EUROPESEDVI-TRANSPARANTIECODE-NOVEMBER2016
Verbintenisverklaring Duurzaam en verantwoord investeren (DVI) neemt een essentiële plaats in in de strategische positionering en de filosofie van Candriam. Wij zijn al sinds 1996 actief op het vlak van DVI en passen in dit kader de Europese transparantiecode toe sinds 2009. Dit is de achtste transparantiecode die wij toepassen, ze omvat de periode 2016-2017 en geldt voor onze Core DVI-fondsen. Onze globale toepassing van de Europese Transparantiecode wordt hieronder beschreven. U vindt ze ook op onze website https://www.candriam.com Wij vermelden hierbij dat we eveneens Transparantiecodes hebben opgesteld voor: de DVI-aandelenfondsen Opkomende Markten van Candriam, die beleggen in duurzame en verantwoorde bedrijven in opkomende markten ; de DVI-indexfondsen van Candriam, die rekening houden met ESG-criteria in het indexmatig beleggingsproces; de DVI-loonspaarplannen van Candriam, die beleggen in interne fondsen die rekening houden met ESGcriteria. Overeenstemming met de Transparantiecode Candriam heeft zich ertoe verbonden om transparantie na te streven en we zijn van mening dat we deze verbintenis het best naleven door rekening te houden met de bestaande reglementaire en concurrentiële omgeving in de landen waar we actief zijn. Candriam houdt zich aan alle aanbevelingen van de Europese Transparantiecode. November 2016
Inhoudsopgave 1. Algemene gegevens...3 De beheersvennootschap...3 Het DVI-fondsen gamma... 11 2. ESG-analyse van de emittenten... 13 3. Beheersproces... 26 4. ESG-controle en -rapportering... 29 Bijlage... 31 November 2016 2
1. Algemene gegevens De beheersvennootschap 1a) Vermeld de naam van de beheersvennootschap belast met het beheer van de fondsen waarop deze Code van toepassing is. De beheersvennootschap is Candriam. Candriam Investors Group Kunstlaan 58 1000 Brussel - België Voor meer informatie kunt u terecht op onze website: www.candriam.com. Deze code geldt voor de die Candriam beheert. Vragen in verband met duurzaam en verantwoord investeren (DVI) bij Candriam kunt u via e-mail naar het volgende adres sturen: investor.support@candriam.com. 1b) Beschrijf de globale aanpak van de beheersvennootschap voor de toepassing van de milieu-, maatschappelijke en goverancecriteria (ESG). Duurzaamheid is verankerd in het werkingsmodel van Candriam en is een essentieel onderdeel van onze cultuur. In het kader van onze strategie voor duurzame ontwikkeling houden we bij de definitie van onze operationele keuzes rekening met de globale trends die de wereld van de toekomst vorm zullen geven. Deze strategie heeft tot doel een evenwicht te bewaren en te behouden tussen, enerzijds, een verantwoordelijk gedrag tegenover alle betrokken partijen en anderzijds, de synergieën tussen onze DVI- en traditionele beleggingsactiviteiten en tot slot met een bedrijfsbeheer dat rekening houdt met het milieu en de maatschappij. We zijn ons ervan bewust dat het engagement van Candriam op alle beslissingsniveaus aanwezig moet zijn. Daarom evalueert ons Uitvoerend Comité regelmatig de relevante uitdagingen in verband met duurzaamheid om te bepalen hoe we onze relaties met de betrokken partijen zullen beheren en hoe we ons werkingsmodel en onze praktijken zullen afstemmen op de globale uitdagingen op lange termijn. Kadert de globale aanpak van de beheersvennootschap in haar beleid voor maatschappelijke verantwoordelijkheid (ESG)? Een maatschappelijk verantwoorde beheersvennootschap zijn, gaat verder dan het beheer van activa. We willen langetermijnrelaties aangaan met al onze stakeholders. Daarom heeft Candriam een globaal ESG-beleid ontwikkeld dat de volgende aspecten omvat: Een driemaandelijks ESG-stuurcomité staat in voor de uitvoering van het ESG-actieplan; November 2016 3
Een jaarlijkse vergelijking, gebaseerd op publiek beschikbare informatie, van het ESG-beleid en de resultaten van Candriam ten opzichte van haar collega's stelt ons in staat om de ESG-inspanningen in perspectief te plaatsen. Een jaarlijks duurzaamheidsverslag belicht de verantwoordelijke en duurzaamheidsinitiatieven die tijdens het jaar werden ontwikkeld. We publiceren al bijna tien jaar rapporten over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van het bedrijf. In 2010 hebben we een nieuwe stap gezet in de officiële bekrachtiging van ons engagement voor duurzame ontwikkeling door prestatie-indicatoren (KPI) te gebruiken in ons duurzaamheidsverslag. U vindt ons duurzaamheidsverslag 2015 op: http://candriam.com/ Heeft de beheersvennootschap de PRI ondertekend? Candriam ondertekende de PRI sinds 2006. Voor ons als verantwoorde vermogensbeheerder zijn de Principes voor verantwoord investeren van de Verenigde Naties een belangrijk initiatief om te ondersteunen. We zijn er trots op dat we de UN-PRI als een van de eersten hebben ondertekend. De PRI zijn een vrijwillig initiatief om beleggers aan te moedigen bij hun beleggingsbeslissingen ook ESG-criteria (Milieu, Maatschappij en Corporate Governance) te hanteren. De laatste versie van het PRI-rapporteringskader is beschikbaar op de DVI-site: https://www.unpri.org/signatory-directory/ Heeft de beheersvennootschap andere internationale en/of nationale initiatieven ondertekend die DVIpraktijken ondersteunen, of is ze lid van dergelijke initiatieven? Candriam tracht bedrijven te sensibiliseren voor de beste praktijken op het vlak van DVI en neemt deel aan diverse werkgroepen die tot doel hebben DVI te promoten. Candriam neemt deel aan verscheidene initiatieven voor gezamenlijk engagement. Deze initiatieven hebben tot doel om ondernemingen er collectief toe aan te zetten om hun communicatie over en de transparantie met betrekking tot de grote uitdagingen op het gebied van duurzame ontwikkeling te verbeteren. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de initiatieven voor gezamenlijk engagement die we momenteel ondersteunen: November 2016 4
Candriam neemt ook deel aan werkgroepen over duurzame ontwikkeling bij beroepsverenigingen en andere organisaties, om de professionele spelers ertoe aan te zetten rekening te houden met DVI. Dat geeft ons een heel duidelijk beeld van de discussies en trends in de huidige markt. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste verenigingen waarbij wij aangesloten zijn: November 2016 5
