Dierenbescherming, afdeling West-Brabant Oktober 2007 Waarmee kunnen we u van dienst zijn? Gemeentebeleid en dierenwelzijn
Inhoudsopgave Dierenbescherming in West-Brabant...3 1. Visie en doelen...4 2. Waarom deze folder?...4 3. Wat de de gemeenten te bieden heeft...5 3.1. Minimabeleid...5 3.2. Ouderenbeleid...5 3.3. Veiligheid...5 3.3.1. huisontruimingen...5 3.3.2. zwerfkatten...5 3.3.3. inspectiedienst...6 3.3.4. opvang van zwerfdieren...6 3.3.5. dierennoodhulp...7 3.3.6. ter toelichting: asielen in relatie tot Dierenbescherming...7 3.4. Groenbeheer...8 3.5. De schone stad...8 3.6. Een diervriendelijk buitengebied...8 3.7. Exotische dieren...10 3.8. Dieren en vermaak...10 3.9. Rampenplannen...10 3.10. Educatie...11 3.11. Vrijwilligersbeleid...11 Aanbod concreet...12 2
Dierenbescherming in West-Brabant De Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren ( in het kort Dierenbescherming) in Nederland bestaat uit een hoofdkantoor met diverse regionale afdelingen in het land. De afdeling West-Brabant is in 2007 ontstaan uit de fusie van de afdelingen Roosendaal e.o., Bergen op Zoom e.o. en Breda e.o. Het verzorgingsgebied van Dierenbescherming, afdeling West-Brabant omvat de gemeenten: Bergen op Zoom, Moerdijk, Woensdrecht, Steenbergen, Tholen, Roosendaal, Halderberge, Rucphen, Breda, Etten- Leur, Dongen, Oosterhout, Alphen-Chaam, Zundert, Geertruidenberg, Gilze en Rijen en Drimmelen. De afdeling West-Brabant is een vereniging, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, met een dagelijks bestuur van 3 personen en een algemeen bestuur. In het totaal heeft zij 7 onbezoldigd bestuurders. De fusie sluit aan bij de visie dat er een bepaalde schaal moet zijn om effectief en efficiënt te kunnen werken. Daarnaast kan de Dierenbescherming zo haar dienstenaanbod regionaal op de vraag afstemmen. De is bereikbaar via Postbus 986 4600 AZ Bergen op Zoom Telefoon: 0164-61 45 52 e-mail via de website www.west-brabant.dierenbescherming.nl 3
1. Visie en doelen De dierenbescherming bestrijdt dierenmishandeling, vangt dieren in nood op, ziet toe op naleving van dierenwetgeving en werkt met voorlichting en acties aan een diervriendelijke samenleving. Dat is de visie van de landelijke vereniging van de Dierenbescherming. Deze onderschrijft de afdeling West-Brabant van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren uiteraard. De Dierenbescherming gaat in haar werk uit van twee grondbeginselen: 1. de erkenning van de eigen waarde van dieren. 2. de plicht van de mens om dieren te beschermen en om hen goed te behandelen. Bij deze visie heeft de Dierenbescherming doelen geformuleerd. Zij streeft de visie na door vorm te geven aan: 1. dierenopvang en -noodhulp 2. maatschappelijke beïnvloeding 3. politieke beïnvloeding 4. toezicht op dierenwelzijn 2. Waarom deze folder? De wil graag met gemeenten aandacht geven aan dierenwelzijn. Zij gelooft in samenwerking om gezamenlijke doelen te bereiken. Gemeenten hebben plichten en autonome bevoegdheden in het kader van dierenwelzijn. Andere bevoegdheden zijn bij landelijke of Europese wetgeving geregeld. Gemeenten maken wisselend gebruik van de diensten van de Dierenbescherming. In veel gevallen kunnen we elkaar versterken. De afdeling West-Brabant van de Dierenbescherming doet graag iets voor de dieren (en mensen vaak gaat dat samen-) in uw gemeente. Er is een duidelijke wisselwerking tussen gemeentelijk beleid en dieren(welzijn). Wellicht kunnen we elkaar van dienst zijn? Daarom willen we beginnen u een aanbod te doen, afgestemd op thema s die in gemeenten op dit moment actueel zijn. Wij staan u graag met raad en daad bij. 4
