TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2015 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal afvalbeleid te initiëren, te coördineren en te realiseren in haar werkingsgebied. IVAREM beoogt hiertoe onder andere een daling van de hoeveelheid afvalstoffen, zowel van het restafval als van de selectieve fracties. Om die vermindering te bereiken, zet IVAREM verschillende instrumenten in: Communicatie: sensibilisatie, informatie en educatie van de burger Politiereglementen: opmaken van reglementen die een goede inzameling verzekeren De vervuiler betaalt: het rechtstreeks aanrekenen van de afvalkosten aan de aanbieder (bv. DIFTAR) De inzet van die instrumenten vertaalde zich in het verleden al in een daling van de afvalcijfers. 1
TERMEN EN DEFINITIES Om de cijfers correct te interpreteren, is het nodig te weten wat met een bepaalde term bedoeld wordt. Huisvuil Huisvuil omvat alle afvalstoffen die ontstaan door de normale werking van een particuliere huishouding die in de voorgeschreven recipiënten (huisvuilzak, container of ondergronds systeem) worden aangeboden. Huisvuil omvat niet de fracties die selectief worden ingezameld (bv. papier & karton, glas, textiel, KGA, PMD). Grofvuil Alle afvalstoffen die ontstaan door de normale werking van een particuliere huishouding die omwille van omvang, aard en/of gewicht niet in het recipiënt voor huisvuilophaling passen. Grofvuil behelst niet de afvalstoffen die selectief worden ingezameld (bv. textiel, PMD, AEEA, bouw- en sloopafval, autobanden, papier & karton). Gemeentevuil Gemeentevuil behelst de marktafvalstoffen, straat- en veegvuil, strandafval, afval van recipiënten ter bestrijding van zwerfvuil, opruiming van sluikstorten en verontreinigd wegbermmaaisel. Afval dat afkomstig is van de dagelijkse werking van de eigen gemeentelijke diensten wordt geregistreerd als gemeentelijk bedrijfsafval. Vanaf 2009 heeft OVAM vastgelegd dat 80 % van het straat- en veegvuil bestaat uit zand en grind en niet meer bij gemeentevuil gerekend wordt. Sorteerresidu PMD Sorteerresidu PMD omvat de afvalstoffen die verkeerdelijk in de PMD-zak terecht komen. In het sorteercentrum worden die uitgesorteerd. Restafval De hoeveelheid restafval is de som van het huisvuil + grofvuil + gemeentevuil + sorteerresidu PMD. Selectieve fracties Alle fracties die selectief worden ingezameld, zowel huis-aan-huis als via de containerparken, teneinde recyclage mogelijk te maken. Totaal huishoudelijke afvalstoffen Dit is de globale hoeveelheid afvalstoffen. Dus de som van het restafval en de selectieve fracties. 2
AFVALCIJFERS 2015 SAMENVATTING Als we de gemiddelde cijfers van het hele werkingsgebied (uitgezonderd Puurs) bekijken, kunnen we volgende vaststellingen doen: De hoeveelheid huisvuil daalde licht met 2,21 % tot 102,13 kg per inwoner. Dit is het laagste cijfer ooit! Er werd 1,89 % minder restafval ingezameld (120,78 kg/inw t.o.v. 123,11 kg/inwoner in 2014). Nooit werd er minder restafval ingezameld dan in 2015. De IVAREM-regio zit daarmee mooi onder de huidige Vlaamse doelstelling van 150 