Dvi-werkgroepen binnen Forums gewijd aan maatschappelijke investeringen, zoals Informatiecentra over duurzame ontwikkeling VERENIGING DATUM HANDTEKENING BEAMA Belgian Asset Managers Association 2002 AFG Association Française de la Gestion Financière 2003 EFAMA European Fund and Asset Management Association 2010 Eurosif European Sustainable Investment Forum 2003 Belsif Belgian Sustainable and Socially Responsible Investment (board member) 2003 VBDO Dutch Sustainable Investment Forum 2007 RIAA Responsible Investment Association Australasia 2007 FNG Forum Nachhaltige Geldanlagen (Germany, Switzerland & Austria) 2010 SSF Swiss Sustainable Finance 2014 FIR French Sustainable Investment Forum 2014 FFS Forum per la Finanza Sostenibile 2015 UKSIF UK Sustainable Investment and Finance Association 2016 USSIF US Forum for Sustainable and Responsible Investment 2016 ORSE Observatoire sur la Responsabilité Sociétale des Entreprises: Club Finance 2004 ABIS Academy of Business in Society 2005 Heeft de beheersvennootschap een ESG-beleid ontwikkeld? Naast de steun aan initiatieven van investeerders en de deelname aan werkgroepen om DVI te promoten, heeft Candriam ook een ESG-beleid ontwikkeld in de vorm van een directe en individuele dialoog met de vertegenwoordigers van de bedrijven en een actief stembeleid. Het doel is de bedrijven te sensibiliseren, ze tot nadenken en transparantie aan te zetten en, indirect, tot het opnemen van hun verantwoordelijkheid ten opzichte van bepaalde specifieke thema's in verband met de DVIuitdagingen. Het engagement neemt de vorm aan van een rechtstreekse en individuele dialoog tussen de DVIanalisten en de vertegenwoordigers van het bedrijf (contacten met de investeerders, de dienst duurzame ontwikkeling, de directie, enz.) en andere stakeholders (vakbonden, sectorfederaties enz.) via conference calls, schriftelijk overleg, bedrijfsbezoeken, vergaderingen met de directie enz. In 2015 heeft Candriam meer dan 65 engagementsgesprekken gehad. De engagementsactiviteiten zijn volledig geïntegreerd in de DVI-analyse van de bedrijven. Ze worden voorgesteld in het engagementsverslag dat beschikbaar is op onze website: http://candriam.com. Heeft de beheersvennootschap een stembeleid ontwikkeld? Candriam heeft eind 2003 een stembeleid opgesteld dat geleidelijk evolueert. Dat stembeleid geldt zowel voor het traditionele als voor het DVI-beleid en kan worden samengevat in de volgende basisprincipes: één aandeel één stem één dividend; gelijke behandeling van alle aandeelhouders; precieze en transparante financiële informatie; verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid van de raad van bestuur. Candriam stemt bovendien voor besluiten die de beginselen van duurzame ontwikkeling onderschrijven. November 2016 6
De volledige lijst van Algemene Vergaderingen waaraan we deelnamen is beschikbaar in de jaarverslagen van de fondsen. Ons stembeleid, ons jaarlijks verslag over de uitoefening van ons stemrecht en gedetailleerde informatie over de uitgebrachte stemmen zijn beschikbaar op onze website: https://www.candriam.be/en/professional/marketinsights/sri-publications/proxy-voting-and-engagement-activities-being-a-responsible-investor/ Beschrijf hoe de beheersvennootschap of de groep deelneemt aan de promotie en de verspreiding van DVI. Als voorloper in het domein van DVI moedigt Candriam duurzame ontwikkeling in de financiële markten aan door haar DVI-expertise te delen met haar klanten, de media en de financiële gemeenschap in brede zin. Dat delen van expertise neemt de volgende vormen aan: Deelname aan werkgroepen; Aanmoedigen van onderzoeksinitiatieven; Deelname aan conferenties; Promotie van extern onderzoek; Verdelen van DVI-fondsen; Klantenevenementen en newsletter. Candriam moedigt interne en externe onderzoeksinitiatieven aan. Onze DVI- en financiële analisten stellen gezamenlijk diepgaande onderzoeksrapporten op die we op onze speciale DVI-website publiceren. In 2013 publiceerden we bijvoorbeeld: Oplossingen voor de wereld van vandaag en morgen: verborgen talenten in de chemische industrie We delen onze DVI-expertise door regelmatig te spreken op belangrijke conferenties over DVI in Europa en het buitenland en de pers vraagt geregeld onze mening over dit thema. In 2015 namen onze specialisten deel aan de volgende seminaries en lezingen: De Giornata Nazionale della Previdenza in Napels (Italië) Het Geneva Forum for Sustainable Investment (Zwitserland) Het Forum per la Finanza Sostenibile Het AG2R SRI Seminar (Frankrijk) Een DVI-roadshow in samenwerking met Belfius (België) Een rondetafelgesprek en individuele gesprekken in Zürich (Zwitserland) De Frankfurt School of Finance (Duitsland) Het Forum per la Finanza Sostenibile in Milaan (Italië) Het Nationaal Forum van de Associazione Italiana Private Banking We promoten extern DVI-onderzoek dankzij sponsors, zoals de 'Chaire de recherche Finance Durable et Investissement Responsable', georganiseerd door de AFG (Association Française de la Gestion financière). November 2016 7
Op het vlak van commercialisering beschikt Candriam over een ruim assortiment DVI-fondsen. Er zijn verschillende beleggingsklassen beschikbaar, zowel voor particuliere klanten via de distributienetwerken als voor de institutionele klanten. Commerciële medewerkers voor de verschillende klantensegmenten verkopen de DVIfondsen in meer dan 17 landen in overeenstemming met de commercialiseringsakkoorden. Tot slot organiseren we het hele jaar door talrijke evenementen (zoals DVI-roadshows) voor onze institutionele klanten. We nemen tevens deel aan talrijke evenementen in de distributienetwerken. Die evenementen geven ons de kans om onze DVI-strategie direct aan onze verschillende klanten uit te leggen. We organiseren ook individuele gesprekken met klanten en publiceren educatieve video s en opiniestukken over ESG-verwante onderwerpen op onze website. https://www.candriam.be/en/professional/market-insights/esg November 2016 8
1c) Geef de lijst van de DVI-fondsen en de specifieke middelen die voor de DVI-activiteit worden ingezet. Alle DVI-fondsen van Candriam worden beheerd in overeenstemming met onze DVI-methodologie. De onderstaande tabel bevat onze belangrijkste DVI-fondsen: DVI-product Kenmerken Proces Activaklasse Naam van het fonds ISIN Passief Actief Aandelen Obligaties Aandelen Obligaties Monetair Juridische vorm Domiciliëring van het fonds Openingsdatum Munt Tegoed (Miljoen) op 29/04/2016 Strategie / Kapitalisatie Beheersproces Geografische zone Onderliggende Cleome Index Europe LU0461106337 SICAV Luxemburg 11/11/1999 Euro 995.91 Totally Blend Passive Europa Directe lijnen Cleome Index USA LU0461105529 SICAV Luxemburg 28/10/1999 Euro 348.48 Totally Blend Passive Verenigde Staten Directe lijnen Cordius Index Euro Bonds LU0336614440 SICAV Luxemburg 15/01/2008 Euro 513.07 Government Passive EMU Directe lijnen Cordius Index Euro Corporate Bonds LU0520200931 SICAV Luxemburg 02/07/2010 Euro 197.51 Corporate Inv. Grade Passive Wereld Directe lijnen Candriam Life Bonds Corporate Euro LU0461784752 FCP Luxemburg 10/11/2000 Euro 50.21 Corporate Inv. Grade Passive Wereld Directe lijnen Candriam Life Bonds Long Term Euro LU0461785486 FCP Luxemburg 17/11/1999 Euro 43.72 Government Passive EMU Directe lijnen Candriam Life Bonds Short Term Euro LU0461786450 FCP Luxemburg 17/11/1999 Euro 84.65 Government Passive EMU Directe lijnen Candriam Sustainable Europe BE0173540072 SICAV België 