De weg eist zijn tol: 10 jaar verkeersslachtoffers op de Nijmeegsebaan in Groesbeek

Transcriptie

1 De weg eist zijn tol: 10 jaar verkeersslachtoffers op de Nijmeegsebaan in Groesbeek Kees Schreven NOU-congres, De Hoeve van Nunspeet, 7-9 januari 017

2 Mac Gillavry D De Levende Natuur 3: 10.

3 Mac Gillavry D De Levende Natuur 3: 10. CBS 013 Brouwer 1935 Ardea 1959 De Levende Natuur Finnis 1960 Bird Study Hodson & Snow 1965 Bird Study Dunthorn & Errington 196 Bird Study

4 Dagelijks bezoeken! Na 1 dag 50% over! 0:00 = controletijd :00 1:00 17:00 0:00 08:00 zoomloes.zoom.nl Jonkers & De Vries 1977

5 Nijmeegse baan (N8) in Groesbeek 007 heden (per fiets) Nijmegen km Groesbeek

6 Verkeersintensiteit op de Nijmeegsebaan Passages per dag ~ motorvoertuigen ~.000 fietsers Binnen een jaar Binnen een dag (ma t/m zo) Aantal motorvoertuigen per weekdag Maand Intensiteit (% van dagtotaal) richting Groesbeek richting Nijmegen Totaal Uur van de dag

7 Slachtoffers: wat, waar, wanneer? Wat is de sterfte door verkeer onder de soorten, en is dit belangrijk voor de populaties? Soorten en aantallen Relatie met habitat? Seizoenspatronen? Leeftijd en geslacht? Vogels, zoogdieren, amfibieën, reptielen Conclusie & Discussie Hoe zijn de aantallen te verklaren? Problemen met methodes/analyses Koolmees 1kj vrouw, traject,

8 Soorten en aantallen 503 dieren! In 9.5 jaar 79 vogels, 16 zoogdieren, 57 amfibieën, reptielen 1 per km per jaar 51 soorten 30 vogel-, 16 zoogdier-, amfibieën-, 1 reptielensoort Toplijst: Platte Roodborst, traject 1, Vogels Zoogdieren Amfibieën Reptielen Merel 81 Konijn 51 Gewone pad 31 Hazelworm Koolmees 7 Egel 5 Bruine kikker 10 Pimpelmees 33 Rode eekhoorn 16 (Kikker spec.) 8 Houtduif Haas 15 Groene kikker 6 Roodborst 0 (Muis spec.) 11 Alpenwatersalamander Vink 15 Steenmarter 10 Zwartkop 1 Bosmuis 9

9 Nijmegen Groesbeek Aantal per km per jaar vogels zoogdieren amfibieën Relatie met habitat? Voorkomen, activiteit, snelheid, vlieghoogte Konijnen, Egels Amfibieëntrek Traject 3 1

10 Nijmegen Groesbeek Aantal per km per jaar,5 3,5 3,5 1,5 1 0,5 0 merel koolmees pimpelmees houtduif roodborst 6 5 Traject 3 1 Relatie met habitat? Alle vijf de soorten relatief veel bij golfbaan Veel mezen op Houtduif veel op 3 (eikels in geklepelde berm) Roodborst vooral op 1-

11 Seizoenspatronen Aantal per km per jaar 1, 1 0,8 0,6 0, 0, Vogels Zoogdieren Amfibieën Maand Gewone Pad, traject 5, Verkeer: zomer- en winterdip Voorkomen en activiteit van dieren Waarnemingskans: Minder controles in zomer Donkerder in winter Dwergvleermuis spec. (oud, droog), traject 1,

12 Seizoenspatronen: Merel Aantal Alle Merels Maand Merelfamilie in berm, traject 6, Meer slachtoffers in voorjaar

13 Seizoenspatronen: Merel Aantal Alle kj Merels of ouder Maand Meer slachtoffers in voorjaar Juvenielenpiek in zomer Broedseizoen: vooral mannen onder de adulten Vóórkomen vs. activiteit man vrouw Aantal Merelfamilie in berm, traject 6, Maand 1kj/juv kj/ad

