2 Stand van zaken Landschapsontwikkelingsplan Het afgelopen jaar is er weer van alles gebeurd met de TOP-projecten uit het Landschapsontwikkelingsplan Schouwen-Duiveland. 2013 is inmiddels gestart. Een mooi moment om terug te kijken op 2012 en vooruit te blikken op 2013! Blijvende promotie buitengebied LANDSCHAPSONTWIKKELINGSPLAN In 2012 hebben we aandacht besteed aan de promotie van het buitengebied en ook in 2013 gaan we hiermee verder. Zo wordt er een leskist ontwikkeld en zijn we gestart met het promotie project Veelzijdig Landschap. Leskist Ons landschap lezen Op dit moment legt het Natuur en milieu-educatief centrum Schouwen-Duiveland de laatste hand aan de leskist. Dit is een lespakket voor de bovenbouw van het basisonderwijs en overige geïnteresseerden dat bestaat uit vier lessen. Na het volgen van deze serie lessen hebben leerlingen of andere personen die de lessen hebben gevolgd meer kennis over het landschap. Ze leren het landschap op een andere manier bekijken en beleven waardoor het landschap meer en beter wordt gewaardeerd. Les 1 geschiedenis: deze les geeft uitleg over het ontstaan van het landschap van Schouwen-Duiveland. Zo is te zien dat Schouwen-Duiveland in het verleden er heel anders uitzag. Er zijn verschillende gebieden bijgekomen, maar ook zijn verschillende gebieden in de loop der jaren verzwolgen door de golven. Vooral aan de zuidkant zijn dit zeer grote gebieden. Les 2 aardrijkskunde: deze les gaat over landschapselementen. Welke landschapselementen zien we terug op Schouwen-Duiveland? Natuurlijk vallen hier de dijken onder, maar ook de welen, elzemeten en nog vele andere soorten landschapselementen passeren de revue. Na deze twee lessen weten de leerlingen veel meer over ons landschap. Les 3 excursie: deze les bestaat uit het ervaren van wat er is geleerd in de directe omgeving. Welke landschapselementen zien de leerlingen terug in de directe omgeving? Les 4 handvaardigheid: deze les is een doe-les. De kennis die is opgedaan wordt met materialen verwerkt. Na deze lessenserie weten de leerlingen waarom Schouwen-Duiveland met haar veelzijdige landschap er uitziet zoals het er uitziet. Daarnaast kunnen ze de verschillende landschapselementen ook herkennen in het landschap.
Veelzijdig landschap 2040: Schouwen-Duiveland is het vakantie-eiland waar gasten en eilanders genieten van het fraaie en veelzijdige landschap. Zo luidt één van onze ambities voortkomend uit de strategische visie Tij van de toekomst. De combinatie van water, natuur en cultuur maakt dat ons eiland ook nu al een geliefde vakantiebestemming of plek om te wonen is. Het landschap is zeer divers. Dijk- en waterlandschappen, het duin en kustlandschap en het (open) agrarisch gebied geven Schouwen-Duiveland haar eigen identiteit. De identiteit van een bijzonder eiland in de Zeeuwse Delta. Er wordt door diverse partijen flink geïnvesteerd in het landschap. Tijd om dit eens extra onder de aandacht te brengen. Dit gaan we doen met het project Veelzijdig Landschap dat erop is gericht om samen met onze partners het veelzijdige landschap van Schouwen-Duiveland te promoten aan de hand van uitvoeringsprojecten en activiteiten die plaats gaan vinden in 2013 en 2014. Cultuurhistorische elementen Als gemeente willen we ons landschap met haar cultuurhistorische elementen beter in de schijnwerpers zetten. Een goede inventarisatie is hiervoor noodzakelijk. Op initiatief van de heemkundige vereniging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland zijn in de polder Dreischor de aanwezige cultuurhistorische elementen geïnventariseerd. Deze inventarisatie heeft 38 objecten opgeleverd. Dit is een mooi begin voor een totaalinventarisatie. 