3. Wat de de gemeenten te bieden heeft De Dierenbescherming kan gemeenten ondersteunen op diverse beleidsterreinen met concrete daden en met advies. We geven u in dit hoofdstuk graag een overzicht van de mogelijkheden. 3.1. Minimabeleid De Dierenbescherming West-Brabant biedt inwoners van uw gemeente met een minimum inkomen de gelegenheid tegen aanzienlijk gereduceerd tarief huisdieren te laten neutraliseren (dit is castreren / steriliseren) en chippen. Verder willen we ook, in bepaalde omstandigheden, de kosten van bijvoorbeeld de dierenarts op ons nemen voor deze groep inwoners. Omdat uitgangspunt is en blijft dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor de eigen huisdieren en voor een goede verzorging van die dieren, moeten mensen wel kunnen aantonen tot de doelgroep te behoren. Gemeentelijke afdelingen als sociale zaken komen in aanraking met de burger die tot de doelgroep behoort. Daarom willen we deze dienst van de Dierenbescherming via die afdelingen bekend maken. In Bergen op Zoom doen we dat al. Als u dit voor de inwoners van uw gemeente ook wilt regelen, kunt u met ons contact opnemen voor duidelijke afspraken. 3.2. Ouderenbeleid Voor ouderen kan het gezelschap van een huisdier van groot belang zijn. Door hoge leeftijd is het niet altijd gemakkelijk voor hen om de dieren goed te onderhouden. Een tripje naar de dierenarts, het uitlaten van het dier kan de capaciteiten op zekere leeftijd te boven gaan. In wooneenheden waar meer verzorging/verpleging aanwezig is, worden niet altijd huisdieren toegelaten. Vindt u dat de gemeente hier een rol in kan of moet spelen? De Dierenbescherming West-Brabant denkt ook in deze kwestie graag met u mee. 3.3. Veiligheid In dit hoofdstuk gaan we in op dierenopvang bij huisontruimingen, zwerfkattenproblematiek, inspectiedienst bij verwaarlozing en mishandeling van dieren, opvang van zwerfdieren en dierennoodhulp. 3.3.1. huisontruimingen Bij huisontruimingen, bij leegstand van huizen etc. worden regelmatig dieren aangetroffen. Deurwaarders en woningeigenaren zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor het regelen van opvang voor de dieren. Dierenasielen en Dierenbescherming kunnen in die gevallen optreden in het kader van dierennoodopvang. Dat doen zij in opdracht van de verantwoordelijken. Dat gebeurt altijd in nauw overleg met de politie. Bij constatering van verwaarlozing en/of mishandeling kan de Landelijke Inspectie Dienst van de Dierenbescherming worden ingeschakeld ( zie bladzijde 6). De dieren die in beslag worden genomen worden in de asielen opgevangen en als de eigenaar afstand doet, worden ze, indien mogelijk, herplaatst. 3.3.2. zwerfkatten In veel gemeenten is er overlast van zwerfkatten. Vaak zijn dit verwaarloosde of gedumpte huisdieren die in groepen leven. Als de gemeente of een organisatie binnen de gemeente overlast ondervindt van zwerfkatten kunnen onze zwerfkattenwerkgroepen in actie komen. Zij gaan te werk volgens de 5
TNR-methode: trap (vang), neuter (neutraliseer) and return (terugplaatsen). Voor meer inzicht in mobiliteit en aanwas/beperking van de populatie kan chippen van de dieren behulpzaam zijn. De beste methode om dit probleem, samen met omwonenden en gemeente, te lijf te gaan. 3.3.3. inspectiedienst De afdelingsinspectie, regio- en districtsinspecteur volgen meldingen op van mensen die zich zorgen maken over verwaarlozing of mishandeling van dieren in hun woonomgeving. Inwoners zijn blij dat er een instantie is die ze hiervoor kunnen benaderen omdat het lastig is om dergelijke zaken zelf ter sprake te brengen. In sommige ernstige gevallen wordt de politie om assistentie gevraagd. Het landelijke meldnummer dierenmishandeling is een belangrijke stap op weg naar een betere bescherming van dieren. Het verschaft duidelijkheid aan mensen en het is efficiënt. Een uniforme werkwijze met één landelijk bereikbaar meldnummer positioneert de Dierenbescherming als één organisatie: 0900-20 21 210 (10 ct./min.). Eén nummer voor héél Nederland, naast een inspectiedienst voor observaties en controles. Via een Online-systeem worden inspecteurs van de afdelingen (regio- en afdelingsinspecteurs) als eerste naar een melding gestuurd om te observeren en/of na te gaan of zij zelf de situatie kunnen verbeteren. Als blijkt dat een ambtenaar met opsporingsbevoegdheid moet worden ingeschakeld, zal de districtsinspecteur te hulp worden geroepen. Overigens werkt de LID (Landelijke Inspectie Dienst ) van de Dierenbescherming nauw samen met de AID (Algemene Inspectie Dienst) van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Deze laatste controleert vooral landbouwdieren en dieren die als inkomstenbron dienen. 