Maatschap Teunissen Zeugen- en vleesvarkenshouderij te Zevenaar en Wehl Even voorstellen Wij zijn Marco en Ina Teunissen, 45 en 42 jaar, gehuwd en met onze 2 kinderen woonachtig op ons vleesvarkensbedrijf in Zevenaar. Dit bedrijf komt voort uit een agrarisch familiebedrijf. Wij hebben beiden een agrarische achtergrond, waarbij we in het verleden de agrarische activiteiten altijd hebben gecombineerd met werkzaamheden buiten ons eigen bedrijf. Marco was in zijn laatste functie kantoordirecteur bij een vestiging van Flynth en Ina was werkzaam als hoofd van de financiële administratie van een middelgrote dierenartsenpraktijk. Na enkele jaren van herstructurering van ons bedrijf hebben wij nu gekozen voor het volwaardig ondernemerschap en willen wij ons bedrijf verder ontwikkelen door over te stappen naar de vermeerdering van varkens (productie van biggen), waarbij het huidige bedrijf onderdeel gaat worden van het vermeerderingsbedrijf. Hiertoe wordt een locatie aangekocht die momenteel al als zeugenhouderij in gebruik is. Er is dus sprake van een going-concern situatie. Als aanvulling op ons bedrijfsplan willen wij graag toelichten wat een moderne zeugenhouderij inhoudt en met welke omstandigheden en risico s rekening gehouden moet worden. Keuze voor zeugenhouderij Stal voor gespeende biggen De varkenshouderij heeft altijd onze interesse gehad. De afgelopen 6 jaren hebben we ons met name gericht op de vleesvarkenshouderij, terwijl we in het verleden ook actief zijn geweest binnen de zeugenhouderij (vermeerdering). De afgelopen jaren is ons duidelijk geworden dat combinatie van kennis en ervaring op het gebied van de directe varkenshouderij enerzijds en de administratieve organisatie van het ondernemerschap anderzijds, de belangrijkste pijlers van onze bedrijfsvoering zijn geweest. Ook voor de toekomst verwachten wij dat directe vakkennis alleen onvoldoende is en dat overzicht over de gehele administratie en organisatie erg belangrijk blijft. Duurzaamheid, beschikbaarheid van voer, afzet van mest en het verhogen van toegevoegde waarde, zijn voor ons belangrijke thema s geweest voor het maken van een keuze tussen de zeugenhouderij en de vleesvarkenshouderij. Hierbij hebben we geprobeerd verder te kijken dan de bestaande landsgrenzen. Onze verwachting is dat de vleesvarkenshouderij binnen Nederland het niet makkelijk zal krijgen. De zeugenhouderij binnen Nederland wordt gekenmerkt door een hoog niveau, waarbij de productie van vleesbiggen voor de Duitse markt voor de grotere zeugenbedrijven extra opbrengst oplevert. Daarbij moet wel rekening gehouden worden met de risico s die ontstaan bij de export van levende dieren.
Uitgaande van bovenstaande bevindingen hebben we ons gericht op een uitbreiding van ons bedrijf middels aankoop van een bestaand zeugenbedrijf. Rekening houdend met een continu verdergaande schaalvergroting zijn we van mening dat een zeugenbedrijf met een minimale omvang van 800 zeugen voldoende perspectief kan geven (efficiënt inzetten arbeid, export biggen, schaalvoordelen t.a.v. van voersoorten en daarmee samenhangende voerkosten). De nieuwbouwkosten van een zeugenbedrijf met een omvang van minimaal 800 zeugen zijn zodanig hoog dat het niet reëel is om hier in te investeren. Daarentegen is de waarde van bestaande zeugenbedrijven de afgelopen jaren fors gedaald, waardoor het exploiteren van een dergelijk bedrijf interessant wordt. De zeugenhouderij is op de eerste plaats gericht op het produceren van grote aantallen biggen met een uitstekende gezondheid en kwaliteit en dié genetische kenmerken die worden gevraagd in de (voorlopig Duitse)markt. Zoals in alle markten is het belangrijk de productie af te stemmen op de vraag. Hiertoe wordt regelmatig overlegd met de handel c.q. afnemers. Van groot belang is ook de kwaliteit van de voeders die meerdere keren per dag middels een geautomatiseerd systeem verstrekt worden aan alle dieren, dit is immers de basis voor diergezondheid en groei. Het volgen van strikte hygiëne protocollen, welke in samenwerking met de dierenarts worden opgesteld, is belangrijk om de insleep en verspreiding van bacteriën en virussen binnen het bedrijf zoveel mogelijk te beperken. Dit komt de diergezondheid ten goede en voorkomt het gebruik van geneesmiddelen waaronder antibiotica. De reductie van antibioticagebruik is een algemeen belang waar ook wij ons hard voor maken. Cyclus Het leveren van kwaliteit begint bij de aankoop van de jonge vrouwelijke