DIERBAAR IS DUURZAAM ENERGIEBESPARING IN HOF VAN DELFT BIJ VOOROORLOGSE WONINGEN Ilse Rijneveld afdeling Veiligheid, Advies monumenten Gemeente Delft INHOUD ENERGIEBESPARING HOF VAN DELFT: VOOROORLOGSE WONINGEN Bouwkundige principes energetisch renoveren. Veel voorkomende aanpassingen voor energiebesparing Cultuurhistorisch waardevolle gebieden in Hof van Delft Vergunningen voor zonnepanelen en bouwkundige ingrepen Energiebesparing Hof van Delft 1 Energiebesparing Hof van Delft 2 DE JUISTE OPLOSSING? KLEINE INGREEP GROOT RENDEMENT (zelfs zonder subsidie) Niet de gewenste maatregelen maar de verantwoorde oplossingen vormen het uitgangspunt voor duurzaam renoveren. Redeneer vanuit de zwakste schakel, dit levert het grootste rendement. Prioriteiten: 1. Kierdichting / ventilatie / goed onderhoud 2. Installaties 3. Ramen 4. Daken 5. Vloeren 6. Gevel Energiebesparing Hof van Delft 3 Energiebesparing Hof van Delft 4 1
DE MODERNE VS. DE TRADITIONELE WONING TOCHT, VOCHT EN VENTILATIE KIERDICHTING EN VENTILATE In traditionele woningen minstens 1,5 x meer ventilatie nodig dan in moderne woningen. Ventilatie van alle ruimten in huis om vochtophoping en vochtproblemen te voorkomen voor verse lucht Kierdichting Voorkomt warmteverlies (allergrootste winstpunt) Met name bij schuiframen belangrijk aandachtspunt Energiebesparing Hof van Delft 5 Energiebesparing Hof van Delft 6 KIERDICHTING (SCHUIF)RAMEN KIERDICHTING EN ISOLATIEGLAS VOOR SCHUIFVENSTERS Isolerend enkel glas Borstels of profielen voor kierdichting Balansveren Energiebesparing Hof van Delft 7 Kierdichting levert de grootste winst, meer dan het toepassen van isolatieglas zonder kierdichting (en is veel goedkoper). Een combinatie van ingrepen is wenselijk. Voor schuiframen is dun (dubbel) glas ontwikkeld. Gewoon dubbelglas is meestal te dik. De raamgewichten moeten bij isolatieglas met balansveren aangepast worden. Energiebesparing Hof van Delft 8 2
GLAS-IN-LOOD MET VOORZETGLAS RISICO VAN NA-ISOLATIE SPOUWMUUR Voorbeeld raam Oude Delft 194 Koudebrug bij latei (boven raam) Koudebrug bij vloer RISICO S BIJ NA-ISOLATIE SPOUWMUUR VOOROORLOGSE WONINGEN VOORZETGLAS BIJ BOVENRAMEN GLAS-IN-LOOD Bestaande glas-in-lood wordt aan de binnenzijde geplaatst Glas-in-lood blijft behouden en herstel blijft mogelijk. Vooroorlogse woningen kennen meestal in de constructie doorlopende betonnen latijen en doorlopende betonnen vloeren. Na-isolatie kan het evenwicht in vochttransport verstoren door de aanwezigheid van koudebruggen. Het na-isoleren van de spouw betekent een grote kans op vochtproblemen in de constructie, bij twijfel: niet doen! Energiebesparing Hof van Delft 9 Energiebesparing Hof van Delft 10 ISOLEREN MUUR: TRADITIONELE CONSTRUCTIE ISOLATIE DAK Isoleren aan de buitenzijde is energetisch voordelig en kan bouwkundig eenvoudig zijn, maar is niet altijd mogelijk. FOUT GOED NAISOLATIE VAN (ENKEL) STEENSE MUREN EN BALKEN De aansluiting van de houten balk in of langs de muur is gevoelig voor vochtophoping en daardoor houtrot. Van belang om juist bij houten onderdelen isolatie door te zetten en dampremmende folie zorgvuldig aan te brengen. tengel (lat) isolerende folie tengel (lat) Bij een schuin dak: let op aansluitingen met gootlijsten, buurpanden, gevellijsten. dunne isolatiefolie is eenvoudig aan te brengen (let wel op ventilatie van dakconstructie) Isolatie binnenzijde: let op aansluiting houten spantconstructie dakkap. Bij een plat dak van een bijgebouw: Denk ook eens aan een vegetatiedak. Energiebesparing Hof van Delft 11 Energiebesparing Hof van Delft 12 3
