worden mogelijke locaties in Haarlem en Hoofddorp onderzocht. De resultaten van dit onderzoek worden in september verwacht. Met betrekking tot vervoer is er een plan van aanpak voor een pilot in Noord Holland Noord. 2. Op het niveau van de Veiligheidsregio Kennemerland wordt door de tien gemeenten gewerkt aan versterking van de overige door het Aanjaagteam genoemde bouwstenen. In de periode april-juli is middels enkele bijeenkomsten met gemeenten en interviews met ketenpartners de actuele stand van zaken inzichtelijk gemaakt. In juli en augustus wordt deze stand van zaken verwerkt in een nota en worden op basis van de bevindingen aanbevelingen gedaan. Focus hierbij is de (versterking van) samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen vanuit het zorg- en het veiligheidsdomein. Daarnaast is in Kennemerland gestart met het Vroegsignalerings Overleg (VSO); een overleg waarbij de informatie, die de politie tijdens contacten met mensen met verward gedrag opdoet, wordt doorgegeven aan de relevante behandelaars én waarbij verwarde mensen, die nog niet in zorg, zijn snel naar zorg worden toe geleid. De werkwijze van dit VSO wordt in september 2016 geëvalueerd. Voor twee van de gemeenten in Kennemerland; Haarlem en Haarlemmermeer, loopt er nog een derde onderzoek met betrekking tot verwarde personen. Dit onderzoek is gestart vanuit MRA verband (Metropoolregio Amsterdam) en vindt plaats samen met de gemeenten Amsterdam, Almere en Zaanstad. Na de zomer van 2016 start een kwalitatief casusonderzoek waarbij voor enkele casussen het traject vanaf registratie politie wordt gevolgd. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? De term Verwarde personen impliceert een duidelijk afgebakende doelgroep. Zoals ook het Landelijk Aanjaagteam na onderzoek door UvA moest concluderen is het door de diversiteit van oorzaken van verward gedrag, duur van verward gedrag en vorm van verward gedrag niet mogelijk de aard en omvang van deze groep inzichtelijk te krijgen. Het wordt daarom een ingewikkelde opgave om tot specifieke/concrete (SMART) doelstellingen te komen. De focus ligt, zowel in de media als in de praktijk, veel op GGZ als oorzaak van verward gedrag. Hierdoor wordt het risico gelopen dat een verkeerd beeld ontstaat van verwarde personen en andere doelgroepen (bijvoorbeeld dementerenden, LVB-ers) onderbelicht blijven. De term verwarde personen werkt verwarrend. Het gaat om mensen met een kwetsbaarheid voor verwardheid, welke door verschillende zaken veroorzaakt kan worden (GGZ problematiek, middelengebruik, LVB, dementie, somatische aandoeningen als suikerziekte, etc.). In de praktijk blijkt dat deze doelgroep als apart wordt beschouwd van de mensen waarvoor de gemeenten vanuit de WMO een verantwoordelijkheid hebben, terwijl het veelal om de zelfde doelgroepen gaat. Hierdoor bestaat het risico van overlap in beleid en aanpak. De aandacht die vanuit het veiligheidsdomein, het rijk en de media aan het onderwerp verwarde personen gegeven wordt heeft ervoor gezorgd dat er op verschillende niveaus verschillende werkgroepen, aanpakken, onderzoeken etc. zijn gestart, veelal met als doel om op korte termijn met oplossingen te komen voor het probleem. Dit zorgt voor een wirwar aan lopende projecten, die niet altijd goed op elkaar aangesloten zijn en voor verkeerde 9
verwachtingen. Het betreft een complex probleem waar geen korte termijnoplossingen voor bestaan, die zelfstandig voor een oplossing kunnen zorgen. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? De zorg voor kwetsbare mensen krijgt de noodzakelijke aandacht. Het reeds bestaande aanbod van zorg en veiligheid in combinatie met de gedecentraliseerde taken naar gemeenten hebben gezorgd voor een complex landschap van financiering, aanbod en samenwerkingsvormen. De aandacht voor verwarde personen zorgt ervoor dat dit stelsel goed wordt doorgelicht. Er is veel aandacht voor de inbreng van de verwarde persoon zelf en zijn/haar omgeving. Dit draagt bij aan het vergroten van de eigen controle en inbreng en het verhogen van de zelfstandigheid. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? Deze vraag is, gezien het onderwerp en de complexe doelgroep, te open om volledig te beantwoorden. In het algemeen hebben instanties vanuit het veiligheidsdomein (politie, handhaving gemeente, beveiliging) en enkele instanties vanuit aangrenzende domeinen (sociale zaken, buurtbemiddeling, woningbouwcorporaties) een signalerende functie. In overleg- en samenwerkingsgremia als Vangnet & Advies (IJmond), de noodteams (gemeenten Kennemerland), het Magdalena-overleg (Haarlem) en het Veiligheidshuis wordt tussen deze partijen en partijen vanuit zorg en welzijn samengewerkt om tot een persoonsgerichte aanpak te komen. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? De ambulantisering van de GGZ en de decentralisaties van zorg naar gemeenten hebben gezorgd voor een focus voor maatwerk bij zorgaanbod. In de praktijk is dit nog zoeken; medewerkers in de uitvoering kennen niet altijd de ruimte die zij hebben en financieringsschotten werken veel in het nadeel van de juiste aanpak. In de aanbevelingen, die de regionale werkgroep zal doen voor de Kennemerlandse aanpak, zal hier aandacht voor zijn. Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Financieringsschotten (WMO, ZvW, Wlz, ForZo) spelen een grote rol bij knelpunten, die een goede persoonsgerichte aanpak in de weg staan. Dit is reeds bij het Aanjaagteam bekend. Landelijke aandacht én actie is nodig om ervoor te zorgen dat dit verbetert. De opbouw van ambulante behandeling (ZvW) is onvoldoende. Op bepaald aanbod van ambulante zorg (zoals FACT teams) lijkt te worden bezuinigd. De Zorgverzekeraars moeten worden gehouden aan de afspraak, dat zij de bezuinigingen op afbouw intramurale zorg overhevelen naar het versterken van ambulante zorg. Contactpersoon: Bert v.d. Velden e-mail AvandeVelden@vrk.nl 5. GGD IJsselland Heeft mondeling gereageerd. Is nog te vroeg om volledige stand van zaken te geven. Eind augustus komt men weer bij elkaar. GGD is wel betrokken, ook het Veiligheidshuis. Vooral vanuit Zwolle, centrumgemeente. Accent is vooral op zorg. Contactpersoon: Arie de Leeuw e-mail a.de.leeuw@ggdijsselland.nl 6. GGD Fryslan Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? We zijn nauw betrokken bij dit dossier. We werken hierin samen met het veiligheidshuis. We hebben de betrokken partijen 10
duidelijk betrokken bij het dossier, een nieuwe integrale aanpak ontwikkeld en zijn daardoor nu een verdiepingsregio. Wat nu uitgewerkt wordt is hoe de opvang tijdelijk beter te regelen, langdurige trajecten en welke preventie is mogelijk Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Bevoegdheden, doorzettingsmacht en structurele middelen Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Het dossier is volop onder de aandacht. Problemen zijn duidelijk, bespreekbaar en er is ruimte voor oplossingen Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? Dan verwijs ik naar de website VHF en het handboek verwarde personen: https://www.veiligheidshuisfryslan.nl/de-aanpak-eenoogopslag#.v5nq5njf271 In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? Bezie aub ook het handboek Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Dat is al gebeurd in ons overleg met het aanjaagteam: doorzettingsmacht, financiën, ontwikkeling terugval preventie. Contactpersoon: Frans Haenen e-mail F.Haenen@ggdfryslan.nl 7. GGD Drenthe Inleiding Hieronder is vanuit GGD Drenthe antwoord gegeven op de vragen die gesteld zijn om zicht te krijgen op de stand van zaken in de regio Drenthe als het gaat om een sluitende aanpak van ondersteuning, zorg en veiligheid voor personen met verward gedrag. 1. Hoe gaat het met de sluitende aanpak en de beweging in uw regio? Er zit duidelijk beweging in de Drentse aanpak Verwarde Personen. Gemeente Assen heeft het op zich genomen om dit onderwerp voor heel Drenthe op te pakken. Hiervoor is een plan van aanpak geschreven: Drentse aanpak verwarde personen voor de periode 2016-2020. Dit plan is in samenwerking met veel betrokken partijen opgesteld en krijgt in de tweede helft van 2016 een nadere uitwerking. GGD Drenthe krijgt hierbij de opdracht om natuurlijk weer in afstemming met alle betrokken partijen de mogelijkheden te verkennen voor het organiseren van een Drents centraal triagepunt voor meldingen van verwarde personen. De GGZ heeft de opdracht om met en voorstel te komen m.b.t. het inrichten van een spoedpoli voor verwarde personen en het RAV komt met een voorstel m.b.t de organisatie van de zogenaamde psycholance. Daarnaast is er vanuit de gemeente Assen nog een opdracht uitgezet bij de