Jeugdbescherming in Nederland
Jeugdbescherming in Nederland Mr. drs. Bart de Jong Adviseur Van Montfoort 2 Stelselwijziging Jeugd
Wat is Jeugdbescherming? Proces/Actoren Doelgroep en problematiek Maatregelen Het beschermen van jeugdigen Visie op toekomst Wettelijk kader Financiering 17-7-2013 3 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Jeugdbescherming Jeugdbescherming is een maatregel die de rechter dwingend oplegt, wanneer een gezonde en veilige ontwikkeling van een kind of jongere (ernstig) wordt bedreigd en vrijwillige hulp niet (voldoende) helpt) Als het gaat over de functies die worden gedecentraliseerd, dan wordt met jeugdbescherming bedoeld: de uitvoering van de maatregelen van kinderbescherming. 17-7-2013 4 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Maatregelen van kinderbescherming 3 maatregelen van kinderbescherming De ondertoezichtstelling (OTS): art. 1:254 BW De ontheffing van de ouderlijke macht art. 1:266 BW De ontzetting uit de ouderlijke macht: 1:269 BW Waarom? Om de ontwikkeling van het kind veilig te stellen Uitvoering door: De 15 Bureaus Jeugdzorg De William Schrikker Groep (WSG) De Stichting Gereformeerde Jeugdzorg (SGJ) Het Leger des Heils (LdH) Stichting Nidos 17-7-2013 5 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Historisch overzicht Kinderwetten 1901 (in werking 1905) Voor het eerst ingrijpen door overheid in ouderlijk gezag ter bescherming kind 3 kinderbeschermingsmaatregelen: toevertrouwing, ontzetting en ontheffing Ondertoezichtstelling 1922 Ontheffing bleek in praktijk te zwaar Kinderrechter spreekt OTS uit en zet hulpverleningslijn uit Wijziging 1995 Verantwoordelijkheid uitvoering OTS bij gezinsvoogdij-instelling 17-7-2013 6 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
De ondertoezichtstelling Meest voorkomende maatregel van kinderbescherming Art. 1:254 lid 1 BW: indien een minderjarige zodanig opgroeit, dat zijn zedelijke of geestelijke belangen of zijn gezondheid ernstig worden bedreigd, en andere middelen ter afwending van deze bedreiging hebben gefaald of, naar is te voorzien, zullen falen, kan de kinderrechter hem onder toezicht stellen van een stichting als bedoeld in artikel 1, onder f, van de Wet op de Jeugdzorg. Wordt opgelegd voor duur van ten hoogste 1 jaar Kan verlengd worden telkens voor ten hoogste 1 jaar Kind wordt onder toezicht gesteld, niet de ouder Gezag blijft bij de ouder liggen, maar wordt beperkt Gezinsvoogd begeleidt en ondersteunt ouders Kind blijft (in principe) thuis wonen 17-7-2013 7 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
De ontheffing Art. 1:266 BW: Mits het belang van de kinderen zich daar niet tegen verzet, kan de rechtbank een ouder van het gezag over een of meer van zijn kinderen ontheffen, op grond dat hij ongeschikt of onmachtig is zijn plicht tot verzorging en opvoeding te vervullen. De ontzetting Art. 1:269 BW: indien de rechtbank dit in het belang van de kinderen noodzakelijk oordeelt, kan zij een ouder van een of meer van zijn kinderen ontzetten op grond van: ( ) Gezag voor onbepaalde tijd naar een ander (BJZ, burgervoogd) Ander heeft voogdij over het kind Kind niet thuis, maar elders (pleeggezin, residentieel, netwerk) Verschil: instemming ouders Wetsvoorstel Herziening Kinderbeschermingsmaatregelen: samenvoegen tot één maatregel tot beëindiging gezag ouders 17-7-2013 8 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Inzet maatregelen van kinderbescherming Hendrik de Bie, de eerste kinderrechter van Nederland, tijdens de eerste kinderrechterzitting in 1922: Wij verwachten van de gezinsvoogdij, dat zij gesteund door het gezag van den kinderrechter, menige ontzetting of ontheffing, zal weten te voorkomen, het gezinsverband te handhaven en daardoor mee te helpen aan de opbouw van het volksleven. 