Preek en avondmaalsoverdenkingen bij Marcus 2 Marcus 2 vers 1 tot 12 Gemeente van Jezus Christus, gasten, Ik heb nog een appeltje te schillen met drie jongens uit de bovenbouw van de basisschool. Of een appeltje, ik kan beter zeggen een sneeuwbal. Ik zal even uitleggen wat ik bedoel. Afgelopen dinsdag was ik in Amsterdam voor TSO. Vroeger noemden we dat geloof ik overblijfmoeders. Goed, ik was dus overblijfmoeder en pleinwacht. En op het plein zijn regels voor het gooien met sneeuw. Aan de ene kant mag het wel, aan de andere kant niet. De hele pauze heb ik geprobeerd sneeuwballengooiende kinderen uit elkaar te houden. Maar, je kunt het wel raden denk ik, tegen het einde van de pauze ging iedereen op mij. Toen ben ik naar binnen gevlucht en heb ik mijn gezag - dat ik dus eigenlijk al was verloren overgedragen aan de directeur. Jullie weten nog wel, Ruben, Jacco en Daan, dat toen meester Wimmenhove boos naar buiten kwam en tegen jullie zei dat je geen sneeuw naar binnen mag gooien. Hij zei ook dat het gevaarlijk is om een dominee te pesten, omdat die je op zondag terug kan pakken. Vandaag is het zondag. En ik heb eens nagedacht over een passende straf. Honderd keer schrijven ik mag geen sneeuwballen gooien naar de dominee, nablijven, kauwgom krabben, strafwerk. Van school sturen? Wat denken jullie, kan ik jullie op school eigenlijk straf geven?
Nou, ik ben geen meester. Dus eigenlijk mag ik jullie niet zomaar straf geven. Tenminste, niet als de pauze voorbij is. Op school zijn de meesters en juffen de baas. Niet de dominee. Maar nu gaan we naar Jezus kijken. Jullie kennen denk ik wel dat verhaal, waarbij een verlamde man door het dak bij Jezus wordt gebracht. Het was zo druk, dat ze niet gewoon door de deur konden en daarom klommen ze op het platte dak, wrikken een paar tegels los en laten hun verlamde vriend zakken tot vlakbij Jezus. En wat doet Jezus dan? Wie weet het? Eerst zegt Hij tegen de verlamde man je zonden zijn je vergeven. Dat vonden de schriftgeleerden, de dominees van toen, heel erg, want eigenlijk was dat iets dat gewone mensen niet mogen zeggen. Wie denken jullie, is er de baas over zonden vergeven? Als je iets hebt gedaan dat God heel erg vindt, bijvoorbeeld vloeken, wie mag er dan zeggen: ik vergeef je? God alleen! Jezus zegt tegen de verlamde man ik vergeef je en daarmee laat Hij zien dat Hij dezelfde dingen mag als God! Jezus mag je zonden vergeven. Ik kan jullie geen straf geven. ik wil het trouwens ook niet. Maar ik kan het ook niet, Want ik ben geen meester. Maar wat zou Jezus zeggen? Weet je nog wat Jezus tegen die verlamde man zei? Ik vergeef jullie. En dat mag ik aan iedereen vertellen vanmorgen. Want dat doet een dominee. Ik mag aan iedereen vertellen dat als je gelooft in Jezus, dat dan ook de erge dingen die je tegen God hebt gedaan, vergeven zijn. Mooi hè?
Ik wil die eerste 12 verzen ook nog eens nalopen met de grote mensen in de kerk. Jezus komt weer terug in Kafarnaüm. We hebben vorige week gezien dat Hij vanwege het aanraken van die melaatse ene tijd lang buiten de steden moest blijven. Maar nu is Hij terug. Na een paar dagen hoorden de mensen dat Hij weer thuis is. Waarschijnlijk het huis van Simon Petrus. Ik wil in de preek een paar dingen uit dit verhaal naar voren halen. [dia 1] in de eerste plaats wijs ik jullie op het verlangen van die vijf mensen (de verlamde man en zijn vier dragers). Wat hadden zij er voor over om Jezus te ontmoeten! Wie is er wel eens zijn sleutel vergeten en moest toen op klaarlichte dag inbreken in zijn eigen huis? Dan denk je ik hoop dat de buren me niet zien. Maar de vier dragers braken openlijk in. Ze schaamden zich niet om Jezus te ontmoeten. [dia 2] Verder valt op dat Jezus hier heel duidelijk de nadruk legt op wat zijn missie is: het vergeven van zonden. De vorige keer zagen we het al: bij de reiniging van de melaatse. Maar dat moesten we toen nog een beetje uit de tekst afleiden. Nu staat het er heel openlijk de eerste keer in Marcus dat een genezing expliciet gepaard gaat met vergeving. Het gaat hier duidelijk niet om het wonder van de genezing. Die is een begeleidend verschijnsel en komt pas later. Het gaat Jezus niet eens in de eerste plaats om de verlamde man zelf. Er staat dat Jezus het geloof van de vijf mannen ziet (dus van hen allemaal), en het eerste dat Hij daarop doet is tegen de verlamde zeggen: vriend, uw zonden worden u vergeven. De genezing is een teken. Het geeft aan, dat Jezus de bevoegdheid bezit (ik had het er net met de kinderen over) om zonden te vergeven. Het zal, denk ik, ook voor de vijf mannen een verassing zijn geweest.
