SWING: stimuleringsprogramma voor jeugdbescherming en jeugdreclassering Ingediende projecten Toegewezen projecten De stem van de cliënt Aanvrager(s): De jeugd- en gezinsbeschermers, William Schrikker Groep en beide cliëntenraden Door middel van dit project wil men de stem van de cliënt structureel inbedden in de reflectieve praktijk van het dagelijks werk van de jeugdbeschermers. Zowel op het niveau van de individuele cliënt, de jeugdzorgwerker als op organisatieniveau. Het doel is om de effectiviteit van de begeleiding te vergroten door de samenwerkingsrelatie met de cliënt te verbeteren en de aansluiting bij de meningen, wensen en krachten van het gezin te verscherpen. Dit moet bereikt worden door beter te reflecteren op de samenwerkingsrelatie, door de keuzemogelijkheden van de cliënt te vergroten, door nadrukkelijk en actief de cliënt naar zijn mening te vragen over het werk van de jeugdbeschermers en door de positie van de cliënt te verstevigen. Het project bestaat uit deelprojecten waarin vier initiatieven gerealiseerd worden die de stem van de cliënt een centrale plaats geven. De opgedane kennis, ervaringen, instrumenten, tips, etc. worden gebundeld in een Kenniswijzer voor ketenpartners. Signs of Success Aanvrager(s): Jeugdbescherming Noord, William Schrikker Groep In dit project worden de positieve ervaringen met de implementatie van Signs of Safety in de jeugdbescherming vertaald naar het veld van de jeugdreclassering. Omdat naast veiligheid voor de samenleving het hebben van succes (in werk, relaties, participatie, niet recidiveren, duurzame gedragsverandering) het uiteindelijke doel van de jeugdreclassering is, heet deze doorontwikkeling Signs of Success. Signs of Succes beoogt de effectiviteit van de jeugdreclassering, geïntegreerd in het gemeentelijk domein, te doen toenemen. Kenmerkend voor het project is dat de jeugdreclassering vanuit gemeentelijke overlegtafels ( werkplaatsen ) doorontwikkeld wordt aan de hand van actuele cases en het gezamenlijk leren van casuïstiek. 1
Pilot Burgervoogd Aanvrager(s): Jeugdbescherming Gelderland (i.s.m. William Schrikker Groep, Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering en Stichting Gereformeerde Jeugdbescherming) Dit is een pilot om voor tien specifieke jeugdigen een burgervoogd te zoeken. Al werkend wordt onderzocht wat dit betekent voor de werving, selectie, deskundigheidsbevordering en begeleiding van burgervoogden, aan voorbereiding en begeleiding van de jeugdigen en hun omgeving en welke werkwijzen en procedures nodig zijn. Hiervoor wordt een programma geschreven, evenals een advies voor structurele inbedding van de burgervoogd binnen de voogdij in Gelderland en Nederland. In een eindrapport worden de bevindingen en ontwikkelde werkwijzen, methoden en adviezen vastgelegd. Preventieve Jeugdbescherming (Signs of Safety) Aanvrager(s): Jeugdbescherming Noord Hoofddoel van dit project is om vernieuwende werkwijzen en benaderingswijzen te verankeren in een optimale jeugdzorgketen en deze te borgen in faciliterende samenwerkings- en bekostigingsafspraken en ondersteunende bedrijfsvoering. Het project bestaat uit twee sporen. Het eerste spoor betreft een verdieping en verspreiding van de benaderingswijze van Signs of Safety, omdat deze na formele implementatie nog onvoldoende geborgd is in de jeugdzorgketen. Het tweede spoor betreft een maatschappelijke business case waarin een kosten- en batenanalyse wordt gemaakt van de inzet van jeugdbeschermers van Jeugdbescherming (JB) Noord voor preventieve taken. Dit omdat de verantwoording en financiering van JB Noord dominant gebaseerd is op het aantal formele maatregelen ( dwang ) en daarmee de financieringsprikkel strijdig