1. gemaal 2. pasveersloot 3. muraltmuur 4. beldert, voormalige landbouwhaven 5. PZEM hoogspanningsgebouwtje 6. De Korenbijter, Helleweg 2 7. De Kievitshoek, Helleweg 1 8. Kapiteinsweg 14 9. Kapiteinsweg 5 10. Kapiteinsweg 2 11. Kapiteinsweg 1 12. Willemswoeve, Zorgesweg 7 13. Zorgesweg 6 14. Noordhoek, Zorgesweg 4 15. Den Salomon, Zorgesweg 3 16. Zorgesweg 1 (geen waardevolle elementen) 17. De Hoonaard? Welleweg 47 18. Maaye, Oudsweg 1 19. De rentmeester, Blindeweg 9 20. Lettaerde, Blindeweg 4 21. Elfgemeten, Blindeweg 7 22. Het Hoefje, Blindeweg 3 23. Molenweg 21 24. Molenweg 23 25. Zuiddijkweg 1 26. Lindehoeve, Zuiddijkweg 3 27. De kleine Schorre, Zuiddijk 4 28. Het Zwarte paard, Langeweg 1 29. Annahof Zuiddijk 14 30. Zuiddijk 12 31. Westerhoeve, Platteweg 1 32. De Kons, Daniel Lopse Hockseweg 1 33. Teelhoeve, Gaanderseweg 34. Mon Desir, Gaanderseweg 9 35. De Villa, Gaanderseweg 4 36. De Hond, Gaanderseweg 2 37. Krugersdorp, Gaanderseweg 1 38. Meeuwseweg, een van de einig vergeblevenonverharde wegen (nu fietspad)
Inmiddels is er een start gemaakt met de polder Vierbannen. Het is de bedoeling om alle polders op Schouwen-Duiveland te inventariseren. Hulp daarbij is gewenst. Wilt u mee zoeken naar cultuurhistorische elementen in de polders van Schouwen-Duiveland of beschikt u over informatie? Meld u aan bij mevrouw Geluk (riageluk@zeelandnet.nl / 06 28 51 39 78). Als de inventarisatie gereed is, willen we aan de hand van deze informatie thematochten ontwikkelen. Verhalen over landschap Er zijn plannen voor een project voor de bovenbouw van de basisscholen van Schouwen-Duiveland, waarin het landschap van Schouwen-Duiveland centraal staat. Het project heet: Kiekus Week van het Landschap. Het is een initiatief van het Regionaal Educatief Platform waarin de musea van Schouwen- Duiveland samenwerken met de stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. Het project wordt gecoördineerd door Wido Blokland, namens de Vereniging Musea Schouwen-Duiveland. De plannen verkeren in een vergevorderd stadium. De basisscholen zijn benaderd en de musea hebben aantrekkelijke programma s samengesteld waarin ze ieder vanuit hun eigen collectie of werkgebied workshops en andere activiteiten rondom het landschap organiseren voor de leerlingen. De voornemens zijn om dit in juni 2013 uit te voeren. De gemeente Schouwen-Duiveland ondersteunt dit initiatief en heeft hiervoor een bijdrage toegezegd van maximaal 10.000. Het project zal onder andere resulteren in verhalen die de leerlingen gaan schrijven over het landschap van Schouwen-Duiveland of onderdelen daarvan. Dit is een van de manieren waarop de leerlingen actief bezig kunnen zijn met het landschap. Haven de Staart In de buurt van Sirjansland daar waar de Rampertsedijk, de Dillingsweg en de Noorddijk samenkomen, lag in het verleden een landbouwhaven; Haven de Staart. Bij het afsluiten van Dijkwater van de Grevelingen verloor de haven zijn functie. Door de jaren heen verdween verder de verbinding tussen de haven en Dijkwater en werd de haven overwoekerd door planten en struiken. Als u er nu langs rijdt, is er dan ook niet veel meer van deze verloren cultuurhistorische haven te zien.
