Stichting Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord Ommershoflaan 35 6861 CH Oosterbeek Tel. 026 334 09 55 Fax 026 334 04 91 e-mail: info@felixoord.nl website: www.felixoord.nl Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord is een onderdeel van Icare INGbank:66.04.50.569 KvK nummer 1046466 Oosterbeek, 17 april 2014 Jaarverslag Cliëntenraad Felixoord 2013 1
Geachte lezer, In het achter ons liggende jaar, waar door personeelswisseling een zwaar appel op de bewoners werd gedaan, wisten veel bewoners ons te vinden met hun zowel positief als negatief kritische opmerkingen. Wij zijn blij met deze reacties, want vanuit deze signalen kunnen wij ons werk doen. Samen staan we sterk. De Cliëntenraad (CR) behartigt de algemene belangen van de bewoners/cliënten van Felixoord (FO) binnen de kaders van de WMCZ (Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorginstellingen). Een korte formulering van een zeer complex gebeuren, waarin ongevraagd en gevraagd adviesrecht een rol spelen. Waar ook de nodige kennis voor nodig is om de belangen van de bewoners goed te kunnen behartigen. Felixoord is een huis waarin het bijzondere karakter, de vegetarische identiteit, duidelijk herkenbaar moet blijven. Voor de CR blijft dit een belangrijk punt van waaruit wij actie ondernemen. De vegetarische keuken, maar ook het respect voor iedere bewoner met de eigen invulling van het leven wordt vanuit de CR bewaakt. Een ongevraagd advies t.a.v. het niet meer verstrekken van de alternatieve medicatie was dan ook het gevolg van een brief die de bewoners in juli ontvingen. De vegetarische identiteit van FO is voor de overheid en afgeleide instanties niet vanzelfsprekend. Bezuinigingsplannen, veranderingen in opname beleid en zorg voor ouderen bepaalden een groot deel van waar de CR het afgelopen jaar mee aan het werk ging. De CR ging het jaar 2013 in met 2 ervaren leden, 3 nieuwe leden en een ondersteuner. Een uitdaging om de complexe ontwikkelingen die zich zowel landelijk als binnen Felixoord voordeden het hoofd te bieden. De overheid kwam met nieuwe regelgeving t.a.v. het opnamebeleid, Felixoord zag zich genoodzaakt te bezuinigen. En de Inspectie voor de Gezondheidszorg bracht een onverwacht bezoek aan Felixoord en constateerde een aantal punten waarop actie ondernomen diende te worden. In die tijd heeft de CR optimaal gebruik gemaakt van de deskundige ondersteuning vanuit het LOC, Zeggenschap in Zorg. Gelukkig kreeg de CR in de tweede helft van het jaar versterking met 2 familieleden van bewoners van de zorgafdeling en konden we het jaar afsluiten met een partner van een bewoner van de verpleegunit. Alle afdelingen zijn hiermee weer vertegenwoordigd in de medezeggenschap. Door de voorzitter is aansluiting gezocht bij de Regionale Cliëntenraad van ICARE. Het is belangrijk deze vergaderingen bij te wonen, het geeft meer inzicht in het Icare beleid en ook wij kunnen onze stem hier laten horen. Ook landelijke ontwikkelingen worden hier besproken. Binnen een aantal huizen van Icare is men bezig met de ontwikkeling van een andere wijze van zorg aanbieden. Mogelijk zijn ook voor FO in de toekomst onderdelen hiervan bruikbaar. Anke Stavast, voorzitter. 2
Samenstelling: Voorzitter mevr. A. Stavast (bewoner Vegetarisch Woonpark) vanaf 21 augustus 2013 en voordien raadslid Secretaris de heer C. Olff, sinds 21 augustus 2013, tot die tijd voorzitter Raadslid mevr. F.L. Loor (bewoner Vegetarisch Woonpark en tot 21 augustus 2013 secretaris) Raadslid de heer J. Eschauzier (moeder in Felixoord) Raadslid de heer J. de Haas (moeder in Felixoord), vanaf 1 maart 2013 Raadslid de heer R.Th.A. Borman (schoonvader in Felixoord), vanaf 15 september 2013 Raadslid mevr. M. Gerritsen (moeder in Felixoord), vanaf 10 oktober 2013 Ondersteuner de heer C.W.H. Voorham, sinds 15 januari 2013 Notulist