Inventarisatie van de Reeuwijkse Hout, jaar 2014. Project. De Plantenwerkgroep van de KNNV, afdeling Gouda, heeft op initatief van het bestuur van de vereniging, in 2014 de Reeuwijkse Hout geïnventariseerd. Deze actie was onderdeel van een project, waarin enkele andere werkgroepen van de afd. Gouda e.o. eveneens actief zijn geweest. In het project is de hele Reeuwijkse Hout bekeken. Onderzoek in de jaren negentig. In april 1997 heeft WV een rapport van 100 bladzijden gepresenteerd, getiteld Vegetatie-onderzoek in de Reeuwijkse Hout 1995 1996. RO heeft mij dit rapport ter inzage gegeven. Het is een verslag van een inventarisatie, in 1995 en 1996 op verzoek van het Recreatieschap Reeuwijk e.o., uitgevoerd door de toenmalige plantenwerkgroep. Het rapport vermeldt dat de werkgroep uit 11 personen bestond. Er waren in de R.H. drie gedeelten uitgezocht en uit de leden van de werkgroep waren drie groepjes gevormd, een groepje voor elk gedeelte, die los van elkaar, elk in hun deel van de R.H. de inventarisatie hebben uitgevoerd. Wim schrijft dat het erg veel werk was en dat ze er twee jaar over gedaan hebben. Dat is te begrijpen. Elk van de drie uitgezochte delen was weer in percelen verdeeld en voor elk perceel was een inventarisatielijst gemaakt. Het verzoek van het Recreatieschap kwam in februari 1995 en het rapport is gepresenteerd in april 1997. Het rapport ziet er indrukwekkend uit en lijkt op een scriptie in het kader van een of andere hogere opleiding. WV haalt heel wat uit de kast; er is niet alleen naar soorten gezocht, vegetatiekunde speelt in het rapport de hoofdrol. In het het rapport staat een voor ons nuttige lijst van alle gevonden soorten, in totaal 215. In het rapport is ook aangegeven in welke percelen en in welke sloten de meest interessante soorten zijn gevonden. Latere vondsten. Uit een bewaard gebleven verslag blijkt dat er op 20 mei 2006 een excursie naar de Reeuwijkse Hout is geweest onder leiding van WV. Citaat: Op het parkeerterrein stonden opvallend veel exemplaren van Brede wespenorchis, de meeste in de afscheidingen tussen de parkeervakken, en in het bos stonden opvallend veel exemplaren van Reuzebalsemien, maar de mooiste vondsten zijn gedaan in afgeplagde stukken terrein. Daar waren, naast veel gewone soorten en soorten van het veenweidengebied te vinden, zoals Scherpe zegge, Moeraszegge, Oeverzegge, Lidrus, Pitrus, Zeegroene rus, Platte rus, Reuzenberenklauw en Ruwe smele (niet algemeen, maar wordt over het hoofd gezien), en wat minder gewone, zoals Holpijp, Tweerijige zegge, Pluimzegge, Blauwe zegge, Geelgroene zegge, Sterrezegge (zeldzaam in de regio!), Heen, Dotterbloem, Egelboterbloem, Kleine waternavel, Echte koekoeksbloem, Zeegroene muur, Moerasspirea, Poelruit, Kale jonker, Gevleugeld hertshooi, Veelkleurig vergeetmij-nietje, Waterscheerling, Pijptorkruid, Veenmos, Krabbescheer (veel), Moeraswederik, Moeraskartelblad (vrij veel, op één plek), Rietorchis, Kruipganzerik (lijkt veel op Tormentil) en Kranswier. Verder waren er enkele ingezaaide of ingevoerde soorten te zien, met name Gagel, Grote Ratelaar, Groot