17-7-2013 9 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Uitvoering maatregelen kinderbescherming Gezinsvoogdij (OTS) Volgens Delta-methode Voogdij (ontzetting/ontheffing) Volgens methode voogdij Perspectief = thuis Kind in eigen context Veiligheid thuis OTS is tijdelijke maatregel Perspectief = duurzame, stabiel opvoedingssituatie elders Kind in nieuwe context Veiligheid in nieuwe context Voogdij is duurzaam: veranderen opvoedingsverantwoordelijkheid in context/samenleving 17-7-2013 10 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Uitvoering maatregelen kinderbescherming Door gezinsvoogd (OTS) of voogd (ontheffing/ontzetting) (Gezins)voogd kan aanvullende zorg inzetten indien noodzakelijk via indicatiebesluit BJZ: Niet vrij toegankelijke jeugdzorg (geïndiceerde jeugdzorg) Geestelijke Gezondheidzorg voor jeugdigen (jeugd-ggz) Zorg voor licht verstandelijk beperkte jeugdigen (jeugd-lvb) Kan de jeugdige uit huis plaatsen (bij een OTS) 17-7-2013 11 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
De uithuisplaatsing Art. 1:261 lid 1 BW: indien dit noodzakelijk is in het belang van de verzorging en opvoeding van de minderjarige of tot onderzoek van diens geestelijke of lichamelijke gesteldheid, kan de kinderrechter de stichting ( ) op haar verzoek machtigen de minderjarige gedurende dag en nacht uit huis te plaatsen. Duur machtiging maximaal 1 jaar Verlenging mogelijk voor telkens maximaal 1 jaar Moet ten uitvoer worden gelegd door de stichting ( ) Machtiging vervalt indien niet binnen 3 mnd ten uitvoer gelegd Waar geplaatst Pleeggezin Residentiële voorziening Netwerk 17-7-2013 12 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Doelgroep Jeugdigen in de leeftijd 0 tot 18 jaar. Vrijwillige hulpverlening helpt niet of onvoldoende. Problematiek Vaak sprake van multiproblematiek (opvoedingsproblematiek, schulden, verslaving, huiselijk geweld, psychiatrisch problemen, lichte verstandelijke beperking). Zowel bij ouders als bij de kinderen als in het gezin Zeer divers: daardoor maatwerk vereist Onderzoeken naar problematiek: zie bijgevoegd document over jeugdbescherming. 17-7-2013 13 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Plaats in de keten Signalering Toegang Politie/prof (crisis) AMK Melding Raad: aanvraag beschermingsonderzoek Verzoek opleggen maatregel van kinderbescherming Opleggen maatregel van kinderbescherming Raad voor de Kinderbescherming Rechter Jeugdbescherming 17-7-2013 14 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Kengetallen Aantallen totaal: Totaal OTS 1960: in totaal 42.326 kinderen met maatregel 1980: in totaal 20.949 kinderen met maatregel 2010: in totaal 39.670 kinderen met maatregel Percentueel 2010 het hoogst! Voogdij Cijfers op gemeenteniveau: www.voordejeugd.nl CBS Statline: jeugdmonitor 17-7-2013 15 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Wettelijk kader Boek 1 Burgerlijk Wetboek De maatregelen Wellicht wijziging: Wet herziening Kinderbeschermingsmaatregelen Wetboek voor Burgerlijke Rechtsvordering Wet op de Jeugdzorg en bijbehorende uitvoeringsregelingen Algemene wet bestuursrecht EVRM en IVRK De rechten van het kind (IVRK) en andere algemene mensenrechten (bijv. art. 6 EVRM). Haags Kinderbeschermingsverdrag, Haags adoptieverdrag en Haags Kinderontvoeringsverdrag. 17-7-2013 16 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Financiering Ministerie van V&J Ministerie van VWS Provincies + Grootstedelijke regio s Provincies + Grootstedelijke Regio s BJZ Jeugdbescherming BJZ Jeugdreclassering LWI BJZ AMK BJZ Toegang 17-7-2013 17 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Financiering Jeugdbescherming middels de P x Q formule Maar Ook financiering vanuit AWBZ bij inzet Jeugd GGZ en Jeugd LVB of vanuit Zorgverzekeringswet (Zvw) voor Jeugd GGZ. 17-7-2013 18 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Innovatieve projecten Jeugdbescherming Jeugdbescherming van melding tot uitvoering maatregelen Vanuit inhoudelijke visie: Kind centraal, niet de instanties: één primair proces Publieke verantwoordelijkheid Bescheiden: het kind is niet van de staat Robuust: focus op de veiligheid van het kind Verbindend: constructieve werkrelatie Praktisch: geen dogma s, leren van ervaringen 17-7-2013 19 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong
Dank voor uw aandacht Vragen en/of opmerkingen Bart de Jong bj@vanmontfoort.nl 17-7-2013 20 Jeugdbescherming in Nederland Bart de Jong