dieren (gelten). Deze worden geselecteerd op o.a. vruchtbaarheid, moedereigenschappen, productie en gezondheid. Deze dieren worden na ontvangst eerst een periode in quarantaine geplaatst zodat ze geen ziektes kunnen overbrengen op de reeds aanwezige veestapel. Afhankelijk van de leeftijd bij aankoop worden de gelten gedurende een periode opgevangen in een wachtstal waar ze verder groeien. Eventueel benodigde vaccinaties kunnen plaatsvinden in deze periode. Wanneer de dieren vruchtbaar zijn worden ze overgebracht naar de dekstal waar ze worden geïnsemineerd. Hiertoe wordt een gespecialiseerd bedrijf ingeschakeld welke enkele dagen per week de zeugen komt insemineren en controleren op drachtigheid middels een echo. De dieren worden in groepen geïnsemineerd, omdat dan ook de dracht op het zelfde tijdstip eindigt. De dracht duurt gemiddeld 115 dagen. Enkele dagen na het insemineren worden de zeugen overgebracht naar een wachtstal waar ze in groepen (groepshuisvesting) de rest van de drachtperiode doorbrengen. Tijdens deze periode vind dagelijks meerdere malen controle plaats op gezondheid, groei en welzijn van de dieren. Ook in deze periode kunnen vaccinaties plaatsvinden voor bescherming van zowel de zeug als de nog ongeboren biggen. Enkele dagen voor het einde van de dracht periode worden de hoog drachtige zeugen over gebracht naar de juist schoongemaakte en Zogende biggen
[Geef een citaat uit het document of de samenvatting van een interessant punt op. Het tekstvak kan overal in het document worden neergezet. Ga naar het tabblad Hulpmiddelen voor tekenen als u de opmaak van het tekstvak voor het blikvangercitaat wilt wijzigen.] ontsmette kraamstal. Hier krijgen alle dieren een individuele box in een afdeling met ongeveer 20 kraamzeugen. Alle zeugen in deze afdelingen werpen de biggen binnen een periode van zo n 48 uur. Er is constant iemand aanwezig om het verloop van de 60 worpen te volgen en te zorgen voor de pasgeboren biggen. Met name in de eerste dagen na de geboorte is de zorg voor kraamzeug en big erg belangrijk. Een goede biest opname voor voldoende weerstand bij de biggen, goede voeding en watervoorziening voor de kraamzeug en een schoon en droog biggennest zijn daarbij enkele elementen die van belang zijn. Enkele dagen na de geboorte krijgen de biggen een behandeling waarbij er o.a. ijzer en een vaccinatie toegediend wordt via een naaldloos systeem, hetgeen diervriendelijker is en ook besmetting met bepaalde bacteriën voorkomt. Ook wordt er een oornummer aangebracht. Hierbij worden de biggen individueel uit het kraamhok gehaald en na behandeling direct terug gezet, hetgeen stress voor zeug en big zoveel mogelijk beperkt. Indien er meer biggen zijn dan waarvoor de zeug kan zorgen, worden de grotere en sterkere biggen opgevangen in een rescuedesk, een soort couveuse waarin constant melk wordt verstrekt. In de loop van vier weken krijgen de biggen naast de moedermelk ook pap bijgevoerd, zo kunnen ze vast wennen aan vast voedsel. De kraamzeugen krijgen in deze periode voer dat een goede melkproductie bevorderd en tevens de zeug in goede conditie houdt. Biggen in de rescuedesk Na vier weken hebben de biggen voldoende maternale immuniteit opgebouwd uit de moedermelk en kunnen ze de moeder verlaten. Ze worden dan verder opgefokt in de afdelingen voor gespeende biggen. Hierbij worden de biggen van elke zeug zoveel mogelijk bij elkaar gehouden, naast dat dit minder stress geeft voor de biggen is dit ook beter voor de gezondheid van de biggen, zo worden er minder bacteriën en virussen verspreid. Ook in deze periode, die zo n 6 weken duurt is de voedersamenstelling weer aangepast aan het levensstadium. Dagelijks worden deze biggen 2 a 3 maal gecontroleerd op gezondheid, voederopname, welzijn en groei. Momenteel is een aantal van deze afdelingen aanwezig op het aan te kopen bedrijf, de overige dieren worden gehuisvest op de dan aangepaste locatie in Zevenaar. Op langere termijn is het de bedoeling alle gespeende biggen te huisvesten in Zevenaar. Door het geografisch scheiden van de verschillende dier categorieën wordt besmetting met dierziekten nog verder voorkomen, hetgeen gezondheid, welzijn en uiteindelijk groei ten goede komt. Afdeling voor gespeende biggen