streepzaad, Ringelwikke, Margriet, Knoopkruid en Kamgras. Daaruit blijkt, dat er enkele plantensoorten zijn gezien die in het rapport van 1997 nog niet vóórkwamen, onder meer Brede wespenorchis, die overigens in 2014 al weer verdwenen was. De parkeerplaats is kennelijk opnieuw ingericht; met name de kleine vakken waar de Brede wespenorchis stond, zijn er niet meer. Deelnemers en datums. Aan de planteninventaristie in 2014 hebben 13 personen meegewerkt. De Reeuwijkse Hout is door een wisselend aantal leden van deze groep, meestal op woensdag, op de navolgende datums bezocht (tussen haakjes het totaal aantal gevonden soorten, cumulatief): 26 maart (56), 6 april (AB, 72), 16 april (102), 14 mei (122), 11 juni (154), 23 juni (161), 28 juni (168), 9 juli (178), 13 augustus (186), 23 augustus (187) en 10 september (193). Wij hebben uiteraard gedaan wat we konden, en wel in de geest van Zen, dat wil zeggen met aandacht en toewijding, maar vergeleken met het ambitieuze onderzoek uit de jaren 90 hebben wij vanwege onze mogelijkheden onze inspanningsdoeleinden enigszins moeten herijken. We hebben in principe de integrale Reeuwijkse Hout bekeken, waarbij aan de meest belovende gedeelten in het oosten de meeste tijd is gegeven, met name het afgeplagde gedeelte. Er is geen rekening gehouden met kilometerblokken. Aangezien de tucht van Floron niet gold, zijn alle gevonden soorten vermeld, ook verwilderde cultuursoorten die misschien nog niet als ingeburgerd beschouwd kunnen worden. Resultaat. In totaal zijn 193 soorten van planten gevonden. Hieronder volgt de complete lijst. Cijfers tussen haakjes verwijzen naar voetnoten. Spelling en volgorde zijn conform de Nederlandse streeplijst van Floron van 2013. Complete lijst 2014. Abeel, Witte Akkerkool Andoorn, Moeras- Basterdwederik, Kantige Beemdgras, Ruw Berenklauw, Gewone Berenklauw, Reuzen- Berk, Ruwe Biezenknoppen (Kluwenbies) Bitterzoet Boterbloem, Blaartrekkende Boterbloem, Egel- Boterbloem, Kruipende Boterbloem, Scherpe Kleefkruid Klimop Klit, Gewone Knoopkruid Koekoeksbloem, Dag- Koekoeksbloem, Echte Kompassla Koninginnekruid Kornoelje, Rode Krabbescheer Krentenboompje, Amerikaans Kroos, Bult- Kroos, Punt- Kroos, Klein Rus, Zomp- Smeerwortel Spaanse aak Spaanse ruiter Speenkruid Sporkenhout Stekelvaren, Brede Stekelvaren, Smalle Sterrenkroos spec. Straatgras Streepzaad, Groot Struisgras, Gewoon Struisgras, Hoog Tandzaad, Smal
Braam, Dauw- Braam, Gewone Brandnetel, Grote Distel, Akker- Distel, Krul- Distel, Speer- Dotterbloem Dovenetel, Paarse Dovenetel, Witte Dravik, IJle Dravik, Zachte Droogbloem, Moeras- Egelskop, Grote Eik, Zomer- Els, Zwarte Engelwortel, Gewone Ereprijs, Grote Es Esdoorn, Gewone Fluitenkruid Fluweelboom (2) Fonteinkruid, Gekroesd Gagel, Wilde Gelderse roos Gele plomp Glanshaver Glidkruid, Blauw Hazelaar Heelblaadjes Heermoes Heksenkruid, Groot Hennepnetel, Gewone Herderstasje Hoefblad, Klein Holpijp Hondsdraf Honingklaver, Witte