Bosbeheer in Maleisië Duurzame aanpak werpt vruchten af Maleisië bestaat uit drie autonome regio s: Peninsular, Sabah en Sarawak. De afgelopen decennia heeft het bosbeheer van het land een sterke ontwikkeling doorgemaakt, met tal van wettelijke bepalingen die een selectief en streng gereglementeerd oogstsysteem bewerkstelligen en tegelijk de diverse bostypes probeert te vrijwaren. Tekst: Dahlan Bin Taha, Bosbouwdienst Van Peninsular Maleisië Maleisië heeft een landoppervlakte van in totaal 32,83 miljoen ha, waarvan 13,16 miljoen ha in Peninsular Maleisië, 12,3 miljoen ha in Sarawak en 7,37 miljoen ha in Sabah. Klimaat Het klimaat is er vochtig tropisch met gemiddelde dagtemperaturen van 32 C en gemiddelde nachttemperaturen van 22 C. De gemiddelde jaarlijkse regenval bedraagt 2540 mm. De relatieve luchtvochtigheid varieert van 70 tot 98 %. Flora en fauna Hieronder enkele kerncijfers die de hoge biodiversiteit illustreren: - 800 soorten varens en zwammen; - 1000 soorten vertebraten (zoogdieren, vogels, slangen en kikkers); - meer dan 10000 soorten invertebraten; - meer dan 20000 insectensoorten; - meer dan 8000 soorten bloeiende platen. Tabel 1. De belangrijkste bostypes (naar oppervlakte in miljoen ha) Regio Natuurlijke bossen Plantagebossen Totale beboste Bebossingspercentage Dry Inland Forest Moerasbossen Mangrovebossen oppervlakte in % Peninsular 5,40 0,30 0,10 0,08 5,88 44,7 Maleisië Sabah 3,83 0,12 0,34 0,11 4,40 59,7 Sarawak 7,92 1,12 0,14 0,06 9,24 75,1 Maleisië 17,15 1,54 0,58 0,25 19,52 59,4
Bospercentage en ander landgebruik Maleisië heeft een gemiddeld bospercentage aan natuurlijke bossen en plantagebossen van 59,4 %. Het gemiddelde bospercentage aan permanent reserved forests (die permanent bestemd zijn als bos) bedraagt 43,8 %. Verder nemen oliepalmplantages 11,80 % van de landoppervlakte in, rubberboomplantages 3,90 %, cacao en kokosnoot 0,58 % en divers landgebruik (zoals huizen, infrastructuur, landbouw, ) 24,32 %. De bostypes (in functie van de hoogteligging) Mangrovebossen en Peat Swamp bossen komen voor in de zone net onder of net boven de zeespiegel. - Lowland Dipterocarp-bossen komen voor tot 300 meter; - Hill Dipterocarp-bossen situeren zich tussen 300 meter en 750 meter; - Upper Hill Dipterocarp bossen tussen 750 meter en 1200 meter; - Montane bossen tussen 1200 meter en 1500 meter; Upper Montane-bossen komen voor boven 1500 meter. o Peat Swamp o Lowland Dipterocarp o Hill Diptercarp o Upper Hill Dipterocarp o Montane o Upper Montane Nationale bospolitiek Volgens artikel 74(2) van de Maleisische grondwet valt bosbouw onder de jurisdictie van de respectieve deelstaten. De National Forestry Council (NFC) fungeert als forum van de federale en deelstaatoverheden om gemeenschappelijke problemen en onderwerpen die betrekking hebben op bospolitiek, administratie en beheer te bediscussiëren en op te lossen en om de samenwerking te bevorderen tussen de federale en deelstaatoverheden. De National Forestry Policy van 1978 werd herzien in 1992 om de aspecten behoud van biologische diversiteit en duurzaam gebruik van genetische bosrijkdom te integreren. Sinds het begin van de jaren 90 hebben de deelstaten in dat verband verschillende bosbouwordonnanties geformuleerd en laten naleven.
