Handleiding voor leerkrachten Digitale les Kinderen op de vlucht Bovenbouw basisonderwijs

Handleiding voor leerkrachten Digitale les Kinderen op de vlucht Bovenbouw basisonderwijs

Verantwoording Wat als je rilt van de kou omdat je geen warme trui hebt? Als je je voortdurend zorgen maakt of het allemaal wel goedkomt? Als je ziek wordt omdat er geen schoon water is? Als je s nachts geen oog dichtdoet door wat je hebt meegemaakt? Wat als je als kind moet vluchten om te overleven? Het conflict in Syrië heeft verwoestende gevolgen voor kinderen. In Syrië en landen rond Syrië zijn 5,3 miljoen kinderen op de vlucht. Er is een tekort aan medische zorg, water, voeding en warme kleding. Miljoenen kinderen gaan niet naar school. Deze gratis digiles informeert leerlingen uit groep 7 en 8 over de situatie van kinderen in Syrië en omringende landen. UNICEF vindt het belangrijk dat kinderen weten welke rechten zij hebben, zodat zij voor zichzelf en voor kinderen wereldwijd kunnen opkomen. Deze digiles geeft u handvatten om de onderwerpen kinderrechten en rechten van vluchtelingenkinderen klassikaal te bespreken. Aanvullende lessuggesties Wilt u naast de digiles meer aandacht besteden aan kinderrechten? - Op www.unicef.nl/leerkracht vindt u meer informatie over kinderrechten en de thema s van UNICEF. - Wilt u met uw klas in actie komen voor de vluchtelingenkinderen uit Syrië en omringende landen? Kijk op www.unicef.nl/zapplive wat u met de klas kunt doen. - Op www.unicef.nl/school vinden leerlingen meer informatie, video s en foto s over kinderrechten en de thema s van UNICEF. Handig bij het voorbereiden van een spreekbeurt of werkstuk. - Onze jeugdvoorlichters geven gastlessen over UNICEF en kinderrechten. Vraag een gratis gastles aan via educatie@unicef.nl. - Wilt u met uw klas een film maken over kinderrechten? Doe dan mee met het UNICEF Kinderrechten Film Festival! Meer informatie vindt u op www.krff.nl. Achtergrondinformatie UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties en heeft de volgende opdracht: Ervoor zorgen dat elk land de rechten van kinderen respecteert en naleeft. We gunnen alle kinderen een onbezorgde jeugd waarin ze kunnen spelen en leren, hun talenten kunnen ontwikkelen en volop kansen krijgen. Want we geloven in kinderen, in wat er van elk van hen kan worden én in wat ze voor de wereld kunnen betekenen. We willen kinderen de best mogelijke kindertijd geven. We helpen ze op elk gebied van hun leven, of het nou gaat om onderwijs, bescherming of goede zorg. Het maakt voor ons niet uit waar ze wonen, waarin ze geloven en wat hun afkomst is. We zijn er voor hen, onvoorwaardelijk. Omdat zoveel bij kinderen begint. Kerndoelen Deze digiles informeert leerlingen over kinderen op de vlucht en kinderrechten. Deze handleiding geeft u houvast om met de leerlingen het gesprek over vluchtelingenkinderen aan te gaan. De les sluit goed aan bij de kerndoelen Oriëntatie op jezelf en de wereld (mens en samenleving en ruimte) en Nederlands (mondeling en schriftelijk onderwijs). Nederlands Mondeling Kerndoel 3: De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren. Schriftelijk Kerndoel 4: De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve teksten. Oriëntatie op jezelf en de wereld Mens en samenleving Kerndoel 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. Ruimte Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland.

