HAN Jaarverslag 2014

HAN Jaarverslag 2014

HAN Jaarverslag 2014 HAN Jaarverslag Inhoud 0. Inleiding College van Bestuur 5 1. Instellingsbeleid 8 Missie en visie 9 Koers en profiel 10 Professionele leergemeenschappen 11 Centres of expertise 11 Valorisatie 12 Internationalisering 12 2. Onderwijs 13 Prestatieafspraken onderwijs 14 Kwaliteitszorg onderwijs 18 Studentvoorzieningen 20 Bureau Klachten en Geschillen 22 Profileringsfonds 23 Internationalisering en studentenmobiliteit 23 3. Onderzoek 25 Kwaliteitszorg onderzoek 27 Verbinding met centres of expertise/ ontwikkeling minoren en masters 28 4. Beroepspraktijk en regio 29 Valorisatie en ondernemerschap 31 Werken en leren 35 Masteropleidingen 36 2

HAN Jaarverslag 2014 HAN Jaarverslag 5. Kwaliteit is mensenwerk 38 Kwaliteitscultuur 40 Personeel en organisatieontwikkeling 41 Professionalisering en professionele cultuur 42 6. Operational excellence 44 Informatievoorziening/ICT 45 Huisvesting 45 Facilitaire zaken 46 Compliance 46 7. Governance 47 De organisatie van de HAN 48 Planning en control 49 Branchecode goed bestuur hogeschool 49 College van Bestuur 50 Raad van Toezicht 53 Verslag Raad van Toezicht 54 Medezeggenschapsraad 56 Horizontale en verticale verantwoording 57 Risicomanagement 58 Financiële instrumenten 60 Publiek-Privaat 61 Toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging 62 Notitie Helderheid 63 8. Financiën 64 Verkorte jaarrekening 67 Financiering 70 Treasury 71 Continuïteitsparagraaf 71 Exploitatierekening 2014 t/m 2017 73 Balans 2014 t/m 2017 75 3

HAN Jaarverslag 2014 HAN Jaarverslag Bijlagen 77 A. Prestatieafspraken: overzicht resultaten op prestatie-indicatoren 78 B. Opleidingenaanbod 80 C. Instroom en inschrijvingen per faculteit 84 D. Overzicht van lectoraten en lectoren 86 E. Internationale mobiliteit, cijfers en trends 92 F. Organisatie en kerncijfers HAN 108 4

HAN Jaarverslag 2014 Inleiding College van Bestuur 5

HAN Jaarverslag 2014 Inleiding College van Bestuur Eind 2012 hebben wij als HAN-bestuur het thema kwaliteitscultuur gelanceerd. Daarmee bedoelen wij een cultuur die zich kenmerkt door een sterke, collectieve, inhoudelijke ambitie op het gebied van onderwijs en onderzoek; een atmosfeer van vertrouwen en inspiratie; en een hoog verantwoordelijkheidsbesef onder medewerkers en studenten. Ook in 2014 hebben wij stappen gezet in de ontwikkeling van deze kwaliteitscultuur. Het gaf en geeft veel positieve energie binnen de HAN én met resultaat. De realisatie van onze prestatieafspraken ligt op schema en de desbetreffende midterm review verliep vlekkeloos. Uit de accreditaties en visitaties blijkt dat ook de kwaliteit van het onderwijs substantieel verbetert, want naast voldoendes scoren wij ook steeds meer een goed. Dat is, naast een stabiele studenttevredenheid, een belangrijk winstpunt. Verder zien wij dat het kwaliteitsbewustzijn steeds sterker wordt: maar liefst tien van onze opleidingen kregen in de Keuzegids Hbo het predicaat top-opleiding. En aan het begin van het seizoen 2014-2015 is de HAN door Elsevier voor de tweede maal aangewezen als de beste grote hogeschool. Ook hebben HAN-studenten in 2014 diverse landelijke prijzen gewonnen en stond een boek van een van onze lectoren geruime tijd in de managementboeken-top tien. Diverse grote projecten, zoals de invoering van een nieuw studentinformatiesysteem, zijn uitstekend verlopen. En met betrekking tot onze instroom en financiën, in combinatie onze levensader, kunnen wij niet minder dan tevreden zijn. Last but not least hebben we het nieuwe onderkomen van onze Faculteit Educatie geopend; een bijzonder gebouw, want het meest duurzame onderwijsgebouw van Nederland. Wij zijn als bestuur dan ook dankbaar voor deze resultaten en over de wijze waarop de atmosfeer binnen de hogeschool zich ontwikkelt. Deze was goed zicht- en voelbaar tijdens de HAN-Parade, een feestelijke manifestatie tijdens de opening van het seizoen 2014-2015, waarin tal van medewerkers hun kunnen etaleerden, gelardeerd met muziek en cabaret. We weten nu al dat deze parade een traditie gaat worden binnen de HAN. 6

HAN Jaarverslag 2014 Inleiding College van Bestuur Helaas werden we in 2014 ook geconfronteerd met zeer trieste gebeurtenissen. Wat dit laatste betreft, zegt dat ene vluchtnummer genoeg. Ook leden van onze gemeenschap werden direct of indirect getroffen door het noodlottige ongeval met de MH17. Het staat in ons collectieve geheugen gegrift. Het jaarverslag geeft een beeld van wat er in 2014 in en rondom de HAN allemaal is gebeurd. Is alles goed gegaan in 2014? Nee, dat niet. Diverse opleidingen kunnen en moeten beter, de organisatie van ons onderzoek vraagt om een nieuwe configuratie en we kampen met werkdruk onder medewerkers. Ook 2015 zal niet zonder tegenvallers en onvolkomenheden zijn. Die kunnen wij niet voorkomen. We kunnen ze wel óverkomen, wanneer wij ons telkens maar weer richten op het doel waarom wij er zijn als HAN: mensen opleiden en vormen voor het leven. Daarop willen, moeten en mogen we aanspreekbaar zijn. Dat geldt ook voor ons als bestuurders. Wij zijn zeer gemotiveerd om de HAN te helpen zich verder te ontwikkelen als kwaliteitshogeschool, waar onze mensen graag werken en waar studenten met trots hun diploma in ontvangst nemen. Allen die ook in 2014 hieraan hebben meegewerkt (onderwijsgevenden, onderzoekers, ondersteuners, leidinggevenden en al onze externe relaties) danken wij hartelijk voor hun inzet. Het College van Bestuur, Kees Boele, Diana de Jong en Frank Stöteler 7