mevr. H. Korteweg Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorginstellingen (WMCZ) De cliëntenraad (verder genoemd CR) werkt op basis van de Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorginstellingen (WMCZ). Deze wet kent adviesrecht en verzwaard adviesrecht toe aan cliëntenraden op verschillende onderdelen, zoals voeding, veiligheid, hygiëne, kwaliteit van zorg, enz. Dit is - behalve in die wet - ook vastgelegd in een aantal reglementen van de CR en de zorgaanbieder. De werkzaamheden van de CR bestaan uit het behartigen van de algemene belangen van de bewoners van Felixoord binnen de kaders van de WMCZ. Gedurende enkele jaren werd een herziene Wet Medezeggenschap - de bredere Wet Cliëntenrecht Zorg - in het vooruitzicht gesteld, maar begin 2013 is besloten dat die wet niet doorgaat. De regelingen rond medezeggenschap zullen worden ondergebracht in een Wet goed bestuur in de zorg. LOC Zeggenschap in zorg De CR is lid van de LOC Zeggenschap in zorg. Deze organisatie voorziet cliëntenraden van zorginstellingen van alle mogelijke informatie en heeft een ondersteunende functie ten aanzien van cliëntenraden. Zij organiseert ook cursussen, bijeenkomsten en conferenties. In de loop van het verslagjaar is aan de CR concrete ondersteuning verleend en onafhankelijk advies gegeven naar aanleiding van vragen die te maken hadden met de toekomst van het huis. Ook hebben meerdere leden van de CR enkele bijeenkomsten bijgewoond, zoals die over thema s als scheiden wonen en zorg en netwerken ondersteuners CR. Samenstelling CR De leden van de CR worden in principe gekozen door de cliënten / bewoners van Felixoord of hun vertegenwoordiger, en vervolgens benoemd door de locatiemanager. Ondanks alle inspanningen blijkt het al jaren niet mogelijk zoveel kandidaten te interesseren voor een plaats in de CR dat van verkiezingen sprake kan zijn. In januari 2013 zijn we van start gegaan met een viertal leden in de CR. Gelukkig konden in de loop van het jaar nieuwe leden worden verwelkomd, te weten de heer J. de Haas, mevr. M. Gerritsen en de heer R. Borman. 3
In een desbetreffend reglement is de omvang van de CR op maximaal zeven personen vastgesteld. De verdeling is vijf leden / bewoners van het zorgcentrum en twee leden / vertegenwoordigers van de verpleegunit. In de praktijk is die verdeling niet haalbaar maar we zijn blij dat de raad weer compleet is! De vacature die per 31 december 2013 ontstond door het vertrek van de heer De Haas wegens het overlijden van zijn moeder en drukke werkzaamheden, kan per 1 januari 2014 weer worden vervuld door mevr. E. Wannee. Een CR heeft recht op een zgn. ambtelijk ondersteuner. Een paar jaar heeft het daaraan ontbroken, maar we zijn bijzonder blij dat in de persoon van de heer Voorham, zelf vegetariër en in vorige werkzaamheden nauw betrokken bij Felixoord, in die functie kon worden voorzien. Verslag aan bewoners De bewoners worden zo mogelijk één of twee keer per jaar uitgenodigd voor een algemene ledenvergadering (ALV) van de CR. Op de ALV krijgen de bewoners de gelegenheid zich uit te spreken over het jaarverslag, vragen te stellen en andere voorkomende zaken aan de orde te stellen. Tegelijkertijd kan de CR informeren waar zij mee bezig is. In het verslagjaar vond slechts één vergadering plaats en wel op 13 november 2013. Na vaststelling wordt het jaarverslag van de CR verstrekt aan bewoners, belangenbehartigers, de locatiemanager, leden van de raad van bestuur Icare / Evean, de onderdeelcommissie (vh ondernemingsraad) en overige belangstellenden. Bewoners / vertegenwoordigers ontvangen desgewenst de verslagen van de CR. Daarnaast krijgen de bewoners via het weekoverzicht eenmaal per maand een uitnodiging voor een zogenoemde Koffiemiddag in de Zonnebloem onder leiding van de locatiemanager. Deze bijeenkomsten worden door één of meerdere leden van de CR ook bijgewoond. Via deze bijeenkomsten