Hoornblad, Grof Hoornbloem, Gewone Hoornbloem, Kluwen- Hop Kale jonker Kalmoes Kroos, Veelwortelig Kroos, Wortelloos Kroosvaren, Grote Kropaar Kruiskruid, Klein Kweek Leeuwentand, Vertakte Liesgras Lijsterbes,Wilde Lisdodde, Grote Lisdodde, Kleine Lis, Gele Look-zonder-look Madeliefje Mannagras Margriet, Gewone Meidoorn, Eenstijlige Melkdistel, Akker- Melkeppe Moerasscherm, Groot Moerasspirea Mosterd, Zwarte Munt, Water- Muur, Gras- Muur, Vogel- Muur, Water- Muur, Zeegroene Nachtschade, Zwarte Nagelkruid, Geel Orchis, Riet- Paardenbloem Paardenkastanje, Witte Penningkruid Pijlkruid Pimpernel, Grote Pinksterbloem Poelruit Raaigras, Engels Raapzaad Ratelaar, Grote Riet Rietgras Reukgras, Gewoon Tandzaad, Zwart Timoteegras Torkruid, Pijp- Torkruid, Water- Valeriaan, Echte Varkensgras, Gewoon Veenwortel Veldkers, Bos- Veldkers, Kleine Vergeet-mij-niet, Moeras- Vlier, Gewone Vlier, Peterselie- Vogelkers, Gewone Vossenstaart, Grote Vroegeling Walstro, Moeras- Waterdrieblad Watereppe, Kleine Waterkers, Gele Waterkers, Slanke Watermuur Waternavel, Gewone Waterpeper Waterpest, Smalle Waterranonkel, Stijve Waterscheerling Watervorkje (1) Waterweegbree, Grote Wederik, Grote Wederik, Moeras- Weegbree, Grote Weegbree, Smalle Wikke, Vogel- Wilde bertram Wilgenroosje (Chamerion) Wilgenroosje, Harig Winde, Haag- Witbol, Gestreepte Wolfspoot Zegge, Geelgroene Zegge, Moeras- Zegge, Pluim- Zegge, Scherpe
Kamille, Reukloze Kamgras Kartelblad, Moeras- Kattenstaart, Grote Kikkerbeet Klaver, Rode Klaver, Witte Reuzenbalsemien Robertskruid Rolklaver, Moeras- Roos, Veelbloemige Rus, Greppel- Rus, Padden- Rus, Pit- Zegge, Tweerijige Zegge, Zwarte Zilverschoon Zuring, Ridder- Zuring, Veld- Zuring, Water- Zwanenbloem Zwenkgras, Riet- Voetnoten. Watervorkje (Riccia fluitans, niet op de streeplijst van Floron), is een op het water drijvend of daarin zwevend thalleus levermos dat men rond Gouda weinig vindt. Ik heb het maar één keer eerder gezien: in 2005, in een sloot langs de Vijfde-tochtweg in blok 104 446. Een tamelijk hoge boomvorm van Fluweelboom stond, met een groepje van struiken van die soort, op een plek waar vroeger een boerderij heeft gestaan. Soorten die betrekkelijk veel voorkwamen: Kleine watereppe, Kikkerbeet, Brandnetel, Krabbescheer. Mooie soorten. Interessanter dan de complete lijst vind ik een lijst van soorten die in het veenweidengebied passen, maar die je in het algemeen niet veelvuldig ziet. Dat lijstje zou er naar mijn smaak ongeveer als volgt uit kunnen zien (een beetje willekeurig en dus aanvechtbaar): Andoorn, Moeras- Boterbloem, Egel- Dotterbloem Droogbloem, Moeras- Fonteinkruid, Gekroesd Gagel, Wilde Glidkruid, Blauw Heksenkruid, Groot Holpijp Kale jonker Kamgras Kartelblad, Moeras- Krabbescheer Moerasscherm, Groot Moerasspirea Muur, Zeegroene Orchis, Riet- Penningkruid Pimpernel, Grote Poelruit Rus, Paddden- Torkruid, Pijp- Torkruid, Water- Walstro, Moeras- Waterdrieblad Waternavel, Gewone Waterscheerling Wederik, Moeras- Wilde bertram Zegge, Geelgroene