TCVT JaarverslaG 2011 Veilig Vakmanschap op hoger niveau
inhoud JaarverslaG 2011 Voorwoord 3 door Volkert Overbeeke, voorzitter 1 Algemeen 5 2 Rol van TCVT 7 3 Organisatie TCVT 9 4 Activiteiten Werkkamers in 2011 11 5 Financiën 15 Bijzonderheden in 2011 17 n Schema keurmeester hijs- en hefgereedschap n Onderzoeksrapport Arbeidsinspectie Uit het zicht! n Voortgang uitwerking aanbevelingen TCVT n.a.v. rapport Onderzoeksraad (ongeval torenkraan) n De buitenlandse machinist Bijlagen 21 n Samenstelling bestuur n Samenstelling Centraal College van Deskundigen n Samenstelling Werkkamers n Samenstelling Commissies Afkortingen 25 Colofon 27 inhoud
VOOrwOOrd Veilig Vakmanschap op hoger niveau Ook in 2011 heeft TCVT zich wederom ingespannen voor het verhogen van de veiligheid en het vakmanschap bij het verticaal transport. Naast het certificeren van het materieel stond dit jaar vooral de kwaliteit van de certificering van kraanmachinisten centraal. In 2011 verscheen het onderzoek van de Arbeidsinspectie (per 01-01-2012 inspectie SZW) naar de kwaliteit van de certificering van kraanmachinisten. De conclusies in het eindrapport van de Arbeidsinspectie blijken overeen te komen met die van het TCVT-onderzoek in 2009: samen met de certificerende instellingen moeten we ervoor zorgen dat de kwaliteit van de persoonscertificering verbetert. De examinering speelt hierin een belangrijke rol. TCVT onderschrijft de conclusies van het rapport en zal uiteraard binnen haar mogelijkheden aan verbeteringen werken. Om de nodige aandacht te verkrijgen binnen de branche is het onderzoek uitgebreid aan de orde geweest tijdens het TCVT-symposium op 21 september 2011 in Harderwijk. Zo'n 100 bezoekers zijn geïnformeerd over het onderzoek van de Arbeidsinspectie. Doel van het symposium was de persoonscertificering TCVT positief kritisch tegen het licht te houden en suggesties ter verbetering te doen. Eén van die verbeteringen is reeds in 2011 gerealiseerd: de functiescheiding tussen opleiders en examinatoren. Het benadrukt dat examineren een apart vak is dat een separate benadering verdient. voorwoord Het rapport van de Arbeidsinspectie heeft heel wat stof doen opwaaien en een negatief beeld opgeroepen over de kwaliteit van de Nederlandse kraanmachinist en de wijze waarop de examinering van de aspirant kraanmachinist plaatsvindt. Zonder iets te kort te doen aan het onderzoek en de conclusies heb ik toch de sterke behoefte het geschetste beeld te nuanceren. Op dit moment zijn er ruim 11.000 personen met een geldig TCVT certificaat die dagelijks op een verantwoorde en veilige wijze hun werk uitvoeren. Mensen met hart voor hun vak die zich bewust zijn van de risico s van hun werk. Maar natuurlijk zijn er daaronder die nog het nodige te leren hebben en enkelen die het allemaal wat minder nauw nemen. Daarnaast zijn er circa 60 examinatoren die per jaar ca. 400 examens afnemen. Ook zij voeren hun taak serieus uit en er is en wordt hard gewerkt om strakker volgens uniforme richtlijnen te examineren. TCVT en daarmee de branche staat voor veiligheid in het verticaal transport. Daar zullen wij en vooral de certificerings- en keuringsinstellingen aan moeten werken. Werkgevers en opdrachtgevers moeten de zekerheid hebben dat een aspirant machinist die een TCVT certificaat haalt weet waar hij mee bezig is, veilig kan werken en ook weet dat hij nog meer te leren heeft. Een ander opvallend onderwerp dat onze aandacht vroeg in 2011 was de situatie rond de buitenlandse machinist. Tot nu toe mag een buitenlandse machinist op basis van de compensatieregeling maximaal 6 maanden op een project werken zonder dat hij aan dezelfde eisen hoeft te voldoen als een Nederlandse machinist. Een doorn in het oog van bijna iedereen in de verticaal transportbranche. Daar gaat nu verandering in komen, de compensatieregeling gaat vervallen en er komen nieuwe regels, waarmee de eisen voor Nederlandse en buitenlandse machinisten gelijk zullen zijn. 3
Met het afronden van de nieuwe hoofdschema s WDA&T en WSCS in 2011 is de belangrijke stap gezet naar de totstandkoming van het nieuwe stelsel van SZWcertificaten in 2012. Er kan nu eindelijk gewerkt gaan worden met een betere en up-to-date regelgeving. Als gevolg van het onderzoek naar het ongeval met de torenkraan in Rotterdam gaat de TU Delft een onderzoek doen naar elektronica in kranen. Centrale vraag is hoe de controle op de werking van elektronica en de daarop gebaseerde veiligheid kan worden verbeterd en hoe dit in de keuringsschema s kan worden verwerkt. De TU Delft maakt een risicoanalyse voor 3 soorten kranen: mobiele kraan, mobiele torenkraan en torenkraan, onderverdeeld naar de hydrauliek, de elektronica en het mechanische gedeelte. Ook uit het genoemde onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt weer dat, ondanks het feit dat zaken goed geregeld zijn, toch vaak dingen mis gaan door het gedrag en de gewoonten van de mens. Het is een uitdaging voor onze branche om hierin vooral de eigen verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers meer inhoud te geven. Misschien dat dan ook de regelgeving in de vorm van de schema s kan vereenvoudigen. Waarbij we er wel voor moeten zorgen dat de veiligheid in de verticaal transportbranche verbetert en er niet door de huidige druk op de prijzen juist van de veiligheid een minder belangrijk punt gemaakt wordt. Uiteindelijk streven wij naar veilig vakmanschap op hoog niveau! Volkert Overbeeke, voorzitter TCVT 4
