Agenda voor de Veenkoloniёn 2013-2015 Oogst van twee jaar samenwerking in de Veenkoloniën
De Agenda voor de Veenkoloniën is een Gronings-Drents samenwerkingsverband van de gemeenten Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Emmen, Pekela, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde, de waterschappen Hunze en Aa s en Vechtstromen en de provincies Groningen en Drenthe. De samenwerking richt zich van het begin op de sociaal-economische versterking van de regio. De samenwerking is ontstaan naar aanleiding van (AVEBE, LTO, ANOG, ministerie van EZ) gestart met het rapport van de Commissie Structuurversterking het rapport van de commissie-rabbinge (februari Veenkoloniën (de commissie-hoekstra) van mei 2001. 2012). Dit rapport heeft vervolgens de opstap In dat rapport werden de volgende 3 kernproblemen gevormd voor het Innovatieprogramma Landbouw in de Veenkoloniën gesignaleerd: 2012-2020 met daaraan verbonden een (meerjarige) 1. de eenzijdig gerichte landbouwstructuur; intentieovereenkomst tussen Regio en Rijk. 2. de afhankelijkheid van subsidies; 3. een slecht imago. Op basis hiervan zijn in 2013 een 65-tal praktijknetwerken van start gegaan, die inmiddels De regio heeft daarop zelf (zonder financiële steun voor de nodige dynamiek in het gebied hebben van het Rijk) de handschoen opgepakt in de vorm van gezorgd en zorgen. Vanaf juni 2014 ligt er een de Agenda voor de Veenkoloniën met een Stuurgroep ge-update meerjarenprogramma tot 2020 met met daarin bestuurlijke vertegenwoordigers van alle een stevige financiële basis, is de uitvoering Zetten we de actuele stand van zaken af tegen de 3 door de goede weg, maar we zijn er nog niet: partners. In de periode tot 2010 is de rol van de Agenda van het programma met een regiegroep en een de commissie-hoekstra gesignaleerde kernproblemen, Verdere bestuurlijke steun vanuit de Agenda gericht op stimulering en ontwikkeling van een breed programmabureau goed georganiseerd en vormt dan kunnen we vaststellen dat: is de komende jaren nodig om Innovatie Veenkoloniën scala aan regionale onderwerpen (wonen, infrastructuur, het Innovatiecentrum in Valthermond de ontmoetings- 1. de geconstateerde zwakte van de eenzijdigheid met kracht richting Bio Based Valley door te toerisme/recreatie en ook innovatie landbouw). en werkplek om de uitvoering en de samenwerking op landbouw door de sector zelf, met steun van de ontwikkelen; de komende jaren verder gestalte te geven. overheden, is en wordt omgezet in een krachtbron, De Veenkoloniën hebben tot op de dag van vandaag In 2011 heeft de Stuurgroep besloten om de focus die naar stellige verwachting voor de nodige spin-off te maken met een hardnekkige sociaaleconomische van de Agenda voor de Veenkoloniën exclusief te richten Vermeldenswaard is ook de EOWeijers-prijsvraag voor de sociaal-economische situatie in en rond de positie. De verbetering hiervan zal ongetwijfeld op de ontwikkeling van de landbouw in samenhang 2011-2012 die ging over de toekomst van de Veenkoloniën gaat zorgen; met inzet op diverse fronten moeten plaatsvinden. met de thema s water en energie. De Stuurgroep Veenkoloniën met als thema s krimp, energietransitie 2. de sector samen met kennisinstellingen en overheden De Agenda voor de Veenkoloniën kan hieraan, zij koos daarbij voor een ambitieuze ontwikkelrichting: en ruimtelijke kwaliteit. De deelnemers stonden voor er voluit op inzetten om de landbouwsector per 2020 het op incidentele basis en vooral met inzet van de opgave om het gebied, ondanks een krimpende onafhankelijk te laten zijn van inkomenssteun; bestuurlijke contacten, een wezenlijke bijdrage De Veenkoloniën te profileren en positioneren als Bio Based Valley, zodat het gebied zich verder kan ontwikkelen tot een innovatief landbouwgebied met een duurzame energie-, wateren klimaathuishouding. bevolking, nieuwe economische en maatschappelijke perspectieven te bieden en daarbij inwoners en maatschappelijke organisaties te betrekken. Maar liefst 36 teams hebben deelgenomen aan deze prijsvraag, waaruit uiteindelijk door een vak- en regiojury drie prijswinnaars zijn gekozen. Het organiseren van deze prijsvraag heeft zeker een positieve impuls gevormd voor de regio. Weliswaar