02/03/2000 Euro 156.51 Totally Blend Fundamental Europa Directe lijnen Candriam Sustainable North America BE0173901779 SICAV België 02/03/2000 Amerikaanse dollar 298.61 Totally Blend Quant Noord-Amerika Directe lijnen Candriam Sustainable Pacific BE0174191768 SICAV België 02/03/2000 Japanse yen 37506.72 Totally Blend Quant Zuidoost-Azië Directe lijnen Candriam Sustainable World BE0946893766 SICAV België 20/03/2000 Euro 32.23 Totally Blend Quant Wereld Directe lijnen Candriam Equities L Sustainable Emerging Markets LU0344046742 SICAV Luxemburg 17/03/2008 Euro 148.9 Totally Blend Fundamental Opkomende markten Directe lijnen Candriam Equities L Sustainable EMU LU0344047559 SICAV Luxemburg 17/03/2008 Euro 20.68 Totally Blend Fundamental EMU Directe lijnen Candriam Equities L Sustainable World LU0113400328 SICAV Luxemburg 22/06/2000 Euro 321.84 Totally Blend Quant Wereld Directe lijnen Candriam Fund Sustainable Equities Europe LU0102766671 FCP Luxemburg 23/09/1999 Euro 107.93 Totally Blend Fundamental Europa Directe lijnen Candriam SRI Equity EMU LU1313771187 SICAV Luxemburg 29/12/2015 Euro 9.43 Totally Blend Fundamental EMU Directe lijnen Candriam SRI Equity Europe LU1313771856 SICAV Luxemburg 29/12/2015 Euro 11.03 Totally Blend Fundamental Europa Directe lijnen Candriam SRI Equity North America LU1313772581 SICAV Luxemburg 29/12/2015 Amerikaanse dollar 22.37 Totally Blend Quant Noord-Amerika Directe lijnen Candriam SRI Equity Pacific LU1434526460 SICAV Luxemburg Q4 2016 Japanse yen - Totally Blend Quant Zuidoost-Azië Directe lijnen Candriam SRI Equity World LU1434527435 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Totally Blend Quant Wereld Directe lijnen Candriam SRI Equity Emerging Market LU1434523954 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Totally Blend Fundamental Opkomende markten Directe lijnen Candriam Sustainable Global Equity Fund AU60AAP00013 SICAV Australië 26/11/2002 Australische dollar 43.450931 Totally Blend Quant Wereld Directe lijnen Candriam Epargne Responsable Actions FCE20070130 FCPE Frankrijk 22/09/2008 Euro 2.01 Large Value Fundamental Wereld Dakfonds Candriam Bonds Sustainable Euro Government LU0012089420 SICAV Luxemburg 19/06/1989 Euro 70.61 Government Fundamental EMU Directe lijnen Candriam Bonds Sustainable Euro LU0344240048 SICAV Luxemburg 17/03/2008 Euro 40.45 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Sustainable Euro Bonds BE0943336116 SICAV België 24/06/2004 Euro 144.26 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Ethique Gestion Obligataire FR0000934978 SICAV Frankrijk 30/03/2000 Euro 13.11 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam SRI Bond Euro LU1313769447 SICAV Luxemburg 29/12/2015 Euro 30.7 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam SRI Bond Euro Corporate LU1313770452 SICAV Luxemburg 29/12/2015 Euro 33.2 Corporate Inv. Grade Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam SRI Bond Euro Short Term LU1434521826 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam SRI Bond Global LU1434523012 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam SRI Bond Emerging Market LU1434519416 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Government Fundamental Opkomende markten Directe lijnen Candriam Sustainable Euro Corporate Bonds BE0945493345 SICAV België 11/10/2005 Euro 243.8 Corporate Inv. Grade Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Sustainable Euro Short Term Bonds BE0945490317 SICAV België 11/10/2005 Euro 139.69 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Sustainable World Bonds BE0945478197 SICAV België 11/10/2005 Euro 22.34 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Epargne Responsable Obligataire FCE20070129 FCPE Frankrijk 22/09/2008 Euro 3.9 Aggregate Fundamental EMU Dakfonds Candriam Epargne Responsable Monétaire FCE20070131 FCPE Frankrijk 22/09/2008 Euro 5.68 Aggregate Fundamental Wereld Dakfonds Candriam SRI Money Market Euro LU1434529050 SICAV Luxemburg Q4 2016 Euro - Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam Money Market Euro Sustainable LU0206980632 SICAV Luxemburg 17/01/2005 Euro 461.67 Aggregate Fundamental Wereld Directe lijnen Candriam L ESG Defensive Asset Allocation LU1207306066 SICAV Luxemburg 15/06/2015 Euro 69.13 Low Fundamental Wereld Dakfonds Candriam Sustainable High BE0169199313 SICAV België 20/03/2000 Euro 43.35 High Fundamental Wereld Dakfonds Candriam Sustainable Low BE0159412411 SICAV België 20/03/2000 Euro 90.28 Low Fundamental Wereld Dakfonds Asset allocation Candriam Sustainable Medium BE0159411405 SICAV België 20/03/2000 Euro 162.25 Medium Fundamental Wereld Dakfonds Candriam Epargne Responsable Diversifié FCE20070128 FCPE Frankrijk 22/09/2008 Euro 5.4 Medium Fundamental Europa Dakfonds Candriam Epargne Responsable Diversifié Solidaire 990000103369 FCPE Frankrijk 30/12/2009 Euro 0.85 Medium Fundamental Europa Dakfonds November 2016 9
Candriam lanceerde haar eerste DVI-fonds in 1996. Het bedrijf beschikt over een eigen DVI-team en voert zelf analyses uit sinds 2005. Dit team is een van de belangrijkste in DVI gespecialiseerde teams van Europa. Het bestaat uit ongeveer 20 specialisten, onder wie 8 DVI-analisten, gespecialiseerd per DVI-sector of -domein, met een uiteenlopende achtergrond, zoals duurzame ontwikkeling, financiën, de industrie, enz. Het team van DVIanalisten staat onder leiding van Isabelle Cabie die meer dan 20 jaar ervaring heeft met activabeheer. De DVI-analisten bepalen het DVI-beleggingsuniversum voor de portefeuillebeheerders die deel uitmaken van de beheersteams die zijn gestructureerd volgens activaklasse of producttype (mandaten of fondsen). Deze beheerders passen dan hun respectievelijk beleggingsproces toe en selecteren de effecten binnen dit universum. De DVI-analisten maken gebruik van talrijke externe informatiebronnen, waaronder de volgende niet-financiële ratingbureaus: MSCI-ESG Research, Vigeo-Eiris, Ethix SRI Advisors and Trucost. Ratingbureaus Certificering Perimeter Type screening Link - ESG criteria - controversiële Internationale bedrijven activiteiten - Normatieve criteria MSCI-ESG Research - http://www.msci.com/ Daarnaast wordt ook gebruik gemaakt van andere informatiebronnen zoals academische experts, de sectorfederaties, de media, ngo s, enz. Die externe bronnen vormen een informatiebasis, maar de DVI-analisten van Candriam passen daarna hun eigen analysemethode toe op de uitgevers. Tot slot heeft Candriam een comité van DVI-experten samengesteld dat bestaat uit 3 onafhankelijke leden met de volgende opdrachten: Internationale bedrijven : corporate governance de relevantie van de DVI-analysemethode en de coherente toepassing ervan garanderen; de nieuwe uitdagingen op het gebied van DVI identificeren; Corporate Governance - ESG criteria - controversiële Europese bedrijven Vigeo-Eiris Arista activiteiten - Normatieve