blijven wij op de hoogte van de laatste ontwikkelingen (ook van nieuwe en overleden bewoners) en wat er voor vragen leven bij de bewoners en weten zij waar de CR zich mee bezig houdt. Vergaderingen De CR heeft in principe een maandelijks overleg: de ene maand een overlegvergadering waarbij de locatiemanager aanwezig is en de andere maand een werkvergadering zonder de locatiemanager. Voorafgaand aan zo n werkvergadering heeft het dagelijks bestuur veelal een vooroverleg met de locatiemanager. Werkvergaderingen vonden in 2013 plaats op de volgende data: 9/1, 13/2, 13/3, 8/5, 18/9 en 13/11. Overlegvergaderingen vonden in 2013 plaats op de volgende data: 6/2, 10/4, 12/6, 19/6, 21/8, 9/10 en 18/12. Indien gewenst of noodzakelijk werd ook tussentijds door de CR of het dagelijks bestuur vergaderd, met of zonder de locatiemanager. In het verslagjaar is ook één maal vergaderd met de bewonerscommissie van het Woonpark Ommershof (13/2) en één maal met de Onderdeelcommissie (vh Ondernemeningsraad) Felixoord teneinde zaken waarmee we allemaal te maken hebben te bespreken en de noodzakelijke contacten te onderhouden. Op 11 september 2013 vond in Meppel overleg plaats tussen directie en locatiemanager met voorzitter en ondersteuner CR. In dit gesprek stonden de toekomst van Felixoord, informatieverstrekking en uitwisseling visies centraal. 4
Onderwerpen die met de locatiemanager zijn besproken / uitgebrachte adviezen / andere activiteiten van de CR Toekomst van Felixoord Dit uiterst belangrijke onderwerp moet als eerste worden genoemd. Gedurende het hele jaar heeft dit de gemoederen in hoge mate beziggehouden en heel veel tijd gevraagd. Als gevolg van het beleid van de overheid komt er een eind aan het verzorgingshuis zoals wij dat tot nu toe kennen. Tegelijkertijd worden grote bezuinigingen opgelegd die onontkoombaar zijn. De locatiemanager hield de CR voortdurend op de hoogte van plannen om met al deze veranderende omstandigheden om te gaan en daar vorm aan te geven. Helaas kunnen die nog steeds niet goed worden uitgewerkt bij gebrek aan duidelijkheid van o.a. de overheid en als gevolg daarvan van Icare, waartoe Felixoord behoort. Het hele jaar door heeft de CR meegedacht over oplossingen en alternatieven voor de leegstand, kansen en mogelijkheden. De CR heeft ook niet nagelaten zijn ongerustheid en mening over de ontstane situatie kenbaar te maken bij de directie van Icare. Duidelijk is slechts dat we allemaal gaan voor het voortbestaan van Felixoord en uitstekende zorg voor haar bewoners. Om lege kamers te vullen zijn er meerdere mogelijkheden, maar de regelgeving beïnvloedt deze keuze. Vanuit de CR zijn enkele mogelijkheden met de locatiemanager besproken zoals extra verpleeghuisbedden, scheiden wonen/zorg, respijthuisfunctie en tijdelijke opvang na ziekenhuisopname. Dat bezuinigingen en een andere doelstelling personele gevolgen hebben moge duidelijk zijn! Kwaliteit van Zorg In mei 2013 bracht de Inspectie voor de Gezondheidszorg opnieuw een bezoek aan Felixoord. Hoewel de beoordeling beter was dan twee jaar daarvoor, oordeelde zij bepaalde zaken niet op een aanvaardbaar niveau. Naar aanleiding van vastgestelde risico s zijn de nodige maatregelen genomen en ingevoerd, die nog wel goed moeten beklijven en worden ingebed. Na een volgend bezoek in november, waarbij ook twee leden uit de CR zijn gevraagd, is vastgesteld dat alle risico s zijn teruggedrongen. Een en ander heeft wel tot gevolg gehad dat er veel veranderingen werden doorgevoerd wat onrust onder de bewoners bracht. De CR heeft de te nemen en genomen maatregelen nauwlettend gevolgd. De zgn. HKZ-certificering (Harmonisering Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) is behouden. Medicatievoorziening / zelfzorg-medicatie Waar het de zgn. zelfzorg-medicatie van bewoners betreft, bleek gedurende het jaar een zekere frictie tussen de