Hebben ze al die moeite gedaan, ligt hun verlamde vriend daar te liggen, zegt Jezus alleen je zonden zijn je vergeven. Mooi is dat. Ja, inderdaad, mooi is dat! Jezus geeft ermee aan: je zonden, je onreinheid, dat is het probleem. Het probleem is dat je God niet onder ogen kunt komen. Hét probleem dat Jezus hier oplost is van vandaag niet de verlamming, maar de geestelijke verlamming. De onmacht van mensen om bij God te komen. De opheffing van onreinheid. Je kunt met verschillende verlangens naar de kerk komen. Verlangen naar gezondheid, naar een kind, een vriend of vriendin. Verlangen naar financiële zekerheid of naar een baan. Al die verlangens leggen we aan God voor. Ze zijn belangrijk. Er zit iets in van het verlangen naar die wereld, die God goed gemaakt heeft. Maar laten we goed beseffen, tot ons door laten dringen, dat de reden waarom we ze aan God voor kunnen leggen, gelegen is in de verzoening, die Jezus bracht. En dankzij die verzoening is er ook weer uitzicht op dat goede leven. Jezus leert ons in de kerk om voor alles te verlangen naar verzoening. Een derde punt [dia 3] is de aandoening van de zieke die hier bij Jezus wordt gebracht: totale verlamming. Tegenover totale verlamming staat totale genade. Juist diegene die niet eens naar Jezus kon lopen, werd vergeven en genezen. Het was ook een teken voor de mensen: zo zijn jullie als volk, als mensheid, eraan toe. Zonder Mij totaal verlamd. Vier. [dia 4] Die schriftgeleerden zien het niet. Een afschrikwekkende gedachte. Wat Jezus, hier voor de eerste keer zo openlijk doet, is in lijn met de prediking van Johannes. Johannes doopte tot vergeving. Maar Jezus komt met vergeving. Dat is: met de Heilige Geest, met de kracht van God.
Dan doet Jezus het zonden vergeven en dan zeggen ze dat het godslastering is, omdat alleen God het kan. Inderdaad. Alleen God kan dat. In ongeloof, we zagen het ook bij de onreine geest uit hoofdstuk één, zit meestal een groot stuk waarheid. Maar er mist iets. God kan het. Zie God dan aan het werk in deze Jezus. De schriftgeleerden staan er met hun neus bovenop maar staan gewoon niet open voor de mogelijkheid dat Jezus God is. Dat is, vind ik, een verontrustend. Dat dat kan. Vertrouwd zijn met de Bijbel en toch God niet aan het werk zien. Er is geloof voor nodig. Laten wij God daarom vragen en ons voor Hem verootmoedigen door gezang 360 (LB) te zingen.
Eerste tafel (lezen: Marcus 2 vers 13-17) Het valt op dat Jezus steeds openlijker te werk gaat. Genezen, vergeven, eten. Die toenemende openlijkheid gaat gepaard met groeiende tegenstand. Te beginnen bij de schriftgeleerden. Ik noemde dat eerder verontrustend. Dat de tegenstand begint bij mensen die vertrouwd zijn met de Bijbel. Zij kennen de schriften, maar staan niet open voor de vervulling ervan. Ze zien God niet aan het werk, ook al staan ze er bovenop. Om God aan het werk te zien is dus méér nodig dan religie, ook in de kerk. Het gaat om geloof, dat ons van boven gegeven moet worden. Ook wij moeten begrijpen dat we vanuit onszelf totaal verlamd zijn, als gaat om de vraag of wie gerechtigd is om God te ontmoeten. Maar laten we niet blijven stilstaan bij die Schriftgeleerden. Het is verontrustend, maar het moet ons de ogen niet doen sluiten voor die openlijke missie van Jezus. Hij kwam om te verzoenen. En daarom roept Hij ook Levi. Een jood, maar ook een tollenaar. Die hoorde er dus wel en niet bij. Hij was Jezus blijkbaar niet gevolgd, maar Jezus roept hem óók! Daaruit blijkt zijn gezag. Een tollenaar inde belastinggelden in dienst van Herodes Antipas. Een ambtenaar in dienst van een corrupte overheidsdienaar. Maar hij krijgt te maken met de mensenzoon. Daar gaan we het straks over hebben, wat dat betekent. De inspecteur van de belastingen wordt zelf gevorderd door Jezus, die met de volmacht komt van de koning in de hemel: God. En dan ontstaat er een tweedeling. Er is een maaltijd bij Levi thuis. Jezus gaat samen met zijn leerlingen op de uitnodiging in, samen met een groot aantal tollenaars en zondaars. Anderen blijven buiten staan: hoe kan Hij daar nu eten? Jezus legt uit dat Hij gekomen is om zondaars te rechtvaardigen.
