De polder is ruim, maar Vanuit Nederland zijn gedurende laatste 60 jaar, soms met grote vlagen, Nederlandse boeren over de wereld uitgevlogen om hun heil elders te zoeken. Canada was één van de eerste landen die met een relatief grote intocht van Nederlanders te maken kreeg. De laatste decennia kwam Canada opnieuw in beeld voor de Nederlandse boeren. Ontario en Alberta zijn de twee provincies waar de meesten van hen heen trokken. In Alberta is ten Zuiden van Calgary een grote groep van origine Nederlandse melkveehouders te vinden, net als in het Noorden boven Edmonton en midden daartussen rondom Red Deer. Nabij Red Deer is ook het bedrijf van Andrea Verhoef te vinden alwaar momenteel rond de 400 koeien gemolken worden die gemiddeld rond de 9000 liter geven in 305 productiedagen met percentages van 4,2 vet en 3,23 eiwit bij de laatste controle. tekst: Rijk van Vulpen foto s: Rijk van Vulpen & Mark Hobbelink 6
hier is het veel ruimer..
Tegenover het melkveebedrijf is een bedrijf waar het jongvee wordt gehouden. Met een 450 pk Case rijdt medewerker Jacco Lok de lucerne en gerst kuil aan Andrea Verhoef: Je moet wel een beetje een cowboy zijn om hier te aarden. De huidige stal biedt plaats aan 500 melkkoeien Een erf naast het bedrijf van Andrea is eind juli, begin augustus ons logeeradres en uitvalsbasis om diverse voormalige polderboeren te bezoeken. Van een aantal van hen vindt u elders in deze uitgave een beknopt portret en van enkelen, waaronder Andrea, is een uitgebreider relaas te lezen. Het is 2005 als Jan en Andrea met hun vier kinderen (William, Louise, Michael en Brigitte, inmiddels respectievelijk 20, 18, 16 en 13 jaar) hun koffers pakken om de Knarweg te Lelystad te verruilen voor een nieuw thuis aan de Range Road 10 te Red Deer, of eigenlijk Penhold, een gehucht onder de rook van Red Deer. Jan kwam van origine uit Den Hout en verhuisde in 1976 met zijn ouders naar de Flevopolder. De roots van Andrea liggen in De Valk en zij verhuisde later naar Scherpenzeel. In 1993 trouwden Jan en Andrea en woonden sindsdien aan de Knarweg. Het was niet dat het bedrijf in Nederland, waar 120 koeien gemolken werden, geen mogelijkheden meer bood of dat er noodgedwongen verkast moest worden, maar het was de uitdaging die vooral Jan trok. Als de één gaat, dan gaat de ander mee, vertelt Andrea. Jan kwam regelmatig in het buitenland en als hij dan terug kwam wilde hij steevast naar het land waar Boer & ZO hij geweest was. Na een paar weken zakte dat dan af, maar kwam bij een volgende trip naar het buitenland weer terug. Al in 1994 werd Canada bezocht. Na de nodige oriëntering viel hun oog op het huidige bedrijf. Na de opstart werden rond 2008 plannen gemaakt voor nieuwbouw om tot 500 productieve koeien te kunnen huisvesten. De beide echtelieden konden het over de inrichting van de stal echter niet eens worden en derhalve werd de bouw een jaar vertraagd. Als de partner niet tekent, komt er geen geld. Ik heb uiteindelijk maar ingestemd, al was dat wel onder voorwaarden. Echter voordat de stal klaar was, werd de familie geconfronteerd met een groot drama, doordat Jan op 23 juni 2012, hun trouwdag, onverwachts kwam te overlijden... Degenen die Andrea kennen, weten dat ze niet het type is dat het hoofd laat hangen of bij de pakken gaat neerzitten. Dat deed ze dan ook niet en heeft haar schouders er voor meer dan 100% onder gezet om het bedrijf op de rit te krijgen. Ik heb met de kinderen overlegd wat zij wilden, blijven of terug gaan naar Nederland. De keuze was snel gemaakt. Na vijf dagen heb ik gezegd wat Jan kan, kan ik ook. Zeker ook omdat ze voor Jan s overlijden al een aanzienlijke 8 bedrijfsmatige vinger in de pap had. Inmiddels, ruim twee jaar verder, draait het bedrijf prima, maar heeft wel een omvang dat niet alleen draaiende te houden is. Ik heb een aantal goede mensen om me heen verzameld die me helpen. Ik weet wat ik wil en zoek daar de juiste mensen bij. Dough Bystom geef ik aan wat ik wil dat er met de grond gebeurt. Hij zorgt dat alles op tijd de grond in gaat, er op tijd gespoten wordt en dat alles netjes in de pit (kuil) komt en als er te weinig voer is, regelt hij dat er bij geleverd wordt. Jan Souman (agrarisch consultant/mediator) komt twee keer per maand bij me langs en houdt de financiële kant van het verhaal in de gaten. Daarnaast zijn er enkele Filipijnen die helpen met melken, wat s morgens en s middags om drie uur (!) begint en Jacco Lok houdt mede toezicht op het vee. Momenteel lopen er vier medewerkers en dat moeten er eigenlijk zes worden, liefst aangevuld met Nederlanders omdat men daar in de praktijk het beste van op aan kan. Het ziet er naar uit dat in ieder geval twee van de vier kinderen animo hebben het bedrijf in de toekomst voort te zetten. Echter niets voor niets en daarom komen ze niet meteen in het bedrijf. Als ze de leeftijd hebben, dan gaan ze