met het transformatiedoel om het aantal formele maatregelen terug te dringen. Veiligheid in de lokale veiligheidsketen Aanvrager(s): Samen Veilig Midden Nederland De kern van dit project bestaat eruit (beginnend) delictgedrag van jeugdigen te keren, in combinatie met vroegtijdige signalering en de aanpak van (eventueel) andere problemen in de opgroei- en opvoedsituatie van de jeugdige en diens brusjes. Kort gezegd is de inzet gericht op systeembrede preventie in drangtrajecten, met (dreigend) delictgedrag in het gezin als ingang. Naast het begeleiden van jeugdigen die zelf (dreigend) delictgedrag vertonen, richt dit project zich ook op het begeleiden van de terugkeer van jeugdigen in gezinnen na verblijf in gesloten jeugdzorg/jeugddetentie en op het begeleiden van gezinnen waarbij volwassenen in het gezin (ouder(s), broer of zus) in aanraking komen of zijn geweest met het strafrecht en de impact daarvan op de kinderen die in dat gezin opgroeien. Het doel van het project is om de zogeheten SAVE aanpak (Samenwerken aan Veiligheid) te verbreden en duurzaam te verankeren binnen de primaire processen van de lokaal werkende (veiligheids-)keten. 2
Samen optrekken in complexe echtscheidingen Aanvrager(s): De Jeugd- en Gezinsbeschermers (Noord-Holland) De Jeugd- & Gezinsbeschermers hebben een module Complexe Echtscheidingen ontwikkeld, afgeleid van de Landelijke methodiek aanpak bij complexe echtscheidingen en verfijnd met de principes van hun integrale methodiek Beschermen & Versterken. Dit project heeft als doel om jeugdbeschermingsmaatregelen te voorkomen door expertise van de gecertificeerde instelling toe te voegen aan de lokale jeugdteams en de aanpak Beschermen & versterken complexe echtscheidingen effectiever te maken door ouders en hun netwerk te versterken. Safe Path Aanvrager(s): BJZ Limburg Dit project richt zich op het ontwikkelen van een interventie specifiek voor die jeugdzorgcliënten die al vroeg thuis en op school bestempeld worden als lastpak en die zich ook steeds meer als dusdanig gaan gedragen. Er is weinig positieve bekrachtiging en plezier, de jongeren ontwikkelen een laag gevoel van eigenwaarde, uiten dit in toenemende mate in negatief (delict-)gedrag en de huidige interventies zijn voor hen niet toereikend. In deze pilot wordt de Safe Path methodiek (gebaseerd op de schematherapie van D.P. Bernstein) aangepast aan de genoemde doelgroep en hun netwerk en toegerust met methoden uit de Strength Based benadering (positieve psychologie). Dit met als doel de jongeren en hun ouders weer in een opwaartse spiraal te brengen. De vernieuwde interventie wordt getoetst in een klinische trial in samenwerking met Maastricht University. De verwachting is dat de aangepaste Safe Path interventie binnen twee jaar leidt tot minder probleemgedrag, betere schoolprestaties en een positiever gezinsklimaat. Toegewezen onder voorwaarden Samen verder met SAVE Aanvrager(s): Samen Veilig Midden Nederland, Regiecentrum Bescherming en Veiligheid Dit project richt zich op het implementeren en verdiepen van de SAVE werkwijze. Beide gecertificeerde instellingen en de aan hen verbonden gemeenten gaan tijdens het project een alliantie aan, met als doel organisatieoverstijgend van elkaar te leren en daarmee de SAVE werkwijze niet alleen te verbreden maar ook te verrijken met praktijkvoorbeelden. Preventief partnerschap tussen professionals van gecertificeerde instellingen en lokale teams wordt gerealiseerd door samen te werken in drangsituaties. Het project heeft daarmee als doel 1) methodische (door)ontwikkeling van SAVE, 2) creëren en borgen van een reflectieve praktijk en 3) ontwikkelen en implementeren een werkwijze methodisch handelen in het kader van drang. 3