HAN Jaarverslag 2014 Instellingsbeleid 8

HAN Jaarverslag 2014 1. Instellingsbeleid De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) behoort tot de grootste hogescholen van Nederland. Met ruim 3.000 medewerkers verzorgt de HAN vanuit de campussen in Arnhem en Nijmegen voor bijna 33.000 studenten meer dan 80 bachelor- en masteropleidingen in de varianten voltijd, deeltijd en duaal. Daarnaast biedt de HAN 7 associate degrees en circa 300 cursussen en trainingen aan. Ook legt de HAN zich met onder andere 37 lectoraten en 8 centres of expertise toe op onderzoek en kennisinnovatie. De synergie tussen ons onderwijs en onderzoek, beroepenveld en maatschappij heeft de afgelopen jaren geleid tot hoge tevredenheidscores, een sterke groei en een toegenomen binding met onze omgeving. Kwaliteit en een goede reputatie, dat is de kracht van de HAN. Het onderhouden van deze basiskracht is doelstelling nummer één. Missie en visie Onze maatschappelijke opdracht is helder: studenten op een hoog niveau opleiden en beantwoorden aan de vraag naar hooggeschoolde, innovatieve en ondernemende mensen. Dit doel is het beste gediend met wat wij professionele leergemeenschappen noemen. We willen ons onderwijs meer en meer organiseren in voor de studenten herkenbare entiteiten, en in gebouwen en een omgeving die de identiteit uitstralen van het beroep waarvoor we opleiden. Dat gaat het best in een cultuur van eigenaarschap met docenten en medewerkers die een hoog kwaliteitsbewustzijn hebben. Onze onderwijsprogramma s zijn zo ingericht, dat als onze studenten afzwaaien, ze met kennis en kunde toegerust zijn om zichzelf als onderzoekende, ondernemende beroepsbeoefenaren een mooie toekomst te bezorgen én innovatieve bijdragen te leveren aan de economische en maatschappelijke ontwikkeling van de samenleving. Om die reden zoeken we voortdurend een uitdagende wisselwerking met studenten en nodigen we onze medewerkers uit het beste uit zichzelf te halen. We bieden onderwijs dat studenten een optimale kans geeft op een mooie 9

HAN Jaarverslag 2014 1. Instellingsbeleid toekomst, doordat we daar met werkgevers goed over gesproken hebben. We vragen van studenten inzet, eigen verantwoordelijkheid en de wil om boven zichzelf uit te stijgen. Het onderzoek is praktijkgericht, innovatief en draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van ons onderwijs. Het is een continue wisselwerking: onderzoek verbetert de beroepspraktijk en dat levert materiaal voor verbetering van het onderwijs aan de toekomstige beroepsbeoefenaren. Boven op een brede basis van goed bacheloronderwijs ontwikkelen we selectieve concentraties van onderzoek, minoren en masteropleidingen. We gaan daarbij uit van onze eigen kracht én van datgene waar de samenleving behoefte aan heeft. Koers en profiel De HAN heeft haar opleidingen verdeeld over twee campussen, met elk een eigen profiel. De campus Arnhem is hoofdzakelijk technisch en economisch. Nijmegen profileert zich vooral op gezondheid, sport, gedrag & maatschappij en educatie. Beide campussen bieden breed economisch onderwijs en een lerarenopleiding primair onderwijs. Ze hebben ook beide een internationaal profiel. De HAN wil haar stevige positie in de markt van leren voor werkenden verder versterken met een selectiever, hoogwaardig aanbod van haar deeltijd- en duale onderwijs. Dit onderwijs moet voldoen aan de drie criteria van maatschappelijke (toegevoegde) waarde, voldoende schaal en bovengemiddelde kwaliteit. De ontwikkeling van professional masters en van het praktijkgerichte onderzoek in verbinding met het onderwijs heeft prioriteit. Op deze wijze ontwikkelt de HAN zich verder tot een university of applied sciences (UAS). 10

HAN Jaarverslag 2014 1. Instellingsbeleid Professionele leergemeenschappen De professionele leergemeenschappen van de HAN zijn verder versterkt door de ontwikkeling van een kwaliteitscultuur en door het eigenaarschap voor het onderwijs bij docenten en medewerkers te leggen. Studenten en toekomstige werkgevers verdienen immers het beste. Om die reden heeft de HAN naast de verplichte prestatieafspraken (voorwaardelijke financiering) met de overheid ook intern een aantal stevige prestatieafspraken en streefwaardes vastgelegd. Al deze afspraken vormen de basis van haar instellingsplan. Daarnaast wordt ook in een meer praktische zin gewerkt aan het zichtbaar maken van de leergemeenschappen: de HAN-gebouwen stralen meer en meer de identiteit uit van het beroep waarvoor wordt opgeleid. Een goed voorbeeld daarvan is het nieuwe I/O-gebouw (Input/Output) van de Faculteit Educatie, dat in 2014 is opgeleverd. Centres of expertise Boven op het palet van bacheloropleidingen en de verbinding van het onderzoek met het onderwijs zijn speerpunten ontwikkeld: synergetische concentraties van hoogwaardig onderzoek, uitstekende masteropleidingen en minoren. Met deze speerpunten - bekend als centres of expertise - wil de HAN van betekenis zijn voor de omgeving en de sociaal-economische ontwikkeling van de regio. Om dit te bevorderen, kennen de centres of expertise een publiek-private of een publiek-publieke samenwerking. De centres beogen ook een bijdrage te leveren aan de Human Capital Agenda, die is opgesteld voor de (regionale) economische topsectoren. Zo ontwikkelt SEECE, het centre of expertise voor duurzame elektrische energie, in samenwerking met elektriciteitsbedrijven zoals Alliander en Tennet, diverse opleidingsarrangementen om tegemoet te komen aan de vraag naar hoger opgeleiden op het gebied van duurzame energie. En het Centre of Expertise Sneller Herstel ontwikkelt samen met Thermion (gezondheidscentrum, stagewerkplek, opleiding en onderzoek ineen) een leerwerkplaats voor studenten om specifieke competenties te ontwikkelen die passen bij de veranderingen in de zorg. 11

HAN Jaarverslag 2014 1. Instellingsbeleid Valorisatie Voor een instelling als de HAN, die zo diep geworteld is in de beroepspraktijk, is de maatschappelijke en economische benutting van kennis een vanzelfsprekende kernopdracht. Daarbij gaat het bij modern beroepsonderwijs om valorisatie naar twee kanten: enerzijds die van ontwikkelde kennis naar de beroepspraktijk, anderzijds die van kennis uit de beroepspraktijk naar het onderwijs. Internationalisering In het beleid van de HAN speelt internationalisering een belangrijke rol en geldt deze als een voorwaarde voor de kwaliteit van onderwijs en onderzoek. Een groot aantal opleidingen heeft inmiddels een internationale dimensie en het streven is om elke opleiding hiervan te voorzien. De vorm en mate waarin dat gebeurt, hangen uiteraard af van het beroep waar de opleiding zich op richt. Daarbij is er veel aandacht voor het behouden en verder uitbouwen van het internationale netwerk van de HAN. 12