HOOfdstuk 1 ALGEMEEN Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) schrijft op basis van de Arbeidsomstandighedenwet en de Warenwet globaal voor, aan welke eisen mensen en machines in het verticaal transport moeten voldoen. De sector moet hier zelf invulling aan geven. De Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TVCT) is een initiatief van alle organisaties die betrokken zijn bij het verticaal transport en is als zodanig door het ministerie van SZW aangewezen als beheersstichting. Vanaf 2006 is in een convenant tussen het ministerie en TCVT de positie van TCVT formeel vastgelegd. TCVT leidt certificatie in het verticaal transport in goede banen. Dit betekent dat TCVT voor mensen, materieel en materiaal certificatieschema s opstelt en beheert. De eisen voor veiligheid staan omschreven in TCVT- certificatieschema s. TCVT streeft naar een vergroting van de veiligheid bij hijswerkzaamheden en alles wat daarmee samenhangt. Ook in 2011 heeft TCVT niet stil gezeten. In dit jaarverslag zijn hoogtepunten en bijzonderheden vermeld, naast een aantal reguliere taken. Om alle activiteiten van TCVT in de goede context te kunnen plaatsen begint dit jaarverslag met een korte beschrijving van de rol van TCVT in de hijswereld. Voor de leesbaarheid is verder gekozen voor het uitlichten van een aantal bijzondere onderwerpen. Waar nodig verwijst het jaarverslag naar de website www.tcvt.nl. Wijzigingen in het bestuur Per 7 december 2011 zijn de heren Bennink, Dijkman, Van Duren, Noordhoek, Oomen en Versluis om verschillende redenen uit het bestuur TCVT terug getreden. Het bestuur bestaat per 1 januari 2012 uit de heren: Overbeeke, Crombeen, Free, Kroes, Van Noort en Van der Steen. Er zijn vacatures voor de vertegenwoordiging vanuit Deltalinqs en Bouwend Nederland. ALGEMEEN 5
HOOfdstuk 2 ROL VAN TCVT Voor de machinist Machinisten die in Nederland hijswerkzaamheden op een bouwplaats uitvoeren met een bedrijfslast-moment van 10tm of meer, moeten in het bezit zijn van een TCVT- persoonscertificaat voor de machine die zij bedienen. Het bezit van het TCVT-certificaat borgt dat alleen machinisten, die over de vereiste bekwaamheden beschikken, hijswerkzaamheden mogen uitvoeren. Er zijn certificaten voor diverse soorten kranen en machines. Daarnaast bestaat er nog een TCVT-certificaat voor de hijsbegeleider en de keurmeester hijs- en hefgereedschap. TCVT houdt zich niet bezig met de opleidingen. TCVT bepaalt wel de eisen voor de persoonscertificatie en de inhoud van de examens. Op basis van de eind- en toetstermen in de schema's kan elke opleider een cursus aanbieden. Examinering loopt via exameninstellingen die onder toezicht staan van de certificatie-instelling (CI). TCVT heeft voor de examens contracten met de certificatie-instellingen afgesloten. De CI s delegeren de examinering naar exameninstellingen; zij moeten de examens van TCVT afnemen en regelmatig met TCVT in contact treden over het niveau van de examens. TCVT-persoonscertificaten zijn maximaal vijf jaar geldig. Bij een gewenste verlenging kan de certificatie-instelling (DNV of TüV Rheinland) een nieuw certificaat verstrekken. Voorwaarde is dat in de periode van vijf jaar voldoende praktijkervaring is opgebouwd en dat de verplichte bijscholing is gevolgd. Ervaring en bijscholing blijken uit het praktijkregistratie (TCPR) boekje van de certificaathouder. Alleen opleiders die door TCVT erkend zijn mogen de tussentijdse verplichte bijscholing verzorgen. Meer informatie over de (erkende) opleiders en exameninstellingen staat op de website van de TCVT. Voor machine-eigenaren Railinfra-machines (W5-01) moeten elk jaar een keuring ondergaan door een externe, onafhankelijke keuringsinstantie. Voor Hijs- en hefwerktuigen (W8-01) is het certificaat 6 maanden geldig. De overige kranen/machines kennen een keuringstermijn van 24 maanden. Op basis van deze zogenaamde TCVT-keuring ontvangt de kraaneigenaar een goedkeuringsverklaring. Alleen machines met een geldige goedkeuringsverklaring mogen worden ingezet voor hijswerkzaamheden. ROL VAN TCVT Keuringen Een certificerende instelling keurt op basis van de certificatieschema's TCVT. Na goedkeuring volgt de afgifte van een certificaat van goedkeuring en een TCVT-sticker. In het schema staan de eisen geformuleerd waaraan de CI en de keurmeester moeten voldoen en welke onderdelen van een kraan voor de keuring in aanmerking komen. 7