V.l.n.r. Andrea, Louise, Brigitte, Michael en William De mest mag in Canada opgeslagen worden in een lagoon, een in de grond uitgegraven bassin Naast de stal is een ruimte met daarin de mestscheider die wordt ingeschakeld zodra er behoefte is aan strooisel Er wordt tweemaal daags in een 60 stands carrousel melkstal gemolken eerst vijf jaar ergens anders werken. Laat ze eerst maar leren wat werken is Toen Jan overleed, werd Andrea wel geconfronteerd met een stal waar zij eigenlijk niet blij mee was. Er is één grote ligboxenstal waarin de producerende koeien gehouden worden en er is een stal met daarin groepshokken op stro met de hoogdrachtige koeien die daarin afkalven. Voor deze stal is een grote wachtruimte, met daarvoor de melkstal met een 60 stands carrousel. Aan de overkant van de weg is een bedrijf overgenomen waar het jongvee gehouden wordt. We maken er maar van wat er van te maken is, maar door de plaats van de melkstal, zijn de looplijnen eigenlijk te lang. Alles ligt zover uit elkaar, dat je wel verstoppertje kan spelen. Deze stal wordt feitelijk pas efficiënt zodra er aan de andere kant net zo één naast gebouwd wordt. En dat is dan ook precies het plan voor de toekomst, hierdoor zouden er dan tot 1000 productieve dieren gehouden kunnen worden. Maar, vervolgt Andrea, de vergunning loopt tot 2016. Ik denk dat we die eerst nog verlengen tot 2018 of 2020 voor we daadwerkelijk gaan bouwen. 450 hectare In totaal worden er negen quarters, zo n 450 hectare, eigen grond bewerkt om in de voerbehoefte van het vee te voorzien. Bij uitbreiding naar 1000 koeien hoeft de grondoppervlakte geen belemmering te zijn, al is Andrea wel van plan wat grond bij te kopen tegen die tijd. Canada kent geen limitering qua veestapel aan de hand van GVE s per hectare. Er wordt alleen gekeken of er redelijkerwijs in de voerbehoefte voorzien kan worden en of er voldoende mogelijkheden zijn voor mestafzet, indien er teveel geproduceerd wordt voor het eigen land. Hier in de buurt zijn genoeg cropfarmers (akkerbouwers) die mest willen afnemen en er zit hier een composteerder die graag mest wil hebben. 9 Het rantsoen voor de koeien bestaat uit Alfalfa (Lucerne) en Barley (gerst), wat gehakseld wordt ingekuild. Alfalfa en Barley worden veelal in twee lagen geteeld, wat inhoudt dat de bovenlaag geoogst kan worden terwijl het onder gewas nog blijft staan om later gezamenlijk geoogst te worden. Krachtvoer, of een supplement zoals het in Canada genoemd wordt, wordt over het voer verstrekt en dus niet via krachtvoerboxen. Dit supplement is een eigen Verhoef meel waarin onder andere vitamines, vet, pulp en graan verwerkt zijn. Een dergelijk bedrijf leiden is voor een man al heel wat, maar voor een vrouw al helemaal en zeker binnen de Canadese cultuur. Een leuke anekdote in dit verband: Er komen hier soms vertegenwoordigers binnenstappen die de baas moeten hebben. Ik zeg dan meestal: Ga maar kijken of je die kan vinden. Als ze dan na een half uur terug komen vraag ik wat ze nou eigenlijk wilden weten Ondanks dat de voertaal nog veelal Nederlands is, een deel van de medewerkers is ook Nederlander, voelt Andrea zich wel Canadees en denkt ze niet aan terugkeren naar Nederland. Ik ga niet meer terug. Ik ben Canadees geworden en zolang de bank ook tevreden is... De polder is ruim, maar het is hier nog veel ruimer. De rust en vrijheid spreken me aan, al moet je wel een beetje een cowboy zijn om hier te aarden. Boer & ZO
EIJVA heeft onlangs een shovel, rupskraan, mobiele en de longreach kraan uitgevoerd met het GPS X-63i-systeem. Met name voor infrawerken, in de bouw en onderwaterwerken is dit een welkome investering. Maar ook bij het afgraven en uitgraven van complexe modellen biedt dit uitkomst. zichtbare plaatsen, zoals onder water is supersnel op juiste hoogte te graven. Op de bedieningskast in de cabine ziet de machinist de locatie van de kraan t.o.v. het werk en de positie van de bak. De machinist kan op zijn scherm het werk op verschillende manieren bekijken: bovenaanzicht, dwars- en lengteprofiel. EIJVA GrAAft MEt GPS Het werken met dit GPS-systeem heeft vele voordelen: Het voorkomt overgraven en houdt het materiaalgebruik in de hand; denk daarbij aan tijdbesparing uitzetwerk en minder slijtage van de machine. Dit bespaart tijd en geld. Ook op moeilijk Kortom, het GPS-systeem biedt zowel de klant als EIJVA vele voordelen en kan nu al een mooie investering worden genoemd.