VERGUNNINGPLICHTIGE WIJZIGINGEN WELSTANDSEISEN KOZIJNEN VERGUNNINGPLICHT ZONNEPANELEN (schuin dak) Om een zonnecollector of zonnepaneel (buiten beschermd stadsgezicht) vergunningvrij te mogen plaatsen moet voldaan worden aan de volgende voorwaarden: Hoe het niet moet Eenvoudige ventilatie of uit het zicht aanbrengen. Wijzigingen van de voorgevel en het voordakvlak zijn in principe vergunningplichtig. De wijzigingen in de gevel moeten voldoen aan de welstandsnota. In de welstandsnota is vastgelegd dat kunststof kozijnen niet zijn toegestaan. Ventilatieroosters in het kozijn zijn in het zicht niet toegestaan: uit het zicht in het kozijn opnemen of een klein schuifroostertje op het houten kozijn aanbrengen. Voor simpele wijzigingen volstaat kort overleg (met advies monumenten) en is een vergunning niet nodig. 1. De zonnecollector of het zonnepaneel moet op een dak; 2. De rest van de installatie moet binnen worden geplaatst; 3. Voor een schuin dak geldt: het paneel niet mag uitsteken en dus binnen het vlak van het dak blijven, het moet direct op het dakvlak worden geplaatst, de hellingshoek van de collector of het paneel moet hetzelfde zijn als die van het dakvlak; Energiebesparing Hof van Delft 13 Energiebesparing Hof van Delft 14 VERGUNNINGPLICHT ZONNEPANELEN (plat dak) VERGUNNINGPLICHT IN BESCHERMD STADSGEZICHT EN BIJ MONUMENTEN Komt de zonnecollector of het zonnepaneel op een plat dak, dan geldt dat de collector of het paneel ten minste net zo ver verwijderd moet blijven van de dakrand als de collector of het paneel hoog is. Is het hoogste punt van de collector bijvoorbeeld 50 centimeter, dan moet de afstand tot de dakrand(en) ook minimaal 50 centimeter zijn. Voor beschermde stadsgezichten en monumenten gelden andere regels. (bron: informatieblad zonnecollectoren en zonnepanelen van ministerie Binnenlandse zaken) Het Agnetapark is Rijkbeschermd stadsgezicht (oranje) en deels Rijksmonument (rood). Hier gelden andere regels voor het aanbrengen van zonnepanelen en gevelwijzigingen. Energiebesparing Hof van Delft 15 Energiebesparing Hof van Delft 16 4
VERGUNNINGPLICHT MONUMENTEN VERGUNNINGPLICHT ZONNEPANELEN IN BESCHERMD STADSGEZICHT EN BIJ MONUMENTEN In het ORANJE deel van het naastliggende kaartje is het plaatsen van zonnepanelen (zonder vergunning) toegestaan MITS: De panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat en vanuit de openbare ruimte. (Voor het bepalen van zichtlijnen zijn regels vastgesteld.) Voor gemeentelijke en rijksmonumenten buiten beschermd stadsgezicht geldt dit ook. Ook elders in de wijk zijn monumenten te vinden, zowel gemeentlijke (groen) als rijksmonumenten (rood) Onder andere langs de Buitenwatersloot, de Laan van Overvest en de Spoorsingel. Voor al deze panden gelden de Uitvoeringsrichtlijnen Monumentenzorg Delft. In het gele vlak zijn panelen toegestaan. Indien de goot van het naastliggende pand lager is zijn panelen in het gele vlak NIET toegestaan. Energiebesparing Hof van Delft 17 Energiebesparing Hof van Delft 18 UITVOERINGSVOORSCHRIFTEN MONUMENTEN EN BESCHERMD STADSGEZICHT UITVOERINGSVOORSCHRIFTEN Gewoon onderhoud bij monumenten is vergunningvrij. Het voegen van een gevel en het isoleren van een monument vallen niet altijd onder gewoon onderhoud. Voor het uitvoeren van dergelijke werkzaamheden: zie Uitvoeringsrichtlijnen monumentenzorg Delft. Werkzaamheden die volgens de richtlijnen worden uitgevoerd zijn vergunningvrij. MEER INFORMATIE WEBSITES www.monumentendelft.nl - zoek een monument - uitvoeringsrichtlijnen monumenten www.delft.nl - welstandsnota - informatie omgevingsvergunning - informatie regels zonnepanelen - financiering (lening) onderhoud gemeentelijke monumenten www. energieloket.info/hofvandelft - deze presentatie (en andere informatie) MAIL / TELEFOON irijneveld@delft.nl 06 52739102 Energiebesparing Hof van Delft 19 Energiebesparing Hof van Delft 20 5
DANK VOOR UW AANDACHT VRAGEN? 6