Voor het opstellen van de certificatieschema s zijn de werkkamers van de desbetreffende deelmarkt verantwoordelijk. In het kader van de keuring van machines zijn er werkkamers voor: WK 1 Hijs- en hefgereedschappen WK 2 Offshore kranen WK 3 Hijskranen, Werkbakken WK 5 Railinfra machines WK 6 Funderingsmachines WK 8 Hijs- en hefwerktuigen De schema s voor Hijskranen en Hijs- en Hefwerktuigen zijn wettelijk verplicht. De uitvoering van de keuring staat sinds 1 januari 2010 onder toezicht van de Arbeidsinspectie. De overige schema s zijn niet gebaseerd op een directe wettelijke verplichting, maar worden in de deelmarkt bijvoorbeeld voorgeschreven door opdrachtgevers, via erkenningsregelingen, of in contracten. Certificerende instellingen (CI s) CI s mogen alleen certificaten afgeven als zij beschikken over een geldige aanwijzing van de minister van SZW. Om voor aanwijzing in aanmerking te komen, moet de (kandidaat) CI aan een aantal eisen voldoen. Een CI krijgt een aanwijzing voor bepaalde tijd, in de regel voor vier jaar. 8
hoofdstuk 3 ORGANISATIE TCVT BESTUUR CENTRAAL COLLEGE van DESKUNDIGEN WK 1 WK 2 WK 3 WK 4 WK 5 WK 6 WK 8 ExCie CKI CKI ExCie CKI Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor alle bestuurlijke en organisatorische zaken en voor de externe vertegenwoordiging van TCVT. Het bestuur bekrachtigt de door het CCvD vastgestelde certificatieschema s. Centraal College van Deskundigen (CCvD) Het Centraal College van Deskundigen is verantwoordelijk voor de inhoudelijke realisering en goedkeuring van alle certificatieschema s. Het CCvD geeft een bindend advies aan het bestuur, dat beoordeelt of het advies voldoet aan de voorwaarden van evenwichtige vertegenwoordiging bij de totstandkoming en van voldoende draagvlak in de sector. In het CCvD is de gehele sector vertegenwoordigd. Werkkamers Het CCvD doet het werk niet alleen. Daarvoor is het verticaal transport te divers. Hijskranen worden op verschillende terreinen ingezet: in de bouw, offshore, op het spoor en in het havenbedrijf. Ook zijn de eisen voor (het keuren van) machines natuurlijk volledig anders dan bijvoorbeeld de eisen waaraan machinisten moeten voldoen. Daarom heeft het CCvD Werkkamers ingesteld, elk met een eigen specialisme om de certificatieschema s vorm te geven: ORGANISATIE TCVT WK 1 Hijs- en hefgereedschappen WK 2 Offshore kranen WK 3 Hijskranen, Werkbakken en Machinistenliften WK 4 Vakbekwaamheid WK 5 Railinfra machines WK 6 Funderingsmachines WK 8 Hijs- en hefwerktuigen (Werkkamer 7 is in 2010 opgeheven) 9
HOOfdstuk 4 ACTIVITEITEN WERKKAMERS Werkkamer 1 Hijs- en hefgereedschappen Voorzitter Patrick Mos De werkkamer heeft in 2011 drie keer vergaderd. Hoofdtaak Het doel is dat de periodieke keuringen van hijs- en hefgereedschap worden uitgevoerd volgens een vastgestelde methodiek en door een gekwalificeerde keurmeester. In 2011 is het nieuwe schema Keurmeester Hijs- en Hefgereedschap gepubliceerd. In april 2011 zijn de eerste keurmeesters geslaagd en dus gecertificeerd. Elders in dit jaarverslag leest u meer over de keurmeesters. Werkkamer 2 Offshore kranen Voorzitter Niels van Leeuwen De werkkamer heeft in 2011 twee keer vergaderd. In het verslagjaar is, als opvolger van Jan Buys, Niels van Leeuwen benoemd tot nieuwe voorzitter. Hoofdtaak Handhaven van de kwaliteit van het onderhoud van kranen op platforminstallaties. ACTIVITEITEN WERKKAMERS In het verslagjaar is regulier onderhoud gepleegd aan schema W2-01 (Keuring offshore kranen). Een belangrijke wijziging is de verplichting om per 1 januari 2012 gegalvaniseerde kabels te gebruiken. Daarnaast moeten nu eventuele tekortkomingen binnen 3 maanden na de periodieke keuring zijn verholpen. Werkkamer 3 Hijskranen Voorzitter Joop Smits De werkkamer heeft in 2011 drie keer vergaderd. Hoofdtaak Verzorgen van de keuring van hijskranen en het maken van de certificatieschema s hiervoor. Eind 2011 is het schema werkbak W3-07 herzien. De keuringseisen zijn aangepast aan de huidige tijd. Als gevolg van rapport Onderzoeksraad voor Veiligheid 2010 (ongeval torenkraan) is in 2011 een commissie gestart die onderzoekt hoe de controle op de werking van elektronica kan worden verbeterd en hoe dit in keuringsschema s kan worden verwerkt. 11