Nottingham Trent University om te onderzoeken of er op dit onderwerp in Groot-Brittannië al slimme oplossingen worden gebruikt die ook in Drenthe toepasbaar zijn. 2. Welke zorgen heeft u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging? Als de opdracht van het aanjaagteam is dat er in de zomer 2016 overal een sluitende aanpak operationeel is in alle gemeenten in Nederland, dan is dat in Drenthe nog niet het geval. Wel zijn er contouren geschetst en is de beweging ingezet, maar het betreft nog geen operationele uitvoering. Echter in dit geval genieten stappen die qua tempo wellicht niet het snelst zijn, maar in het kader van kwaliteit wel van een hoger niveau zijn, de voorkeur in dit proces. Draagvlak creëren bij de samenwerkende partijen is hierin een cruciale factor. Natuurlijk zullen mogelijke quick wins wel zo spoedig mogelijk ingezet worden. 11
3. Welke positieve punten ziet u rond de ontwikkeling van een sluitende aanpak en de beweging Vanuit de OGGZ-hulpverlening in Drenthe is voor de gemeente Assen de afgelopen maanden een pilot ingezet om de te kijken of er een match is tussen de cliënten uit de E33 meldingen die de politie maakt t.a.v. betrokkenheid bij verwarde personen en de cliënten die bekend zijn binnen het netwerk van de OGGZ-hulpverlening. Deze pilot leverde het inzicht op dat veel cliënten uit de E33 meldingen al bekend waren bij hulpverlening, het grootste deel bij GGZ-hulpverlening, die ook weer samenwerkingspartner is in het OGGZ-netwerk. Dit resultaat ondersteunt de verdere verkenning naar het integreren van o.a. het meldpunt OGGZ en het regionale triagepunt verwarde personen. In de aanpak verwarde personen wordt door de gemeente intensief samengewerkt met alle betrokken partijen en wordt expliciet benadrukt dat het in deze aanpak de nadrukkelijke voorkeur geniet om aan te sluiten bij de wat er al aan lokale infrastructuur is. Geen nieuw meldpunt organiseren maar juist kijken en zoeken naar waar het efficiënter kan en waar het samen kan. 4. Met welke organisaties wordt samengewerkt en op welke manier, als het gaat om een persoonsgerichte aanpak van mensen met verward gedrag? Gemeenten (zowel op beleidsniveau als op uitvoerend niveau binnen lokale teams), OGGZnetwerkpartijen (Verslavingszorg, GGZ, Promens Care), Veiligheidshuis Drenthe, Veilig Thuis Drenthe, Politie, Regionaal Ambulancevervoer. 5. In hoeverre staat de persoon om wie het gaat, centraal in de aanpak? Uiteindelijk is de overtuiging dat de verwarde persoon centraal staat omdat het nu juist van belang is om te zorgen dat deze mensen niet, ofwel minder in politiecellen terechtkomen en te zorgen dat zij de zorg krijgen die nodig is. Het doel is om ook juist een eerdere inschatting te maken of er zorg of straf nodig is (of beide). Een sluitende aanpak moet hierin voorzien. Op dit moment is de focus vooral op het vormgeven en verkennen van de randvoorwaarden die nodig zijn om de sluitende aanpak op een dergelijke manier te organiseren. 6. Welke aandachtspunten ten aanzien van de sluitende aanpak in genoemde regio zou u nog willen meegeven aan het aanjaagteam? Verbindingsofficier zijn/blijven voor de verschillende regio s in NL. Best practises, samenwerkingsverbanden, etc. Contactpersoon: Gea Reitsema e-mail g.reitsema@ggddrenthe.nl 8. GGD Flevoland Stand van zaken publieke gezondheidsregio Flevoland Aanpak opdracht In Flevoland is er voor gekozen om invulling te geven aan de landelijke opdracht verwarde personen middels een tweetal complementaire deelprojecten. De GGD Flevoland is voor de regio Flevoland trekker van het deelproject dat zich focust op de acute fase in relatie tot benodigde hulp, zorg en ondersteuning voor personen die verward gedrag vertonen. De gemeente Almere is voor deze regio trekker van het deelproject dat zich focust op de niet-acute fase in relatie tot benodigde hulp, zorg en ondersteuning voor verwarde personen. De GGD Flevoland en gemeente Almere trekken in de invulling en uitvoering van beide projecten blijvend nauw samen op, om zodoende te borgen dat er een volledige integrale aanpak ontstaat. 12
