De Vallei des Doods voor Eco-innovatie in Nederland alexander.vandervooren@pbl.nl aldert.hanemaaijer@pbl.nl 11 juni 2015, Utrecht 1
Conclusies Overbruggen vallei des doods is moeilijker voor eco-innovatie dan voor generieke innovatie. in Nederland dan in andere Noordwest-Europese landen. 2
Wat hindert eco-innovatieve start-ups? Gebrek aan prijsprikkels Regelgeving Gevestigde belangen Gebrek aan ondernemers ervaring Gebrek aan kritieke massa Financiering 3
4
Innovatieproces 5
A B A. Overgang van publiek naar privaat kapitaal B. Opschaling nodig, maar nog niet break-even of winstgevend 6
7
8
9
10
Noorwegen Finland Hongarije Zweden Frankrijk Ierland Portugal Luxemburg Denemarken Verenigd Koninkrijk Oostenrijk Duitsland Nederland Spanje België Zwitserland Italië Polen Overheidsinvesteringen in durfkapitaalfondsen, 2008-2013 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 % van BNP 11
Durfkapitaal moeilijk voor eco-innovatie Eco-innovatie concurreert met generieke innovatie Collectieve baten voor natuur en milieu niet of onvoldoende geïnternaliseerd in de prijs rol overheid om dit marktfalen op te heffen Investeringskosten hoger, terugverdientijd langer bovengemiddelde groeiverwachtingen nodig Gebrek aan kennis over eco-innovatie bij investeerders / geen trackrecord risico perceptie (te) hoog 12
13
Nederland Jaren van instabiel overheidsbeleid (alternatieve energie) in verleden, energieakkoord in heden. Slechts enkele durfkapitaalfondsen gericht op eco-innovatie Gebrek aan late-fase durfkapitaal 14
Beleidsinstrumentarium (tech push) (incompleet) Ontwikkelingsfase Generiek: WBSO 800 M (2015) Specifiek: Topsectoren 500 M (2015) (40% private sector) Opstartfase Overheidsuitgaven: ROMs: kleine investeringen - Niet in eco-innovatie 50% van de durfkapitaal specifiek deals Seed capital fonds 23 M (2015) - Beperkt voor opstartfase Dutch Venture Initiative ~ 20 M (2015) Uitrolfase Garantieregelingen voor leningen: BMKB 705 M (2015) 15
Beleidsinstrumentarium (demand pull) (incompleet) Uitrolfase SDE+ 3.5 miljard Euro in 2014 Meest kosteneffectieve technologieën Goed voor uitrol en vergroening economie Niet voor eco-innovatie 16
Beleidsimplicaties: meer durfkapitaal voor eco-innovatie nodig Indirect: Langetermijn ambitie + voorspelbaar beleid Collectieve baten voor natuur en milieu in de prijzen Uitrolinstrumenten die eco-innovatie stimuleren Institutionele beleggers terug aan boord (ook direct) Gaat de 2 miljard van NLII de behoefte van startende (eco-)innovatieve bedrijven vervullen? Samenwerking tussen kapitaalverschaffers in de financieringsketen Direct: Eco-innovatie specifieke instrumenten voor durfkapitaal Revolverende fondsen 17
Publicatie Vooren, A. van der & A. Hanemaaijer, De vallei des doods voor eco-innovatie in Nederland, Den Haag: PBL. http://www.pbl.nl/publicaties/de-vallei-des-doods-voor-ecoinnovatie-in-nederland 18