Werkkamer 4 Vakbekwaamheid Voorzitter Rob van den Oudenalder De werkkamer heeft in 2011 vier keer vergaderd. In het verslagjaar is, als opvolger van Jan Arensman, Rob van den Oudenalder benoemd tot nieuwe voorzitter. Hoofdtaak Zorgen voor de vakbekwaamheid van zowel de binnenlandse als de buitenlandse machinisten. Vakbekwaamheid en goede communicatie zijn essentieel voor de veiligheid van de machinist en zijn omgeving. Voor Werkkamer 4 stond 2011 vooral in het teken van het rapport van de Arbeidsinspectie over het examineren. Elders in dit jaarverslag is meer te lezen over dit onderzoek en de reactie van de TCVT. Naar aanleiding van het onderzoek heeft de TCVT in september een symposium georganiseerd. Verder is een commissie optimaliseren examinering gevormd die het CCvD adviseert hoe de examinering er in de toekomst uit zou moeten zien. Het onderzoek heeft ertoe geleid dat V-tas geen exameninstelling meer is. De werkzaamheden van V-tas als exameninstelling zijn per 1 januari 2011 overgenomen door Certi-Flex. Bijscholing machinisten Machinisten die een certificaat hebben dat is afgegeven na 1 juli 2008 (mobiele Kraan: na 1 maart 2008) moeten, om in aanmerking te komen voor automatische hercertificatie, de tussentijdse bijscholing volgen en voldoende praktijkuren draaien. Gebeurt dit niet of onvoldoende dan moeten deze machinisten opnieuw examen doen. Voor machinisten met een certificaat dat is afgegeven voor 1 juli 2008 (resp. 1 maart 2008 voor mobiele kraan) geldt de verplichte bijscholing nog niet, maar het mag natuurlijk wel. Als een kandidaat tussentijds met goed gevolg examen doet voor een TCVT persoonscertificaat W4, dan vervalt de eis voor de bijscholing. Er is dan immers getoetst op de eindtermen TCVT W4. Examinatoren dag 2011 De examinatoren dag 2011 is goed verlopen. Ruim 40 examinatoren waren op 16 april in Zeist bijeen voor een inhoudelijk sterke dag. Op basis van diverse casussen werd er volop gediscussieerd over de juiste wijze van examineren. Door alle exameninstellingen bij de organisatie te betrekken kwam een breed palet aan onderwerpen aan de orde. De resultaten van de dag zijn direct bruikbaar in de praktijk. Aanpassing documenten Bijscholing, Examinering en TSJ 23 Het Protocol Bijscholing, het examinatorenprotocol, de examinatoreninstructie en de TSJ 23 zijn allen aangepast. De laatste versies van de documenten staan op de website van TCVT. 12
Werkkamer 5 Railinfra machines Voorzitter Martijn Blokker De werkkamer heeft in 2011 twee keer vergaderd. Hoofdtaak De keuring van railinfra-machines. Deze machines vallen onder de Machinerichtlijn. De grotere machines kunnen naast hun inzet als machine ook ingezet worden als spoorvoertuig. Het schema W5-01, keuring van railinfra-machines, is grondig herzien. Het schema was verouderd als gevolg van nieuwe internationale normen. Het naleven van het keuringsschema is een eis van de spoorbeheerder ProRail om aan het spoor te mogen werken. ProRail was dan ook nauw betrokken bij de totstandkoming van de herziening. Het schema is 1 juli 2011 in werking getreden. Werkkamer 6 Funderingsmachines Voorzitter Jaap Ouwendijk/Ruud van t Hek In 2011 hebben zes vergaderingen van de Technische Commissie Funderingsmachines NVAF, tevens Werkkamer 6 TCVT plaatsgevonden. De werkkamer bestaat uit fabrikanten/leveranciers, aannemers/gebruikers, opdrachtgevers en keuringsinstanties. De taken zijn omschreven in een reglement. Hoofdtaak Zorgen dat de keuringsplicht funderingsmachines behouden blijft. Deze keuring bestaat sinds 1985. Op 1 juli 2011 is het voorzitterschap overgedragen aan Ruud van t Hek. ACTIVITEITEN WERKKAMERS In 2011 heeft een update plaatsgevonden van de checklist schema s. Daarnaast is gewerkt aan de Ontwikkeling van nieuwe keuringsschema s voor opstellingskeuringen (schema s van kracht in november 2011). Werkkamer 7 Hoogwerkers Deze werkkamer is opgeheven in 2010. TCVT is gestopt met het onderhoud van dit vrijwillige schema wegens onvoldoende belangstelling uit de markt. Werkkamer 8 Hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer Voorzitter Jeffrey Hoffmann De werkkamer heeft in 2011 drie keer vergaderd. De samenstelling van de werkkamer is gewijzigd. De heer John Blok (VSB) heeft de heer Ko Uytewaal (VSB) opgevolgd. Hoofdtaak Het opstellen van certificatieschema s voor hijs en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer. 13
Begin 2011 is de werkkamer bijeengekomen voor afronding van het certificatieschema keuring Hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer (W8-01). Aanleiding was een aantal opmerkingen vanuit het CCvD eind 2010. Het CCvD heeft de werkkamer opdracht gegeven meer aandacht te schenken aan de onderwerpen fundatie, tussentijdse ophogingen en elektronica. De werkkamer heeft deze punten besproken en een aantal eisen is aangescherpt. Daarnaast is commentaar gegeven vanuit brancheorganisatie BMWT op de eis in artikel 1908. Deze eis betreft de vraag: wel of geen personendetectie onder het platform. In de werkkamer is het onderwerp uitgebreid besproken, maar dit heeft niet tot overeenstemming geleid. Daarom is aan het CCvD gevraagd over artikel 1908 een definitief besluit te nemen. In november 2011 heeft het CCvD besloten de insteek van het ministerie van SZW te volgen en heeft werkkamer 8 verzocht om deze extra en bovenwettelijke eis uit het schema te verwijderen. 14