konden en kunnen niet alle 3. de gekozen aanpak inmiddels voor een omslag in het denken over de Veenkoloniën heeft gezorgd en het imago van deze regio in positieve zin heeft beinvloed. Werkenderwijs is de afgelopen 3, 4 jaar rond de Agenda voor de Veenkoloniën een krachtig bestuurlijk en maatschappelijk netwerk ontstaan, waarmee naar is gebleken gemakkelijk bestaande, maar ook nieuwe leveren (denk aan de commissie Ruim baan voor Oost-Groningen). Onze veenkoloniale ambities kunnen alleen worden waargemaakt in samenwerking met ontwikkelingen en allianties om ons heen, denk aan: de Noordelijke Innovatie-Agenda/AgroAgenda, Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, samenwerking met Leaderprogramma s Groningen/Drenthe, kansrijke verbindingen met ideeën rechtstreeks worden omgezet in kant en klare deuren opengaan. Hiermee heeft de regio een sterk de chemieclusters Eemsdelta en Emmen; maar zeker Deze nieuwe en gerichte aanpak met een projecten, maar zij brengen mensen wel op nieuwe merk met een sterk netwerk in handen, dat ook voor ook ontwikkelingen richting Duitsland. De Agenda duidelijke focus is onder de vlag van de Agenda ingevingen om het net iets of helemaal anders aan de komende jaren belangrijke diensten kan bewijzen. voor de Veenkoloniën kan hier bij uitstek een en in samenwerking met partijen in het gebied te pakken. En dat is nodig, want we zijn per medio 2015 op verbindende rol vervullen. 2 3
InnovatieVeenkoloniën Netwerk Veenkoloniën 65 Innovatieprojecten van start Update Innovatieprogramma Veenkoloniën 2014-2020 Opening Innovatiecentrum Veenkoloniën, juni 2013 Netwerkbijeenkomst Agenda voor de Veenkoloniën, juli 2013 In 2013 zijn er 65 Innovatieprojecten in de Op 2 juni 2014 heeft de Regiegroep de Update van Op 23 juni is het Innovatiecentrum Veenkoloniën Tijdens de netwerkbijeenkomst 2014 in Stadskanaal Veenkoloniën van start gegaan. Deze projecten het Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën te Valthermond officieel in gebruik genomen als werd de oogst van de huidige samenwerking op de zijn mogelijk gemaakt door een bedrag van 2012-2020 vastgesteld. Dit Groene boekje bevat het trefpunt voor ondernemers, kennisinstellingen thema s landbouw, water en energie gepresenteerd. 5 miljoen euro dat beschikbaar is gesteld 11 onderdelen waarmee de innovatiebeweging richting en overheden die samen werken aan innovatie in de Deze oogst is samengevat in een oogstboekje door het ministerie van EZ. In maart 2015 is er 2020 wordt voortgezet. Het Innovatieprogramma heeft landbouw. Inmiddels wordt het centrum al volop benut: die tijdens de bijeenkomst is uitgereikt. nogmaals 1 miljoen euro beschikbaar gesteld een investeringsplaatje van ruim 40 miljoen. Daarvan in 2014-2015 waren hier al zo n 50-100 bijeenkomsten Oud-minister Pieter Winsemius en topman door het ministerie voor ophoging lopende wordt de helft beschikbaar gesteld door overheden waar ca. 1000 boeren bij aanwezig waren en ook zo n Arjan de Rooij van AVEBE lieten hun licht schijnen praktijknetwerken en als overbrugging naar (Ministerie EZ 13 miljoen en provincies Groningen 1500 overige belangstellenden. Vanaf september op de duurzame samenleving en de betekenis POP3. en Drenthe ieder 3,5 miljoen) en de andere helft 2015 wordt ook het programmabureau Agenda voor daarvan voor een regio als de Veenkoloniën. door het bedrijfsleven. de Veenkoloniën gehuisvest in het Innovatiecentrum De bijeenkomst werd omlijst door een aantal Veenkoloniën. stands met informatie over het werk van de Agenda. 4 5
Werkbezoek Dijksma aan Veenkoloniën, juni 2014 de Agenda voor de Veenkoloniën een sterk merk is dat bij uitstek geschikt is om over bestuurlijke grenzen heen te denken en werken. Op dinsdag 17 februari bezocht het koningspaar de Veenkoloniën. Prominent onderdeel tijdens deze dag was een bezoek aan InnovatieVeenkoloniën Communicatie Website InnovatieVeenkoloniën ontwikkeld: Bijeenkomst Praktijknetwerken, december 2014 in cultuurcentrum Van Beresteyn te Veendam. Tijdens het bezoek kwamen de Koning en de Koningin in gesprek met vertegenwoordigers van een aantal onderdelen van het Innovatieprogramma www.innovatieveenkolonien.nl Uitgave Innovatiekrant (oktober 