3.3.4. opvang van zwerfdieren De opvang van zwerfdieren behoort tot de wettelijke taken van een gemeente. Zwerfdieren worden voor de wet behandeld als gevonden voorwerp. De gemeente is verplicht gevonden voorwerpen minimaal 14 dagen te bewaren zonder dat het voorwerp verder schade lijdt. Dat betekent voor dieren dat ze minmaal 14 dagen eten, drinken en beschutting moeten krijgen. Omdat de Dierenbescherming dieren niet hetzelfde vindt als levenloze voorwerpen, zal een asiel dat aan de Dierenbescherming gelieerd is, het gevonden dier meer kansen geven, goed verzorgen, aandacht geven en eventueel medische zorg, en niet na 14 dagen laten inslapen. Gemeenten die dat belangrijk vinden zijn bereid wat meer voor de opvang te betalen. De Dierenbescherming heeft een transparant rekenmodel ontwikkeld voor redelijke bekostiging door gemeenten. De vult de bijdragen van gemeenten tot op zekere hoogte aan voor de asielen die aan de Dierenbescherming zijn gelieerd/erkend zijn door de Dierenbescherming. Asielen hebben zelf via sponsoring, verkoop van dieren etc. ook inkomsten. Ze werken veelal met vrijwilligers om kosten laag te houden. Omdat het in ieders belang is van een zwerfdier zo spoedig mogelijk de rechtmatige eigenaar op te sporen, is het nodig dat mensen goed weten waar ze informatie over gevonden dieren kunnen vinden. Voorlichting daarover is van groot belang. 6
3.3.5. dierennoodhulp Dierenambulances halen dode, zieke en gewonde dieren op als daarvoor contact wordt opgenomen en brengen de dieren naar het asiel / naar de dierenarts. Dat gebeurt in overleg met gemeente en/of politie. Over de bekostiging hiervan zijn ook afspraken met gemeenten gemaakt. Het vervoer van deze dieren is niet bij wet geregeld, maar vloeit voort uit de bewaarplicht van de gemeenten. Zorgvuldigheid bij vervoer is geboden. Er bestaat geen landelijke wetgeving voor het exploiteren van een dierenambulance. De Dierenbescherming controleert de kwaliteit van dierenambulances van gelieerde en erkende asielen. Gemeenten die van het vervoer van deze ambulances gebruik maken, krijgen dus ook waar voor hun geld. De kwaliteit is gewaarborgd. Voor speciale dieren als egels, fretten en paarden zijn speciale opvangcentra die in enkele gevallen ook door de Dierenbescherming worden gesponsord en dan ook gecontroleerd. Gemeenten die dierenwelzijn belangrijk vinden, hebben deze zaken goed geregeld. Zij geven voldoende voorlichting aan de burgers over opvang van dieren en ze faciliteren opvang en vervoer. Dat straalt ook uit naar de bevolking. De krijgt vaak klachten over het weinig zorgvuldig omgaan met gewonde / zieke / zwervende dieren als er geen goede afspraken zijn. 3.3.6. ter toelichting: asielen in relatie tot Dierenbescherming De Dierenbescherming heeft regels opgesteld voor de verzorging van dieren in het asiel. Dat betreft de grootte van de hokken, eten, drinken, hygiëne, uitlaten van de dieren, relaties met dierenartsen, registratie, administratie etc. Erkende asielen voldoen aan alle eisen, gelieerde asielen voldoen (nog) niet aan alle eisen, maar ze houden zich wel voor zover mogelijk aan de uitgangspunten. Gelieerde asielen in onze regio zijn het asiel in Breda (Dierenasiel Breda) en in Bergen op Zoom (h Onderdak). Deze asielen zijn aparte stichtingen die nauw samenwerken met de Dierenbescherming. De Dierenbescherming controleert hen ook op kwaliteit. De Dierenbescherming West-Brabant heeft een contract met beide asielen over kwaliteit, dienstverlening en ondersteuning. De beide genoemde asielen hebben ook dierenambulances. Dierenasiel Bergen op Zoom Dierenasiel Breda Andere asielen voldoen niet aan de criteria van de Dierenbescherming. Zij hebben wel de mogelijkheid zich aan te melden bij de Dierenbescherming als zij aan de criteria voldoen. 7