criteria http://www.vigeo.com/csr-rating-agency/fr Governments - Wereld ESG criteria Bedrijven van de opkomende landen Normatieve criteria Ethix SRI Advisors - Screening criteria die gebruikt http://www.ethix.se/ Internationale bedrijven worden om de wapen industrie uit te sluiten Trucost - Internationale bedrijven Milieu gegevens ( uitstoot van broeikasgassen, energie mix, percentage blootstelling aan fossiele brandstoffen) mee de richting bepalen van de DVI-strategie van de onderneming. http://www.trucost.com/ Het comité bestaat uit: Beat Bürgenmeier, Professor in economie aan de Universiteit van Genève, hoofd van het Centre of Human Ecology and Environmental Sciences Gilbert Lenssen, Professor in management aan de Universiteit Leiden Gérald Pachoud, Senior Policy Advisor, Pluto & Associates, Genève 1d) Beschrijf de inhoud, de frequentie en de middelen die de beheersvennootschap gebruikt om de beleggers te informeren over de toegepaste ESG-criteria. De relevante DVI-informatie wordt aan het publiek meegedeeld via onze website (http://candriam.com/). U vindt er onze DVI-activiteiten en informatie zoals de resultaten van onze DVI-analyses, wijzigingen in ons DVI- November 2016 10
beleggingsproces, specifieke DVI-thema's. Onze online bibliotheek bevat talrijke publicaties, zoals educatieve video's, onderzoeks- en discussiedocumenten. Het DVI-fondsen gamma 1e) Vermeld de naam van de fondsen waarop deze code van toepassing is en hun belangrijkste kenmerken. Deze code is van toepassing op de volgende fondsen 1, die Candriam beheert: Activaklasse Aandelen Obligaties Monetair DVI-product Naam van het fonds Geografische zone ISIN Kenmerken Juridische vorm Risk class Strategie / Kapitalisatie Best-in- Class Bedrijven Normatieve screening DVI-analyse Uitsluiting : bewapening en andere controversiële activiteiten Landen Best-inclass Supranationale Mission Normatieve Statement screening Candriam Sustainable Europe Europa BE0173540072 SICAV 6 Totally Blend Candriam Sustainable North America Noord-Amerika BE0173901779 SICAV 5 Totally Blend Candriam Sustainable Pacific Zuidoost-Azië BE0174191768 SICAV 6 Totally Blend Candriam Sustainable World Wereld BE0946893766 SICAV 5 Totally Blend Candriam Equities L Sustainable EMU EMU LU0344047559 SICAV 6 Totally Blend Candriam Equities L Sustainable World Wereld LU0113400328 SICAV 5 Totally Blend Candriam Fund Sustainable Equities Europe Europa LU0102766671 FCP 6 Totally Blend Candriam SRI Equity EMU EMU LU1313771187 SICAV 6 Totally Blend Candriam SRI Equity Europe Europa LU1313771856 SICAV 6 Totally Blend Candriam SRI Equity North America Noord-Amerika LU1313772581 SICAV 5 Totally Blend Candriam SRI Equity Pacific Zuidoost-Azië LU1434526460 SICAV 6 Totally Blend Candriam SRI Equity World Wereld LU1434527435 SICAV 5 Totally Blend Candriam Bonds Sustainable Euro Government EMU LU0012089420 SICAV 3 Government Candriam Bonds Sustainable Euro Wereld LU0344240048 SICAV 3 Aggregate Candriam Sustainable Euro Bonds Wereld BE0943336116 SICAV 3 Aggregate Candriam Ethique Gestion Obligataire Wereld FR0000934978 SICAV 3 Aggregate Candriam SRI Bond Euro Wereld LU1313769447 SICAV 3 Aggregate Candriam SRI Bond Euro Corporate Wereld LU1313770452 SICAV 3 Corporate Inv. Grade Candriam SRI Bond Euro Short Term Wereld LU1434521826 SICAV 2 Aggregate Candriam SRI Bond Emerging Market Opkomende markten LU1434519416 SICAV 4 Government Candriam SRI Bond Global Wereld LU1434523012 SICAV 4 Aggregate Candriam Sustainable Euro Corporate Bonds Wereld BE0945493345 SICAV 3 Corporate Inv. Grade Candriam Sustainable Euro Short Term Bonds Wereld BE0945490317 SICAV 2 Aggregate Candriam Sustainable World Bonds Wereld BE0945478197 SICAV 4 Aggregate Candriam SRI Money Market Euro Wereld LU1434529050 SICAV 1 Aggregate Candriam Money Market Euro Sustainable Wereld LU0206980632 SICAV 1 Aggregate 1f) Wat is/zijn de doelstelling(en) die u beoogt door rekening te houden met ESG-criteria voor dit fonds of deze fondsen? In haar engagement voor DVI gaat Candriam ervan uit dat de waarde op lange termijn van een onderneming niet alleen wordt bepaald door financiële riteria zoals de inkomsten, de stijging van de marge Door ook rekening te houden met ecologische, maatschappelijke en corporategovernancecriteria (ESG Environment, Social, Governance), identificeren wij andere factoren, die de waarde en het concurrentievermogen van een onderneming op lange termijn beïnvloeden, maar waaraan in de traditionele financiële analyses niet altijd voldoende aandacht wordt besteed. Externe elementen, zoals de kost van de CO²-uitstoot of de veiligheids- en gezondheidsnormen beïnvloeden de meeste bedrijven en uitgevers positief of negatief bij de integratie van hun economisch model. Sommige elementen bieden nieuwe kansen, terwijl andere als een bedreiging voor het bedrijfsmodel worden beschouwd. 1 De lijst van referentiefondsen in deze tabel kan ICBE s bevatten die niet gelden in het rechtsgebied van de lezer en die we hem/haar dus niet kunnen aanbieden. Op onze website (www.candriam.com) kan de lezer nagaan welke fondsen in zijn of haar land worden aangeboden. Klik in het hoofdmenu op 'Fondsen' en typ dan de naam van het fonds waarover u informatie wenst. Indien het fonds bij de resultaten wordt vermeld, wordt het in uw land aangeboden.. Indien het niet in de resultaten is opgenomen, is het in uw land niet beschikbaar. November 2016 11
Voor Candriam vormt de DVI-analyse het uitgangspunt van het investeringsproces. Het doel van de DVI-analyse van Candriam is de emittenten te selecteren die het best omgaan met de uitdagingen die duurzame ontwikkeling inhoudt. Samen vormen al die uitgevers het DVI-beleggingsuniversum. Vervolgens wordt op basis van dat DVIuniversum en afhankelijk van de aanbevelingen van de traditionele financiële analisten een portefeuille samengesteld. Dit strikte investeringsproces zorgt ervoor dat rekening wordt gehouden met de DVI- en financiële risico s en opportuniteiten op korte, middellange en lange termijn. Het biedt de investering dus toegevoegde waarde omdat het ons in staat stelt de uitgevers te kiezen die zowel op financieel vlak als in het domein van duurzame ontwikkeling het best zijn gepositioneerd. Afhankelijk van de kenmerken van de desbetreffende fondsen worden een of meer van de volgende DVIbenaderingen toegepast bij de analyse van de DVI-criteria: - De best-in-class-benadering, die tot doel heeft de beste emittenten (bedrijven of landen) per sector of categorie te selecteren op basis van de wijze waarop zij omgaan met uitdagingen op het gebied van duurzame ontwikkeling. - De normatieve benadering die nagaat of de ondernemingen en landen de belangrijkste internationale verdragen naleven. - De benadering waarbij bewapenings- en andere controversiële activiteiten worden uitgesloten, zorgt ervoor dat ondernemingen die betrokken zijn bij de productie en/of verkoop van wapens en andere controversiële activiteiten van ons DVI-universum worden uitgesloten. November 2016 12