HOOfdstuk 5 FinanCiËn TCVT verstrekt certificaten aan CI s tegen vergoeding. Daarnaast ontvangt TCVT incidenteel subsidies voor haar activiteiten. Deze inkomstenbronnen genereren geen vaste geldstroom en zijn sterk aan schommelingen onderhevig. Er worden zo n 2500 persoonscertificaten per jaar verstrekt. Deze certificaten zijn vijf jaar geldig. Na deze vijf jaar worden de meeste persoonscertificaten verlengd (hercertificatie). Voor machinekeuringen geldt het wettelijke regiem 2-2-2 (verplichte keuring eens per twee jaar). Daarnaast laten veel bedrijven hun machines jaarlijks keuren en/of opstellingskeuringen uitvoeren. Daar komen de vrijwillige keuringen dan nog bij. Hierdoor wordt een reële inschatting van de jaarlijks te verstrekken certificaten, en daarmee de inkomsten voor TCVT, lastig. Globaal gaat TCVT er vanuit dat er per vijf jaar circa 12.500 persoonscertificaten worden verstrekt. In diezelfde periode worden circa 15.000 goedkeuringscertificaten afgeleverd. n De inkomsten uit de toeslagen in 2011 bedroegen 144.243,-- n Geen inkomsten uit projectsubsidies n De totale uitgaven in 2011 inclusief projecten bedroegen 116.431,-- n Het positieve saldo in 2011 bedraagt 27.812,-- en wordt toegevoegd aan de egalisatiereserve. Per 31 december 2011 bedraagt de egalisatiereserve 229.715,--. Het bestuur heeft besloten de kosten voor goedkeurings- en persoonscertificaten per 1 januari 2012 met 10% te verlagen. FinanCiËn 15
BijzOnderheden in 2011 SChema keurmeester hijs- en hefgereedschap Er is jarenlang hard gewerkt aan de schema s W1-01 (keuring van hijs- en hefgereedschap) en W1-02 (keurmeester hijs- en hefgereedschap). Daarbij is rekening is gehouden met uiteenlopende belangen van de betrokken instanties. De schema s geven invulling aan artikel 7.20, lid 6 van het Arbobesluit, dat luidt: Hijs- en hefgereedschap wordt ten minste eenmaal per jaar door een deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling op zijn goede staat onderzocht waarbij het zo nodig wordt beproefd. Deze persoon of instelling beschikt over de daarvoor benodigde uitrusting. De TCVT-keurmeester voert keuringen uit volgens een vastgestelde methodiek en frequentie. Alleen een keurmeester met TCVT-certificaat kan de keuringen conform W1-01 binnen de TCVT-systematiek uitvoeren. De keurmeester kan een werknemer van het eigen bedrijf zijn. In 2011 is het nieuwe schema Keurmeester Hijs- en Hefgereedschap gepubliceerd. In april 2011 zijn de eerste keurmeesters geslaagd en dus gecertificeerd. Op basis van de eerste ervaringen met het schema zijn enkele kleine wijzigingen noodzakelijk gebleken. Het complete nieuwe schema is te lezen op de website van TCVT. OnderzOeksrapport Arbeidsinspectie Uit het zicht! Aanleiding Voor het bedienen van hijskranen zijn in wet- en regelgeving eisen gesteld aan de vakbekwaamheid. Het verplichte persoonscertificaat voor kraanmachinisten borgt de veiligheid van het werken met en rondom hijskranen. Het certificaat verzekert de aanwezigheid van voldoende kennis en kunde, blijkend uit het met succes afleggen van een theorie- en een praktijkexamen. De minister van SZW wijst de certificerende instellingen aan die het certificaat mogen afgeven. BijzOnderheden Toch gebeuren er regelmatig ongevallen met hijskranen. Ongevallen waarbij het slachtoffer aan de gevolgen overlijdt, blijvend letsel oploopt of in een ziekenhuis moet worden opgenomen. In 2007 zijn 136 meldingsplichtige ongevallen met hijs- en hefwerktuigen daadwerkelijk gemeld. Acht daarvan betroffen dodelijke ongevallen (waarvan zes met hijswerktuigen). De slachtoffers zijn vrijwel allemaal personen die de last aanhaken of rond de kraan werkzaam zijn. Het onderzoeksrapport meldt ook dat TCVT de indruk heeft dat veel ongevallen niet gemeld worden, terwijl dat wel zou moeten. Er is geen registratie van ongevallen die geen verplichte melding aan de inspectie kennen. Daarnaast heeft de inspectie signalen ontvangen dat de kwaliteit van de examinering te wensen overlaat. De inspectie heeft nog niet eerder een onderzoek ingesteld naar de kwaliteit van de certificering van kraanmachinisten, terwijl dit wel een belangrijke factor is bij het veilig werken op en rond een hijskraan. 17
Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in de kwaliteit van de examinering bij de persoonscertificering van kraanmachinisten en de minister van SZW hierover te informeren. Conclusies en oordeel van het onderzoek De conclusie van het onderzoek is dat over het algemeen aan de formele eisen is voldaan. De afspraken en voorwaarden zijn voor alle organisaties vastgelegd in de voorgeschreven overeenkomsten. De exameninstellingen hebben gecertificeerde kwaliteitssystemen die voldoen aan NEN-ISO 9001. Desondanks zijn naar het oordeel van de inspectie verbeteringen noodzakelijk voor de wijze waarop in de praktijk uitvoering wordt gegeven aan het systeem van persoonscertificatie, De inspectie is van oordeel: n dat de CI s niet het voorgeschreven aantal bijwoningen hebben gedaan en dat de kwaliteit van de bijwoningen en verslaglegging daarvan onvoldoende is. n dat bij de toets door de CI s van de voordracht van aspirant-examinatoren