HAN Jaarverslag 2014 Onderwijs 13

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs De kwaliteit van het onderwijs bij de HAN blijft stijgen: bij de accreditaties zijn er steeds meer opleidingen die een goed scoren op één of meer standaarden. Daarnaast is er een goede studenttevredenheid (een stabiele 7,3), waarmee de HAN in Elsevier opnieuw als de beste grote hogeschool uit de bus kwam. We zien een toenemend kwaliteitsbewustzijn binnen de hogeschool. Om het deeltijdonderwijs toekomstbestendig te maken, wordt er flink in geïnvesteerd, ook vanwege de positieve spin-off op het voltijdonderwijs. Het masteronderwijs verdient de aandacht; door intensieve werving probeert de HAN de instroomdaling om te buigen naar groei. De HAN is een van de vijf grootste hbo-instellingen van Nederland en kent een breed aanbod aan opleidingen en een grote variëteit aan opleidingsvormen. Net als vorig jaar heeft de HAN binnen het eigen opleidingsportfolio bij de instromers in het bacheloronderwijs een marktaandeel van 10,8%. Er studeren 32.953 studenten, van wie 31.817 in het bacheloronderwijs en 1.136 in het masteronderwijs. In 2014 zijn er 10.341 nieuwe studenten gestart, van wie er 8.830 voor een voltijd- en 1.119 voor een deeltijd- of duale bacheloropleiding kozen. In het masteronderwijs startten 392 nieuwe studenten. Van de studenten volgt het merendeel een studie aan de Nijmeegse campus en 30% studeert aan de campus in Arnhem. (Voor een totaaloverzicht van opleidingen zie bijlage B en voor het instroomoverzicht zie bijlage C.) Prestatieafspraken onderwijs Tijdens de midterm review beoordeelde de Reviewcommissie Hoger Onderwijs de voortgang bij de HAN positief. De conclusie is dat bij de differentiatie van het onderwijs, de herordening van het opleidingsaanbod en de zwaartepuntvorming (de centres of expertise) de ontwikkelfase voor een deel al is gepasseerd. We kunnen gaan consolideren en het zwaartepunt- en profileringsprogramma uitbreiden. Met de afspraken over de onderwijskwaliteit (voorwaardelijke financiering) ligt de HAN 14

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs op koers. Alleen het rendement bij de bacheloropleidingen blijft achter. Een overzicht van de stand van zaken bij de realisatie van de prestatieafspraken staat in bijlage A van dit jaarverslag. Studiesucces Het percentage herinschrijvers en switchers na één jaar in het voltijdonderwijs is vrij stabiel. Het beleid van de HAN is erop gericht om de juiste student zo vroeg mogelijk op de juiste plaats te krijgen door het versterken van de voorlichting, aansluiting, studieloopbaanbegeleiding, matching en selectie in het eerste jaar. Het diplomarendement van het voltijdonderwijs laat een dalende trend zien door een toename van het aantal studenten met studievertraging. Hierbij spelen enkele factoren een rol. Ten eerste leidt de aanscherping van het niveau en de toetsing in de afstudeerfase ertoe dat een groeiende groep studenten meer moeite heeft met het behalen van het diploma. Zij doet er niet alleen langer over, maar valt ook eerder uit in de eindfase van de opleiding. Hierdoor komt het diplomarendement onder druk te staan. Ten tweede speelt de afschaffing van de langstudeerdersboete een rol; deze heeft - zoals algemeen wordt aangenomen - een negatief effect op het diplomarendement, doordat de financiële druk is afgenomen om binnen de gestelde termijn af te studeren. Ten derde is er een gestaag toenemend percentage studenten dat na één jaar nog geen propedeusegetuigschrift op zak heeft. Het gevolg hiervan is dat veel studenten met een achterstand en dus onvoldoende voorbereid aan de hoofdfase beginnen. De opgelopen achterstand wordt door een grote groep niet meer ingehaald tijdens de studie. Daarnaast blijft het aantal studenten dat na twee jaar de HAN zonder propedeusegetuigschrift verlaat, aan de hoge kant. Om de negatieve trend in het diplomarendement te keren, zijn er maatregelen genomen. De begeleiding van studenten in de afstudeerfase is geïntensiveerd en er wordt een project uitgevoerd om binnen de opleidingen de studievoortgang goed te kunnen monitoren en tijdig en gericht te interveniëren. Daarnaast wordt kritisch bekeken wat de ophoging van de norm voor het bindend studieadvies kan bijdragen aan 15

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs het voorkomen van vermijdbare studievertraging. Het effect van deze maatregelen zal echter pas over enkele jaren tot uiting komen in het diplomarendement. Studenttevredenheid De gemiddelde studenttevredenheid heeft zich het afgelopen jaar gestabiliseerd tot 7,3. Hiermee zit deze inmiddels op de streefnorm voor 2016. Studenten zijn tevreden over de inhoud, docenten, vaardigheden, onderzoek, voorbereiding op de beroepsloopbaan en de groepsgrootte. Minder tevreden zijn studenten over de informatie over de opleiding en de roosters. Dit beeld is vrij stabiel. In de prestatieafspraken staat dat alle opleidingen qua tevredenheid minimaal een 7,0 moeten scoren. Omdat de streefnorm achterblijft bij de master- en de deeltijd-bacheloropleidingen zijn er maatregelen getroffen. Deze zijn onder andere gestoeld op gesprekken met studenten over waar hun ontevredenheid ligt. De uitvoering van de maatregelen wordt met verscherpte aandacht gevolgd in het kader van specifieke managementafspraken die het College van Bestuur en de betrokken directies hierover hebben gemaakt. Contacttijd Voor alle voltijdse opleidingen geldt de eis dat er in het eerste en tweede jaar minimaal 15 uren contacttijd gemiddeld per onderwijsweek zijn geprogrammeerd (buiten de stageperiode). Op één na voldoen alle opleidingen aan deze eis. Excellentieprogramma s De HAN heeft diverse trajecten voor studenten die meer willen en kunnen. Er zijn intra- en extracurriculaire excellentieprogramma s en speciale opleidingstrajecten voor excellente studenten. Naast de acht al bestaande programma s startte in 2014 het traject Top Team Techniek voor studenten van het Instituut Engineering. En een nieuw excellentietraject voor studenten aan de Faculteit Economie en Management start per februari 2015. Daarnaast is de HAN in 2014 gestart met de ontwikkeling van drie excellentieprogramma s voor studenten van de instituten Applied Sciences, Built Environment en Sport en Bewegingsstudies. 16