Wanneer de biggen de kraamzeug verlaten wordt de zeug overgebracht naar de dekstal, waarna de cyclus van insemineren, dracht en werpen opnieuw begint. Alle technische gegevens van de zeug, waaronder het aantal levend geboren biggen, de uitgevallen biggen en de uiteindelijk grootgebrachte biggen worden bijgehouden in de geautomatiseerde technische administratie. Naast de gezondheid en conditie van de zeug wordt op grond van de technische gegevens beslist of een zeug nog een cyclus kan worden ingezet. Als de periode van verdere opfok van de biggen is afgerond kunnen deze worden afgeleverd, ze wegen dan ongeveer 25 kg. Met een gemiddeld aantal van 1200 zeugen kunnen er per week 600 a 700 biggen worden afgeleverd. Met deze aantallen is het momenteel het aantrekkelijkst om te kiezen voor afzet in Duitsland, veranderingen in de markt kunnen uiteraard zorgen voor wijzigingen in deze strategie op langere termijn. In alle gevallen zal het zo zijn dat niet alle biggen kunnen worden afgeleverd. Tegenover het ontvangen van een hogere prijs staat de verplichting dat er alleen biggen kunnen worden afgeleverd van topkwaliteit. De biggen die deze standaard net niet halen kunnen verder worden opgefokt op de locatie in Zevenaar, hier blijven ruim 800 vleesvarkensplaatsen beschikbaar. De niet af te leveren biggen groeien hier op tot ze slachtrijp zijn en worden dus uiteindelijk afgeleverd als vleesvarken. Begeleiding Een bedrijf van 1200 zeugen vraagt een grote mate van organisatie en overzicht, maar ook specialistische kennis op diverse onderdelen. De kennis omtrent dagelijkse verzorging van de dieren, planning van de werkzaamheden, aansturen van personeelsleden, alsmede het zorgen voor de juiste vergunningen, het voldoen aan de wettelijke normen voor o.a. dierenwelzijn en milieuwetgeving etc. hebben wij zelf in huis. Ook de volledige financiële administratie inclusief jaarrekening verzorgen wij zelf, een registeraccountant zal de jaarstukken gaan controleren. Op punten waar wij onze kennis graag aangevuld zien laten wij ons adviseren en werken wij samen met o.a. : Biggenhandel; zorgen voor de beste prijs in de markt en overleg over vraag gestuurde productie Dierenarts; advies en begeleiding in diergezondheidszorg. Voerleverancier; zorgen voor een uitgebalanceerd veilig voer, met optimale resultaten tegen een scherpe prijs. Bevruchtingstechnicus; advies over genetica en uitvoering van inseminatie en drachtigheidscontrole. Tot slot Zoals in de aanvang van deze toelichting al is gemeld is diergezondheid erg belangrijk, zo niet de belangrijkste voorwaarde voor een goede productie en daarmee een goed resultaat. Middels het zeer gestructureerd werken volgens protocollen, duidelijke verdeling van werkzaamheden en scheiding van diergroepen verwachten wij met ondersteuning van het genoemde netwerk goede resultaten te kunnen behalen op het aan te kopen zeugenbedrijf. Dit alles hebben wij onderbouwd in een bedrijfsplan, waarin de diverse begrotingen zijn opgenomen alsmede ook onze visie en de visie van ons netwerk op deze investering. Dit plan hebben wij voorgelegd aan onze bank, maar graag willen wij ons plan ook voorleggen aan andere geldverstrekkers. Uiteraard zijn wij bereid één en ander persoonlijk toe te lichten. Marco en Ina Teunissen Zevenaar, november 2014
Begrippenlijst: Biggennest: Dekstal: Diercategorieën: Gelten: Kraamstal: Maternale immuniteit: Resquedesk: Slachtrijp: Vleesbiggen: Vleesvarkenshouderij: Wachtstal/groepshuisvesting: Zeugenhouderij: Plek in het kraamhok met vloerverwarming en een warmtelamp. Stal waarin de inseminatie van de zeugen plaatsvindt, de zeugen staan individueel in boxen. Groepen van dieren ingedeeld naar leeftijd of fase in de productiecyclus Opfokzeugen, dit zijn jonge vrouwelijke varkens die voor het eerst worden geïnsemineerd Stal waarin de zeugen voor het werpen worden ondergebracht in individuele hokken voor kraamzeug en pasgeboren biggen. Tot 28 dagen na het werpen ligt de zeug hier met haar biggen. Afweer tegen ziektes opgebouwd door het drinken van moedermelk. Box voor jonge biggen met constante verstrekking van melk middels een nippelsysteem met melkleiding. Vleesvarkens die geschikt zijn om geslacht te worden. Biggen die worden geproduceerd voor de vleesproductie Varkensbedrijf waarbij biggen vanaf 10 weken verder groeien tot een gewicht van circa 130 kg, waarna ze worden geleverd aan de slachterij. Dit is de stal waarin de zeugen verblijven tijdens de drachtperiode. De dieren worden gehuisvest in groepen van meestal 10 dieren waarbij ze zowel rond kunnen lopen als in een box kunnen gaan liggen. Varkensbedrijf waarbij moederdieren (zeugen) gehouden worden voor de productie van biggen.