op enigerlei wijze deskundigheid betrokken moet worden en de in het Examenprotocol gestelde eisen gehanteerd moeten worden. n dat er bij de CI s te weinig aandacht is voor de bijscholing van het examenpersoneel en het niveau daarvan, met name van de examinatoren. n dat de onafhankelijkheid van de examinator te weinig aandacht heeft. n dat het gebruikmaken van een beoordelaar van de exameninstelling een vorm van uitbesteding is, die niet is toegestaan. n dat de beslissing tot afgifte van een certificaat in alle gevallen door een daartoe gekwalificeerde medewerker verricht moet worden, waarbij het volledige dossier beschikbaar moet zijn. In het dossier moet zichtbaar zijn wie de beslissing heeft genomen. n dat, gezien de bestaande interpretatieverschillen, de overlegstructuur tussen de CI s onvoldoende is. Reactie TCVT TCVT onderschrijft de conclusies van het rapport en zal binnen de mogelijkheden van haar rol en bevoegdheden, zaken aanpassen en verbeteren. TCVT geeft aan dat in de nieuw vast te stellen schema s expliciete quota zijn opgelegd voor het aantal bijwoningen. TCVT zal ook de eisen met betrekking tot de inhoudelijke kennis van het personeel van de CI s voor de bijwoning, de toets en beoordeling van bewijsstukken en de beslissing tot afgifte van het certificaat aanscherpen. Ook zal TCVT de eisen die aan de examinatoren worden gesteld tegen het licht houden. Ten slotte zal TCVT met het oog op de gewenste uniformiteit, het overleg tussen de CI s intensiveren. De inspectie stelt de positieve en constructieve houding van de CI s en van TCVT op prijs, en heeft de verwachting dat dit onderzoek zal leiden tot een betere uitvoering van de certificatie van kraanmachinisten. Het vervolg Naar aanleiding van het rapport van de Arbeidsinspectie heeft TCVT op 21 september 2011 in Harderwijk een symposium over persoonscertificatie georganiseerd. 18
Zo'n 100 bezoekers werden geïnformeerd over het onderzoek van de Arbeidsinspectie. Doel van het symposium was de persoonscertificering TCVT positief kritisch tegen het licht te houden en suggesties ter verbetering te doen. De volgende vragen stonden centraal: n Hoe borg je de kwaliteit van het certificaat? n Wat is de (schijn)zekerheid van kwaliteit? n Hoe borg je dat de klant/markt zekerheid heeft t.a.v. het certificaat? Voordat er uitgebreid ruimte was voor discussie is het rapport door de Arbeidsinspectie nader toegelicht. Vervolgens hebben vertegenwoordigers uit het werkveld hun zienswijze kenbaar gemaakt. Het symposium heeft zeker bijgedragen aan het verbeteren van het proces rondom de persoonscertificatie. Voor TCVT was het onderzoek aanleiding voor het instellen van een speciale commissie. Deze commissie optimalisering examinering heeft eind 2011 een advies opgesteld voor het CCvD over de wijze waarop de examinering er in de toekomst uit zou moeten zien. Belangrijke onderwerpen zijn in dit kader het digitaal examineren en het houden van meer toezicht op de examens. Behandeling van het advies in het CCvD vindt plaats in mei 2012. VOOrtGanG uitwerking aanbevelingen TCVT n.a.v. rapport OnderzOeksraad (OnGeval torenkraan) TCVT heeft begin januari 2011 een gesprek gehad met het ministerie van SZW over de aanbevelingen van TCVT inzake het ongeval met een torenkraan. TCVT heeft nogmaals aan SZW uitgelegd hoe zij een uitbreiding/aanpassing van het schema W3-11 voor zich ziet: n naast de verplichte periodieke keuring ook een verplichte opstellingskeuring; n verplichte controle op de aanwezigheid van een fundatieberekening; n controle op de elektronica van de machine bij de keuring. Ministerie en TCVT hebben afgesproken om een eventueel gesprek met de Onderzoeksraad gezamenlijk te voeren. BijzOnderheden Vervolgens heeft TCVT aan de TU Delft gevraagd om deel te nemen in een commissie die moet bekijken hoe de controle op de werking van elektronica kan worden verbeterd en hoe dit in de keuringsschema s kan worden verwerkt. De commissie bestaat uit de heren Frank van Helvoort, Leon Heijdra, Bert Oomen, Leo Vogels, Jaap van Wijkhuizen,Wouter van den Bos en Paul Uilenbroek. De commissie is in 2011 twee keer bijeen geweest. Besloten is dat de TU Delft een onderzoek gaat doen naar elektronica in kranen. Verwachting is dat het onderzoek medio 2012 wordt opgeleverd. In het kader van het onderzoek maakt de TU Delft een risicoanalyse voor 3 soorten kranen: mobiele kraan, mobiele torenkraan en torenkraan. In de risicoanalyse wordt uitgegaan van de hydrauliek, de elektronica en het mechanische gedeelte. Basis voor de risicoanalyse is de Machinerichtlijn, de EN 12200 en de EN 14121. De TU Delft formuleert de onderzoeksopdracht. De risicoanalyse wordt uitgevoerd door studenten. 19