Bijzondere haven De haven was toch wat meer bijzonder dan de andere landbouwhavens, omdat deze een spuikom bezat. Hierdoor kon de haven en de toegang iedere keer eenvoudig schoon gespoeld worden. De andere landbouwhavens aan de Grevelingenkant zijn inmiddels aangepast en in gebruik als jachthaven. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een plan en het zoeken naar financiën voor het terugbrengen van landbouwhaven de Staart in oude glorie. Helaas is de haven, nadat deze niet meer in gebruik was als haven, gebruikt als stortplaats van afval. Om de haven weer terug te brengen als monument, moet dus ook (een gedeelte van) de stort worden verwijderd. Er is onderzoek gedaan naar de mate van verontreiniging en naar de hoeveelheid grond die afgevoerd moet worden om de haven weer in volle glorie terug te brengen. Alles bij elkaar gaat het flink wat geld kosten en we zijn op dit moment dan ook aan het bekijken waar we dit geld vandaan kunnen halen. Als dat lukt, is het de bedoeling om dit jaar nog met de werkzaamheden te starten. Rustplekken en uitzichtpunten Om het landschap beter te kunnen beleven zijn we bezig met het vergroten van het aantal rustplekken en uitzichtpunten. Deze rustpunten bevinden zich langs wegen, fietspaden en op andere plekken met een bijzonder uitzicht. - Uitzichtpunt Poortambacht Eén van deze locaties waar een rustplek gecreëerd is, is de locatie in Poortambacht achter de Nunnenplaat. Aan de buitenzijde van de daar aanwezige windwal is een uitzichtpunt gemaakt waardoor u goed zicht heeft op de daar ontwikkelde natuur, bekend onder de naam plan Tureluur of de Zuidkust van Schouwen. Een echt belevingspunt dat in 2012 op feestelijke wijze in gebruik is genomen tijdens
de boomfeestdag. Op deze dag is de plek, waar de herkenbare schanskorven zijn toegepast als zitelement, verder verfraaid met groen, bomen en een haag. - Uitzichtpunt Deelgebied 10 en 12 In 2013 en 2014 worden de laatste deelgebieden van de natuurontwikkeling Zuidkust van Schouwen gerealiseerd. Het project is daarmee afgerond. Deze gebieden die zich ten westen en ten noorden van Zierikzee bevinden, worden voorzien van uitkijk- en belevingspunten. Deelgebied 12, het gebied tussen de Zandweg en de Nieuwe Koolweg wordt zelfs voorzien van twee punten! Er komt een uitkijkpunt bij de voormalige bebouwing aan de Gasthuisdreef en ook langs het te realiseren fietspad in het gebied wordt een punt gerealiseerd. In deelgebied 10, het gebied ten Noord-Westen van het havenkanaal, legt de gemeente in overleg met Vereniging Natuurmonumenten een uitkijkpunt over het natuurgebied aan. Dit uitkijkpunt wordt verbonden met het buitendijkse fietspad. Het buitendijkse fietspad realiseert projectbureau Zeeweringen als zij de dijk tussen Borrendamme/Boerenweg en de Keersluis gaat voorzien van een nieuwe steenbekleding. Het uitkijkpunt wordt gesitueerd aan het einde van een hol pad in de vorm van een plateau. Deze uitbouw zorgt ervoor dat u nagenoeg over een hoek van 270 graden de natuur kan bekijken. Doordat dit bastion op een goede 175 meter van de dijk ligt in het natuurgebied, voelt u zich echt één met de natuur. - Rustpunt Havenhoofd Doordat het projectbureau Zeeweringen in 2013 tijdens de dijkversterkingen ook een onderhoudspad realiseert dat gebruikt kan worden als fietspad, ontstaat er een fietspad ten westen langs het havenkanaal naar het havenhoofd en van het havenhoofd naar het bestaande fietspad langs de Oosterschelde. Er komt dus een ontsluiting naar het havenhoofd. Het havenhoofd is een perfecte plek om de Oosterschelde te ervaren. U krijgt op dit punt een goed beeld over het havenkanaal en de boten die daar varen, de boten op de Oosterschelde, maar ook een prima zicht op bruinvissen die zich vaak op die plaats ophouden. Het schijnt de plek te zijn van de Oosterschelde om bruinvissen te zien. Vandaar dat het de bedoeling is om in 2013 op het havenhoofd een uitkijkpunt te realiseren voor de bruinvis. We willen schanskorven plaatsen waarop gezeten kan worden en daarnaast nog panelen met informatie over de specifieke plek en de bruinvis. Dit punt realiseert de gemeente met ondermeer Nationaal Park Oosterschelde en stichting Rugvin. LOP bank: stand van zaken Ook zijn we in 2012 aan de slag met het maken van een specifieke (picknick)bank als een stuk voor de herkenbaarheid van de rustplekken. Omdat het een bank moest zijn die niet te veel last heeft van vandalisme, is er gekozen voor een bank van metaal. Daarnaast is de bank zo ontworpen dat hij op een betonnen plaat gemonteerd kan worden. Dit maakt hem onderhoudsvriendelijk en helpt voorkomen dat gras en andere planten de bank overwoekeren. De 1e versie van de bank staat op dit moment voor het gemeentehuis. Gedurende de maand oktober heeft iedereen de gelegenheid gekregen om opmerkingen te maken over de bank. Er zijn een behoorlijk aantal reacties binnengekomen Op dit moment passen we het ontwerp aan naar aanleiding van de reacies. We houden u op de hoogte!
