ONDERZOEK ENQUÊTEGROEP 2012 Bemiddeling op basis van execution only bij producten waarvoor provisieverbod gaat gelden Hoevelaken, september 2012
1 ACHTERGRONDEN Door het (aankomende) provisieverbod zal er steeds meer een scheiding gaan plaats vinden tussen advies en bemiddeling van financiële producten. Financiële dienstverleners kunnen adviseren en bemiddelen in complexe producten, maar zij kunnen complexe producten ook via execution only aanbieden. Bij execution only vindt er bemiddeling in een financieel product plaats zonder bijkomend advies. Een consument kiest dus zelf een product zonder advies van de financieel dienstverlener. Bureau D & O heeft in september 2012 onderzoek gedaan naar execution only bij producten waar het aankomende provisieverbod straks gaat gelden, namelijk: Complexe financiële producten, zoals hypotheken, pensioenverzekeringen en levensverzekeringen; Hypothecaire kredieten; Inkomensverzekeringen, waaronder betalingsbeschermers en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor ondernemers; Uitvaartproducten. Het onderzoek is uitgevoerd onder de D & O Enquêtegroep, die bestaat uit financieel dienstverleners die regelmatig meewerken aan diverse onderzoeken vanuit Bureau D & O. In totaal hebben 160 respondenten deelgenomen aan het onderzoek. Bureau D & O, september 2012 1
2 MATE VAN BEMIDDELING OP BASIS VAN EXECUTION ONLY De verschillende producten waarvoor het provisieverbod straks gaat gelden, zijn voorgelegd aan de respondenten met de vraag in hoeverre men hierin bemiddelt op basis van execution only. Figuur 1 geeft de resultaten weer. Figuur 1 Mate van bemiddeling op basis van execution only Basis: groep die bemiddelt in specifiek product Het percentage bemiddeling op basis van execution only varieert per type product waarin men bemiddelt. Van de groep die bemiddelt in pensioenverzekeringen geeft 5% aan bij dit product wel eens op basis van execution only te bemiddelen, tegenover 18% van de groep die bemiddelt in levensverzekeringen. Bureau D & O, september 2012 2
In tabel 1 zijn de bandbreedtes en gemiddelden weergegeven van de percentages van de totale bemiddeling per product waarin bemiddeld wordt op basis van execution only. Tabel 1 Bandbreedtes en gemiddelden van bemiddeling op basis van execution only Product waarin men bemiddeld o.b.v. execution only Minimaal genoemde percentage Maximaal genoemde percentage Gemiddeld percentage Pensioenverzekeringen 1% 10% 6% Betalingsbeschermers 1% 100% 14% Hypotheken 1% 15% 5% AOV 1% 100% 29% Uitvaart 1% 100% 34% Levensverzekeringen 1% 100% 23% Bureau D & O, september 2012 3
In figuur 2 is een indeling gemaakt van de totale groep respondenten naar huidige bemiddeling op basis van execution only en overweging voor de toekomst indien men niet bemiddelt op basis van execution only. Figuur 2 Indeling naar (overweging in) bemiddeling op basis van execution only Van de totale groep deelnemers geeft 26% aan bij één of meer van de eerder genoemde complexe financiële producten waarvoor het provisieverbod straks gaat gelden wel eens te bemiddelen op basis van execution only. Daarnaast neemt 8% dit in overweging. De overige groep is nog in dubio (14%) of overweegt überhaupt geen execution only (53%). Bureau D & O, september 2012 4
3 HOUDING TEN OPZICHTE VAN EXECUTION ONLY Aan de gehele doelgroep is gevraagd hoe men aankijkt tegen bemiddeling op basis van execution only bij complexe producten. In figuur 3 is een uitsplitsing gemaakt in de groep die wel eens bemiddelt op basis van execution only of dit overweegt, en de groep die dit niet doet. De groep die wel eens bemiddelt op basis van execution only of dit overweegt, kijkt hier positiever tegenaan dan de groep die dit niet doet. Maar ook bij deze groep is het percentage dat hier (zeer) negatief tegenover staat in de meerderheid (53%). Als toelichting wordt hierbij vaak gegeven dat bemiddeling op basis van execution only onverantwoord is en dat de klant hiervoor onvoldoende kennis heeft. Advisering is en blijft noodzakelijk bij complexe producten. De kleine groep die een positief beeld heeft van bemiddeling op basis van execution only, geeft aan dat dit geschikt kan zijn voor financieel onderlegde en hoog opgeleide klanten, of klanten die reeds een financieel advies hebben gekregen via bijvoorbeeld een accountant of financieel planner. Figuur 3 Indeling naar (overweging in) bemiddeling op basis van execution only Bureau D & O, september 2012 5
4 VERWACHTING EXECUTION ONLY VOOR NABIJE TOEKOMST Aan de groep die aangeeft wel eens op basis van execution only te bemiddelen, is gevraagd in hoeverre men hierin een verandering verwacht voor de nabije toekomst. De meningen blijken verdeeld; 32% verwacht dat dit binnen het kantoor verder gaat toenemen, 29% verwacht een afname en 39% verwacht hierin geen verandering. Aan de groep die een toename voorziet, is gevraagd of men vanuit klantzijde een groeiende behoefte aan bemiddeling op basis van execution only bij complexe producten ervaart. Circa tweederde ervaart dit niet. Figuur 4 Bemiddeling execution only in toekomst Basis: groep die momenteel bemiddelt op basis van execution only Bureau D & O, september 2012 6
5 BEKENDHEID KENNIS- EN ERVARINGSTOETS In het geval van execution only bij producten die onder het provisieverbod vallen, dienen bemiddelaars consumenten een kennis- en ervaringstoets af te nemen. Afhankelijk van de uitkomst van de toets krijgt de consument een waarschuwing over de risico s die de consument neemt als deze het product toch op deze wijze afsluit. Binnen de groep die reeds bemiddelt op basis van execution only bij complexe producten of dit van plan is, is 23% niet op de hoogte van het bestaan van deze kennis- en ervaringstoets. Deze personen zitten zowel in de groep die reeds bemiddelt op basis van execution only als de groep die dit van plan is. Figuur 5 Bekendheid met kennis- en ervaringstoets Basis: groep die momenteel bemiddelt op basis van execution only of dit van plan is Bureau D & O, september 2012 7