Broedvogelinventarisatierapport. Heseveld, Nijmegen. Marc de Bont Nijmegen, juli 2012

Broedvogelinventarisatierapport Heseveld, Nijmegen 2012 Marc de Bont Nijmegen, juli 2012

Inleiding Methode In 2012 is voor het derde jaar op rij het gebied op broedvogels geteld. Het wordt begrensd wordt door de Boksdoornstraat in het noorden, de Wolfkuilseweg in het oosten en de Graafseweg in het zuiden (zie afbeelding 1). Oppervlakte is 20,5 hectare. Ook nu weer heb ik besloten er een rapportje van te maken dat kan worden gebruikt voor beheersdoeleinden, maar ook gewoon voor het plezier kan worden gelezen. Doel van de telling is voornamelijk dat ik er zelf plezier in heb om te weten wat er zoal in de woonomgeving aan broedvogels aanwezig is. Daarnaast vind ik het goed als anderen kennis nemen van wat er zoal om hen heen aanwezig is. Aanvullend op deze broedvogeltelling heb ik tijdens de nationale parkendag op 3 juni 2012 een vogelexcursie gegeven (overigens net als vorig jaar) waarbij zo n 10 deelnemers kennis namen van hun vogelomgeving. De telling is uitgevoerd volgens de BMP-A methode van SOVON Vogelonderzoek Nederland. Dit is een methode van tellen waarbij binnen een van tevoren vastgesteld gebied in de loop van het voorjaar alle algemene broedvogels worden vastgelegd op een zogenaamde veldkaart. Tijdens de inventarisatie (telling) wordt er gekeken naar vogels die zich territoriaal gedragen en/of gedrag vertonen dat met broeden te maken heeft. Hierbij kan gedacht worden aan zingende vogels, vechtende vogels en vogels met nestmateriaal en/of voer in de snavel. Deze worden allemaal zo nauwkeurig mogelijk op de veldkaart ingetekend. Thuis wordt dan van iedere soort een aparte soortkaart gemaakt. Hierbij worden alle in het veld waargenomen waarnemingen van de veldkaart overgenomen en op de soortkaart ingetekend. Alle in het veld gedane waarnemingen worden online in het systeem van SOVON ingevoerd. Aan het eind van het telseizoen kan dan met een paar drukken op de knop van de computer worden uitgerekend waar en hoeveel territoria van betreffende soorten er zijn geweest. De resultaten van alle drie de jaren (2010, 2011 en 2012) zijn dus digitaal verwerkt. Figuur 1: Telgebied Heseveld 185400 185500 185600 185700 185800 185900 186000 186100 186200 186300 427700 Oude Graafseweg, Nijmegen - 2010 Meters [ 0 50 100 427700 Klimopstraat 427100 427100 427300 427300 427500 427600 Boksdoornstraat Wolfkuilseweg 427500 427400 427600 Vuurdoornstraat Ligusterstraat Oude Graafseweg Augustijnerbos 427400 427200 Danielsweg Berkenoord Graafseweg 427200 185400 185500 185600 185700 185800 185900 186000 186100 2 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721) 186200 186300

