Regenwatersystemen op de testbank Harry van Luijtelaar Stichting RIONED RIONEDdag, 5 februari 215 Overzicht presentatie Aanleiding Rekentool (testbank) Extreme buien Vergelijken functioneren systemen Conclusies/lessen 2 1
Aanleiding 27-29 juli 214 Buien worden extremer Getroffen gebieden worden groter? 3 Maatregelen 4 2
Vervlakking Stoepranden verdwijnen geleidelijk Vooral in winkelcentra ligt het straatpeil gelijk aan vloerpeil winkels Woningpeilen worden steeds lager aangelegd 5 Maatregelen extreme neerslag? Afkoppelen is DE oplossing (randvoorzieningen) Grotere rioolbuizen is geen oplossing Groene daken HET antwoord op klimaatontwikkeling Operatie steenbreek tegen verharding in tuinen Rioolstelsel zijn vol, kunnen het water niet kwijt Alle beetjes helpen, maar wat helpt nu echt? 6 3
Rioolstelsel functioneren Een rioolstelsel kan de jaarhoeveelheid neerslag afvoeren in één dag 7 Droog weer: afvoer naar RWZI 8 4
Regen: vulling stelsel 9 Zware regen: overlopen stelsel 1 5
gelimiteerd wateropstraat 11 capaciteit rioolstelsel Essentieel gegeven in functioneren rioolstelsel Afvoer rioolwater gaat door, ook al is systeem VOL Waardoor wordt overloopcapaciteit beperkt? Capaciteit rioolleidingen naar overstorten (diameter, vervuiling) Capaciteit overstortdrempel (breedte drempel, hoogte straal) Buitenwaterstanden, tegendruk bij de overstorten Beschikbaar drukverhang (vlakke gebieden) 12 6
Rekentool testbank Sterk vereenvoudigde test om effecten functioneren van verschillende soorten systemen te kunnen vergelijken met dezelfde maatlat 13 Welke detaillering ontbreekt Afstroming bovengronds Capaciteit kolken Verstopte leidingen (o.a. luchtinsluitingen) Neerslagspreiding (effect gebiedsgrootte) Geen opeenvolging van buien (groen dak) 14 7
Reservoir model Overlast Berging bovengronds Waterbalans onderdelen 15 1 Waterbalans (tijd) Overlast Berging bovengronds 5 Ledigingscapaciteit capaciteit Ledigingscapaciteit 15 capaciteit 6 12 18 16 Tijd (min) 8
Extreme buien voor testen functioneren Statistiek gaat vooral over verleden en gemiddelden. Herhalingstijd extremen is daardoor extreem onzeker 17 Intensiteit (mm/h) Verloop Neerslag 18 16 14 12 8 6 4 Herwijnen 5 juli 211: 94 mm in 7 min. KNMI uursom = 79 mm Tot voor kort was grootste uursom nationaal ruim 4 mm Herhalingstijd - jaar 2 6 12 18 Tijd (min) 18 9
Klimaateffect extreme buien Toename regenintensiteit + 5% (temperatuur) Toename gebiedsgrootte neerslag (>>groter effect) 19 Testbank waterbalans functioneren regenwatersystemen Rioolstelsel Tuin/verharding Tunnel Polder 2 1
Kenmerken systemen Systeem Rioolstelsel overloopcapaciteit Lediging systeem (mm/h) Berging systeem (mm) Berging bovengronds (mm) capaciteit (mm/h),7 9 35 variabel Groen dak substraatberging Grasveld laagteberging Tuin verharding Tunnel bemaling Polder berging verdamping variabel 35,5 m/dag variabel 35 variabel 2 35 variabel 2 5 nul,5 variabel 15 nul 21 15 1 capaciteit rioolstelsel Duur 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 4 l/s/ha 6 12 18 9 l/s/ha 6 12 18 22 15 l/s/ha Lediging 11
capaciteit rioolstelsel 2 l/s/ha 4 l/s/ha 6 l/s/ha - 5 1 15 9 l/s/ha 12 l/s/ha 15 l/s/ha Wos duur (uur) Berging bovengronds (mm) (mm) Grote afvoercapaciteit via overloop werkt! 23 Wie vindt 4 mm/h extreem? 24 12
15 1 capaciteit rioolstelsel 4 mm/h 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 4 l/s/ha 6 12 18 9 l/s/ha 6 12 18 15 l/s/ha 15 1 Laagteberging grasveld (.5 m/dag) 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 mm 6 12 18 2 mm 6 12 18 26 5 mm 13
15 1 Tuin % verhard/onverhard ( mm laagteb) 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 / % 6 12 18 5 / 5% 6 12 18 27 / % 15 1 Tunnelbemaling (berging 7 mm) 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 24 mm/h 6 12 18 48 mm/h 6 12 18 28 96 mm/h 14
Tunnelbemaling berging 7 mm 12 mm/h 24 mm/h 48 mm/h - 5 1 15 72 mm/h 96 mm/h 12 mm/h Wos duur (uur) Berging bovengronds (mm) (mm) Benodigde ledigingscapaciteit circa keer groter dan van een rioolgemaal 29 15 1 Polder (berging watersysteem) 15 15 1 1 5 5 5 6 12 18 4+1 mm 6 12 18 6+1 mm 6 12 18 3 8+1 mm Lediging 15
Polder berging lediging.5 mm/uur 3 mm 4 mm 5 mm - 5 1 15 6 mm 7 mm 8 mm Wos duur (uur) Berging bovengronds (mm) (mm) Berging is leidend in waterveiligheid ledigingscapaciteit poldergemaal is ondergeschikt 31 Conclusies/lessen Systeem Rioolstelsel Groen dak Grasveld Verharding tuin Tunnel Polder Conclusies/lessen Afvoercapaciteit heeft groot effect op duur en omvang wos/overlast Kan rel. worden vergroot door afkoppelen afvoerend oppervlak. Capaciteit watersysteem is belangrijke beperkende factor. Gangbare dimensies tot 3 mm substraatberging hebben weinig effect op extreme buien. Meer effect op jaarlijkse afvoer regenwater. Laagteberging is essentieel voor het bufferen van regenwater om het geleidelijk te kunnen infiltreren, ontstenen alleen is niet voldoende. Verharden van de tuin versterkt wateroverlast. Doorlatende verhardingen een optie? Een forse pompcapaciteit is vaak nodig om een tunnel droog te houden. Rekening houden met toestromend oppervlak. De veiligheid van de polder wordt bepaald door de beschikbare waterberging. De capaciteit van het gemaal speelt vrijwel geen rol. Opletten bij toename gebiedsgrootte van zware buien. 32 16
Overzicht presentatie Aanleiding Rekentool (testbank) Extreme buien Vergelijken functioneren systemen Conclusies/lessen RIONED publicatie: nu ter visie, uitgave april. Webinar, via RIONED website 33 Volgende stap Meer genuanceerde rekentool die aansluit bij Leidraad module C22 Kennismaken in Minicursus maart Release rond de zomer dit jaar 34 17
Functioneren perceel 35 18