kg/inwoner/jaar. Volgend jaar verandert die doelstelling en zal iedere gemeente aan een eigen doelstelling moeten voldoen, cfr. de indeling in het nieuwe Uitvoeringsplan. IVAREM en de gemeenten blijven inspanningen doen om de hoeveelheid restafval nog verder naar beneden te krijgen. De invoering van DIFTAR kan een middel zijn, evenals doorgedreven sensibilisatie en het aanbieden van duurzame alternatieven. De hoeveelheid selectieve afvalstoffen daalde met 2,34 % tot 281,54 kg per inwoner. Ook dat is het laagste cijfer ooit. Ondanks de daling is er toch een opmerkelijke stijging te noteren voor de inzameling van kunststoffen. Die steeg met 18,35 % tot een gemiddelde van 8,87 kg per inwoner. We merken dat steeds meer mensen de inspanning doen om hun plastics uit het restafval te houden. Onderzoek toont aan dat er een inzamelpotentieel is van 15 kg per inwoner per jaar. Er is dus nog marge voor verbetering. De totale hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen daalde met 2,20 % tot 402,32 kg per inwoner. Dat is de laagste hoeveelheid ooit. De 6 DIFTAR-gemeenten (Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Putte en Willebroek) produceerden 17,78 % minder restafval dan niet-diftar-gemeenten. Wederom bewijst DIFTAR zijn doel. We kunnen besluiten dat IVAREM in 2015 de dalende trend voorzet en zowel voor huisvuil (102,13 kg/inwoner), restafval (120,78 kg/inwoner), selectieve fracties (281,54 kg/inwoner) en dus ook voor de totale hoeveelheid huishoudelijk afval (402,32 kg/inwoner) de beste cijfers ooit heeft kunnen voorleggen. IVAREM en de gemeenten zullen blijven sensibiliseren en acties voeren om de productie van afval te verminderen en correct sorteergedrag aan te moedigen. 3
RANGSCHIKKING De afvalcijfers 2015 zorgen voor volgende rangschikking: RESTAFVAL 2015 Gemeente kg/inwoner 1. Putte 85,41 2. Bonheiden 99,35 3. Duffel 103,89 4. Berlaar 109,13 5. Sint-Amands 113,03 6. Lier 117,38 7. Willebroek 119,88 8. Bornem 128,85 9. Sint-Katelijne-Waver 128,97 10. Mechelen 135,21 Gemiddelde voor regio 120,78 TOTALE HOEVEELHEID HUISHOUDELIJK AFVAL 2015 Gemeente kg/inwoner 1. Lier 354,48 2. Willebroek 361,02 3. Mechelen 390,54 4. Duffel 399,36 5. Putte 412,76 6. Sint-Katelijne-Waver 433,34 7. Bonheiden 439,58 8. Sint-Amands 447,76 9. Berlaar 459,60 10. Bornem 467,65 Gemiddelde voor regio 402,32 4
OVERZICHT HUISVUIL, RESTAFVAL, SELECTIEVE FRACTIES EN TOTAAL HUISHOUDELIJK AFVAL HUISVUIL In het hele werkingsgebied van IVAREM nam de hoeveelheid huisvuil af met 2,21 % tot een gemiddelde van 102,13 kg/inwoner. Voor huisvuil is dat het HUISVUIL laagste cijfer ooit. (kg/inw) Quasi alle gemeenten noteerden een lichte daling met uitzondering van Sint-Amands (+ 3,48 % tot 100,32 kg/inwoner), Berlaar (+ 2,10 % tot 91,61 kg/inwoner) en Sint-Katelijne-Waver (+1,05 % tot 104,41 kg/inwoner). Putte (73,89 kg/inwoner) was wederom de gemeente met het minste aantal kilo s huisvuil per inwoner. Mechelen produceerde per inwoner het meeste aantal kilo s huisvuil (114,65 kg/inwoner). Wederom bewijst DIFTAR zijn doel: de zes DIFTAR-gemeenten (Berlaar, Bonheiden, Duffel, Putte, Willebroek en Lier) Willebroek TOTAAL 96,63 102,13 97,14 104,44 99,69 105,74 produceerden gemiddeld 17,81 % minder huisvuil dan de niet-diftar-gemeenten: 91,68 kg/inwoner t.o.v. 111,54 kg/inwoner. RESTAFVAL De hoeveelheid restafval is in het hele werkingsgebied gedaald met 1,89 % tot 120,78 kg/inwoner. Putte spant de kroon met een afname met 5,39 % tot 85,41 kg/inwoner op de voet gevolgd door Bornem met een daling van 5,35 % tot 128,85 kg/inwoner. De gemeente die het minste restafval produceerde, is wederom Putte (85,41 kg/inwoner). De gemeente met de grootste hoeveelheid restafval is Mechelen (135,21 kg/inwoner). Ook hier merken we dat DIFTAR de moeite loont. De totale hoeveelheid restafval was 17,78 % lager bij de DIFTARgemeenten: 108,44 kg/inwoner t.o.v. 131,88 kg/inwoner. Met een gemiddelde van 120,78 kg/inwoner zit IVAREM ruim onder de Vlaamse doelstelling van 150 kg/inwoner. De gemiddelde hoeveelheid ingezameld restafval is nog nooit zo laag geweest als in 2015! 2015 2014 2013 Berlaar 91,61 89,73 90,50 Bonheiden 84,20 86,63 83,63 Bornem 110,48 117,72 125,69 Duffel 89,11 90,51 90,80 Lier 101,35 105,23 108,27 Mechelen 114,65 118,15 119,23 Putte 73,89 74,28 71,26 Sint-Amands 100,32 96,95 99,31 Sint-Katelijne- Waver 104,41 103,33 101,83 RESTAFVAL (kg/inw) 2015 2014 2013 Berlaar 109,13 106,42 113,78 Bonheiden 99,35 101,44 100,13 Bornem 128,85 136,13 145,17 Duffel 103,89 107,84 108,00 Lier 117,38 121,17 128,68 Mechelen 135,21 139,79 143,73 Putte 85,41 90,28 92,42 Sint-Amands 113,03 111,49 113,64 Sint-Katelijne- Waver 128,97 119,46 119,12 Willebroek 119,88 119,14 126,54 TOTAAL 120,78 123,11 127,34 IVAREM en de gemeenten zullen blijvend inspanningen leveren om de hoeveelheid restafval nog verder terug te dringen. De invoering van DIFTAR kan een middel zijn, evenals doorgedreven sensibilisatie, het aanleveren van alternatieven (compostvaten, afvalarm winkelen ) enz. 5
SELECTIEVE FRACTIES In 2015 werden er in het werkingsgebied van IVAREM net iets minder (- 2,34 %) selectieve fracties ingezameld dan in 2014 (281,54 kg/inwoner t.o.v. 288,28 kg/inwoner). De grootste daling was in Putte (- 9,83 % tot 327,36 kg/inwoner), gevolgd door Sint-Amands met een daling van 7,77 % tot 334,73 kg/inwoner. De meeste selectieve afvalstoffen werden ingezameld in Berlaar dat met 350,47 kg/inwoner ruim boven het gemiddelde van het werkingsgebied zit van 281,54 kg/inwoner. Lier is dan weer de stad waar het minste selectieve afvalstoffen werden ingezameld, nl. 237,10 kg/inwoner. We kunnen stellen dat in alle gemeenten de hoeveelheid ingezamelde kunststoffen gestegen is (+ 18,35 %) tot een gemiddelde van 8,87 kg/inwoner. De stad Mechelen spant hier de kroon met een stijging van meer dan 40 % tot een gemiddelde van 8,76 kg/inwoner. De invoering van de huis-aanhuisinzameling van gemengde plastics heeft hier duidelijk een invloed op gehad. TOTAAL HUISHOUDELIJK AFVAL Met een gemiddelde van 402,32 kg/inwoner werd er in heel het werkingsgebied iets minder (-2,20 %) huishoudelijk afval geproduceerd dan in 