eigen verantwoordelijkheid van de bewoners bij wie soms hulp bij toediening gewenst is - versus de verantwoordelijkheid van de medewerker zorg; die kan slechts verantwoordelijk worden gesteld voor wat door apotheek / huisarts is voorgeschreven, gecheckt en daarmee op één aftekenlijst is vermeld. Een onduidelijkheid die overigens overal speelt. In juni 2013 stuurden wij hierover een ongevraagd advies. De CR vond dat dit onderdeel duidelijk moest worden uitgewerkt omdat veel van onze bewoners alternatieve middelen gebruiken die veelal niet onder de wettelijk geregistreerde geneesmiddelen vallen. Samen met de locatiemanager is mede op grond van een brief van de Inspectie ter zake beleid gemaakt, waarbij duidelijk is dat de keus voor bepaalde zelfzorg-middelen aan de bewoner blijft, de nodige zorgvuldigheid goed is beschreven en de verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. In december 2013 konden wij dit hoofdstuk afsluiten met een positief advies. 5
Geestelijke verzorging De CR is van mening dat in een huis als Felixoord geestelijke verzorging beschikbaar moet zijn, en daarmee een toegevoegde waarde kan hebben. Een eerste stap was het peilen middels een enquête van de behoefte bij de bewoners en/of vertegenwoordigers. Hoewel die behoefte niet groot blijkt, denkt de CR dat als er geestelijke verzorging is, daarvoor misschien meer belangstelling is. De CR kijkt verder naar de mogelijkheden om dit te kunnen aanbieden. Inzet vrijwilligers Een landelijk huis als Felixoord kent relatief veel minder mantelzorgers dan de meeste andere verzorgingshuizen. Mede naar aanleiding van dit gegeven heeft de CR eerder aandacht gevraagd voor het inzetten van vrijwilligers met het oog op meer persoonlijke aandacht voor bewoners. Vrijwilligers zijn immers een welkome aanvulling op de zorg en hebben een toegevoegde waarde voor bewoners én zorgmedewerkers. Een en ander heeft onze aandacht. Door de bezuinigingen en door het verblijf van bewoners met een hogere ZZP-indicatie, merken we dat de servicegerichte hulp in Felixoord in de knel dreigt te komen. Activiteitenplanning en recreatie De CR hecht aan een breed, gevarieerd aanbod. Een aantal al dan niet regelmatig terugkerende activiteiten zijn door de recreatiecommissie in een plan omschreven, maar er zijn ook activiteiten die worden toegespitst op individuele bewoners en niet in een plan zijn vast te leggen. Bewoners van de verpleegunits kunnen deelnemen aan die van het verzorgingshuis maar voor hen zijn ook activiteiten in overleg met medewerkers zorg afgestemd op hun specifieke behoeften. Eind 2013 is gestart met een nieuwe Nieuwsbrief Felixoord Natuurlijk, met de bedoeling om meer bekendheid over elkaar, en daardoor ook meer contact met elkaar te bevorderen. Hij wordt verspreid onder de bewoners en hun familie, het personeel en het management van Felixoord. De redactie is in handen van Atie en Kees Olff en de locatiemanager. Keuken Felixoord / voedingsconcept Zeker in een vegetarisch huis is voeding een regelmatig terugkerend punt in de CR. In 2012 zijn eerder uitgebrachte adviezen weer getoetst. In het verslagjaar is afgesproken de bewonerstevredenheid over voeding regelmatig te peilen. In november 2013 is een aanzet gegeven tot het maken van een enquête m.b.t. een tevredenheidsonderzoek van de maaltijden onder de bewoners. Deze zal in 2014 worden uitgedeeld. De ons inziens noodzakelijke aanpassingen van de keuken het hart van een vegetarisch zorgcentrum laten helaas nog op zich wachten. Melding Incidenten Cliënten / Klachtenregeling / Vertrouwenspersoon Ingevolge het protocol Melding Incidenten Cliënten dient in principe elk incident of calamiteit door het personeel te worden gemeld, ook de minder ernstige, om daaruit lering te trekken en (dergelijke) fouten in de toekomst te voorkomen. De meldingsbereidheid onder het personeel is groot. Aan de meldingen wordt doorlopend en op alle niveaus van Felixoord aandacht besteed. Van de mogelijkheid dat ook een bewoner of diens vertegenwoordiger een incident kan melden wordt hoegenaamd geen gebruik gemaakt. Daarnaast is een Klachtenregeling van toepassing waarin is geformuleerd hoe klachten van bewoners intern en zo nodig extern worden behandeld. De heer Beek is vertrouwenspersoon voor alle bewoners, maar ook aanspreekpunt voor klachten en tussenpersoon naar de officiële (landelijke) klachtencommissie. 6