Wijkgerichte aanpak kindveiligheid Aanvrager(s): BJZ Noord-Brabant, William Schrikker Groep, Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering Dit project beoogt een wijkgerichte aanpak te ontwikkelen waarbij medewerkers van de wijkteams en de gecertificeerde instellingen (GI s) nauw samenwerken met elkaar en met het gezin, evenals met de Raad voor de Kinderbescherming en Veilig Thuis. Medewerkers van wijkteams en GI s dragen kennis en expertise over en benutten de signalen vanuit de sociale netwerken van kinderen en wijken, wat leidt tot effectiever werken. De aanpak wordt op zes plaatsen uitgerold, in drie regio s in zowel een stadswijk als dorpskern van kleine gemeente. In drie plaatsen wordt een accent gelegd op een specifieke doelgroep: 1. West-Brabant West richt zich op het komen tot veiligheidsplannen met gezinnen waarbij er bij ten minste één kind en/of ouder sprake is van een Licht Verstandelijke Beperking met behulp van Signs of Safety 2. Midden-Brabant richt zich op het opstellen van veiligheidsplannen op basis van de Gezinsgerichte Aanpak (GGA) met het accent op gezinnen met multiproblematiek en ernstige opgroei- en opvoedproblemen. 3. West-Brabant Oost richt zich op het opstellen van veiligheidsplannen met gezinnen waarbij sprake is van multiproblematiek en waarvan ten minste één ouder bekend is met psychiatrische problematiek. Beoogde output resultaten zijn een leergeschiedenis van de begeleide gezinnen binnen het project, een doorontwikkeling van de al in Noord-Brabant toegepaste producten (Signs of Safety, Gebiedsgerichte Aanpak), een procesbeschrijving van de wijkgerichte aanpak en een implementatiewijzer die bruikbaar is voor andere regio s. Beoogde outcome resultaten zijn gericht op het voorkomen van een maatregel, op het terugkeren naar vrijwillige hulp vanuit een maatregel en op het verminderen van het aantal noodzakelijke uithuisplaatsingen, die bij voorkeur een netwerkplaatsing zijn. Eén cliëntproces: tools voor samenwerking Aanvrager(s): Jeugdbescherming Overijssel, Jeugdbescherming Gelderland Doel van dit project is het realiseren van een voor de cliënt te begrijpen hulpverleningsproces door de aansluiting, afstemming en samenwerking in de keten tussen de gemeenten en de gecertificeerde instelling (GI) te verbeteren. Ook wanneer het gaat om het schakelmoment van 18-/18+. Om dit te realiseren worden er tools en een trainingsaanbod ontwikkeld voor professionals van zowel de GI als van het lokale veld. De tools zijn voor beide groepen toepasbaar, los van de verschillen in lokale inrichting die binnen de gemeenten gehanteerd worden. De verwachting is dat door de intensieve samenwerking en een reflectieve praktijk de communicatielijnen korter worden en men elkaar beter weet te vinden. Door de gezamenlijke leerbijeenkomsten raakt men bekend met de werkwijze van de andere organisatie. Door de cliënt in dit proces centraal te stellen, neemt naar verwachting de cliënttevredenheid toe. 4
Burgerkracht + GGW = Transformerend werken Aanvrager(s): Intervence (Zeeland) Dit project bouwt voort op een GGW+ pilot uit 2014 in Middelburg. GGW+ is Generiek Gezinsgericht Werken, waaraan de leefomgeving van het gezin toegevoegd wordt. GGW+ richt zich op gezinnen die veel overlast veroorzaken en in een overlast gevende wijk wonen. Het doel van dit project is om burgerkracht (Jeugdnetwerken) en jeugdbescherming (GGW+) met elkaar te verbinden, zodat een effectieve werkwijze ontstaat om overlast gevende situaties in een dorp blijvend terug te dringen. Het Jeugdnetwerk bestaat uit vrijwilligers en legt verbinding tussen jongeren en de gemeenschap. Het project moet een methodische onderbouwing en overdraagbare