Boswetgevingen van de deelstaten Op de Permanent Reserved Forests (PRF) is de volgende boswetgeving van toepassing Peninsular Maleisië - National Forestry Act (1984, geamendeerd in 1993): met een classificatie van de PRF in functionele gebruiksklassen, zoals bossen voor de productie met duurzame oogst, voor bodembescherming, voor bodemverbetering, voor controle van overstromingen, voor wateropslag, voor de bescherming van fauna en flora, voor reservaten met oorspronkelijke vegetatie, voor recreatie, voor educatie, voor onderzoek en voor nationale doeleinden; met toevoeging van de klasse State Park Forest in de staten Perlis en Kelantan; met de verschillende mogelijke inbreuken op de boswetgeving en hun bestraffing met boetes en gevangenisstraffen; en met maatregelen om de bossen te beschermen tegen illegale kap, bosvernietiging en houtdiefstal. - Wood-based Industries Act (1984) - Water Enactment (1935) - Land Conservation Act (1960) - Environmental Quality Act (1974) - Protection of Wildlife Act (1972) - National Parks Act (1980) Sabah - Forest Enactment (1968, geamendeerd in 1992) - Parks Enactment (1984) - Cultural Heritage Conservation Enactment (1997) - Wildlife Conservation Enactment (1997) - Water Resources Enactment (1998) - Conservation of Environment Enactment (1996) - Biodiversity Enactment (2000) Sarawak - Forest Ordinance (1954, geamendeerd in 1999) - National Parks and Nature Reserve Ordinance (1957, geamendeerd in 1998) - Wildlife Protection Ordinance (1958, geamendeerd in 1998) - Biodiversity Centre Ordinance (1997) - Natural Resource Environment Ordinance (1994)
Bosbeheer Dry Inland Forest Er wordt selectief geoogst op basis van: - een stamdiameter op borsthoogte van minstens 45 cm voor Diptercarpaceae; - een stamdiameter op borsthoogte van minstens 50 cm voor niet-dipterocarpaceae; - een oogstcyclus van 30 jaar. Peat Swamp Forest Er wordt selectief geoogst op basis van: - een stamdiameter op borsthoogte van minstens 40 cm voor Gonystylus bancanus; - een stamdiameter op borsthoogte van minstens 45 cm voor de andere soorten; - een oogstcyclus variërend van 45 tot 55 jaar. Mangrovebossen De oogstcyclus varieert van 20 tot 30 jaar en is gebaseerd op kaalslag. In Sabah en Sarawak vindt momenteel geen commerciële oogst plaats. Reduced Impact Logging Dat houdt in dat na afbakening van het te exploiteren boscompartiment een Pre-felling Forest Inventory plaatsvindt. Hierbij wordt de bestandsstructuur nagegaan aan de hand van de inventarisatie van 10 % van het compartiment. Vervolgens worden de te oogsten bomen (maximum 85 m³/ha) gemarkeerd en wordt de velrichting aangegeven (zie foto). Tevens worden vier moederbomen en een aantal bomen voor bescherming per ha gemarkeerd en behouden (zie foto). Na het vellen en verwijderen van de ertoe gemarkeerde bomen vindt een Post-felling Forest Inventory in 10 % van het compartiment plaats, om zo het regeneratiepotentieel, de samenstelling, de afmetingen en de verdeling te bepalen. Desgevallend dient deze inventaris om te bepalen welke bosbouwbehandelingen nodig zijn. Natuurbescherming Maleisië telt 5,04 miljoen ha aan bossen die volledig beschermd zijn bij wet voor het behoud van biologische diversiteit, goed voor 25,9 % van zijn totale bosoppervlakte, of 15,3 % van zijn landoppervlakte. Daarvan valt 1,83 miljoen ha onder nationale parken, dieren- en vogelreservaten. 3,01 miljoen ha valt onder beschermd bos in de Permanent Reserve Forests. Jaarlijks toegelaten oogstvolume Op basis van een oogstcyclus van 30 jaar, in combinatie met aan de lokale omstandigheden aangepaste oogstlimieten waarbij een voldoende aantal vermarktbare soorten door natuurlijke groei kunnen evolueren naar commerciële afmetingen, bedraagt het door de NFC goedgekeurde jaarlijks toegelaten oogstvolume 14,9 miljoen m³ (2006-2010).
Dat vertegenwoordigt een jaarlijks exploiteerbare oppervlakte van 266.940 ha, waarvan 36.940 ha in Peninsular Maleisië, 60.000 ha in Sabah en 170.000 in Sarawak. Hierbij wordt uitgegaan van een volumegroei van de bomen in de bergwouden van Maleisië met een diameter op borsthoogte van meer dan 30 cm, a ratio van 0,8 à 1 cm diameter per jaar, en 2,0 à 2,5 m³/ha/jaar, waarbij minstens 45 85 m³/ha netto exploiteerbare groei wordt gerealiseerd, terwijl de schade aan het kroonoppervlak beperkt blijft tot maximum 30 %. Houttracering De te vellen bomen boven een voorgeschreven minimumdiameter worden uitgekozen door gebruik te maken van de Pre-Felling Inventory (zie hoger), vervolgens gemarkeerd, zodat controle mogelijk is. De stammen gaan door een controlestation, waar wordt nagegaan of ze hun originele merkteken en etiket dragen die de informatie bevatten over de houtsoort, boomnummer en diameter. Het controlestation geeft vervolgens steeds een Removal pass uit, die de bestemming, eigendomsrecht, volume, soorten, datum, enz. aangeeft. Tijdens het transport naar de zagerij/eigenaar moet de chauffeur steeds de Removal Pass bij zich hebben. Bij de zagerij/eigenaar worden de stammen ingeschreven in het mill log book. Besluit Maleisië is zich ten volle bewust van de nood aan effectief bosbeheer en bosbescherming, om zo een duurzame houtbevoorrading te verzekeren, om ecologische evenwichten te behouden, om reservatiegebieden voor fauna en flora te creëren en om te fungeren als een onschatbare bron van genetische rijkdom. De leefbaarheid op lange termijn van duurzaam bosbeheer in Maleisië zal balanceren op de noden van economie, milieu en ecologie.