2014 (411,39 kg/inwoner). Ook dat is een record. De grootste daling werd genoteerd in Putte (- 8,95 % tot 412,76 kg/inwoner), gevolgd door Sint-Amands met een daling van 5,62 % tot 447,76 kg/inwoner. De gemeente Bornem was de gemeente waar het meeste huishoudelijke afvalstoffen werden geproduceerd. Met 467,65 kg/inwoner zit ze ongeveer 16 % boven het gemiddelde van het werkingsgebied. TOTAAL SELECTIEVE FRACTIES (kg/inw) 2015 2014 2013 Berlaar 350,47 354,86 374,63 Bonheiden 340,22 347,24 341,86 Bornem 338,80 333,19 342,75 Duffel 295,47 308,53 298,78 Lier 237,10 245,31 256,68 Mechelen 255,33 258,12 270,33 Putte 327,36 363,03 344,34 Sint-Amands 334,73 362,95 491,80 Sint-Katelijne- Waver 304,37 307,28 334,85 Willebroek 241,14 241,87 255,99 TOTAAL 281,54 288,28 297,45 TOTAAL HUISHOUDELIJKE AFVALSTOFFEN (kg/inwoner) 2015 2014 2013 Berlaar 459,6 461,27 488,41 Bonheiden 439,58 448,68 441,99 Bornem 467,65 469,32 487,92 Duffel 399,36 416,37 406,78 Lier 354,48 366,48 385,36 Mechelen 390,54 397,91 414,06 Putte 412,76 453,31 436,76 Sint-Amands 447,76 474,44 491,80 Sint-Katelijne- Waver 433,34 426,75 453,97 Willebroek 361,02 361,01 382,54 TOTAAL 402,32 411,39 424,79 Lier is de stad die het minste huishoudelijke afvalstoffen heeft geproduceerd. Met 354,48 kg/inwoner zit zij bijna 12 % onder het gemiddelde. 6
DIFTAR VERSUS NIET-DIFTAR De afvalcijfers hebben weer bewezen dat DIFTAR werkt. Gemiddeld werd er 17,81 % minder huisvuil en 17,78 % minder restafval geproduceerd in DIFTAR-gemeenten dan in niet-diftar-gemeenten. In totaal hadden DIFTAR-gemeenten 1 5,32 % minder huishoudelijk afval dan niet-diftargemeenten 2. 1 DIFTAR-gemeenten: Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Putte en Willebroek 2 Niet-DIFTAR-gemeenten: Bornem, Mechelen, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver 7
OVERZICHT PER GEMEENTE BERLAAR De hoeveelheid huisvuil steeg licht met 2,10 % tot 91,61 kg/inwoner. Berlaar zamelde 109,13 kg restafval per inwoner in. Dat is een lichte stijging van 2,55 % t.o.v. 2014 (106,42 kg/inwoner). De hoeveelheid selectief ingezamelde afvalstoffen (350,47 kg/inwoner) daalde licht met 1,24 % t.o.v. 2014 (354,86 kg/inw). De totale hoeveelheid huishoudelijk afval is ongeveer gelijk gebleven (- 0,36 %) tot een gemiddelde van 459,60 kg/inwoner. Berlaar zit daarmee nog steeds 14 % boven het gemiddelde voor het hele werkingsgebied (402,32 kg/inwoner). Berlaar staat op de tweede plaats als het gaat over de grootste hoeveelheid geproduceerd huishoudelijk afval. Ze moet enkel Bornem (467,65 kg/inwoner) voor laten gaan. 8
BONHEIDEN De hoeveelheid huisvuil daalde met 2,81 % tot 84,20 kg/inwoner. Bonheiden is hiermee de tweede best scorende gemeente en moet enkel Putte voor laten gaan (73,89 kg/inwoner). De totale hoeveelheid restafval daalde licht met 2,06 % van 101,44 kg/inwoner naar 99,35 kg/inwoner. Ook met deze score staat Bonheiden op de tweede plaats, wederom voorafgegaan door Putte (85,41 kg/inwoner). In 2015 werden er ook minder selectieve fracties ingezameld (- 2,02 % tot 340,22 kg/inwoner). Die dalingen leiden ertoe dat de totale hoeveelheid ingezamelde afvalstoffen in 2015 met 2,03 % daalde tot 439,58 kg/inwoner; het laagste ooit voor Bonheiden. Bonheiden is wederom de gemeente waar het meeste papier & karton (74,90 kg/inwoner) werd ingezameld. Voor de inzameling van kunststoffen staan ze op de tweede plaats met 9,65 g/inwoner. De huis-aan-huisinzameling van de roze zak draagt bij aan dit mooie resultaat. 9