2. ESG-analyse van de emittenten 2a) Op welke fundamentele principes steunt de DVI-analyse? Candriam definieert DVI als de integratie van milieu-, maatschappelijke en goverancecriteia (ESG) in de beleggingsbeslissingen. Om rekening te houden met de specifieke ESG-uitdagingen voor de verschillende emittenten heeft Candriam een interne DVI-analyse ontwikkelt per type emittent: de bedrijven die aandelen en/of obligaties uitgeven; de landen, namelijk de emittenten van staatsobligaties zoals overheidsorganismen en andere instellingen 2 ; de supranationale instellingen die obligaties uitgeven. 2a-1 Fundamentele principes van de DVI-analyse voor de bedrijven die aandelen en/of obligaties uitgeven Om voor elke sector de meest duurzame en verantwoorde bedrijven te selecteren heeft Candriam een gestructureerde en strikte DVI-analyse ontwikkeld in drie stappen, die we als volgt kunnen samenvatten Best-in-Class-analyse De best-in-class-analyse voor de bedrijven bestaat erin te evalueren hoe ze omgaan met de uitdagingen inzake duurzame ontwikkeling die specifiek zijn voor hun sector. Die uitdagingen worden benaderd vanuit twee verschillende, maar aan elkaar gerelateerde standpunten, namelijk de macro- en de microanalyse. 2 De groep openbare emittenten bestaat uit openbare instellingen op verschillende bestuursniveaus, van lokaal tot nationaal/federaal niveau. Voor de selectie van deze instellingen passen wij de regel van de 'top van de piramide' toe: indien de DVI-analyse van een land positieve resultaten geeft, dan geldt dit ook voor de openbare instellingen van dat land en worden deze instellingen als verantwoordelijke en duurzame openbare emittenten beschouwd. November 2016 13
De macroanalyse evalueert de blootstelling van de bedrijven (diensten/producten, marktsegmenten,...) aan de grote uitdagingen van de duurzame ontwikkeling. Die uitdagingen zijn trends op lange termijn die de economische context waarin de bedrijven evolueren sterk kunnen beïnvloeden en die bepalend kunnen zijn voor de toekomstige uitdagingen in de markt en de groestakeholdersimogelijkheden op lange termijn Candriam heeft zes grote uitdagingen geïdentificeerd: klimaatverandering, uitputting van de natuurlijke hulpbronnen, demografische ontwikkeling, interconnectiviteit, gezondheid en welzijn, en opkomende economieën. De microanalyse gaat na in welke mate de bedrijven rekening houden met de belangen van de stakeholders (klanten, werknemers,...) in hun langetermijnstrategie. De belangen van de stakeholders kunnen immers zowel risico s inhouden als mogelijkheden bieden voor de bedrijven. Normatieve analyse Candriam voert ook een normatieve analyse uit van de bedrijven. Ze heeft tot doel na te gaan of de bedrijven de tien principes van het United Nations Global Compact naleven. Die principes omvatten vier hoofddomeinen, namelijk de Mensenrechten (MR), het Arbeidsrecht (AR), Milieu (M) en de Strijd tegen corruptie (COR) zoals hieronder wordt beschreven: November 2016 14
Controle op de blootstelling aan bewapening en andere controversiële activiteiten. De controle op de blootstelling aan bewapening en andere controversiële activiteiten is de laatste stap van onze DVI-analyse van de bedrijven. In deze stap gaan we na of de bedrijven betrokken zijn bij bewapening en andere controversiële activiteiten zoals pornografie, alcohol, kansspelen, tabak, ggo, kernwapens, testen op dieren en activiteiten die worden uitgevoerd in dictatoriale regimes. 2a-2 Fundamentele principes van de DVI-analyse voor de landen, namelijk de openbare emittenten van obligaties zoals overheidsorganismen en andere instellingen Om de meest verantwoordelijke en duurzame openbare emittenten te selecteren heeft Candriam een gestructureerde en strikte DVI-analyse ontwikkeld in twee stappen, die we als volgt kunnen samenvatten: De best-in-class-analyse heeft tot doel na te gaan in welke mate de landen hun duurzame ontwikkeling correct beheren. Dat betekent het welzijn van de bevolking en de economische welvaart met elkaar verzoenen zonder het vermogen van de toekomstige generaties om hetzelfde te doen, te hypothekeren. Met dat doel werd de benadering November 2016 15
gebaseerd op de overtuiging dat alleen landen die in hun menselijke kapitaal (werk, kennis en gezondheid) investeren en die op een correcte manier omspringen met de natuurlijke rijkdommen en hun maatschappelijke kapitaal (wetgeving, instellingen en sociale cohesie), in staat zijn om zich op een duurzame manier te ontwikkelen en op langere termijn sterkere economische groei en welvaart tot stand te brengen. Verder screenen de analisten elk land aan de hand van minimumstandaarden voor democratie en corruptie. Als landen de aanbevelingen van de Financial Action Task Force (FATF/GAFI) niet naleven, of als ze zeer repressieve regimes steunen of die indruk wekken, worden ze van het DVI-universum uitgesloten. 2a-3 Fundamentele principes van de DVI-analyse voor de supranationale instellingen die obligaties uitgeven Om de meest verantwoordelijke en duurzame supranationale instellingen te selecteren heeft Candriam een gestructureerde en strikte DVI-analyse ontwikkeld in twee stappen, die we als volgt kunnen samenvatten: De best-in-class-analyse heeft tot doel uitsluitend de supranationale instellingen te selecteren waarvan de opdracht positief bijdraagt aan de economische en sociale ontwikkeling van de regio's en landen. Het merendeel van de bestaande supranationale instellingen voldoet op basis van hun activiteiten aan deze voorwaarde. Met andere woorden, de grote meerderheid van deze instellingen doorstaat deze filter met succes. We stellen ook een normatieve analyse op van de supranationale emittenten. Net als voor de bedrijven heeft deze analyse tot doel na te gaan of de supranationale instellingen de tien principes van het United Nations Global Compact naleven, meer specifiek de vier hoofddomeinen ervan, namelijk de Mensenrechten (MR) het Arbeidsrecht (AR), het Milieu (M) en de Strijd tegen Corruptie (COR) zoals we eerder hebben beschreven. Deze analyse moet ervoor zorgen dat supranationale instellingen die een van de tien basisbeginselen ernstig en herhaaldelijk overtreden, worden uitgesloten. 2b) Welke interne en externe middelen gebruikt u om deze analyse uit te voeren? Zie vraag 1c). 2c) Wat zijn de belangrijkste ESG-analysecriteria? 2c-1 Analysecriteria voor de bedrijven die aandelen en/of obligaties uitgeven November 2016 16
