we Here Prinses Máxima opent op 12 november ons nieuwe onderzoekscentrum! Een beperkt aantal kinderen kan de opening bijwonen. Wilt u meer weten neem dan contact met ons op info@generationr.nl of 010-7044619. N I E U W S B R I E F nummer 16 2008 Woonomgeving Van een deelnemer Natasja Ljungholm- Kalmthout is met haar familie in 2004 naar Zweden verhuisd; het vaderland van haar man. Zij vertelt over hun leven in Torslanda. Lees verder... Van een medewerker Frank Pierik vertelt over zijn onderzoek waaruit blijkt dat Rotterdamse zwangeren een hoge concentratie afvalproducten van pesticiden in hun urine hebben. Lees verder... Buitenspelen, veel kinderen doen niets liever en ze kunnen het uren volhouden. Wij doen onderzoek naar de mogelijkheden voor kinderen om in de buurt buiten te spelen. In sommige wijken is er veel en druk verkeer waardoor het onveilig is voor kinderen. Ouders willen hun kinderen dan niet laten buitenspelen. We kijken of kinderen daardoor minder beweging krijgen en of het van invloed is op het gewicht. Here we R is een uitgave van Generation R, het onderzoek naar groei, ontwikkeling en gezondheid. Generation R is een onderzoek van het Erasmus MC, de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Erasmus MC - Sophia in samenwerking met de GGD Rotterdam-Rijnmond.
Waarom is Genration R geen Generation M (Maastricht)? Generation R bestaat al ruim 7 jaar! Ondertussen is het een begrip geworden in Rotterdam. Maar waarom zijn we toentertijd in Rotterdam begonnen en niet in een andere stad in Nederland? Vincent Jaddoe, projectleider van Generation R legt dit uit! Lezing Opvoeden geniet ervan een succes! Op Maandag 1 september organiseerde Generation R voor de deelnemers een lezing over opvoeden. De lezing werd gehouden door Emmeliek Boost, huispedagoge van de KRO en auteur van het boek Opvoeden geniet ervan! Zij vertelde over moeilijkheden die je kan tegenkomen als ouder met kinderen in de leeftijdsfase van 2 tot 6 jaar. Ze gaf tips en de aanwezigen waren in de gelegenheid om veel vragen te stellen. Boos worden heeft geen zin, positieve aandacht geven is het advies van Emmeliek. Voor meer informatie of haar boek kunt u kijken op www.opvoeddesk.nl Laatste 3-jaars bezoek Kleurrijk Rotterdam! Ten eerste is Rotterdam natuurlijk een hele mooie stad! Maar dat is niet de doorslaggevende reden geweest dat we voor Rotterdam hebben gekozen. Het is een grote, dynamische en drukke stad. Een stad waar heel veel mensen met verschillende culturele achtergronden wonen. In Rotterdam wonen bijvoorbeeld naast de van oorsprong Nederlandse bewoners ook veel Surinamers, Turken, Marokkanen, Antillianen en Kaapverdianen. Deze groepen zijn goed vertegenwoordigd binnen Generation R. Omdat de bevolking zo divers is, kan je Generation R zien als een afspiegeling van de hele bevolking. En dat is heel belangrijk voor ons onderzoek. We willen weten waarom het ene kind gezond opgroeit en het andere niet. De antwoorden die we hierop vinden gelden dan voor alle kinderen in Nederland en zelfs voor kinderen in andere delen van de wereld. Mika Scheffer is het laatste deelnemertje van 3 jaar dat op bezoek is geweest in ons onderzoekscentrum. In de afgelopen jaren zijn bijna 900 Generation R kinderen langs gekomen. Alle gegevens die verzameld zijn worden opgeslagen en geanalyseerd door de onderzoekers. Alle kinderen worden uitgenodigd in ons nieuwe onderzoekscentrum tussen hun 5e en 6e levensjaar. De Zweden leven veel meer met het weer! Natasja woont nu 4 jaar met haar zoon Sam (5 jaar) en dochter Penny (bijna 8 jaar) in Torslana (Zweden). Ze voelt zich erg thuis en merkt aan haar kinderen dat zij het ook naar hun zin hebben. Natasja, Penny en Sam in de tuin. Wat ik het leukste vind aan Zweden is dat we meer dan in Nederland met de natuur leven. De kinderen zijn elke dag veel buiten. Op school hebben ze verschillende kleding hangen. Regenkleding zonder en met voering, dikke winterpakken, verschillende schoenen en laarzen en ook een la met kleding voor als ze toch nat zijn geworden. Ze lopen elke dag kilometers naar de bossen of de zee, waar ze dan picknicken. In Nederland houdt iedereen zijn kinderen binnen als het regent, in Zweden leven ze meer met het weer. Ook volwassenen leven hier veel meer buiten. Vandaag heb ik toevallig heel veel cantharellen (paddenstoelen) gevonden in het bos, daar maak ik sauzen van, of hartige taarten. Ook vind ik het heel leuk om met een Zweedse vriendin te vissen op zee als de kinderen op school zitten. Dan vangen we makrelen die we dan s avonds bakken. Het enige nadeel is dat de winter wel lang en donker is, maar dat weegt niet op tegen de voordelen van het buitenleven hier!