Verder heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid medio 2011 zelf via een brief aan SZW haar zorgen uitgesproken over het feit dat er nog geen gevolg is gegeven aan de aanbevelingen die TCVT aan SZW heeft gedaan. Het bestuur van TCVT is positief verrast met de brief waarmee het onderwerp nogmaals bij SZW onder de aandacht is gebracht. In het najaar is contact opgenomen met SZW over de voortgang. Gebleken is dat SZW het advies naast zich neer legt. De buitenlandse machinist Een opvallend onderwerp dat de aandacht vroeg in 2011 was de situatie rond de buitenlandse machinist. Tot op heden bestaat er een compensatieregeling voor buitenlandse machinisten die inhoudt dat hij maximaal 6 maanden op een project mag werken en dat hij niet aan dezelfde eisen hoeft te voldoen als een Nederlandse machinist. Een doorn in het oog van bijna iedereen in de verticaal transportbranche. Daar gaat nu verandering in komen, de compensatieregeling gaat vervallen en er komen nieuwe regels. In 2011 is er veel discussie geweest met het ministerie SZW over de eisen aan buitenlandse machinisten. Ook in het CCvD zijn opmerkingen gemaakt over de onwenselijkheid van de ontheffingsregeling. Op basis hiervan heeft SZW besloten om de regeling buitenlandse machinisten vervroegd in te voeren. Aan TCVT is gevraagd om een voorstel te doen. Vanuit TCVT is voorgesteld om het hoofdstuk 14 uit het WDA&T-document één op één over te nemen als nieuwe regeling. Begin augustus 2011 besloot SZW om een uniforme regeling voor alle beheersstichtingen in te voeren welke eind augustus door de staatssecretaris zou worden vastgesteld. Eind augustus is in Werkkamer 4 meegedeeld dat de regeling niet gelijk zou zijn aan Hoofdstuk 14, maar dat er een tweedeling zou komen voor structureel in Nederland werkende EG-werknemers en hier incidenteel werkenden. Voor de laatste groep zou een minder zwaar regiem gelden als voor Nederlandse machinisten. Voor TCVT een onbegrijpelijk besluit. TCVT heeft toen de regie ter hand genomen om de ontstane impasse te doorbreken. Op 29 september 2011 is overleg gevoerd met SZW. Doel van het overleg was om de situatie te bespreken en een pragmatische oplossing te bedenken. Voor de TCVT geldt hierbij als uitgangspunt dat de eisen die in Nederland worden gesteld aan machinisten onverkort ook voor buitenlandse machinisten moeten gelden; dit geldt te meer nu de TCVT-norm een minimaal veiligheidsniveau betreft. Tegen het einde van het verslagjaar is vanuit SZW aangegeven dat er bij het ministerie van OCW meer tijd nodig is om het beroep van kraanmachinist te beschouwen als risicovol voor de openbare orde en veiligheid, waarmee de eisen voor buitenlandse machinisten gelijk gesteld kunnen worden aan die voor Nederlandse machinisten. Uiteindelijk is aan de eisen van de TCVT tegemoet gekomen: de compensatieregeling gaat vervallen en er komen nieuwe regels, waarmee de eisen voor Nederlandse en buitenlandse machinisten gelijk zullen zijn. 20
BIJLAGEN SamenstellinG Bestuur 2011 Naam functie instelling C.V. Overbeeke onafhankelijk voorzitter M.J.P. van der Steen secretaris Vakvereniging Het Zwarte Corps M.J. Kroes penningmeester Vereniging Verticaal Transport L.J. Oomen lid FNV Bouw (tot 1/9/11) H. Crombeen lid FNV Bouw (vanaf 1/9/11) A. Versluis lid Bouwend Nederland (t/m 7/12/11) E. Dijkman lid Bouwend Nederland (t/m 7/12/11) W. van Noort lid (t/m 7/12/11) Vereniging Verticaal Transport R. Noordhoek lid Deltalinqs (t/m 7/12/11) F. van Duren lid Prorail (t/m 7/12/11) E. Free lid Prorail (vanaf 7/12/11) B. Bennink waarnemer Ministerie van SZW (t/m 7/12/11) P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT SamenstellinG Centraal COlleGe van DeskundiGen Naam functie instelling C.V. Overbeeke onafhankelijk voorzitter L.J. Oomen lid FNV Bouw R. Tekstra lid RAI A.P.F.H. van Loon lid BMWT J. Schutten lid NVAF R. Tripaldelli lid Bouwend Nederland L.G.A.M Verhagen lid Vereniging Verticaal Transport P. Mos lid Werkkamer 1 J. Buys lid Werkkamer 2 (tot 1/9/11) N. van Leeuwen lid Werkkamer 2 (vanaf 1/9/11) C.J. Smits lid Werkkamer 3 J. Arensman lid Werkkamer 4 (tot 1/7/2011) R. van den Oudenalder lid Werkkamer 4 (vanaf 1/7/2011) M. Blokker lid Werkkamer 5 J. Ouwendijk lid Werkkamer 6 J. Hoffmann lid Werkkamer 8 B. Bennink waarnemer Ministerie van SZW C.K. Pasmooij adviseur Aboma + Keboma R. de Vries adviseur DNV Certification P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT BIJLAGEN 21