Best-in-Class-analyse De micro- en macroanalyse die samen de best-in-class-analyse van de bedrijven vormen, bestaan elk uit twee luiken: een sectorstudie en een analyse van het bedrijf binnen de sector. In de macroanalyse gaan de DVI-analisten na of er relevante correlaties zijn tussen de sector van de onderneming (aangeboden producten, geografische ligging enz.) en de zes hieronder gedefinieerde uitdagingen op het vlak van duurzaamheid (klimaatverandering, uitputting van de natuurlijke hulpbronnen, demografische ontwikkeling, interconnectiviteit, gezondheid en welzijn, en opkomende economieën). In de microanalyse gaan de analisten na welke materiële risico s en kansen voortvloeien uit de interactie van de sector met de stakeholders (klanten, medewerkers, investeerders, milieu, leveranciers en maatschappij). Met dat doel worden de relaties met de zes stakeholdergroepen onderzocht via 14 subdomeinen die 32 thema s omvatten, zoals u ziet in de onderstaande tabel. November 2016 17
Eenzelfde thema kan door verschillende indicatoren worden weergegeven naargelang van hun relevantie voor de betreffende sector. Het thema veiligheid en gezondheid op het werk zal bijvoorbeeld worden beoordeeld aan de hand van criteria voor veiligheidsvoorwaarden voor boorplatformen in de energiesector, maar aan de hand van stress- en ergonomie-indicatoren in de softwaresector. Normatieve analyse De normatieve analyse controleert of de bedrijven de tien principes van het United Nations Global Compact naleven. Na vaststelling van eventuele overtredingen van het Global Pact evalueren de analisten de ernst en de omvang van de overtredingen aan de hand van verschillende parameters: - het tijdelijke karakter: wanneer heeft het voorval zich voorgedaan en hoe lang heeft het geduurd, - de omvang: financiële kosten, bodemverontreiniging ten gevolge van het voorval, - de geloofwaardigheid: beschuldigingen, juridische stappen,... - het repetitieve karakter: betreft het een uitzonderlijk voorval of zijn er bewijzen dat het zich gedurende een bepaalde periode herhaaldelijk heeft voorgedaan. Het accent wordt hier ook gelegd op de wijze waarop de ondernemingen reageren wanneer zich een incident voordoet. Een onderneming die positieve en verantwoordelijke maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat de overtreding zich niet meer zal voordoen, krijgt een gunstiger beoordeling dan een onderneming haar verantwoordelijkheid niet erkent en/of geen maatregelen treft. Controle op de blootstelling aan bewapening en andere controversiële activiteiten. De blootstelling van het bedrijf aan controversiële activiteiten wordt beoordeeld aan de hand van verschillende parameters die de volgende variabelen omvatten: - Aard van de betrokkenheid: voor elke onderzochte onderneming (eigenaars en operators, fabrikanten en producenten, detailhandel en leveranciers, leveranciers van producten of van supportdiensten enz.) wordt gekeken naar de aard van betrokkenheid (rechtstreeks of onrechtstreeks); - Mate van betrokkenheid: deze parameter is gebaseerd op het onderzoek van het niveau van betrokkenheid dat voor elk type van controversiële activiteit wordt gevoerd. De productiecapaciteit of de inkomsten uit deze activiteiten worden meestal als belangrijkste indicatoren gebruikt. - Verantwoordelijk beleid: naast de aard en de mate van betrokkenheid is het ook belangrijk na te gaan hoe de onderneming met de mogelijk controversiële activiteiten omgaat. De aanwezigheid (of afwezigheid) van een verantwoordelijk en gericht beleid is dus essentieel in het kader van onze analyse. Een verantwoordelijk beleid erkent namelijk de betrokkenheid van de onderneming bij een bepaalde activiteit, maar zorgt voor systemen en praktijken om ervoor te zorgen dat deze activiteiten om een verantwoordelijke wijze plaatsvinden. Op het vlak van blootstelling aan activiteiten gerelateerd met bewapening worden de bedrijven onherroepelijk van het DVI-universum uitgesloten als: - zij betrokken zijn bij de productie of de verkoop van antipersoonsmijnen, clusterbommen, wapens die verarmd uranium bevatten en/of chemische, nucleaire of biologische wapens, ongeacht ongeacht de inkomsten die daaruit zijn voortgekomen; November 2016 18
- meer dan 3 % van hun omzet halen uit de productie of de verkoop van conventionele wapens. Voor de blootstelling aan andere controversiële activiteiten zijn de uitsluitingsdrempels opgenomen in de onderstaande tabel: Raadpleeg voor meer informatie het beleid inzake Controversiële Activiteiten van Candriam dat u vindt op onze website: https://www.candriam.com/ 2c-2 Analysecriteria voor de landen, namelijk de openbare emittenten van obligaties zoals overheidsorganismen en andere instellingen Best-in-Class-analyse Via de ESG-screening van landen onderzoekt Candriam of zij hun menselijke, natuurlijke en sociale kapitaal, evenals hun economische activiteit zo kunnen beheren dat zij nu voor welvaart zorgen zonder het vermogen van toekomstige generaties om hun eigen welvaart te creëren, in gevaar te brengen. Candriams ESG-analyse van landen evalueert of elk land op middellange tot lange termijn een duurzaam ontwikkelingspad volgt. In die zin is ze "op kapitaal gebaseerd": ze overloopt voor elk land een uitgebreide lijst van indicatoren om het menselijke, natuurlijke, sociale en economische "kapitaal" van het land op dat ogenblik en doorheen de tijd te evalueren. CANDRIAMs ESG-analyse van landen bestaat dus zowel uit een synchrone als diachrone evaluatie van het kapitaal van elk land. CANDRIAMs ESG-analyse van landen vergelijkt landen met elkaar voor elke indicator. Zo kunnen de sterktes en zwaktes van een land ten opzichte van zijn collega's opgespoord worden. Voor elk land worden de scores voor de individuele indicatoren samengevoegd tot een enkel cijfer dat de duurzaamheid van het land vergelijkt met die van November 2016 19
collega's. CANDRIAMs ESG-analyse van landen is daarom een relatieve beoordeling van de duurzaamheid van het ontwikkelingspad van een land en vergelijkt het met andere landen. 2c-3 Analysecriteria voor de supranationale instellingen die obligaties uitgeven Analyse van de definitie van de doelstellingen De meeste supranationale instellingen hebben opdrachten van algemeen belang en schenden meestal de principes van duurzame ontwikkeling niet. Normatieve analyse De normatieve analyse van de supranationale instellingen verloopt volgens dezelfde methode als de normatieve analyse van de bedrijven. Zie punt 1 van vraag 2c). 2d) Waaruit bestaat de ESG-analyse- en evaluatiemethode (opbouw, evaluatieschaal...)? 2d-1 DVI-analyse voor de bedrijven die aandelen en/of obligaties uitgeven Best-in-Class-analyse November 2016 20