Voortgang en gezette stappen tot op heden In Flevoland is in januari 2016 samen met diverse partners een plan van aanpak vastgesteld om stapsgewijs te komen tot een integrale en sluitende aanpak rondom de zorg voor personen die verward gedrag vertonen met een 24/7 opvolging qua opvang en vervolghulp. Dit doel probeert het project te bereiken middels twee complementaire stromen: 1. Komen tot een eenduidige definiëring van de doelgroep en daarop volgend overeengekomen integrale aanpak. Die vervolgens door middel van een pilot in de praktijk wordt getest. 2. Verbeteren van registratie en monitoring ten aanzien van de doelgroep wat dient te leiden tot betere beleidsinformatie. Aan het plan van aanpak is een voorbereiding voorafgegaan, waarin benodigd draagvlak is gecreëerd op zowel bestuurlijk niveau bij alle gemeenten als op directie niveau bij alle projectpartners. Flevoland ligt op schema ten aanzien van de originele planning om in september 2016 te starten met de pilot. In de projectfasen tot nu is samen me partners gewerkt aan het scherp krijgen van de ervaren problemen en obstakels, met daaropvolgend de beoogde oplossingen om deze te tackelen. De huidige projectfase richt zich op het concretiseren van de beoogde oplossingen en het maken van afspraken daaromtrent met alle partners. Het een en ander dient samen te komen in een plan van aanpak dat zich enkel toespitst op de te draaien pilot, waarin alles rondom de uit te testen aanpak staat beschreven en hetgeen gedurende de pilot nog nader zal worden uitgewerkt. Zorgen mbt een sluitende aanpak en aandachtspunten voor het aanjaagteam. De belangrijkste zorgen zijn reeds geduid in de twee tussenrapportages van het Aanjaagteam. Een flink aantal daarvan zijn ook zichtbaar geworden binnen het project in Flevoland, in het bijzonder issues rondom vervoer en 24/7 opvolging wanneer het niet past binnen het kader van de politie, ambulance of GGZ crisisdienst. Belangrijkste aandachtspunt ligt wat Flevoland betreft op de beschikbare ruimte die geboden kan worden ten aanzien van financiering en wettelijke verplichtingen, ofwel speelruimte die geboden kan worden aan regio s om zaken in de praktijk te testen totdat sommige thema s op een landelijk niveau geadresseerd zijn. Een ander belangrijk aandachtspunt is dat beoogde werkwijzen verwarde personen zoveel als mogelijk dienen te worden aangesloten bij bestaande werkprocessen. Als gevolg van de transities is er namelijk veel verandert in de meeste gemeenten. Er zijn nieuwe structuren, communicatielijnen, werkzaamheden, verantwoordelijkheden, contactpersonen enzovoorts. Dat maakt dat het voor veel professionals nog steeds wat wennen is binnen de nieuwe structuren en hoe daarin de juiste wegen te bewandelen. Wanneer processen vervolgens weer opnieuw omgegooid worden is het moeilijk tot een sluitende keten te komen. Positieve punten Er is binnen Flevoland veel aandacht voor de problematiek en ook veel bereidwilligheid onder de partners om de problematiek aan te pakken. Iedere partner is bereid gevonden er eigen tijd en/of middelen in te steken. Verder zien we dat er toch ook al veel wel is geregeld binnen Flevoland dat goed van pas komt in de beoogde aanpak. Betrokken organisaties Belangrijkste direct betrokkenen in dit project zijn de politie, regionale ambulance voorziening, meldkamer, OGGz en Vangnet & Advies, GGZ Centraal (2 e lijns GGZ inclusief crisisdienst), Flevoziekenhuis (Spoedeisende hulp), huisartsen (Huisartsen post), Leger des Heils, Kwintes, Amethist (verslavingszorg). Via het project dat wordt getrokken door de gemeente Almere zijn juist weer veel partijen uit het voorveld betrokken. In het project zijn mensen betrokken op zowel management als uitvoerend niveau. Met name door die laatste kan goed gekeken worden wat in de ogen van de experts op de werkvloer het beste werkt voor een persoon met verward gedrag. Persoon centraal Zoals aangegeven worden er in het project mensen op uitvoerend niveau betrokken zodat vanuit hun expertise gekeken kan worden naar goede oplossingen. Clientvertegenwoordiging die opkomen voor en ervaring hebben met personen die verward gedrag vertonen, kunnen wel nog nauwer betrokken worden bij het project. Dat zal ook worden opgenomen in het plan van aanpak voor de pilot. Lastige is dat er niet veel gremia zijn die hier de juiste kennis van hebben, aangezien het bij verwarde personen niet enkel betrekking heeft op dominante psychiatrische problematiek. Waardoor de doelgroep verwarde personen eigenlijk ook verspreid zijn onder diverse clientvertegenwoordigings instanties. 13