Faunatoren Oosterland In Oosterland is het initiatief ontstaan om de daar aanwezige ruïne van een vroegere transformatortoren aan de Hoge Maireweg om te vormen tot een faunatoren. Bouwbedrijf Capelle wil samen met anderen en met steun van Europese subsidie en een gemeentelijke bijdrage de toren weer opknappen. Hierdoor ontstaat een ideale nestgelegenheid voor een groot aantal dieren. De verwachting is dat de toren na realisatie kan dienen als huisvesting voor ondermeer spitsmuizen, egels, insecten, kerkuil, mussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Op deze manier wordt de biodiversiteit in de omgeving van Oosterland gestimuleerd en krijgt de vervallen toren weer een nieuwe bestemming. De toren ligt aan het nieuwe rondje Oosterland, dat deel uitmaakt van het Wandelpadennetwerk Schouwen-Duiveland. Als de initiatiefnemers het benodigde geld bij elkaar krijgen, wordt de toren naar verwachting in 2013 of 2014 gerealiseerd.
Wandelpadennetwerk Het afgelopen jaar is er onder leiding van Stichting Landschapsbeheer Zeeland hard gewerkt aan het wandelpadennetwerk op Schouwen-Duiveland en het resultaat mag er zijn. In totaal is ongeveer 300 km aan wandelroutes gerealiseerd, waarvan 100 km bestaande routes die opnieuw worden bewegwijzerd. Van de 300 km is ruim 18 km pad over boerenland. Wekelijks is een groep vrijwilligers bezig met deze bewegwijzering, zij plaatsen routepalen en monteren bordjes met richtingpijlen. Langs de routes worden bestaande informatiepanelen vernieuwd of hersteld en er komen ook nieuwe informatiepanelen over wetenswaardigheden langs de paden. Binnen het netwerk komen diverse wandelingen over interessante thema s op het eiland; bijvoorbeeld: de visserij in Bruinisse, het ontstaan van de Kop, de watersnoodramp en een kinderroute over de Vikingen in Burgh. Daarnaast wordt in het kader van de landschapsversterking op zeven dijken de beplanting met bomen vernieuwd en uitgebreid. Verder zijn op diverse dijken rasters hersteld, dammen verlegd en aangelegd, komen er twee trekpontjes en trappen over twee dijken. Dit alles om de wandelmogelijkheden op Schouwen-Duiveland te verbeteren. Op donderdag 18 april 2013 wordt het nieuwe wandelpadennetwerk officieel geopend! Tot slot.. En daarmee zijn we aan het einde gekomen van deze update over de TOP projecten. Zoals u heeft kunnen lezen staan we ook in 2013 zeker niet stil. Het wordt wederom een mooi jaar vol met activiteiten en projecten in het kader van landschapsontwikkeling op Schouwen-Duiveland. Wij willen u hartelijk danken voor uw interesse en heeft u vragen of suggesties laat het ons weten! U kunt hievoor contact opnemen met Brechje van Gils via brechje.van.gils@schouwen-duiveland.nl.
Laan van St. Hilaire 2 4301 SH Zierikzee Postadres: Postbus 5555 4300 JA Zierikzee T (0111) 452 000 F (0111) 452 452 gemeente@schouwen-duiveland.nl www.schouwen-duiveland.nl