productomschrijving van GGW+ opleveren. Tevens wordt de werkwijze van GGW+ in relatie tot de Jeugdnetwerken in beeld gebracht en beschreven. Door de intensieve samenwerking tussen de gezinsmanager en het lokale veld, kunnen netwerken binnen dorpen jongeren en hun gezinnen opvangen en bijsturen. Verwacht wordt dat er minder meldingen van overlast komen. Afgewezen projecten Hand in Hand Aanvrager(s): BJZ Limburg In werken lokale teams en gecertificeerde instellingen (GI s) intensief samen. De expertise (methodieken en netwerk) van de GI s wordt ingezet in de lokale teams, ook wanneer er geen maatregel (meer) is. Daarnaast wordt de expertise van de lokale teams ingezet gedurende een maatregel. Hierdoor krijgen meer kinderen op tijd de juiste zorg en worden de resultaten van de zorg geoptimaliseerd. Lokale partners en GI s zijn samen verantwoordelijk voor het blijvend veilig opgroeien van alle kinderen in de betreffende wijk/buurt/dorp. Het project moet leiden tot een evaluatieverslag dat kan dienen als input voor verdere implementatie. Risicotaxatie en effectiviteitsmetingen jeugdbescherming Aanvrager(s): Jeugdbescherming Regio Amsterdam (JBRA), Jeugdbescherming Regio Rotterdam (JBRR) Doel van dit project is gezinnen effectiever te begeleiden bij het stoppen van veiligheidsbedreigingen voor kinderen een verbeterd risicotaxatie instrument (ARIJ) en nazorg/nameting in te zetten. De beoogde resultaten zijn 1) dat alle jeugdbeschermers van JBRA en door 76 van JBRR de ARIJ bij de start en het afsluiten van ieder traject gebruiken, 2) dat jeugdbeschermers zicht hebben op de vraag wat de lange termijn effectiviteit van hun handelen is voor de veiligheid van kinderen, door middel van een huisbezoek zes maanden na het afsluiten van het traject en 3) inzicht in de effectiviteit van twee werkwijzen voor jeugdbescherming in Nederland (Generiek Gezinsgericht Werken en Beschermingstafel) op de veiligheid van kinderen. 5
Swing Zaanstad Aanvrager(s): Jeugdbescherming Regio Amsterdam, Gemeente Zaanstad In de gemeente Zaanstad zijn vijf buurtgerichte Jeugdteams opgericht als toegang tot de jeugdzorg. Dit project beoogt deze Jeugdteams door te ontwikkelen, om de doorgaande lijn van vrijwillige jeugdhulp tot jeugdzorg in een justitieel kader te optimaliseren en om het gehele jeugdzorgstelsel effectiever en efficiënter te maken. In het project worden Jeugdteams versterkt in hun expertise om gezinsgericht te kunnen werken met zorgmijdende gezinnen waarbij sprake is van complexe problematiek op meerdere leefgebieden en de veiligheid van kinderen in het geding is. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de expertise van de basisteams jeugdbescherming door aan de methodiek en werkwijze van intensief gezinsgericht casemanagement de werkzame elementen van buurtgericht werken toe te voegen. Systemisch interveniëren Aanvrager(s): Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering, Stichting Gereformeerde Jeugdbescherming Dit project beoogt een aanvulling te ontwikkelen op bestaande methodieken en werkwijzen binnen het spectrum van het gezinsgericht generiek werken. Centraal daarbij staat het bewustworden en doorbreken van onderliggende verborgen dynamieken en patronen waardoor problemen blijven voortbestaan en vaak binnen een gezin van generatie op generatie worden overgedragen. Doel van het project is de werkwijze Systemisch Interveniëren te ontwikkelen voor jeugdbeschermers, zodat zij toegerust zijn (zowel competenties als tools) om samen met het gezin systemische interventies toe te passen waardoor gezinsleden inzicht krijgen in onderliggende patronen en in staat zijn deze te doorbreken om taaie problemen zelf op te kunnen lossen. 6