Toelichting en aanvullende informatie Scherm 1 Kinderen op de vlucht Vraag aan de leerlingen wat ze zien op deze foto. U kunt hier diverse werkvormen voor kiezen. Laat de leerlingen hun gedachtes bijvoorbeeld opschrijven in hun schrift of termen op Post-its schrijven, die u vervolgens op de muur of het (digi)bord plakt. Maar u kunt ook samen met de leerlingen een woordspin maken. Vragen die u over de foto kunt stellen: - Wat zie je op deze foto? - Wat valt je op? - Hoe heten de meisjes? - Hoe oud zouden ze zijn? - Wat hebben deze meisjes meegemaakt? - Wat zullen ze denken en voelen? - Wat zouden ze het liefste doen? Scherm 2 Klassengesprek Na het klassengesprek kunt u de leerlingen het verhaal achter de foto vertellen: Op de foto zie je de tweeling Heslen en Naesren. De meisjes zijn vijf jaar oud. Ze hebben een vader, moeder, twee zussen en twee kleine broertjes (drie jaar en acht maanden). Toen de oorlog in 2011 begon zijn ze gevlucht uit Syrië en nu wonen ze in het vluchtelingenkamp Domiz in Noord-Irak. Daar wonen ze samen met hun ouders, hun twee kleine broertjes, twee tantes en hun neefjes en nichtjes. De twee zussen wonen nog steeds in Syrië. Ze missen die heel erg. Heslen en Naesren moesten vluchten omdat er oorlog uitbrak in Syrië. Op straat reden veel tanks en liepen veel soldaten. Het was niet meer veilig om buiten te spelen of naar school te gaan. Ook was er niet meer genoeg eten, water en elektriciteit in de buurt van hun huis. Ze hebben alles achtergelaten en zijn samen met vier andere gezinnen achterin een vrachtwagen gevlucht naar Noord-Irak. Deze reis was erg gevaarlijk. Heslen en Naesren wonen nu in een vluchtelingenkamp. Ze zijn nog niet oud genoeg om naar de school in het kamp te gaan. Nu spelen ze vaak met nieuwe vriendjes en vriendinnetjes in het kamp, maar ze willen het allerliefst naar school. De leerlingen hebben het verhaal van Heslen en Naesren gehoord. De meisjes zijn gevlucht uit Syrië. In het Jeugdjournaal en de kranten hoor je de laatste tijd veel over kinderen die op de vlucht zijn. Vraag aan de leerlingen wat ze weten van vluchtelingenkinderen. U kunt de leerlingen deze opdracht weer individueel laten doen en daarna klassikaal bespreken, maar u kunt ook kiezen voor een klassikaal gesprek. Laat de leerlingen vertellen wat ze hebben gezien of gehoord op het nieuws en wat ze daarvan vinden. Na dit gesprek kunt u aangeven dat u in deze les meer uitleg geeft over de situatie van kinderen uit Syrië en de omringende landen.

Scherm 3 Wist je dat Laat om de beurt een leerling deze omschrijving voorlezen. Vervolgens wijzen de leerlingen aan waar het betreffende land ligt. Klik het bolletje in het land aan. Als het antwoord goed is, verschijnt de volgende tekst. Ga zo door tot alle landen voorbij zijn gekomen. 8,4 miljoen kinderen en landen daaromheen in nood zijn? 2,5 miljoen Syrische kinderen als vluchteling leven? Zij leven in Libanon, Jordanië, Irak, Turkije, Egypte en andere landen. er niet genoeg medicijnen, dokters, water, eten en warme kleren zijn voor deze kinderen? 20% van de ziekenhuizen in Syrië verwoest is? 2,1 miljoen kinderen niet naar school gaan? Laat de wist-je-datjes één voor één in beeld verschijnen. Per antwoord kunt u aan de leerlingen vragen of ze dit wel/niet wisten door bijvoorbeeld de leerlingen de handen op te laten steken bij elk weetje. Scherm 4 Vluchtelingen per land Achtergrondinformatie: De meeste Syrische vluchtelingen komen niet naar Europa, maar vluchten naar de omringende landen. Ruim 8,4 miljoen kinderen in Syrië en de landen daaromheen zijn in nood. Van deze kinderen leeft ruim 2,5 miljoen als vluchteling in Libanon, Jordanië, Irak, Turkije, Egypte en andere landen. Op deze kaart kunt u aangeven naar welke landen de kinderen vluchten en hoe ze daar worden opgevangen. Syrië Miljoenen Syrische kinderen zijn gevlucht voor het geweld in hun land. Daarom leven ze vaak in tentenkampen in Libanon, Irak, Egypte, Jordanië of Turkije. Ze kunnen niet meer naar school en niet meer buitenspelen met vrienden. Turkije In Turkije leven ongeveer 2,7 miljoen Syrische vluchtelingen. Iets meer dan de helft daarvan is kind. In de Turkse stad Islahiye staat een groot vluchtelingenkamp. Hier worden deze vluchtelingen opgevangen. Dankzij UNICEF is er ook een school en zijn er bijvoorbeeld schoolboeken en knutselspullen. Libanon In Libanon leven ongeveer 1 miljoen vluchtelingen. De helft daarvan is kind. De meeste van deze kinderen zitten in tentenkampen. UNICEF zorgt er onder andere voor dat deze kinderen naar een dokter of zuster kunnen, zodat ze gezond kunnen opgroeien. Op de wereldkaart zien leerlingen waar Syrië ligt en naar welke omringende landen mensen vluchten. Onder de wereldkaart wordt per land een korte omschrijving gegeven van het aantal vluchtelingen en wat UNICEF onder andere doet om de vluchtelingenkinderen in de regio te helpen. Jordanië In Jordanië leven ongeveer 660.000 vluchtelingen. Iets meer dan de helft daarvan is kind. In Jordanië zijn vier grote vluchtelingenkampen waar 140.000 mensen leven. UNICEF zorgt voor schoon en veilig drinkwater voor alle mensen in de kampen. Irak In Irak zijn al heel veel mensen op de vlucht vanwege grote ruzies tussen verschillende groepen in het land. Toch leven er in Irak zo n 250.000 vluchtelingen. Ongeveer 100.000 van deze vluchtelingen is kind.