Dat betekent niet dat er ook mensen zijn die Hem niet nodig hebben. Jezus zegt niet dat tollenaars beter zijn dan schriftgeleerden. Het gaat erom dat duidelijk wordt, dat iedereen die zichzelf rechtvaardigt, Jezus verzoening misloopt. Ook het wel of niet aangaan is geen kwestie van beter of slechter. Als je nu nog niet aangaat, betekent dat de anderen beter zijn dan jij. Het is alleen een kwestie van openbaarheid: dat je in het openbaar, net als die dragers en die verlamde man, en net als Levi ervoor uit komt dat je verlossing nodig hebt. Verschillende van jullie zijn daarnaartoe op weg. En ik hoop, dat we snel met elkaar aan tafel zitten. Wel of niet aangaan is dus geen kwestie van beter of slechter. Wie hier wel aan tafel zit, zit in de wachtkamer van dokter Jezus. Openlijk. Niet om daarmee te kennen te geven dat hij of zij al heilig is, maar om aan te geven dat hij, dat zij, geheiligd wórdt. Dit brood is de gemeenschap met het lichaam van Christus [ ], Zingen: psalm 116 vs. 3,4
Tafel twee (lezen Marcus 2 vers 23-28) De Mensenzoon als heer en meester over de sabbat. Wat is dat: de Mensenzoon? En wat heeft de sabbat daarmee te maken. Aan deze tafel wil ik daar kort bij stil staan. Als je Marcus leest vanaf het begin dan valt op hoe vaak juist de sabbat het decor is van het optreden van Jezus. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de uitdrijving van de onreine geest in de synagoge van K. Ik denk dat dit niet toevallig is. Jezus laat zien dat Hij komt om het leven van het paradijs te herstellen. De eerste sabbatsdag was in het paradijs. De schepping was af en goed. Nu kon het eeuwige genieten met God beginnen. Later, na de zondeval, is de wekelijks terugkerende sabbatdag daar een herinnering aan. Teken van de bevrijding waardoor het nieuwe leven in dienst van God kon beginnen. God had de herinnering daaraan verankerd in de weekkalender. Ook het vieren van de zondag staat in die oude lijn. Daarom ga je naar de kerk: de week begint met een moment rust met God. Met genieten van de bevrijding waardoor het nieuwe leven mogelijk is geworden. Dat doen we ook aan tafel. Het is een voorproef van hoe het straks wordt. Jezus noemt zichzelf de Mensenzoon. In vers 10 en in vers 28. De Schriftgeleerden zagen alleen een mens aan het werk. Een Israëliet die zich moest houden aan de wet. Maar Jezus komt met gezag om het paradijs terug te brengen. Die eerste sabbat. Hij is de mensenzoon: zoon van Adam. Jezus vergelijkt zichzelf óók met koning David, die in haast langs de tabernakel kwam en van het gewijde brood at. Dat mocht niet volgens de wet. Maar de priester maakte een uitzondering omdat David de gezalfde van God was. Hij was bovendien niet voor zichzelf op reis. Hij had haast. Zijn taak was van levensbelang.
Zo is het ook met Jezus. Zijn leerlingen deden iets, dat niet mag volgens de wet: voedsel bereiden op sabbat. De schriftgeleerden zien Hem als een Israëliet die zich aan de wet moest houden. Maar Jezus vergelijkt zichzelf met David en geeft aan dat Hij is gekomen als de gezalfde van God, met een bijzondere opdracht. Jezus kwam niet voor zichzelf. Hij kwam om onreine mensen rein te maken. Dit brood is de gemeenschap met het lichaam van Christus [ ], Zingen: psalm 116 vs. 7,8 en 10