3.4. Groenbeheer Voor advies over groen- en parkbeheer kunt u terecht bij de. Zij kan adviseren over wat te doen bij overbevolking van vijvers door bijvoorbeeld ganzen, wat te doen om overbevolking te voorkomen, wij hebben adressen waar dieren opgevangen kunnen worden die onverhoopt niet meer in parken en kinderboerderijen gewenst zijn etc. Landelijke experts kunnen adviseren over beplanting en indeling zodat er een evenwicht ontstaat tussen veiligheid van mensen en welzijn van dieren. Wij zijn u graag van dienst. In en buiten de bebouwde kom van gemeenten leven dieren in het wild. Iedere diersoort stelt specifieke eisen aan zijn leefomgeving. Dat gaat niet altijd samen met de wensen, gewoonten, plannen van mensen. De dieren vallen onder de Flora- en Faunawet. Voor hen geldt het nee-tenzij -principe. Dat betekent dat in beginsel alle schadelijke handelingen tegen deze dieren verboden zijn. Er is een zorgverplichting jegens deze dieren. Jegens sommige dieren en in bepaalde gevallen kan een ontheffing worden verleend. Voor gemeenten is het van groot belang goed na te gaan welke consequenties bepaalde bouw-, beheersen onderhoudswerkzaamheden kunnen hebben op het welzijn van dieren die vallen onder de Flora- en Faunawet. Bij bestemmingsplannen, verlenen van kapvergunningen en bouwvergunningen etc. moet hiermee rekening worden gehouden. De Dierenbescherming kan hierin adviseren. 3.5. De schone stad Naast zwerfkattenproblematiek, kennen veel gemeenten ook het probleem van overlast en ergernis in relatie tot hondenpoep. Waar veel mensen en honden in verstedelijkte gebieden samenwonen zullen regels van de gemeenten de vrijheid van dieren inperken ten behoeve van de samenleving van mensen. Voor mensen die dieren houden in de stad leidt dat weer tot irritatie, is dat niet altijd aangenaam, laat staan voor het dier zelf. Een goede balans tussen: gebiedsverboden, aanlijngeboden en uitlaat- en loslaatplaatsen, transparante besteding van belastinggelden voor dieren ten behoeve van die dieren etc. kan in samenspraak met bewoners, Dierenbescherming en gemeenten veel ergernis over en weer voorkomen worden. Duiven kunnen ook overlast bezorgen in stedelijke gebieden, vooral daar waar voedsel in overvloed is uit afval van mensen. Soms levert dit zelf gezondheidsrisico s op. De Dierenbescherming zoekt graag met gemeenten naar diervriendelijke manieren om re-actief en preventief liefst structureel problemen op te lossen. 3.6. Een diervriendelijk buitengebied De gemeente heeft een aantal bevoegdheden waarmee zij dierenwelzijn in landbouw en veeteelt kan beïnvloeden, zonder dat de wetten daarvoor uitdrukkelijk zijn bedoeld. Te denken valt aan wetten op het gebied van ruimtelijke ordening, structuurplannen, bestemmingsplannen, milieuvergunningen, bouwvergunningen en dergelijke. Daarmee kan zij haar visie op dierenwelzijn ondersteunen in zaken als vestiging van pelsdierfokkerijen, intensieve veeteeltbedrijven, commerciële en grootschalige viskwekerijen en houderijen van exotische dieren als struisvogels. 8
Gemeenten moeten een visie ontwikkelen op wenselijkheid van dergelijke bedrijven op het eigen grondgebied. In overwegingen kan de Dierenbescherming vanuit de eigen deskundigheid een bijdrage leveren bij de overweging en alternatieven adviseren. Bevoegdheden op het gebied van de jacht zijn voornamelijk voorbehouden aan Provincie en Rijk. De wet geeft aan wie er mag jagen. Het genot van de jacht ; is voorbehouden aan de grondbezitter. Hij mag de grond ook verhuren aan anderen om daarop te jagen. De jacht is aan regels gebonden, bijvoorbeeld hoe, wanneer en op welke dieren gejaagd mag worden, met welk doel. Deze regels zijn lastig te handhaven. De heeft een meldpunt voor jachtmisstanden. Vaak reageren mensen bang maar ook verontwaardigd over vallen en lokvoederplaatsen die illegaal worden opgezet, die levensgevaarlijk zijn voor mensen en huisdieren, die dodelijk zijn voor wild en slechts enkelen ter wreed en illegaal vermaak dienen. Overigens, de Dierenbescherming bestrijdt de noodzaak van jacht. Gemeenten kunnen jacht binnen de eigen gemeentegrenzen verbieden, maar als men niet zo ver wil gaan, kan men paal en perk stellen aan verhuren van jachtrechten door het aantal dagen waarop gejaagd mag worden te beperken, geen gasten toe te staan, akten van bekwaamheid regelmatig te laten overleggen, niet jagen bij vorst, bijhouden van een deugdelijke administratie en dergelijke. Mocht de gemeente iets dergelijks overwegen, dan adviseert de graag. 9