Klachten van bewoners die bij de CR binnenkwamen werden met toestemming van de betrokkene met de locatiemanager besproken. Belangrijk om te weten is of klachten structureel voorkomen. CQ-Index Tweejaarlijks doet een onafhankelijk landelijk instituut onderzoek naar de bewonerstevredenheid onder zowel bewoners van het verzorgingshuisdeel als onder vertegenwoordigers van bewoners van de verpleeghuisunit. In januari 2013 verscheen een desbetreffende rapportage van ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV. De CR heeft deze besproken en met de locatiemanager vastgesteld tevreden te zijn met de uitkomsten: Felixoord scoort goed, zeker ook ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Hoofd zorg / teamleider zorg Al sinds de zomer 2011 werd in de vacature teamleider zorg tijdelijk voorzien. Uiteindelijk kon in februari 2013 Mevr. Monique van Stuivenberg worden benoemd maar van haar moest begin september al afscheid worden genomen. Gelukkig kon aan het eind van het jaar de benoeming van een nieuwe, vaste teamleider zorg in de persoon van mevr. Ans van Brakel worden bekendgemaakt. Zij begint haar werkzaamheden op 1 februari 2014. In de tussentijd heeft mevr. Kolleman alle werkzaamheden tot volle tevredenheid waargenomen. Zoals gebruikelijk nam ook een vertegenwoordiger van de CR deel aan desbetreffende selectiecommissies. Public Relations De CR hecht aan een goede PR en samenwerking om voor iedere vegetariër in Nederland de natuurlijke eerste keuze te zijn. Te vaak blijkt Felixoord, haar unieke karakter en haar schitterende ligging onbekend te zijn. Ook samen met de bewonerscommissie van het Vegetarisch Woonpark wordt daaraan vorm gegeven. Er is een nieuwe folder gemaakt die kan worden uitgedeeld. Er zijn ook de nodige contacten geweest met de Nederlandse Vegetariërsbond omdat de CR van mening is dat de bond er belang bij heeft dat het vegetarisme onder de aandacht blijft en het promoten van Felixoord en het Woonpark zeker past in de belangenbehartiging van haar leden. De directeur Floris de Graad, heeft hier een rondleiding gehad en enkele leden van de CR bezochten de jaarvergadering van de vegetariërsbond. Financiën Aan de hand van een aantal rapportages heeft de CR ook de exploitatiecijfers van het huis gevolgd, evenals de door de locatiemanager te nemen maatregelen. Vanwege de vele onzekerheden en onduidelijkheden kon nog geen Begroting 2014 worden besproken. Jaarplan 2013 Felixoord In het Jaarplan heeft de locatiemanager alle mogelijke onderwerpen die voor een goede zorg- en dienstverlening van groot belang zijn opgenomen. Door middel van rapportages werd de CR op de hoogte gehouden van de gestelde doelen en de acties die werden ondernomen om die doelstellingen in de loop van het jaar gestalte te geven. Relatie met Icare Felixoord maakt deel uit van Icare / Evean. De CR heeft daarom o.a. een relatie met Icare via de Regionale CR. Sinds de zomer van 2013 maakt de voorzitter van de CR deel uit van 7
die raad, waar onder andere de landelijke problematiek, waarmee ook Felixoord te maken heeft, wordt besproken. Diversen Daarnaast waren talrijke grotere en minder grote onderwerpen - de gang van zaken in en rond het huis betreffende onderwerp van gesprek. Ook hieruit mag blijken dat de CR zich met veel aandacht inzet voor de belangen van alle bewoners. Viooltjes planten bij Felixoord 8