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Vwo Wat betreft de realisatie van driejarige (honours- of excellentie)programma s voor vwo ers ligt de HAN achter op schema. Veranderde regelgeving van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is hieraan debet: driejarige trajecten mogen alleen met 180 EC worden aangeboden. Dit is problematisch voor opleidingen die met BIG-registratie te maken hebben (zoals Verpleegkunde) en die daarom ook een forse vaardigheidscomponent kennen. De HAN wil daarom driejarige trajecten van 240 EC aanbieden, hetgeen ook reeds succesvol gebeurt. Wij hebben de Reviewcommissie Hoger Onderwijs laten weten dat deze veranderde regelgeving van OCW sterk in ons nadeel (en dat van de werkgevers) is. Er lopen nog gesprekken met de Vereniging Hogescholen en het ministerie van OCW om tot een oplossing te komen. Studiekeuzebegeleiding, intake en switchen De HAN streeft ernaar om haar huidige positie op het studiesucces van de voltijd-bachelor te vergroten en uitval te verminderen. Een goede studiekeuzevoorlichting, zoals Studie in cijfers, draagt hieraan bij. Er is hard gewerkt aan het doorontwikkelen en uitvoeren van intakegesprekken. Ook is sinds april 2014 de studiekeuzecheck aan duizenden aanmelders bij de HAN aangeboden. Met deze check konden ze zich optimaal voorbereiden en een voor hen zo passend mogelijke studie kiezen. Dit was dusdanig succesvol, dat besloten is de studiekeuzecheck verplicht te stellen voor alle bachelorstudenten, die zich voor 2015/2016 aanmelden. Voor zittende studenten die willen of moeten switchen, zijn de faciliteiten van de studiewisselpunten in 2014 uitgebouwd. Zoals elk jaar koppelt de HAN het studiesucces van eerstejaars terug aan toeleverende scholen en worden activiteiten op het gebied van studiekeuzebegeleiding en voorlichting met deze scholen afgestemd. Hierdoor verbetert de aansluiting en neemt de uitval af. Een bestuurlijk convenant met Quadraam-scholen, dat leidde tot intensievere samenwerking op het gebied van studiekeuzebegeleiding en aansluiting, is in 2014 vernieuwd en wordt voortgezet. 17

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Decentrale selectie De HAN wil haar opleidingen zo toegankelijk mogelijk houden en terughoudend omgaan met het gebruik van decentrale selectie. Aan de andere kant moet gewaakt worden voor de kwaliteit van de opleidingen, die door een (te) grote toestroom in het geding kan komen. De onverwacht grote toeloop van studenten in 2014 was de reden dat meer voltijdbacheloropleidingen dan gepland in 2014 een decentrale selectie hadden: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek; Chemie; Ergotherapie; Fysiotherapie; Lerarenopleiding Engels; Lerarenopleiding Geschiedenis; Medische Hulpverlening; Mondzorgkunde; Sport- en Bewegingseducatie; Sport, Gezondheid en Management; Toegepaste Psychologie; Voeding en Diëtetiek; en Verpleegkunde. Kwaliteitszorg onderwijs Accreditatie In 2014 heeft de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) voor twaalf opleidingen een nieuw positief accreditatiebesluit genomen. In een aantal gevallen vroeg de NVAO om aanvullende informatie. Bij de bachelor Small Business en Retail Management was dit de afsluiting van een herstelperiode. De bachelors Technische Bedrijfskunde en Opleidingskunde en de master Leraar Nederlands kregen een herstelperiode toegekend op basis van een door een panel van deskundigen goedgekeurd herstelplan. Tijdens visitaties hebben panels onderstaande oordelen gegeven: (voor de bachelor Small Business en Retail Management betrof het een herbeoordeling van standaard 3 en voor de master Leraar Nederlands betrof het een herbeoordeling van standaard 2 en 3.) 18

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Opleidingen Oordeel per standaard I II III Totaal oordeel 1. M Automotive Systems G V V V 2. M Human Resource Management V V V V 3. M Physician Assistant V V V V 4. M Control Systems Engineering G G G G 5. B Small Business en Retail Management V V V V 6. B Elektrotechniek V G V V 7. M Advanced Nursing Practice G G G G 8. B HBO-Rechten V G G G 9. B Bio-Informatica G G G G 10. B Logopedie G G V V 11. B Opleiding tot leraar Basisonderwijs G G V V 12. M Leraar Nederlands V V V V 13. B Informatica G G V V 14. B Technische Informatica G G V V 15. B Business IT & Management G G V V G=goed, V=voldoende In 2014 is 23 maal goed gescoord bij 15 visitaties tegenover 10 maal goed op 14 visitaties in 2013. In mei 2014 heeft de HAN bij de Inspectie van het Onderwijs overtuigend aangetoond hoe de examencommissies bij de opleiding Werktuigbouwkunde zijn versterkt en geborgd. Dit was het sluitstuk van een traject dat in 2011 begon, toen de Inspectie de opleiding het predicaat zorgelijk toekende nadat zij een aantal tekortkomingen had vastgesteld. Eind mei sprak de Inspectie haar vertrouwen in de opleiding uit en trok zij het bewuste predicaat in. De Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs heeft eind 2014 de aanvraag om bij de Faculteit Techniek vijf associate degree-programma s te starten goedgekeurd, te weten: Bouwtechnisch medewerker, Communication & Multimedia Design, Elektrotechniek, Embedded Systems Engineering en HBO-ICT. Inmiddels zijn de programma s ingediend bij de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie. 19

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs In 2014 is de lijn voortgezet om de aanbevelingen te implementeren die de commissie Bruijn deed in haar rapport Vreemde ogen dwingen. Externe validering is als kwaliteitseis in zowel het toetsbeleidsplan als kwaliteitszorgplan van de HAN opgenomen en als zodanig ook geëffectueerd: in de examencommissies zijn nu externe leden benoemd, zoals professionals uit het werkveld, en er wordt gebruikgemaakt van externe examinatoren en toezichthouders. Studentvoorzieningen Campusdecanaat Ruim tien procent van de HAN-studenten doet een beroep op het campusdecanaat (vier decanen) en dit aantal is stijgend. Indicator hiervoor is dat de wachttijd voor een afspraak met een decaan sinds de zomer is opgelopen van één week naar drie weken. Om deze reden wordt de formatie van het decanaat in 2015 uitgebreid. De financiële crisis lijkt ook zijn sporen na te laten bij onze studenten. Ruim de helft van de vragen heeft betrekking op financiële kwesties. Daarnaast is er een toename te zien in de vraag van studenten met een functiebeperking naar extra voorzieningen. Studeren met een functiebeperking Zo n 3.000 HAN-studenten hebben door een functiebeperking en/of chronische ziekte te maken met belemmeringen in hun studie. Voor hen worden indien nodig en mogelijk aanpassingen en voorzieningen getroffen. Richtinggevend hiervoor is het beleidsplan Studeren met een functiebeperking. Het beleidsplan, de resultaten van de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) en signalen van de afgelopen jaren uit verschillende gremia van de HAN (decanaat, studiewisselpunt, tentamenbureaus) laten zien dat er veel gebeurt op het gebied van ondersteuning en kennis. Tegelijkertijd wordt ingezet op het vergroten van de kennis over de diversiteit van de beperkingen en de kansen op de arbeidsmarkt van deze groep studenten. Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de transitie van leren naar werken. 20