2014, verspreid onder alle boeren in de regio) Website Agenda voor de Veenkoloniën vernieuwd: Op 2 december 2014 zijn de eerste resultaten van Landbouw Veenkoloniën: Solanic, PlantValue en www.veenkolonien.nl 65 Veenkoloniale Innovatieprojecten gepresenteerd. Bodem&Water. Ook spraken zij met vier jongeren Diverse nieuwsbrieven verstuurd naar gemiddeld Dit gebeurde tijdens een bijeenkomst bij het Innovatie- uit het gebied die een landbouwopleiding volgen 750 geïnteresseerden centrum Veenkoloniën in Valthermond. De middag en een toekomst zien in de agrarische sector. werd bijgewoond door ruim 100 deelnemers, betrokken bij de diverse projecten. Van de projectresultaten zijn posters gemaakt. Deze zijn tijdens de bijeenkomst Het koningspaar toonde zich zeer geïnteresseerd in de manier waarop de innovatie in de agrosector wordt aangepakt. Organisatie gepresenteerd. Ook zijn deze posters samengevoegd in een reader, welke online is in te zien op www.innovatieveenkolonien.nl. Symposium Rabbinge, maart 2015 De samenwerkende partners zijn verenigd in de Stuurgroep Agenda voor de Veenkoloniën. Staatssecretaris Dijksma bracht op 23 juni 2014 een werkbezoek aan de Veenkoloniën. Hierbij Deelname aan AgroExpo, december 2014 Het symposium Innovatie Veenkoloniën: het rendement van duurzame samenwerking vond plaats op vrijdagmiddag 27 maart in het Geert Teis Theater in Stadskanaal. Met Daarin hebben de volgende bestuurders zitten (tussen haakjes de ambtelijke vertegenwoordigers): Gemeente Aa en Hunze, de heer Co Lambert (Peter van der Veen) werd ze geïnformeerd over de ontwikkeling van Van 16 tot en met 18 december stond dit symposium bedankte de Regiegroep Gemeente Borger-Odoorn, de heer Albert Trip InnovatieVeenkoloniën. Op de proefvelden van InnovatieVeenkoloniën op de AgroExpo te Assen. InnovatieVeenkoloniën prof. dr. ir. R. (Rudy) (Wietze van der Harst) WUR-PPO te Valthermond bekeek Dijksma vergezeld Tijdens deze beurs wordt de eerste oogst aan Rabbinge voor zijn inzet bij de innovatie- Gemeente Emmen, de heer Jisse Otter, van de Regiegroep InnovatieVeenkoloniën een aantal resultaten van de veenkoloniale innovatieprojecten ontwikkeling voor de landbouw in de Veenkoloniën. tevens lid DB (Reina Beijering) innovatieve landbouwprojecten. Bij verschillende getoond. Veel bezoekers namen een kijkje bij Rabbinge maakte zijn entree op een tractor die Gemeente Pekela, de heer Jaap van Mannekes veld experimenten werd stilgestaan en een korte de stand van InnovatieVeenkoloniën. hij eigenhandig bestuurde, hetgeen hij sinds zijn (Petra Rollema) toelichting gegeven door betrokken onderzoekers en boeren. Ook enkele studenten van Van Hall Larenstein en AOC Terra gaven in een gesprek hun betrokkenheid bij de innovatieontwikkeling Streekbezoek Koninklijk Paar aan Veenkoloniën, februari 2015 jonge jaren niet meer had gedaan. Als herinnering aan de middag is een boekje gemaakt waarin naast sfeerimpressies met foto s ook een aantal inhoudelijke aspecten zijn opgenomen op basis Gemeente Stadskanaal, mevrouw Baukje Galama, vicevoorzitter en tevens lid DB (Jan Bezema) Gemeente Veendam, de heer Sipke Swierstra (Petra Rollema) van de landbouw in de Veenkoloniën aan. van inleidingen van Robert Smith (Royal Cosun), Gemeente Vlagtwedde, de heer Seine Lok Netwerkbijeenkomst Agenda voor de Veenkoloniën, oktober 2014 Ernst van den Ende (Wageningen UR) en Rein Munniksma (provincie Drenthe). (Henk Holstein) Provincie Drenthe, de heer Henk Jumelet, tevens lid DB (Bas Dijkema) Provincie Groningen, de heer Henk Staghouwer, De Agenda voor de Veenkoloniën organiseerde op voorzitter en tevens lid DB (Nynke de Jong) 31 oktober 2014 haar jaarlijkse netwerkbijeenkomst Waterschap Hunze en Aa s, de heer Hilbrand Sinnema, voor bestuurders en ondernemers in de voormalige tevens lid DB (Wilfried Heijnen) strokartonfabriek Free & Co aan de Hendrik Waterschap Vechtstromen, de heer Roel van der Veen Westerstraat in het onderkomen van de stichting (Jan-Arie van Berkum) SIEPCO (Stichting Industrieel Erfgoed Pekela en Aanspreekpunt voor de Agenda voor de Veenkoloniën Culturele Ontwikkeling). Spreker was dhr. Hans is Alje van Bolhuis (programmamanager). Alders (voormalig CdK Groningen), die aangaf dat 6 7