Scherm 5 Vluchtelingenkinderen Scherm 6 Het verhaal van een kind Vraag aan de leerlingen waar kinderen die op de vlucht zijn mee te maken krijgen. In de les kunt u doorklikken en per foto de antwoorden van de leerlingen bespreken. Waar krijgen kinderen die op de vlucht zijn onder andere mee te maken? - Ze hebben geen huis. - Ze gaan niet naar school. - Ze hebben geen veilige plek om te spelen. - Ze hebben vaak honger. - Ze worden vaak ziek. - Ze leven vaak in de kou. Naar aanleiding van de vraag Waar krijgen kinderen die op de vlucht zijn mee te maken?, kunt u verwijzen naar het verhaal van de tweeling Heslen en Naesren. Zij leven in een kamp, gaan niet naar school en hebben geen veilige plek om te spelen. Op deze foto ziet u Amira (7 jaar) uit de stad Homs in Syrië. U kunt de leerlingen het verhaal van Amira vertellen of voorlezen. Amira: Ik woonde in de stad Homs. Die heb ik moeten verlaten toen er iets heel ergs gebeurde. Mijn vader is neergeschoten. Ik was vreselijk geschrokken. Mijn lichaam trilde, ik kon niet lopen, ik kon niet eten. Het was echt verschrikkelijk. Toen zei mijn moeder dat we weg zouden gaan. We zijn gevlucht naar de plaats Al Qusayr. We dachten dat we daar veilig zouden zijn, maar dat was niet zo. Vervolgens zijn we naar Libanon gevlucht. Toen we aankwamen, hadden we geen eten. We moesten de eerste dagen bedelen op straat in het grensdorpje Arsaal. We wonen nu in het vluchtelingenkamp Faida in de Beka Vallei. Dat is veel beter. Ik krijg hier speciaal voedsel om aan te sterken en voel me nu stukken beter. Ik denk nog steeds veel aan mijn vader en soms slaap ik niet goed. In het kamp is er een speciale plek voor kinderen. Daar kan ik spelen en gelukkig ook weer lachen. Dat helpt heel erg, dan denk ik wat minder aan mijn vader. Ook kan ik weer zonder problemen lopen. Als ik later groot ben, dan wil ik lerares Arabisch worden.

Scherm 7 Wat doet UNICEF om deze kinderen te helpen? Scherm 8 Wat doet UNICEF in Jordanië? Vraag aan de leerlingen wat zij denken dat UNICEF doet om deze kinderen te helpen. De antwoorden verschijnen één voor één op het scherm. De foto s op de achtergrond geven alvast een indruk: - Spullen uitdelen die kunnen helpen, bijvoorbeeld dekens tegen de kou. - Ervoor zorgen dat deze kinderen weer naar school kunnen. - Voor schoon drinkwater en wc s zorgen. - Voedselpakketten uitdelen. - De kinderen inenten tegen gevaarlijke ziektes. - En nog veel meer! Achtergrondinformatie: UNICEF zorgt voor water en hoogwaardig voedsel (zoals speciale biscuits) aan de grens voor de vluchtelingen vanuit Syrië, om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat kinderen zoals Amira snel kunnen aansterken. In de vluchtelingenkampen en daarbuiten zorgen we voor schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen, basisgezondheidszorg, verloskundige zorg, vaccinaties en screenen en behandelen we ondervoeding. We zorgen ervoor dat kinderen naar school kunnen. Dat doen we door een school in een tent te huisvesten en via speciale school-in-a-boxen (noodhulp lespakketten) de leerlingen meteen weer lessen te geven. Daarnaast geven we psychosociale hulp, zodat kinderen hun trauma s kunnen verwerken (denk aan het voorbeeld van Amira) en verstrekken we kinderbijslag, zodat ouders met kinderen in de eerste levensbehoeften kunnen voorzien. Er zijn niet genoeg kampen om alle vluchtelingen op te vangen. Het merendeel van hen leeft buiten de kampen. Daar geeft UNICEF de vluchtelingen voor zover mogelijk dezelfde hulp als in de kampen. Net als binnen Syrië. Door het conflict zijn niet alle gebieden bereikbaar en werken we samen met lokale partner-organisaties, zodat we hulpkonvooien naar belegerde gebieden kunnen sturen. Om de hulpvraag van een werelddeel naar een specifiek land te brengen, kunt u inzoomen op Jordanië. Veel Syrische kinderen hebben hun huis verlaten omdat ze moesten vluchten voor geweld. Een deel van deze kinderen woont in één van de vier grote vluchtelingenkampen in Jordanië. UNICEF helpt deze kinderen in Jordanië door bijvoorbeeld: - Ze in te enten tegen ziektes. - Voor scholen in de kampen te zorgen. - Leerkrachten en materialen te regelen, zodat deze kinderen les kunnen krijgen. - Voor schoon water in de vluchtelingenkampen te zorgen. - Veilige speel- en sportplekken voor kinderen te bouwen. Lestip: Vraag de leerlingen om in het klaslokaal materialen te verzamelen waarvan zij denken dat deze nodig zijn om de vluchtelingenkinderen weer snel les te laten krijgen. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld een pen, schrift, boek naar voren brengen. Verzamel deze spullen in een doos en geef aan dat de leerlingen op deze manier een school-in-a-box hebben gemaakt. UNICEF zorgt onder andere voor onderwijs in de vluchtelingenkampen. Er wordt gezorgd voor een tent die als school wordt ingericht. De materialen voor deze school zitten in een school-in-a-box. Deze box is geschikt voor veertig leerlingen en één leerkracht. Met de materialen in deze box kan een klas ruim drie maanden onderwijs krijgen. In de school-in-a-box zitten bijvoorbeeld een schoolbord, krijtjes, boeken, posters, schriften, pennen, knutselmaterialen en een radio waarmee klassen het nieuws kunnen volgen.