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Ombudsman Er is voor studenten een ombudsman. Deze is er voor melding van klachten waarvoor geen andere voorziening voorhanden is of wanneer de afhandeling van een klacht niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. De soort klachten en/of bezwaren die de ombudsman in 2014 behandeld heeft, kunnen grofweg tot drie thema s worden herleid: a) de communicatie over de veranderende eisen aan het afstudeerniveau (waardoor studenten in de problemen kunnen komen) en de ondersteuning die de HAN biedt om toch tot het gewenste niveau te komen, liet in enkele gevallen te wensen over; b) studenten hebben een onevenwichtigheid ervaren als het gaat om afspraken die voor hen verregaande consequenties hebben maar niet voor de opleidingen; c) opkomen voor het eigenbelang en het leveren van kritiek op onderdelen van de opleiding of op medewerkers, kan bij studenten een loyaliteitsprobleem opleveren tussen studieloopbaan en hun gevoel van vrijheid. Studieondersteuningscentrum Het Studieondersteuningscentrum (SOC) biedt crisismanagement, intake, indicatiestelling, begeleiding, verwijzing en crisisopvang van studenten, aansluitend bij de kaders van het Nederlands Instituut Psychologen. Ook hier is sprake van een toenemende vraag vanuit de studenten en daarom zijn er inmiddels twee studentenpsychologen aangesteld. Om tot een meer efficiënte samenwerking tussen ondersteunende diensten voor studenten te komen, wordt, aanvullend op het SOC, in 2015 een Studie-expertisecentrum (SEC) ingericht. Het doel is om de student snel bij het juiste loket te krijgen en daarnaast de deskundigheid van docenten en studieloopbaanbegeleiders te bevorderen op het gebied van vroegtijdige signalering van studieproblemen. 21

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Bureau Klachten en Geschillen Bureau Klachten en Geschillen van de HAN ontvangt klachten, bezwaren en beroepen van studenten en zorgt voor een correcte doorgeleiding, zodat de behandeling daarvan ter hand wordt genomen. In 2014 zijn er 165 klachten en bezwaar- en beroepschriften ontvangen (tegenover 144 in 2013). Deze zijn doorgeleid en conform een vastgestelde procedure in behandeling genomen. Behalve genoemde klachten, bezwaren en beroepen ontving het bureau ook korte e-mailberichten met vragen over eventueel te volgen procedures en/of vragen en klachten die formeel (nog) niet als klacht, bezwaar of beroep zijn aangemerkt. De vragen en klachten uit deze laatste categorie zijn voorgelegd aan het desbetreffende organisatieonderdeel en adequaat beantwoord of opgelost. In onderstaand overzicht staat de verdeling van de ingediende klachten/bezwaren/beroepen die in 2014 formeel in procedure zijn gebracht. Verdeling van de ingediende klachten/bezwaren/beroepen in 2014 die formeel in procedure zijn gebracht 2014 (n=165) 2013 (n=144) College van Beroep voor de Examens 51 60 Geschillenadviescommissie 13 12 Klachtenprocedure 37 25 Examencommissie 36 27 Klachten Grensoverschrijdend Gedrag 2 6 Beroepscommissie Personele Aangelegenheden 2 3 Voorprocedure/anders 24 11 22

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs Profileringsfonds Het Profileringsfonds biedt financiële ondersteuning aan studenten die als gevolg van bijzondere omstandigheden studievertraging oplopen. In 2014 zijn er in totaal 95 aanvragen ingediend (tegenover 80 in 2013). Bij 80 aanvragen ging het om bijzondere omstandigheden zoals ziekte, handicap, bijzondere familieomstandigheden, zwangerschap, topsport, inrichting opleiding en overige omstandigheden. In verband met een bestuurlijke functie kwamen 15 aanvragen binnen. Van de 80 aanvragen bijzondere omstandigheden zijn 77 aanvragen toegekend, 1 aanvraag afgewezen en de overige zijn nog in behandeling. De totale aanspraak op het Profileringsfonds bedroeg in 2014 338.752 (in 2013: 249.725). Dit is inclusief de aanspraken op dit fonds vanuit toekenningen in voorgaande jaren en inclusief vergoedingen voor de OV-kaart. Evenals vorig jaar ging het uitsluitend om EER-studenten, conform de hiervoor geldende wet- en regelgeving. Internationalisering en studentenmobiliteit Internationale en interculturele competenties zijn gezien de huidige maatschappelijke en economische ontwikkelingen geen luxe maar noodzaak. Dat geldt ook voor HAN-studenten die gedurende hun gehele studie in Nederland blijven. De HAN heeft dan ook de prestatieafspraak gemaakt om vóór 2016 in alle opleidingen een internationale dimensie te realiseren. In 2014 zijn hierin stappen gezet, zoals de jaarlijkse organisatie van de International Week door het Instituut Sociale Studies. Deelname van studenten aan de International Week (en daarmee het krijgen van kwaliteitspunten) is verplicht en een voorwaarde om de professionele leerlijn met een voldoende te kunnen afsluiten. Andere voorbeelden zijn Internationalisation@home, een leeromgeving die studenten en medewerkers de mogelijkheid biedt om internationale en interculturele competenties te ontwikkelen, evenals de invoering van de module Internationalisering in het vierde jaar van de opleiding Small Business en Retail Management. 23