14 Conclusie & Discussie 1 slachtoffers per km per jaar Jonkers & De Vries 1977: 15! (in bos, intensiteit ~ per dag) Nijm. baan Seizoens- en habitatseffecten door: Eigen activiteit + verkeersintensiteit Voorkomen (monitoring!) Activiteit en trefkans Soort (dagritme, snelheid, vlieghoogte) Habitat (homerange, vlieghoogte) Soort # Territoria # Slachtoffers / # Slachtoffers Vergeer & Kok # territoria Zanglijster Zwartkop Appelvink Goudhaan Kuifmees Gr. B. Specht slechts slachtoffers! Groesbeek Vergeer & Kok 008

15 Dank aan: Youri van der Horst à Henny Brinkhof Ronald Zollinger Paul Leenders Paul van der Horst Jan Jacobs Gerard Müskens Theo Wijers Martijn Wijnhoven Stichting Das en Boom Ditmer Santema (Provincieloket GLD)

16 Toplijst Vogels Zoogdieren Amfibieën Reptielen Merel 81 Konijn 51 Gewone pad 31 Hazelworm Koolmees 7 Egel 5 Bruine kikker 10 Pimpelmees 33 Rode eekhoorn 16 (Kikker spec.) 8 Houtduif Haas 15 Groene kikker 6 Roodborst 0 (Muis spec.) 11 Alpenwatersalamander Vink 15 Steenmarter 10 Zwartkop 1 Bosmuis 9 Overige soorten Vogels Zanglijster 6 Fazant 1 Gaai 5 Glanskop 1 Zwarte mees 5 Heggenmus 1 Winterkoning Huismus 1 Boomklever 3 Kauw 1 (Zangvogel spec.) 3 Kuifmees 1 Zwarte kraai 3 Sperwer 1 Goudhaan Staartmees 1 Tjiftjaf Tuinfluiter/Zwartkop 1 Appelvink 1 Turkse tortel 1 Boomkruiper 1 Vuurgoudhaan 1 Bosuil 1 Wilde eend 1 Buizerd 1 Zoogdieren (Dwergvleermuis spec.) 5 Bruine rat 3 Gewone dwergvleermuis 3 Ree 3 Rosse woelmuis 3 Bunzing Das Mol Wezel Bosspitsmuis spec. 1 Vos 1

17 Verkeersintensiteit op de Nijmeegsebaan Binnen een week Over de jaren Aantal motorvoertuigen Dag van de week (ma-zo) Aantal motorvoertuigen per weekdag Jaar Telvak 1 Telvak Telvak 3 Telvak

18 Abstract Toen het aantal auto's in Nederland snel toenam, waren verkeersslachtoffers onder de fauna een punt van aandacht. Tegenwoordig staan we er nauwelijks meer bij stil, alleen als het een bedreiging vormt voor onze veiligheid, of als het om zeldzame soorten gaat. Maar hoe veel slachtoffers vallen er nou eigenlijk op een weg? Onderzoek laat zien dat dagelijkse tellingen nodig zijn voor een goede inschatting, omdat lijkjes ook kunnen worden versleept. Wij hebben 10 jaar lang vrijwel dagelijks verkeersslachtoffers onder vogels, zoogdieren, amfibieën, en reptielen geteld op een provinciale weg in het bos bij Nijmegen. Dit leverde ruim 500 slachtoffers op, van ruim 50 soorten. Ik zal de soortenlijst bespreken, de relatie met habitat, enkele seizoenspatronen, de verschillen in trefkans tussen soorten en de oorzaken daarvan. Daarnaast maak ik duidelijk dat iedereen die dagelijks eenzelfde traject aflegt zo'n tellingenreeks kan opstarten.