BORNEM Bornem produceerde in 2015 minder (-6,15 %) huisvuil. Ondanks die daling tot 110,48 kg/inwoner staat ze op de voorlaatste plaats in de rangschikking. Enkel Mechelen produceerde nog meer huisvuil (114,65 kg/inw). We merken een duidelijke stijging in de hoeveelheid ingezamelde kunststoffen (+ 13,14 %) tot 8,96 kg/inwoner. Hiermee zit Bornem net boven het gemiddelde van het werkingsgebied (8,87 kg/ inwoner). Er werd minder huishoudelijk afval geproduceerd dan in 2014. Met een zeer lichte daling van 0,36 % eindigt Bornem op een gemiddelde van 467,65 kg/inwoner. Hiermee staat ze op de laatste plaats in de rangschikking en scoort ze ongeveer 16 % boven het gemiddelde van het werkingsgebied (402,32 kg/inwoner). 10
DUFFEL De ingezamelde hoeveelheid huisvuil (89,11 kg/inwoner) bleef ongeveer gelijk t.o.v. vorig jaar (90,51 kg/inwoner). Het is het vierde jaar op rij dat Duffel ongeveer status quo blijft. Met dit resultaat staat Duffel op de 3 de plaats in de rangschikking. In 2015 werd er 3,67 % minder restafval ingezameld dan in 2014 (103,89 kg/inwoner t.o.v. 107,84 kg/inwoner). De totale hoeveelheid selectieve fracties is ook gedaald (-4,23 %) tot 295,47 kg/inwoner wat maakt dat de totale hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen daalde met 4,08 % tot 399,36 kg/inwoner. Hiermee staat Duffel op de vierde plaats in de rangschikking. 11
LIER In 2015 werd er minder huisvuil (-3,68 % tot 101,35 kg/inw), minder restafval (-3,13 % tot 117,38 kg/inw), minder selectieve fracties (-3,35 % tot 237,10 kg/inw) en dus ook minder huishoudelijke afvalstoffen (-3,27 % tot 354,48 kg/inwoner) ingezameld dan in 2014. Ook in Lier zien we een toename in de hoeveelheid ingezamelde kunststoffen ( + 7,93 %) tot een gemiddelde van 6,40 kg/ inwoner. Hiermee zit Lier ongeveer 28 % onder het gemiddelde van de regio (8,87 kg/inwoner). Lier staat op de 6 de plaats in de rangschikking voor restafval en op de 1 de plaats in de rangschikking voor de totale hoeveelheid huishoudelijk afval. Dat wil zeggen dat Lier het minste huishoudelijke afvalstoffen heeft geproduceerd in het werkingsgebied! 12
MECHELEN De hoeveelheid geproduceerd huisvuil daalde voor het vierde jaar op rij. Desondanks blijft Mechelen, met een gemiddelde van 114,65 kg/inwoner, wel de stad waar het meeste huisvuil per inwoner wordt geproduceerd in onze regio. Ook voor restafval was ze de grootste producent. Met een gemiddelde van 135,21 kg zat ze bijna 12 % boven het gemiddelde in het werkingsgebied (120,78 kg/inw). De specifieke stedelijke omgeving van Mechelen heeft een invloed op de cijfers. Wanneer we de cijfers van Mechelen vergelijken met gelijkaardige steden, dan