HAN Jaarverslag 2014 2. Onderwijs De HAN wil de kwaliteit van haar internationale partnerwerk verhogen door meer focus aan te brengen in de partnerkeuze. Een kleiner, kwalitatief sterker internationaal netwerk is ook nodig om efficiënter en effectiever internationale subsidiekansen te kunnen benutten, en om de kwaliteit van het onderzoek te verhogen. De faculteiten maakten in 2014 een start met de formulering van hun strategisch partnerbeleid; een HAN-breed strategisch partnerbeleid krijgt in 2015 verder zijn beslag. Een stevige instroom van internationale studenten is een belangrijk onderdeel van de internationale dimensie van de HAN. Om de werving van internationale studenten in de toekomst meer massa en focus te geven, is afgelopen jaar besloten om per 1 januari 2015 één centrale internationale wervingsunit voor de hele instelling in te richten, voor zowel de bachelor- als de masterprogramma s. De inkomende en uitgaande mobiliteit van uitwisselingsstudenten laten beide een groei zien. De uitgaande mobiliteit groeide in 2014 met 19% tot 391 uitgaande studenten, de inkomende mobiliteit groeide met 4% tot 279 inkomende studenten. Daarnaast vertrokken 334 HAN-studenten naar het buitenland voor een stage en 51 voor hun afstudeeropdracht. In 2014 zette de trend van een dalend aantal binnenkomende internationale diplomastudenten zich voort: een intake van 558 tegenover een intake van 718 studenten in 2013. Dit is vooral het gevolg van het dalende aantal Duitse studenten bij het Instituut Sociale Studies. Het totaal aantal internationale studenten bij de HAN daalde met 12% van 2.425 in 2013 tot 2.127 studenten in 2014. (Zie ook de paragraaf Uitwisseling in hoofdstuk 7 en bijlage E, met daarin ook een overzicht van de partnerinstellingen met gedetailleerde cijfers van binnenkomende en uitgaande studenten.) 24

HAN Jaarverslag 2014 Onderzoek 25

HAN Jaarverslag 2014 3. Onderzoek Het onderzoek van de HAN is praktijkgericht, innovatief en draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs en de beroepspraktijk. Het onderzoek vindt plaats in netwerken met interne en externe stakeholders en is vaak multi- en interdisciplinair van aard. Het genereert kennis, inzichten en producten die bijdragen aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk en aan de opleidingen van de HAN. De inhoudelijke prestaties bij het praktijkgerichte onderzoek stemmen tot grote tevredenheid. Op het gebied van de organisatie van het onderzoek liggen verbeterkansen. (Voor de hieronder genoemde prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage A) In 2016 wil de HAN voor alle opleidingen een inhoudelijk dekkend aanbod aan (associate) lectoren gerealiseerd hebben. Het onderzoek van de HAN maakt deel uit van de kwaliteitsagenda voor het onderwijs. De prestatieafspraak in dit kader betreft de implementatie van de leerlijn onderzoek in 100% van de opleidingen in 2016. De HAN ligt op schema met de realisatie hiervan: eind 2014 heeft 84,7% van de opleidingen een leerlijn onderzoek. Over heel 2014 waren er 41 lectoren en 10 associate lectoren bij de HAN werkzaam. Door het jaar heen vond er een aantal mutaties plaats in de vorm van benoemingen, vertrek en verandering van functie. Een overzicht van de stand van zaken op 31 december 2014 staat in bijlage D. Drie lectoren hielden hun intreerede en werden bij die gelegenheid door het College van Bestuur geïnstalleerd: dr. E. de Vries (Innovatie in de Publieke Sector), dr. A.H. de Lange (Human Resource Management) en dr. ir. M. Mohammadi (Architecture in Health). In de desbetreffende prestatieafspraak staat dat het aantal fte voor onderzoek in 2016 op 135 komt. Dit aantal wordt ruimschoots gehaald en stond eind 2014 op 147 fte. Het College van Bestuur reserveert jaarlijks een bedrag voor onderzoek. Daarnaast wordt een deel van de beoogde groei van het onderzoek gefinancierd uit externe middelen. Hier geldt 26

HAN Jaarverslag 2014 3. Onderzoek de prestatieafspraak dat in 2016 elke faculteit per fte lector minimaal 150.000 uit externe (tweede, derde en vierde) geldstromen verwerft, met een streven naar een (HAN-breed) gemiddelde van 200.000 per fte lector. In 2014 slaagden drie van de vier faculteiten om de ondergrens van 150.000 per fte lector te behalen, en slaagden zij er ook in om met een gemiddelde van 204.077 per fte lector het streefbedrag te halen. Kwaliteitszorg onderzoek In 2014 vonden er externe evaluaties plaats van de kenniscentra Revalidatie, Arbeid, Sport (RAS) en Publieke Zaak (PZ). De oordelen zijn als volgt: Onderwerp Oordeel KcRAS Oordeel KcPZ Missie Voldoende Goed Onderzoeksprofiel Voldoende Voldoende Werkprogramma en portfolio Goed Goed Inbedding en positionering in de HAN Goed Voldoende Samenwerkingsverbanden en interne relaties Voldoende Voldoende Omvang van de onderzoekseenheid Voldoende Goed Kwaliteit van de onderzoekers Goed Goed Kwaliteitszorg van de onderzoekseenheid Goed Voldoende Publicaties, presentatie en andere producten van onderzoek Goed Goed Output, impact waardering Goed Goed Het Kenniscentrum Revalidatie, Arbeid, Sport heeft naar aanleiding van deze externe evaluatie een plan opgesteld om tot verdere verbetering te komen. Het Kenniscentrum Publieke Zaak is daar op dit moment mee bezig. Ook een vijftal lectoraten van het Kenniscentrum Technologie & Samenleving ontving een extern evaluatiepanel. Het rapport naar aanleiding hiervan verschijnt in 2015. Vier onderzoekseenheden ondergingen een midterm review, drie jaar nadat zij voor het eerst extern zijn geëvalueerd. Het gaat om de 27

HAN Jaarverslag 2014 3. Onderzoek Automotive- en ICA-lectoraten van de Faculteit Techniek en de kenniscentra Kwaliteit van Leren en HAN Sociaal. Opvallend in de resultaten is dat men over de hele breedte het oordeel goed gaf voor wat betreft de kwaliteit van de onderzoekers, de werkprogramma s en de publicaties. Verbinding met centres of expertise/ ontwikkeling minoren en masters In de prestatieafspraken geeft de HAN aan te streven naar een uitbouw van het assortiment van professionele masteropleidingen en unieke minoren, in lijn met haar keuzes voor speerpunten/centres of expertise. Dit streven is in 2014 voortgezet. In 2014 ging het om de betrokkenheid bij negen masterprogramma s en ruim twintig minoren. De centres of expertise slaagden erin bedrijfsleven en instellingen een voorname rol te geven in het onderwijs, door ze in te zetten bij de inhoudelijke ontwikkeling, projecten, gastcolleges en het aandragen van casuïstiek. Sommige programma s laten daarboven reeds de gewenste ontwikkeling richting een internationaal speelveld zien, door Engelstalig onderwijs aan te bieden en door een internationaal partnerbeleid te voeren. De komende jaren wil de HAN deze ontwikkeling doorzetten. Naast unieke minoren en masters ontwikkelt een aantal centres ook specifieke bacheloropleidingen (zoals leerwerktrajecten voor de energiesector) en honoursprogramma s. Dit alles in het kader van de Human Capital Agenda s van de desbetreffende sectoren. Eén van de uitgangspunten van het kennisdisseminatie- en publicatiebeleid van de HAN is Open Access publiceren: het online beschikbaar stellen van onderzoeksresultaten. In 2014 is besloten tot deelname aan de Stichting Open Access Publication Services (OPuS). Tal van Nederlandse kennisinstellingen participeren in deze stichting om kennis te delen en gezamenlijke activiteiten te ontwikkelen. 28