Meer pesticiden in urine bij Rotterdamse zwangeren dan verwacht! U heeft het misschien wel in de krant gelezen: Uit onderzoek van Generation R blijkt dat er een hoge concentratie afbraakproducten van pesticiden is gevonden bij zwangere vrouwen in Rotterdam. Wat betekent dit nou precies en moeten we ons zorgen maken? Frank Pierik is werkzaam bij TNO, bij het onderdeel milieu en leefomgeving. In samenwerking met Generation R kijkt hij naar de invloed van de leefomgeving op de gezondheid van kinderen. Hij vertelt ons wat hij in zijn onderzoek naar pesticiden gevonden heeft. pesticiden dan we hadden verwacht. Wat het effect hiervan is weten we niet! We weten dat de concentratie van afvalproducten hoog is, maar we weten niet om welke pesticiden het gaat en of die schadelijk zijn. Moeten we ons zorgen maken? Nee, we kunnen de uitkomsten namelijk niet goed vergelijken met de uitkomsten van de Verenigde Staten. Ze gebruiken daar andere pesticiden. De gezondheidseffecten in Amerika hoeven dus helemaal niet te gelden voor de Nederlandse kinderen. Frank: Meer onderzoek is nodig! Waarom zijn die concentraties in Rotterdam zo hoog? We hebben dit onderzoek alleen in Rotterdam gedaan. We weten dus niet hoe hoog de concentraties ergens anders in Nederland zijn. Daarom is het belangrijk om een grotere groep ook buiten Rotterdam te onderzoeken. Wat hebben jullie onderzocht? We hebben onderzocht hoe hoog de concentratie van afbraakproducten van pesticiden is bij zwangere deelnemers. Een groot deel van zwangere vrouwen die tussen 2004 en 2006 deelnamen aan Generation R heeft urine gegeven. Een klein deel van deze urinesamples hebben we geanalyseerd. In urine kan je de concentratie van verschillende afbraakproducten goed meten. Het lichaam breekt de pesticiden af waarna ze via de urine uit het lichaam worden verwijderd. Wat zijn pesticiden? Pesticide is een verzamelnaam voor chemische middelen, deze worden bijvoorbeeld gebruikt om insecten of schimmels te bestrijden in de landbouw. In Nederland gelden hele strikte regels voor het gebruik van pesticiden. Toch kunnen we niet voorkomen dat we een kleine hoeveelheid van deze stoffen binnenkrijgen. Hoe krijgen we de stoffen binnen? Dat weten we niet zeker. Het kan dat we de stoffen via het voedsel binnenkrijgen. Het is ook mogelijk dat we pesticiden via de lucht inademen of dat ze door onze huid in ons lichaam komen. Dat moeten we nog onderzoeken. Waarom zijn jullie dit onderzoek begonnen? In verschillende onderzoeken in de Verenigde Staten onder zwangere vrouwen is een hoog percentage afbraakproducten van pesticiden gevonden. Daaruit bleek dat verhoogde concentratie van afbraakproducten van pesticiden zou kunnen leiden tot een verminderde cognitieve ontwikkeling van het kind. Wat waren de uitkomsten in jullie onderzoek? We vonden bij de Rotterdamse zwangeren hogere concentraties afbraakproducten van Wat gaan jullie nu doen? Het is zaak om nu meer onderzoek binnen en buiten Rotterdam te doen. Ook willen we erachter komen om welke pesticiden het precies gaat en of deze schadelijk zijn. We hopen zo te weten komen wat de invloed is van pesticiden op de gezondheid van kinderen in Nederland. Wist U dat... Engeland het populairste land is onder Generation R deelnemers om naar te emigreren? De 12 meest populaire bestemmingen: 5% 4 3 % 17% Engeland België U.S.A. Ned. Antillen Duitsland Frankrijk Zwitserland Australië Zweden Canada Zuid Afrika Vietnam 6% 6% 7% 9% 11% 11% 14% 12%