3.7. Exotische dieren Exotische dieren zijn populair als huisdier. Ze mogen echter niet altijd worden gehouden, ze worden soms ook niet goed verzorgd. In samenwerking met de gemeente kan de Dierenbescherming voorlichting geven aan burgers over de keuze en aanschaf van (exotische) huisdieren. 3.8. Dieren en vermaak Met het verbieden van circussen met dieren is dit thema weer actueel geworden. Bij wet is geregeld wat wel en niet is toegestaan met dieren te doen in het kader van vermaak. Circussen zijn niet verboden. Sommige gemeenten kiezen ervoor via de Algemene Plaatselijke Verordening regels te stellen voor toelaten van circussen. Via de APV en vergunningenstelsel kan de gemeente regelingen treffen in het kader van dierenwelzijn en vermaak bij bijvoorbeeld evenementen. De Dierenbescherming adviseert hierbij graag. De hengelsport is door de rijksoverheid geregeld in de Visserijwet. Gemeenten kunnen alleen invloed uitoefenen via de vergunningverlening voor vissen vanaf eigen oevers en bij evenementen. Het volgende feit kan de overweging waard zijn: onomstotelijk is aangetoond dat vissen pijn en stress kennen. Dat geeft te denken in situaties waarbij de vis met droge handen wordt gepakt (voor de vis lijkt het alsof de huid wordt gestroopt), de vis enkele malen aan de haak in en uit het water wordt gehaald om hem uit te putten (drillen), kleine visjes als levend aas aan de haak worden gedaan voor het vangen van grote vissen, vissen ondeskundig worden gedood, vis wordt bewaard in een leefnet waaruit hij voortdurend probeert te ontsnappen. Ook voor andere dieren als watervogels kan hengelsport nadelige gevolgen hebben doordat lijnen en haken soms blijven rondslingeren. Gemeenten die vergunningverlening voor hengelsport willen heroverwegen, is de Dierenbescherming graag ten dienste. 3.9. Rampenplannen Bij rampen kunnen dieren betrokken zijn. In rampenbeheersplannen van gemeenten moeten ook zaken geregeld zijn als: plaatsen om dieren op te vangen, personen en diensten die ingezet kunnen worden voor het (op)vangen, verzamelen, verzorgen van de dieren, er moet voldoende materiaal aanwezig zijn om dieren te vangen, te vervoeren en verzorgen, er zal een systeem van registratie en identificatie aanwezig moeten zijn, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in dit kader moeten goed zijn geregeld. Niet alle rampenbeheersplannen van gemeenten voorzien hierin. De kan hierin adviseren. 10
3.10. Educatie Ook doet de Dierenbescherming aan voorlichting. Kids for Animals is een werkgroep die vooral gericht is op kinderen. Verder wordt voorlichting gegeven in de vorm van folders, op braderieën, via dierenartsen etc. Graag zouden we aan educatie verder vorm geven i.s.m. milieu educatieve centra, kinderboerderijen, scholen etc. De Dierenbescherming kan een rol spelen bij de controle van kinderboerderijen e.d. De Dierenbescherming organiseert tevens trainingen dieren-ehbo en de gehoorzame huishond. 3.11. Vrijwilligersbeleid De regionale afdelingen van de Dierenbescherming, zoals de Dierenbescherming West-Brabant, worden geheel gerund door vrijwilligers zowel in het bestuur als in de werkgroepen. In het kader van de gedachte iedereen doet mee dus een van de verenigingen die al sinds jaar en dag in uw gemeente zinvolle bezigheden biedt voor mensen die zich maatschappelijk nuttig willen maken. Ook aan de Dierenbescherming gelieerde stichtingen bieden mensen mogelijkheden tot vrijwilligerswerk. 11
Aanbod concreet Wellicht wilt u meer weten over een of enkele activiteiten en diensten van de Dierenbescherming, afdeling West-Brabant? Wellicht krijgt u door het lezen van deze informatie nog andere ideeën? Heeft u behoefte aan advies over bepaalde onderwerpen? Wij staat daar graag voor open. De zoekt de samenwerking. Dierenwelzijn is een thema, integraal verbonden met vele andere in uw gemeente. U wilt hierover met ons van gedachten wisselen? Bel A. Baart, voorzitter dierenbescherming afdeling West-Brabant 06-43873400 Of schrijf: Dierenbescherming, afdeling West-Brabant, A.Baart Postbus 986 4600 AZ Bergen op Zoom 12