HAN Jaarverslag 2014 Beroepspraktijk en regio 29

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio Onderwijs en praktijkgericht onderzoek zijn onlosmakelijk verbonden met de beroepspraktijk. De HAN richt zich hierbij in eerste instantie op de brede regio, inclusief de Euregio Rijn-Waal. Ook in 2014 werd deze verbinding verder geïntensiveerd. De HAN is ervan overtuigd dat kennis(circulatie) de motor is van maatschappelijke en economische ontwikkeling. Dit heeft geleid tot de keuze voor negen speerpunten, ook wel centres of expertise genoemd: Faculteit Techniek ACE Automotive Centre of Expertise SEECE Sustainable Electrical Energy Center of Expertise HAN Biocentre, Centre of Expertise in Biotechnology & Analysis Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij CoE Sneller Herstel CoE Krachtige Kernen CoE Sport- en Beweegtalent Faculteit Educatie CoE Leren met ICT Faculteit Economie en Management CoE Ondernemen en Ondernemerschap in oprichting CoE Logistiek (in samenwerking met vijf collega-hogescholen) In 2014 is bij zeven centres of expertise die de HAN heeft ingericht, en waarvoor een investeringsfonds beschikbaar is van 10 miljoen, een sterkte-zwakteanalyse uitgevoerd. Enkele conclusies: Wat goed gaat: Alle centres of expertise bevinden zich in de transitie van fase 1 (start) naar fase 2 (ontwikkelen) of zelfs fase 3 (valideren), hetgeen past bij het ontwikkelingsstadium. Er zijn vele projectpartners en de diverse activiteiten worden positief gewaardeerd. 30

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio Wat beter kan: Centres of expertise zijn in het algemeen nog te bescheiden en te sterk regionaal gericht. De landelijke en internationale profilering kan beter en is ook verantwoord. Het merendeel van de centres legt de nadruk op projecten, consultancy en contractonderzoek. Verbinding met het onderwijs (Human Capital Agenda) is nog vaak te beperkt, terwijl daar juist vanuit de doelstelling van profilering de belangrijkste kansen liggen. Het verdienmodel is vaak nog te onduidelijk of te beperkt. Op basis van deze analyse en van de goedgekeurde voortgangsrapportages en jaarplannen 2015 van de centres is de toekenning van financiële middelen uit het investeringsfonds voor 2015 gecontinueerd. Voor alle centres geldt wel dat in 2015 extra aandacht nodig is voor de ontwikkeling van duurzame verdienmodellen en voor versterking van de interne en externe profilering. Midterm Review De Reviewcommissie Hoger Onderwijs heeft in 2014 onze door het ministerie van OCW erkende centres of extertise SEECE (Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise) en Logistiek (midterm) beoordeeld. De commissie oordeelde dat bij beide centres een solide basis is gelegd die voldoende vertrouwen biedt voor een duurzame financiële en inhoudelijk zelfstandige publiek-private samenwerking in 2016 en verder. Op basis van deze adviezen is de financiële bijdrage van OCW voor de jaren 2015 en 2016 aan deze centres verzekerd. Valorisatie en ondernemerschap Om de versnippering van valorisatieactiviteiten binnen de HAN tegen te gaan, is in maart 2014 het Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO) gestart. Het centrum bundelt alle kennis en ervaring op het gebied van ondernemen en ondernemerschap als onderdeel van het curriculum; kennisbenutting door bedrijven en instellingen; bouwen 31

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio van allianties en het verzilveren van subsidiekansen. Het CvVO vormt hierdoor een verbindende schakel naar de valorisatiecoördinatoren, die per faculteit zijn aangesteld om de verworvenheden van het project Gelderland valoriseert! te verankeren. Kennisvalorisatie (Voor de hieronder genoemde prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage A.) De HAN intensiveert haar beleid om kennis beschikbaar te stellen en geschikt te maken voor economische en maatschappelijke benutting. Behalve lectoren, onderzoekers en docenten, leveren ook studenten daaraan een belangrijke bijdrage. Een goed functionerend en succesvol instrument vormen de zogenoemde innovatiehubs. Het kenmerkende van zo n innovatiehub is dat de vertrekkende studenten vervangen worden door andere studenten (continuïteit). Een ander kenmerk is dat de innovatiehub wordt aangestuurd door een hubmanager (een afgestudeerde hbo er). In 2014 kwamen er twee hubs bij: Senefelder/Misset in Doetinchem en InnoDinx in Dinxperlo, bestaande uit de bedrijven Bribus, SABA, Metaalgaasweverij Dinxperlo en Envelopprint. In totaal zijn er nu acht innovatiehubs. Allianties zijn bewezen effectief voor kennisvalorisatie. Door te participeren in consortia kunnen kennisinstellingen hun intellectueel kapitaal direct omzetten in toegevoegde waarde. De interactie met consortiumpartners levert daarnaast mogelijkheden voor onderzoek, onderwijs en bredere verkenning van carrièremogelijkheden voor studenten en andere betrokkenen. Om studenten en ondernemers uit het mkb-netwerk te verbinden en kennis te laten delen over maatschappelijke ontwikkelingsvraagstukken, heeft de HAN in 2014 expertbijeenkomsten georganiseerd. Dit heeft onder andere geresulteerd in de bouw van een Demowoning op het Industriepark Kleefse Waard in Arnhem. De woning werd neergezet in het kader van Fit the future, een leer- en inspiratieproject voor duurzame 32