Zegge, Pluim- Indicatorsoorten. WV besteedt in het rapport uitgebreid aandacht aan zogenaamde indicatorsoorten, dat zijn soorten die iets zeggen een over biotoop, grondsoort, voedselrijkdom, vochtigheid e.d. en over de verwachtingen op de langere termijn. Het zijn altijd kritische en kwetsbare soorten die het eerst verdwijnen als een biotoop verarmt. Aan indicatorsoorten is achteruitgang of vooruitgang van die biotopen beter af te lezen dan aan het komen en gaan van toevallige passanten die het overal doen. In 1995-1996
zijn de navolgende 40 indicatorsoorten waargenomen. Het cijfer daarachter geeft in in hoeveel percelen de soort is aangetroffen. De 25 soorten waarbij een sterretje is geplaatst zijn in 2014 wederom gezien. Biezenknoppen 45 * Boterbloem, Egel- 35 * Boterbloem, Grote 1 Bronkruid, Klein 1 Dotterbloem 10 * Egelskop, Kleine 2 Ganzerik, Kruip- 4 Hertshooi, Gevleugeld 3 Holpijp 6 * Kale jonker 22 * Kamgras 2 * Kamvaren 1 Koekoeksbloem, Echte 40 * Krabbenscheer 23 * Margriet, Gewone 2 * Moerasspirea 11 * Muur, Gras- 7 * Muur, Zeegroene 12 * Orchis, Riet- 1 * Pijlkruid 4 * Ratelaar, Grote 11 * Ruit, Poel- 6 * Rus, Knol- 1 Rus, Padden- 16 * Tormentil 2 Valeriaan, Echte 5 * Veldbies, Veelbloemige 1 Vergeet-mij-niet, Zomp- 4 Waternavel, Gewone 19 * Waterpest, Brede 7 Waterscheerling 22 * Wederik, Grote 20 * Wederik, Moeras- 13 * Wilde bertram 24 * Zegge, Blauwe 2 Zegge, Geelgroene 1 * Zegge, Hoge cyperzegge 2 * Zegge, Hazen- 4 Zegge, Ster- 1 Zoutgras, Moeras- 4 Moeraskartelblad. HW deelde mij op 5 mei 2014 per E-mail mee, dat daags tevoren ontdekt was, dat alle exemplaren van Moeraskartelblad uit het kleine schraallandmoerasje verdwenen waren, lees: uitgestoken. Hij schrijft: Deze en andere soorten, waaronder Blauwe zegge, Geelgroene zegge en Dotterbloem, zijn daar rond 1994 ingezaaid in het kader van een afplagexperiment. Het vóórkomen van die soorten is dus niet spontaan, maar was bedoeld om te zien wat mogelijk is op ongerijpte veengrond bij voldoende vochtigheid (Grondwatertrap 1), dus na afplaggen tot dat niveau. Het bijzondere van Moeraskartelblad is, dat het net als Grote ratelaar als halfparasiet de grasgroei remt, zodat de vegetatie een open, mosrijke vegetatie oplevert voor meer kritische soorten. De enige mogelijkheid voor duurzaam behoud van deze vegetaties is voldoende oppervlakte maken of toegankelijkheid beperken door fysieke barrriërs, of bordjes. Later bleken er toch nog een paar exemplaren van Moeraskartelblad over te zijn. Paddestoelen. In september hebben we, meer dan in de voorafgaande bezoeken, naar paddestoelen gekeken. Er stonden er vrij veel en TN wist van de meeste de
namen. We hebben de navolgende soorten gezien Aardappelbovist Peksteel Berkenzwam Prachtvlamhoed Esdoorninktvlekkenzwam Satijnvezelkop, Lila Fopzwam, Gewone Satijnvezelkop, Witte Koraalzwam, Witte Stobbezwammetje Vliegenzwam (1) Vuurmelkzwam (2) Zwavelkopje (1) prachtige exemplaren in een halve heksenkring onder berken (2) enkele exemplaren op die plaatsen onder hazelaars