scoort ze ongeveer gemiddeld. De inzameling van kunststoffen is met ongeveer 44 % gestegen tot 8,76 kg/ inwoner. De invoering van de huis-aan-huisinzameling van de gemengde plastics heeft hier duidelijk een rol gespeeld. Omdat Mechelen in verhouding toch weinig selectieve afvalstoffen inzamelde (255,33 kg/inw), kwam ze aan een lage totale hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen. Ze staat op de derde plaats in de rangschikking met 390,54 kg/inwoner. 13
PUTTE Ook dit jaar kan Putte weer schitterende resultaten voorleggen wat betreft huisvuil (73,89 kg/inw) en restafval (85,41 kg/inw). Geen enkele andere gemeente scoort op die fracties beter. Putte zamelde in 2015 net geen 10 % minder selectieve fracties in (327,36 kg/ inwoner t.o.v. 363,03 kg/inwoner). De inzameling van kunststoffen steeg met 13,95 % tot een gemiddelde van 15,94 kg/inwoner. Hiermee is ze de gemeente die het meeste kunststoffen per inwoner inzamelt en zit ze ruimschoots boven het gemiddelde in de regio (8,87 kg/inwoner). Als het gaat over de totale hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen dan staat Putte met 412,76 kg/inwoner op de 5 de plaats in de rangschikking. 14
SINT-AMANDS Sint-Amands produceerde in 2015 100,32 kg huisvuil per inwoner. Een stijging van 3,48 % t.o.v. 2014 (96,95 kg/inwoner). De hoeveelheid selectieve fracties daalde met 7,78 % tot 334,73 kg per inwoner. Ook in Sint- Amands noteren we een stijging in de hoeveelheid ingezamelde kunststoffen (+ 12,14 %) tot 9,05 kg per inwoner. De totale hoeveelheid huishoudelijke afvalstoffen daalde met 5,62 % tot 447,76 kg per inwoner. Sint-Amands staat met dit resultaat op de 8 ste plaats in de rangschikking en scoort ongeveer 11 % hoger dan het gemiddelde van de regio (402,32 kg/inwoner). 15
SINT-KATELIJNE-WAVER Sint-Katelijne-Waver produceerde in 2015 net iets meer huisvuil dan in 2014 (104,41 kg/inwoner t.o.v. 103,33 kg/inwoner). Hiermee staat Sint-Katelijne-Waver op de 8 ste plaats in de rangschikking. In 2015 werd er 7,96 % meer restafval geproduceerd (128,97 kg/inwoner). Dat is deels te wijten aan de stijging van de hoeveelheid gemeentevuil. In 2015 werden er ongeveer evenveel selectieve afvalstoffen ingezameld als in 2014 (304,37 kg/inwoner t.o.v. 307,28 kg/inw). Ook in Sint-Katelijne-Waver merken we een stijging in de hoeveelheid ingezamelde kunststoffen (+ 6,99 %) tot 8,49 kg/inwoner. De totale hoeveelheid huishoudelijk afval nam licht toe (+ 1,54 %) tot een gemiddelde van 433,34 kg/inwoner. Met dat resultaat staat Sint-Katelijne-Waver op de 6 de plaats in de rangschikking. 16
WILLEBROEK Zowel voor huisvuil (96,63 kg/inwoner), restafval (119,88 kg/inwoner) als selectieve inzameling (241,14 kg/inwoner) zijn de resultaten zowat gelijk gebleven t.o.v. 2014. Willebroek produceerde gemiddeld 361,02 kg per inwoner aan huishoudelijke afvalstoffen. Willebroek scoort hiermee ongeveer 10 % lager dan het gemiddelde in de regio (402,32 kg/inwoner). Hiermee staat ze op de 2 de plaats in de rangschikking. Enkel Lier kon betere resultaten voorleggen (354,48 kg/inwoner). 17