Zoals beschreven in het antwoord op vraag 2c omvat de best-in-class-analyse van de bedrijven de macro- en microbenadering. 1. Macroanalyse In de fase van de sectorstudie van de macroanalyse gaan de DVI-analisten na welke groepen van ondernemingen binnen een sector vergelijkbare kenmerken vertonen of gelijkaardige businessmodellen hanteren (activiteiten, geografische ligging, producten/diensten enz.). Daarna controleren ze of deze groepen aan de belangrijke relevante uitdagingen voor de sector zijn blootgesteld en of dit een positieve of negatieve impact heeft voor elk van de 6 uitdagingen op het vlak van duurzame ontwikkeling. Die impact wordt voor elke relevant uitdaging beoordeeld op een schaal van -10 tot +10. Een voorbeeld voor de transportsector en de uitdaging 'klimaatverandering': de luchtvaart zou hier slechter scoren dan de sector van het maritiem transport. Wanneer we naar de voedings- en drankensector en de blootstelling daarvan aan de uitdaging 'gezondheid en welzijn' kijken, dan behaalt de sector van de gezonde voeding een positieve score, terwijl junkfood' een negatieve beoordeling zou krijgen. Op basis van de conclusies van de macroanalyse van de sector worden alle blootstellingen van het bedrijf aan de specifieke uitdagingen op het vlak van duurzame ontwikkeling voor de sector beoordeeld en geregistreerd. Elk bedrijf krijgt een globale macroscore, die de som is van de zes scores die aan elke uitdaging op het vlak van duurzame ontwikkeling worden toegekend en die tussen -60 en +60 ligt. Een negatieve score wijst op een negatieve blootstelling van het bedrijf aan de grote uitdagingen en een positieve score wijst op een positieve blootstelling. 2. Microanalyse Bedoeling van de sectorstudie van de microanalyse voortvloeien uit de interactie met de stakeholders. is nagaan welke materiële risico s en kansen Om het microanalysemodel voor de sector op te stellen, bepalen de DVI-analisten de relevantie (weging) van de verschillende thema's voor de betrokken sector. Op basis van kwalitatieve gegevens over de sector en, in de mate van het mogelijke, historische kwantitatieve gegevens, wordt de relevantie van ieder thema dan bepaald volgens frequentie van de interacties, hun financiële impact en toekomstperspectieven. De frequentie: de mate waarin bepaalde gebeurtenissen zoals ongevallen, boetes en geschillen zich voordoen, waarmee informatiebulletins worden gepubliceerd, alsook de mate waarin aandacht wordt besteed aan de stakeholders; De financiële impact: de omvang van de impact van een DVI-thema op de verkoop, de marges, de (materiële en immateriële) activa enz; De toekomstperspectieven: de waarschijnlijkheid dat de relevantie van een uitdaging toeneemt of vermindert als gevolg van een wijziging van de frequentie en/of de financiële impact in de loop van de daaropvolgende vijf jaar. Van zodra de relevantie van ieder thema is bepaald, kan voor ieder thema en subdomein envoor de relaties met de stakeholder dan de weging van de sector worden bepaald. November 2016 21
De twee volgende voorbeelden 3 illustreren relevante thema s die gerelateerd zijn aan de stakeholders: In het model van de energiesector zijn de relaties met het milieu en de maatschappij het belangrijkst, in de softwaresector zijn dat de relaties met de medewerkers en de klanten; In de relatie met de medewerkers is het thema veiligheid en gezondheid het belangrijkst voor de energiesector, terwijl dit slechts 2% vertegenwoordigt voor de softwaresector. Voor die sector wegen de thema's change management en bezoldiging het zwaarst. Voor elk onderzocht thema beoordelen de DVI-analisten de strategieën die de onderneming hanteert (relevantie van de strategie, human resources en gebruikt materiaal, proactiviteit en opvolging) en de prestaties van de onderneming voor dat thema ten opzichte van de concurrenten en de grote trends in de sector. Door deze evaluatie te combineren met de wegingen voor elke relatie met de stakeholders die de sectorale microanalyse heeft opgeleverd, kan voor iedere onderneming een globale microscore worden verkregen (gewogen gemiddelde van de zes individuele scores van de stakeholders). De scores voor de bedrijven gaan van 0 tot 100. Normatieve analyse Afhankelijk van de vastgestelde overtredingen van de principes van het Global Compact en hun omvang, wordt er een kleurcode (groen, oranje, rood) getoond voor elk bedrijf en voor elk van de vier belangrijkste domeinen: Mensenrechten (MR), het Arbeidsrecht (AR), het Milieu (M) en de Strijd tegen corruptie (COR). De informatie over reële, vermoedelijke en/of gerelateerde incidenten of overtredingen van internationale normen is afkomstig van extern onderzoek en interne analyses door onze DVI-analisten. Op basis van deze informatie en naargelang van het hiervoor beschreven beoordelingskader wordt de kleurcode als volgt bepaald voor elk van de vier belangrijkste domeinen. 3 De governance (relaties met de investeerders) krijgt in alle sectormodellen een weging van ongeveer 20%. November 2016 22
Een emittent slaagt pas voor de filter van de normatieve analyse als hij geen code rood krijgt in een van de vier domeinen. De filter verwijdert tot 4 % van de onderzochte bedrijven. De bedrijven worden permanent gecontroleerd en hun gegevens worden continu geactualiseerd. Controle op de blootstelling aan bewapening en andere controversiële activiteiten. Zoals beschreven bij vraag 2c) worden de bedrijven die de tolerantiedrempel voor betrokkenheid overschrijden van ons DVI-universum uitgesloten. 2d-2 DVI-analysemethode voor de landen, namelijk de openbare emittenten van obligaties zoals overheidsorganismen en andere instellingen De best-in-class-analyse van de landen focust op de manier waarop de landen hun menselijk, natuurlijk en maatschappelijk kapitaal beheren. In ons analytisch boomdiagram worden deze drie vormen van kapitaal onderverdeeld in 23 subdomeinen, die op hun beurt nog eens worden opgesplitst in 75 thema s (zie vraag 2c-2 voor meer informatie). De vier pijlers van de best-in-class-analyse voor de landen hebben hetzelfde gewicht. Binnen elke pijler worden de subdomeinen gewogen afhankelijk van hun transversale impact op de gehele evaluatie. Ons evaluatieproces voor de landen omvat voor elk thema een evaluatie van twee aspecten: de strategie en de prestaties van het land: - Strategie: de landen worden beoordeeld op hun engagement en beleid om deze engagementen na te komen (oprichting van instellingen, definitie van een beleid, toewijzing van budgetten). - Prestaties: de prestaties van de landen worden beoordeeld in de tijd en ten opzichte van de andere landen. De landen kunnen de activa in hun portefeuille ontwikkelen en versterken, of ze verzwakken en, in extremis, vernietigen. Het domein Menselijk kapitaal spoort landen op die de hoogste menselijke productiviteit kunnen hebben, door te evalueren hoe gezond en geïnformeerd hun bevolking is, evenals de mate waarin hun bevolking werkzaam is (bv. via de participatiegraad). De volgende indicatoren worden bijvoorbeeld in dat domein gebruikt: het deel van de werknemers met een diploma hoger onderwijs, de werkzaamheidsgraad (tussen 15 en 64 jaar), het deel van de sterfgevallen door overdraagbare ziektes, enz. Binnen het domein Natuurlijk kapitaal onderzoeken we hoe goed een land zijn eigen natuurlijke rijkdommen beheert en welke (positieve of negatieve) bijdrage het levert aan de wereldwijde inspanningen om belangrijke November 2016 23