De telling Om de vogels goed te tellen is met name de vroege ochtend belangrijk. Die ochtendtellingen zijn uitgevoerd tussen 09-03-2012 en 01-06-2012. Buiten deze reguliere ochtendtellingen heb ik op 08-04-2012 van 21:30-22:00 geprobeerd Bosuilen te vinden door middel van het afspelen van de zang van het mannetje in de hoop op respons. Dit bleeft echter uit. Reden om dit te doen waren vier eigen waarnemingen van een zingend mannetje tussen 20-09-2011 en 21-01-2012. Tevens is voor de Gierzwaluw op 20-06-2011 in de avonduren een ronde gemaakt waarbij drie paren werden vastgesteld. Tabel 1 geeft een overzicht van alle tellingen. De huismus broedt in clusters: de locale dichtheid is hierdoor ook hoog en ze zitten veelal in de struiken te zingen waardoor het lastig is om ze te tellen. En de Boomkruiper: misschien beter gezongen dit jaar? Wie zal het zeggen? Per soort is een soortkaart met stippen per jaar bijgevoegd. Deze staan in de bijlagen. De stippen zijn gezet in wat als centrum van het territorium kan worden gezien. Hierdoor is te zien waar welke soorten broeden. Tabel 1: Teldata en -tijden Tabel 2: Aantallen territoria per soort per jaar Datum Begintijd Eindtijd Type telling 09-03-2012 06:00 08:05 zonop 01-04-2012 06:00 08:40 zonop 08-04-2012 21:30 22:00 avond voor Bosuil 20-04-2012 05:20 07:40 zonop 12-05-2012 04:45 07:50 zonop 01-06-2012 04:15 06:28 zonop 20-06-2012 21:00 21:30 avond Gierzwaluw Het Weer In tegenstelling tot 2011 is 2012 beslist niet warm te noemen. De ochtendtemperaturen zijn geschat op achtereenvolgens: 5, 1, 8, 6 en 13 graden Celsius. Wel is er tijdens de tellingen altijd droog weer geweest met in het algemeen erg weinig bewolking. Alleen tijdens de laatste telling op 1-06- 2012 was het vrijwel volledig bewolkt. De resultaten Soort 2010 2011 2012 Holenduif 3 3 2 Houtduif 24 31 25 Turkse Tortel 20 20 24 Gierzwaluw 4 6 3 Groene Specht 1 1 1 Grote Bonte Specht 3 3 4 Winterkoning 7 8 8 Heggenmus 9 10 8 Roodborst 6 7 8 Merel 38 44 47 Zanglijster 3 2 4 Grote Lijster 0 1 1 Zwartkop 7 10 9 Tjiftjaf 5 4 5 Fitis 1 1 0 Staartmees 1 1 1 Pimpelmees 17 23 30 Koolmees 24 25 30 Boomklever 3 6 4 Boomkruiper 3 4 8 Gaai 2 3 3 Ekster 7 8 8 Kauw 20 32 26 Zwarte Kraai 3 5 3 Spreeuw 3 5 4 Huismus 17 17 22 Vink 6 5 6 Groenling 0 2 1 Putter 0 0 1 Appelvink 0 1 0 Totaal aantal soorten 26 29 28 Totaal aantal territoria 237 288 296 Er zijn in totaal 28 broedvogelsoorten vastgesteld die gezamenlijk 296 territoria hebben gehad. In tabel 2 zijn deze samengevat. Vergeleken met voorgaande jaren is er een soort aan de lijst toegevoegd: de Putter. Twee soorten zijn in 2012 niet vastgesteld als broedend: de Fitis en de Appelvink. Opvallende verschillen zijn de grote aantallen van de Merel, Pimpelmees, Koolmees, Boomkruiper en Huismus. Oorzaak van toename van deze soorten is moeilijk te noemen. Wel is het zo dat de Merel, Pimpelmees en Koolmees soorten zijn met een erg hoge dichtheid waardoor het tellen lastig is. Marc de Bont, juli 2012 3

Bosje ten zuidwesten van Berkenoord Foto: Marc de Bont Foto: Marc de Bont 4 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721) Ligusterstraat

Soortkaarten Marc de Bont, juli 2012 5

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Holenduif 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Holenduif 3 territoria 6 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

Marc de Bont, juli 2012 7

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Houtduif 24 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Houtduif 31 territoria 8 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Turkse Tortel 20 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Turkse Tortel 20 territoria 10 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Gierzwaluw 4 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Gierzwaluw 6 territoria 12 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Groene Specht 1 territorium 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Groene Specht 1 territorium 14 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Grote Bonte Specht 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Grote Bonte Specht 3 territoria 16 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Winterkoning 7 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Winterkoning 8 territoria 18 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Heggenmus 9 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Heggenmus 10 territoria 20 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Roodborst 6 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Roodborst 7 territoria 22 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Merel 38 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Merel 44 territoria 24 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Zanglijster 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Zanglijster 2 territoria 26 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Grote Lijster 0 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Grote Lijster 1 territorium 28 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Zwartkop 7 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Zwartkop 10 territoria 30 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Tjiftjaf 5 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Tjiftjaf 4 territoria 32 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Fitis 1 territorium 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Fitis 1 territorium 34 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

Foto: Marc de Bont Struikvegetatie in Augstijnenbosje Marc de Bont, juli 2012 35

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Staartmees 1 territorium 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Staartmees 1 territorium 36 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Pimpelmees 17 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Pimpelmees 23 territoria 38 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Koolmees 24 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Koolmees 25 territoria 40 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Boomklever 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Boomklever 6 territoria 42 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Boomkruiper 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Boomkruiper 4 territoria 44 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Gaai 2 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Gaai 3 territoria 46 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Ekster 7 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Ekster 8 territoria 48 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Kauw 20 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Kauw 32 territoria 50 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Zwarte Kraai 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Zwarte Kraai 5 territoria 52 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Spreeuw 3 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Spreeuw 5 territoria 54 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Huismus 17 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Huismus 17 territoria 56 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Vink 6 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Vink 5 territoria 58 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Groenling 0 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Groenling 2 territoria 60 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

4721 Heseveld Nijmegen 2010 Appelvink 0 territoria 4721 Heseveld Nijmegen 2011 Appelvink 1 territorium 62 Broedvogelrapport BMP-plot Heseveld (4721)

Broedvogelinventarisatierapport Heseveld, 64 Broedvogelrapport Nijmegen 2012BMP-plot Heseveld (4721) Marc de Bont, juli 2012