4 deelnemers over hun verhuizing naar. het platteland! Wonen op het platteland Nenne (5), Louis (3) en Anna (1) wonen sinds twee jaar met hun ouders in Son (Brabant). Het bosrijke gebied doet ons goed, vertelt hun moeder Cathelijne. Louis was vroeger regelmatig verkouden. Sinds we hier wonen is hij minder vaak ziek. Of het door de omgeving komt weet ik niet, maar het kan in ieder geval geen kwaad, zegt zij lachend. Sofia woont met haar zoontje Sami (5) sinds twee jaar in een dorpje in de Bollenstreek. Mensen zijn hier veel minder gestresst en dus vriendelijker dan in Rotterdam, zegt ze. Voor Sami ben ik blij dat we nu hier wonen, maar ik kan Rotterdam soms heel erg missen! Meine (5) en Alle (4) wonen sinds twee jaar in een klein dorpje in Groningen. Je hebt hier veel meer ruimte om te spelen met fietsen, skelters en bolderkarren, vertelt Myrabelle hun moeder. Maar we gaan nog regelmatig naar Rotterdam en dan merk ik dat ze echt jongens uit de provincie zijn: ze tellen trams en taxi s. Lindsay (bijna 3) woont sinds kort met haar ouders in Rhoon. Haar moeder Daniëlle vertelt lachend: Ik kan Lindsay bijna niet binnen houden, zo leuk vindt ze het om buiten te spelen. In Rotterdam kon dat niet. Nu moet ik er zelfs een beetje aan wennen dat ik me geen zorgen meer hoef te maken. Verhuizen leuk of lastig? Voor kinderen is een verhuizing niet altijd prettig. Ze moeten hun vertrouwde buurt achterlaten, hun school en hun vriendjes. Daarom raadt ontwikkelingspsychologe Tamar de Vos- van der Hoeven aan om kinderen goed voor te bereiden op een verhuizing! Ze geeft wat tips per leeftijd. Baby s en dreumesen Baby s zijn heel gevoelig voor veranderingen in licht, geluid en geuren. Daarom is het goed om de nieuwe babykamer zo veel mogelijk op de oude babykamer te laten lijken. Ook kan het helpen om het beddengoed ongewassen mee te nemen tijdens de verhuizing zodat het bedje nog hetzelfde ruikt. Peuters Peuters kunt u voorbereiden door samen een boekje te lezen waarin wordt uitgelegd wat verhuizen betekent. U kunt ook het nieuwe huis alvast een keer bekijken en de buurt verkennen, zodat uw kind bijvoorbeeld al weet waar de speeltuin is. Lavany heeft zelf ingepakt! Kleuters en basisschoolkinderen Neem uw kind mee naar het nieuwe huis en bedenk samen de kamerindeling. Ook bij deze leeftijdscategorie is het verkennen van de buurt belangrijk en is het goed al vast eens een kijkje te nemen op de nieuwe school. Voor alle leeftijden is het raadzaam het kind de maanden na de verhuizing wat extra in de gaten te houden, want hoe oud uw kind ook is, de verhuizing heeft altijd impact op de kinderen. (Kijk voor meer informatie op www.opvoedadvies.nl) Financiers Generation R wordt mede mogelijk gemaakt door: Aon Groep Nederland BV AGS Kinderstichting Astma Fonds Auto Hoogenboom Bayer Health Care CODA Inc. Danone Nederland De Meeuw BV Deelgemeente Kralingen Diabetesfonds Nederland ECT Epilepsie Fonds Erasmus Fonds Pijnbestrijding Erasmus MC Erasmus Stichting Erasmus Universiteit Rotterdam G.Ph. Verhagen-Stichting GE Healthcare Harvard School of Public Health, Boston MA. Indofin