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio (senioren)bouw. Binnen het project werken studenten samen met het bedrijfsleven aan een concept waarin ecologische en sociale aspecten van duurzaamheid samengaan. Deze woning is een concreet resultaat van samenwerking tussen ondernemers, het Lectoraat Architecture in Health en het Innovatielab Duurzaam Bouwen. De impact van de door de HAN geïnitieerde Zorgalliantie als regionaal kennis- en leernetwerk voor zorg en welzijn neemt alsmaar toe. Dankzij de inbreng van praktijkgerelateerde vraagstukken van de participerende zorginstellingen en woon- en welzijnstichtingen, wordt het steeds duidelijker wat de participanten beweegt, welke belangen er meespelen en hoe kennisontwikkeling rondom maatschappelijke vraagstukken kan worden gestimuleerd. Het project Gelderland valoriseert! loopt van 2012 tot en met 2017 en is dus eind 2014 halverwege. De HAN is penvoeder en College van Bestuur-lid F.H.J. Stöteler was in 2014 voorzitter van de stuurgroep. Er zijn in totaal 24 partners bij betrokken. De doelen van het project zijn intensivering van de ondersteuning aan startende, innovatieve ondernemingen binnen de sectoren energie, creatieve industrie en chemie; versterking van het innovatieve vermogen en de groei van bestaande en nieuwe ondernemingen en werkgelegenheid in deze sectoren; binnen de kennisinstellingen een adequate structuur en organisatie voor valorisatie met een passend instrumentarium op te zetten. De kritische prestatie-indicatoren (kpi s) van dit project zijn in de nu volgende tabel weergegeven. 33

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio Kpi s Gelderland valoriseert! Totaal Realisatie Norm Realisatie Stand per 31-12-2014 Doel 2012 t/m 2017 2012 t/m 2014 % t/m 2014 % t/m 2014 Aantal leads 1.181 887 50% 75% Aantal innovatielab-projecten 66 74 50% 112% Aantal bootcamps 51 64 50% 125% Aantal innovatieve starters 90 101 50% 112% Aantal toegekende financieringen 28 59 75% 211% Bedrag toegekende financieringen 3.100.000 2.912.565 75% 94% De visitatiecommissie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft Gelderland valoriseert! bezocht en bracht een positief advies uit aan de minister van Economische Zaken, die dit advies heeft overgenomen. Als vervolg op het rapport Een levenlang trots op de HAN - over het wederzijdse nut van een duurzame relatie tussen de HAN en haar alumni - is in het voorjaar van 2014 een voorstel voor alumnibeleid ontwikkeld. Uitgangspunt is dat alumnibeleid vooral vanuit de faculteiten georganiseerd moet worden. Er komt dan ook geen centraal alumnibureau, maar wel op onderdelen een gezamenlijke aanpak, zoals de jaarlijkse organisatie van een HAN-alumnidag en een systeem voor customer relationship management (CRM). Ondernemerschap (Voor de hieronder genoemde prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage A.) De HAN wil meer koersen op ondernemerschapsonderwijs, mede omdat het werkveld en de regio daar expliciet om gevraagd hebben als zijnde een sterk punt van de HAN. 1 1 Uit: Advies prestatieafspraken Reviewcommissie Hoger Onderwijs aan de minister, september 2012 34

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio In de prestatieafspraken zijn drie afspraken opgenomen over de omvang van het ondernemerschapsonderwijs in het opleidingsaanbod. Twee afspraken hebben betrekking op de major en één op het minordeel van het onderwijs. De voortgang van de afspraken met betrekking tot de major is in 2013 in kaart gebracht met een nulmeting. Hieruit kwam naar voren dat de helft van de opleidingen ondernemerschapsonderwijs heeft opgenomen in de major. Dat is vooral geconcentreerd in het eerste en tweede leerjaar, gericht op bewustwording en leren ondernemen Verdeeld over de semesters 2013/2014 en 2014/2015 hebben in totaal 488 studenten een van de minoren Ondernemen, Ondernemen & Innovatie en Adviseren gevolgd. Het percentage afgestudeerden dat een minor Ondernemen of Ondernemen & Innovatie volgde, bedroeg 3,6%. Dit is boven de streefwaarde voor 2016 (1%). Vooral afgestudeerden in de domeinen Techniek en Economie & Management volgen deze minoren. Per september 2014 zijn binnen diverse opleidingen dertig HAN-Student Companies gestart. Met een gemiddeld aantal studenten van zes per Student Company, leren dus weer veel studenten dit studiejaar de ins en outs van het ondernemerschap. Werken en leren De externe omgeving van het deeltijdonderwijs is dynamisch en moeilijk voorspelbaar. De private aanbieders van geaccrediteerde opleidingen dringen al langer aan op een level playing field en treden nadrukkelijk op de voorgrond. De HAN leverde een actieve bijdrage aan het landelijk debat over de experimenten met vraagfinanciering voor het deeltijdonderwijs. Het is inmiddels duidelijk dat de minister wil experimenteren met vraagfinanciering in bepaalde sectoren. De HAN kiest hierbij een proactieve strategie, maar wel onder bepaalde condities en aansluitend bij het standpunt van de Vereniging Hogescholen. 35

HAN Jaarverslag 2014 4. Beroepspraktijk en regio Het onderwijs voor werkenden is bij de HAN gericht op het behalen van een diploma. De wensen van doelgroep en werkveld hebben geleid tot een flexibele, gemodulariseerde opzet en een uitwerking van een afgewogen combinatie van contactonderwijs, online leren en leren op de werkplek. In 2014 zijn de ontwikkeling en implementatie hiervan versneld ingezet, zodat in het studiejaar 2015/2016 een groot aantal opleidingen in de vernieuwde opzet kan starten. Ontwikkelingen als blended learning en flexibilisering, maar ook de voorgenomen verandering in de bekostiging beperken zich niet tot het deeltijdonderwijs. Ook het voltijdonderwijs is er direct en indirect bij betrokken. De meer bedrijfsmatige aspecten, zoals het verdienmodel voor de deeltijd, hebben ook effecten op de voltijdopleidingen. De sterke profilering van de private en enkele bekostigde aanbieders noopt tot anticiperen op deze ontwikkelingen. In 2015 is het streven gericht op een toenemende belangstelling voor de HAN-opleidingen voor werkenden. Masteropleidingen In het instellingsplan zijn concrete resultaten opgenomen die in de periode tot 2016 worden gerealiseerd. Deze afspraken concentreren zich rondom het verhogen van de instroom en het bieden van kwalitatief hoogstaand onderwijs. Er is onvoldoende zicht op de studentenaantallen bij andere masteraanbieders om te kunnen beoordelen of er sprake is van een landelijk dalende trend qua instroom. Feit is dat er in de verschillende sectoren waarvoor de HAN opleidt, diverse factoren een rol spelen die een verklaring vormen voor de daling van studentenaantallen (onder andere bezuinigingen in de gezondheidssector, krimpende opleidingsbudgetten in het bedrijfsleven en een dalend aantal hbo-docenten dat nog een master moet volgen). Voor een overzicht van de instroom- en inschrijfgegevens van de HAN-masteropleidingen verwijzen we naar bijlage C. 36