milieuproblemen te voorkomen. We denken daarbij onder andere aan klimaatopwarming, de verwoesting van ecosystemen en het verlies aan biodiversiteit, niet-duurzaam gebruik van waterbronnen, de uitputting van grondstoffen en de exponentiële groei van de afvalberg. De volgende indicatoren worden bijvoorbeeld in dat domein gebruikt: de CO2-uitstoot per persoon, het aandeel van hernieuwbare energie in het totale energieverbruik, het aantal diersoorten die met uitsterven bedreigd zijn, het totale zoetwaterverbruik in verhouding tot de bronnen binnen het land, enz. Binnen het domein Sociaal kapitaal evalueert CANDRIAMs ESG-analyse van landen hoe goed het middenveld en de instellingen van een land werken. De analyse gaat na hoe democratisch het politieke systeem van een land is, hoe vatbaar voor corruptie het is, de mate waarin de rechtsstaat gerespecteerd wordt, of de instellingen een doeltreffend en ondernemersvriendelijk klimaat bieden, of de welvaart eerlijk verdeeld wordt, of de veiligheid van de bevolking gegarandeerd wordt, enz. Onder andere de volgende belangrijke indicatoren worden in dat domein gebruikt: de World Press Freedom-index van Reporters without borders, het aantal misdrijven per honderdduizend inwoners, het deel van de bedrijven die het voorbije jaar smeergeld moesten betalen, de CPIA-beoordeling van de Wereldbank om de kwaliteit van de overheidsadministratie te meten, en de Ease of doing business-index, enz. Het domein Economische duurzaamheid evalueert de economische fundamentals van een land en spoort mogelijke bedreigingen voor de economische basis van elk land op. Zo evalueert het de continuïteit van de financiering voor de duurzame beleidsmaatregelen die we binnen de domeinen Menselijk kapitaal, Natuurlijk kapitaal en Sociaal kapitaal terugvinden. Onze ervaring in het verleden heeft aangetoond dat een land met zwakke economische fundamentals op lange termijn geen sterk menselijk, natuurlijk en sociaal kapitaal kan behouden. Op lange termijn heeft een land dat een ambitieus duurzaamheidsbeleid wil doorvoeren, een gezonde economie nodig. De volgende indicatoren worden bijvoorbeeld in dat domein gebruikt: het begrotingstekort in verhouding tot het bbp, de schuld van de centrale overheid in verhouding tot het bbp, de terugbetaling van kredieten (kapitaal + interesten) in verhouding tot de winsten uit de export, enz. Candriam gebruikt een beveiligingssysteem voor landen die onvoldoende scoren op een aantal bijzonder gevoelig onderwerpen, met name democratie en corruptie. Democratie en corruptie werden geselecteerd als bijzonder gevoelige onderwerpen omdat het onaanvaardbaar was dat dictatoriale regimes en/of regimes die overheidsgeld massaal verduisterden, gefinancierd werden. Als een land slecht scoort op die twee onderwerpen, wordt een specifieke boete rechtstreeks aan zijn score voor sociaal kapitaal toegevoegd. Het sociaal kapitaal is een van de vier domeinen waarmee de eindscore van een land berekend wordt (het telt mee voor 25 % van de eindscore). De boete haalt de eindscores van die landen dus zwaar naar beneden. Kortom, die specifieke boete voorkomt effectief dat het fonds wordt blootgesteld aan dictaturen en uiterst corrupte landen die door de verduistering van overheidsgeld geteisterd worden. De screening leidt tot een scoremodel en elk land krijgt een score tussen 0 en 100. 2d-3 Analysemethode toegepast op supranationale instellingen die obligaties uitgeven Om in aanmerking te komen voor het DVI-universum, moeten de supranationale instellingen een opdracht hebben die overeenstemt met de principes van duurzame ontwikkeling en mogen ze de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties niet in sterke mate en systematisch overtreden. Een kleurcode rood' in een van de vier domeinen van het Compact betekent uitsluiting van het DVI-universum. November 2016 24
2e) Hoe vaak wordt de ESG-analyse herzien? Elke sector en de landenanalyse worden elke 36 maanden volledig herzien (land worden jaarlijks geactualiseerd) opdat het toegepaste model de risico's en kansen verbonden met duurzame ontwikkeling optimaal zouden weerspiegelen. De bedrijven zijn op hun beurt aan een permanente controle onderworpen en er worden continu updates gemaakt. Als er zich een belangrijke gebeurtenis voordoet die invloed kan hebben op de rating van een bedrijf (fusies en overnames, schandelijke onthullingen,...) of een land (oorlog, grote natuurramp, staatsgreep,...) kan er een waarschuwing worden gegenereerd voor een emittent die tot het DVI-universum behoort en wordt zijn analyse in de drie daaropvolgende maanden herzien. Als er een DVI-waarschuwing wordt gegeven voor een emittent, mag de beheerder geen positie meer toevoegen bovenop de positie van deze emittent in de referentie-index. De methodologie die in deze Code omschreven wordt, werd de voorbije 12 maanden geamendeerd als gevolg van de toevoeging van groeilanden. November 2016 25
3. Beheersproces 3a) Op welke manier wordt er met de ESG-criteria rekening gehouden bij het definiëren van het beleggingsuniversum dat in aanmerking komt? 3a-1 Definitie van het beleggingsuniversum dat in aanmerking komt voor de bedrijven die aandelen en/of obligaties uitgeven Het DVI-universum bestaat uit alle bedrijven die met succes de best-in-class-analyse, de normatieve analyse en de filter voor de uitsluiting van controversiële activiteiten hebben doorstaan. Op basis van de macro- en microscore krijgen de ondernemingen binnen elke sector een plaats op de grafiek, zoals hieronder wordt getoond: De ondernemingen met de beste macro- en microscore vormen het best-in-class-universum en kunnen worden opgenomen in de DVI-portefeuilles. Het best-in-class-universum omvat de top 50 % van de best gepositioneerde bedrijven. Op basis van de controle van de naleving van de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties wordt tot 3% van de geanalyseerde ondernemingen uitgesloten. Gemiddeld worden ongeveer 5% van de ondernemingen die de best-in-class-analyse en de normatieve analyse hebben overleefd, alsnog uitgesloten op basis van de filter voor controversiële activiteiten. De meeste uitsluitingen vinden plaats bij de controle op activiteiten op het vlak van bewapening. 3a-2 Definitie van het beleggingsuniversum dat in aanmerking komt voor openbare emittenten van obligaties zoals overheidsorganismen en andere instellingen Enkel emittenten die de landenscreening succesvol doorstaan landenuniversum opgenomen worden. hebben, kunnen in het uiteindelijke Op basis van onze DVI-analyse van landen krijgt elk land een score tussen 0 en 100. Ontwikkelde landen met een DVI -score onder 50 worden uitgesloten van het DVI -landenuniversum. Groeilanden met een DVI -score onder 35 worden uitgesloten van het DVI -landenuniversum. November 2016 26