Group ING Bank Innovatiefonds Zorgverzekeraars K.F. Heinfonds KPN Micronic BV Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport Nederlands Centrum voor Beroepsziekten National Institute of Environmental Health Sciences Nierstichting Nederland Nijverheidsclub NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen NWO Medische Wetenschappen NWO Mozaiek OVG Projectontwikkeling Philips Profi Lease RvS van Seenus BV Shell International Sint Laurens Instituut Snijders BV Stichting Aelwijn Florisz Stichting Astma Bestrijding Stichting Bevordering van Volkskracht Stichting Lantaren Venster Stichting Neyenburgh Stichting Physico Therapeutisch Instituut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Stichting Willem H. Kröger Unilever Research & Development Van Leeuwen Van Lignac Stichting Vereniging Trustfonds Erasmus Universiteit Rotterdam Vincent van Bommel Voerman Foundation Weeshuis der Hervormden Weijers Fiatgarage Woonstore Zilveren Kruis Achmea ZonMw Programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheidszorg ZonMw Programma Geestkracht ZonMw Programma Pijn ZonMw Programma Preventie
Nieuw Onderzoekscentrum voor Generation R Prinses Máxima opent op 12 november ons nieuwe onderzoekscentrum. De afgelopen maanden moest het onderzoekscentrum flink verbouwd worden. Er komen 7 onderzoekskamers. In de ene kamer kijken we naar de ogen van uw kind, in een andere maken we een echo van het hart en in weer een andere kamer mogen de kinderen spelletjes spelen. Rachel Bakker, Focus coördinator is heel trots dat Prinses Máxima het nieuwe centrum komt openen. Er is de laatste maanden heel hard gewerkt en we zijn erg tevreden met het resultaat. Na de feestelijke opening nodigen we alle deelnemende kinderen rond de leeftijd van 5 jaar uit voor het leukste en grootste onderzoek naar opgroeiende kinderen in Nederland, aldus Rachel Bakker. Een beperkt aantal kinderen kan de opening bijwonen! Wilt u meer weten neem dan contact met ons op info@generationr. nl of 010-7044619 Verhuizen? Geef het ons door! Wilt u het ons laten weten indien u van adres of telefoonnummer verandert? Telefoon: 010 704 34 05 Post: Generation R, Antwoordnummer 60574, 3060 WB Rotterdam (portovrij) Email: info@generationr.nl Wist dat... U het overgrote deel van de kinderen van 3 jaar binnen Generation R het leuk vindt om naar de kinderopvang te gaan? 50 40 30 36 48 20 10 0 nooit 2 1 zelden 5 soms 8 geregeld vaak altijd Winnaar fotowedstrijd Gillian Amber Boomsma Gillian krijgt een presentje opgestuurd. Wilt u ook mee doen aan de fotowestrijd? Stuur dan een foto van uw zoon of dochter naar ons toe. Bij voorkeur ontvangen wij een digitale foto maar een gewone foto is natuurlijk ook goed. Vermeldt duidelijk uw naam en de naam van uw kind. De redactie kiest elke week een foto voor de website van Generation R. In de nieuwsbrief wordt de winnaar van de geselecteerde foto s bekend gemaakt. Generation R, Erasmus MC kamer AE 014, t.a.v. Elise van der Moolen Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam info@generationr.nl Indien u een foto opstuurt, geeft u toestemming voor het gebruik van de foto ten behoeve van publiciteitsmateriaal voor Generation R. Gillian blaast mooie bellen