Achtergrondinformatie: Mochten de leerlingen naar aanleiding van deze opdracht een school-in-a-box willen doneren, dan vragen we of u samen met uw leerlingen geld wilt inzamelen. Op deze manier kunnen we de kwaliteit en distributie van bijvoorbeeld de school-in-a-box waarborgen. Het doneren van materialen is daardoor helaas niet mogelijk. Hieronder leest u wat verschillende noodhulpmaterialen kosten. Uw klas kan met een kleine bijdrage al een groot verschil maken voor kinderen op de vlucht. Scherm 10 Test je kennis - Voor 2,50 krijgen de kinderen een medische controle - Voor 5 hebben we al een deken - Voor 33 kunnen we een kind een winterkledingpakket geven - En voor 135 hebben we een School-in-a-box voor 40 kinderen en een leraar Scherm 9 Test je kennis Wat hebben kinderen op de vlucht meteen nodig, waar niet genoeg van is? A: Dokters, medicijnen, water, eten en warme kleding. B: Water, eten en auto s. C: Dokters, medicijnen, warme kleding, speelgoed en muziek. Het juiste antwoord is A. Kinderen op de vlucht hebben acuut dokters, medicijnen, water, eten en warme kleding in de winter nodig. Speelgoed en muziek kunnen gebruikt worden voor traumaverwerking. Bij de volgende drie schermen kunt u toetsen of de stof die u net heeft behandeld, is geland bij de leerlingen. Elk scherm bevat een quizvraag over de situatie van vluchtelingenkinderen. Hoeveel kinderen in Syrië en de landen daaromheen zijn in nood? A: 4,8 miljoen kinderen. B: 8,4 miljoen kinderen. C: 9,8 miljoen kinderen. Het juiste antwoord is B. Er zijn 8,4 miljoen kinderen in Syrië en de omringende landen (Turkije, Libanon, Egypte, Jordanië en Irak) in nood.

Scherm 11 Test je kennis Scherm 13 Einde Wat is er nodig om kinderen weer naar school te laten gaan? A: Het opzetten van een schooltent en een leraar naar het land laten komen. B: Het geven van een school-in-a-box aan een groep kinderen. C: Het neerzetten van schooltenten, school-in-a-box en het werven van leraren. Het juiste antwoord is C. UNICEF zorgt onder andere voor het bouwen van schooltenten, het verspreiden van school-in-a-boxen, het trainen en opleiden van leraren. Scherm 12 Wat kun jij doen om kinderen op de vlucht te helpen? Onze ervaring is dat leerlingen vaak iets willen doen of in actie willen komen voor vluchtelingenkinderen. Op deze slide vindt u enkele suggesties die u samen met de leerlingen kunt bespreken. - Leerlingen kunnen een spreekbeurt houden over vluchtelingenkinderen of een van de thema s waar UNICEF zich voor inzet. Meer informatie daarover vinden de leerlingen op www.unicef.nl/school.