SamenstellinG Werkkamers Werkkamer 1 Hijs- en hefgereedschappen Naam functie instelling P. Mos onafhankelijk voorzitter J. Arensman lid Vakvereniging Het Zwarte Corps R.W. den Haak lid Bouwend Nederland F. Noordergraaf lid EKH M. v.d. Velden lid EKH R. Winandts lid Nogepa H. Dijkema lid Cumela P. Verhoef lid NAM C.D.A. van Unen lid Vereniging Verticaal Transport M. van Klaarbergen lid Vereniging Verticaal Transport J. Ouwendijk lid NVAF A. de Groot waarnemer SODM P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Werkkamer 2 OffshOre kranen Naam functie instelling J. Buys voorzitter (tot 1/9/12) N. van Leeuwen lid/voorzitter vanaf (1/9/12) J. Zandvliet lid TAQA M. Meijer lid Kenz Offshore Service W. Feenstra lid Chevron Expl. and Prod. Netherlands C. Kats lid Liebherr A. de Groot waarnemer SODM M. Vaandrager adviseur C.I.S. M. v.d. Bedem adviseur Aboma P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Werkkamer 3 Hijskranen, Werkbakken, Machinistenliften Naam functie instelling C.J. Smits onafhankelijk voorzitter L.J. Oomen lid FNV Bouw L.A.C.M. Heijdra lid BMWT F. van Helvoort lid Liebherr J. de Jong lid Bouwend Nederland C.D.A. van Unen lid Vereniging Verticaal Transport S. v.d. Steen lid Exxon Mobil M. v.d. Flier adviseur SGS J. van Grootveld adviseur TuV QA P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Werkkamer 4 Vakbekwaamheid Naam functie instelling R. van den Oudenalder voorzitter Vakvereniging Het Zwarte Corps E. Veltink lid Vakvereniging Het Zwarte Corps L.J. Oomen lid FNV Bouw 22
R. Strengholt lid Fundeon (Kenniscentrum Bouw) J. van Rijn lid VTL (Kenniscentrum Transport en Logistiek) H. Dijkema lid Cumela E.P. van der Linde lid Transport en Logistiek Nederland H. Otten lid Vereniging Verticaal Transport (per 1/9/12) R. van Kooten lid Bouwend Nederland H. Barendregt lid BMWT P. Waalwijk lid Ned. Ver. Aannemers Funderingswerken P. Basjes waarnemer Arbeidsinspectie (Ministerie van SZW) W. Boekema / J. Stillebroer adviseur TüV QA R. de Vries adviseur DNV Certification P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Werkkamer 5 Railinfra machines Naam functie instelling M. Blokker onafhankelijk voorzitter F. van Duinen lid ProRail H. Steenkamp lid ProRail K. Vroom lid Strukton Rail Materieel H. Schildmeijer / P v. Goolen lid BAM Rail H. Oostdijk lid Volker Rail Nederland C.D.A. van Unen lid Vereniging Verticaal Transport P. Berende lid Vereniging Verticaal Transport J. van Grootveld adviseur CI / TüV QA R. Bak adviseur CI / HHC/DRS P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Werkkamer 6 FunderinGsmaChines BIJLAGEN Naam functie instelling J. Ouwendijk voorzitter NVAF M.J.P. van der Steen lid Vakvereniging Het Zwarte Corps J. Vroom lid NVAF J.H. Schutten lid NVAF J. Hermes lid IHC Fundex Equipment BV C. Kamsteeg lid Van den Heuvel BV P.A. van Steensel lid Vermeer Holland BV P. v.d. Berg lid Geka Bouw BV A.T.P.J. Opstal lid gemeente Rotterdam N. Goedhart lid NVAF J.G. van de Coterlet lid NVAF R. van t Hek lid NVAF H. de Koning secretaris NVAF W. Buitenhuis adviseur P.H. Bakker adviseur Aboma + Keboma G.H. Heijnen waarnemer Arbeidsinspectie (Min. van SZW) P.E. Uilenbroek toehoorder Bureau TCVT 23
(vervolg) SamenstellinG Werkkamers Werkkamer 8 Hijs- en hefwerktuigen Naam functie instelling J. Hoffmann onafhankelijk voorzitter D. van Zanten lid BMWT M. ter Hark lid BMWT L. Vogels lid VSB K. Uytewaal lid VSB (tot 1/9/11) J. Blok lid VSB (vanaf 1/9/11) H. Reindertsen lid Bouwend Nederland M. Jonkers lid Bouwend Nederland M.J.P. v.d. Steen lid Vakvereniging Het Zwarte Corps L.J. Oomen lid FNV Bouw H. Nijkamp adviseur C.I. / Aboma P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT CKI-Werkkamer 2 OverleG Naam functie instelling M. Vaandrager lid CIS J. van Grootveld lid TüV QA R. van Hirtum lid AiB Vincotte P. Kuijpers lid Lloyds Register M. van de Bedem lid Aboma P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT CKI-Werkkamer 3 OverleG Naam functie instelling C.J. Smits onafhankelijk voorzitter C.D.A. van Uden lid Vereniging Verticaal Transport H. Nijkamp lid Aboma+Keboma J. van Grootveld lid TüV QA M. v.d. Flier lid SGS R. van Hirtum lid AiB Vincotte M. Stipriaan lid HHC/DRS F. van Eijnatten lid MKB-Certificatie P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT Centrale Examen COmmissie Naam functie instelling J. Arensman onafhankelijk voorzitter E. Veltink lid Vakvereniging Het Zwarte Corps C.D.A. van Unen lid Vereniging Verticaal Transport R. van Kooten lid Bouwend Nederland T. Goos lid Fundeon J. Stillebroer adviseur TüV Rheinland R. de Vries adviseur DNV Certification P.E. Uilenbroek secretaris Bureau TCVT 24
AfkOrtinGen AI Arbeidsinspectie A&T (schema) Aanwijzing en Toezicht BMWT brancheorganisatie van importeurs of fabrikanten van Bouwmachines, Magazijninrichtingen, Wegenbouwmachines en Transportmaterieel CCvD Centraal College van Deskundigen CEC Centrale Examen Commissie CI Certificatie-Instelling DNV Det Norske Veritas KOMAT Kontaktgroep Materieel van Bouwend Nederland PLC Programmable Logic Controller (automatiseringssysteem) OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen RvA Raad voor Accreditatie SZW Ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid TCVT Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport TSJ TCVT Schema Journaal (formele aanvulling op cert. schema) TüV TüV Nederland of TüV Rheinland TüV Rheinland Certificatie-instelling AFkOrtinGen 25
COlOfOn JaarverslaG 2011 Redactie Tekst & vormgeven, Huizen Ontwerp en opmaak HaakKranen Ontwerpers, Houten Fotografie Rob de Groot - Fotografie, Houten Druk Digital4, Houten COlOfOn