Uitgaans tips Minidisco Wilt u iets actiefs doen met de kinderen deze herfst, maar heeft u geen zin in kou en nattigheid? Kom dan lekker dansen en meezingen met bekende kinderdisco liedjes zoals Hokey Cokey en Tsjoe Tsjoe wa in Theater Walhalla bij de Minidisco! Leuk voor alle kinderen van 2 tot 8 jaar. Wanneer: woensdag 29 oktober en woensdag 10 december beiden om 14:00 uur Waar: Theater Walhalla, Sumatraweg 9-11, tel: 010 215 21 34 Prijs: 7.50 kinderen voor de Welke voorwerpen zijn recht? Verbindt ze maar met elkaar! En welke voorwerpen zijn rond? Kan je deze ook met elkaar verbinden? Halloweenparty voor kinderen Kom ook met uw kinderen naar de Halloweenparty! Uw kinderen mogen opzoek naar heksen, spooklichtjes, waarzeggers en enge plekken in het theater. Daarna kunnen ze heksenbezems en lampionnen maken. En als het weer het toelaat, vindt er een echte lampionnenoptocht plaats! Wanneer: vrijdag 31 oktober om 19:00 uur Waar: Theater Zuidplein, Zuidplein 60-64, tel: 010 203 02 03 Prijs: 6.50 Tekenen tijdens de kinderboekenweek In oktober is het weer zo ver: dan start de kinderboekenweek! Veelvuldig bekroont kinderboekenillustrator en schrijfster Charlotte Dematons maakt dit jaar het prentenboekje voor de Kinderboekenweek. Uw kinderen kunnen naar de mooiste verhalen luisteren en zelf gezellig mee tekenen. Wanneer: zaterdag 11 oktober om 13:00 uur (reserveren wordt aanbevolen) Waar: Selexyz Donner, Lijnbaan 150, tel: 010 217 52 47 Prijs: gratis Quotes Tom (6 jaar): Ik wil later koning van Engeland worden. Waarom van Engeland? wil zijn vader weten. Omdat Nederland geen koning heeft natuurlijk zegt hij. Jimmy (3 jaar) gaat voor dat hij naar bed gaat nog even naar de wc om te plassen. Als hij met zijn moeder op de wc is lukt het niet en vraagt hij welke dag het vandaag is. Maandag zegt zijn moeder verbaasd. Oh mijn plasje is vrij vandaag, hij moet pas op dinsdag plassen antwoordt hij. Vraag & Antwoord Vincent Jaddoe projectleider Generation R Mijn kind is al 6 jaar en ik ben nog niet uitgenodigd voor Focus op 5, hoe kan dit? Maakt u zich geen zorgen, u doet nog gewoon mee. Alle kinderen (tussen de 5 en 6 jaar) worden uitgenodigd op ons onderzoekscentrum voor Focus op 5. Op dit moment wordt het onderzoekscentrum nog verbouwd. Na de opening kunt u een uitnodiging verwachten om met uw kind langs te komen. In de vragenlijsten lijkt het wel alsof jullie ervan uit gaan dat kinderen alleen maar snoepen in plaats van gezond eten, waarom is dat? We gaan er natuurlijk niet van uit dat kinderen alleen maar snoepen. Wel willen we alle mogelijke antwoorden noemen voor alle deelnemers. Op deze manier proberen we een goed beeld te krijgen van de eetgewoonten van alle deelnemende kinderen. Ik zou graag een keer resultaten willen zien van de vragenlijsten die ik invul, kan dat? De onderzoekers analyseren de gegevens uit de vragenlijsten. Met deze gegevens is het heel moeilijk iets te zeggen over de ontwikkeling van een enkel kind. We proberen u zo goed mogelijk op de hoogte te houden van de resultaten van ons onderzoek via de nieuwsbrief en de website. Contact? Generation R Erasmus MC Postbus 2040 3000 CA Rotterdam T 010 704 34 05 E info@generationr.nl Here we R Redactie: Generation R (www.generationr.nl) Fotografie: Daniela Paes Leao, Piet Smaal Vormgeving: www.beelders.nl Drukwerk: Drukkerij Liebeek.