Analyse Verkiezingsprogramma's Provincie Gelderland Provinciale Statenverkiezingen 2015 Duurzaamheid, groen, milieu De provincie moet zelf geen natuur beheren. In het waterbeheer geeft de de hoogste prioriteit aan waterveiligheid. De provincie Gelderland, als grootaandeelhouder van de netwerkmaatschappij Liander, stimuleert Liander tot het versneld aanleggen van een slim energienet dat de opwekking van duurzame energie maximaal faciliteert. Het Gelders Natuurnetwerk moet worden gerealiseerd. Dat betekent dat er nog 5.300 hectare nieuwe natuur moet worden ontwikkeld. De provincie maakt harde afspraken met gemeenten, bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke instellingen zoals corporaties voor een ambitieus renovatieplan. Doel: de grote meerderheid van de Gelderse woningen heeft in 2030 geen of een heel kleine energierekening. Met speciale aandacht voor de huursector. In 2020 dient de helft van de Gelderse woningen aangepakt te zijn, en hebben alle huurhuizen minstens energielabel B. In 2050 is de hele Gelderse gebouwde omgeving (kantoren, scholen, woningen, etcetera) energieneutraal. In totaal wordt hier 0.5 mld tot 1 mld. beschikbaar voor gesteld. De provincie stelt zelf middelen beschikbaar en maakt afspraken met het rijk om de Ecologische Hoofdstructuur voor 2019 aan te kopen en in te richten. De wil geen megastallen op het Gelderse platteland. Doorgaan met investeringen in de natuur. De wil dat klachten serieus genomen worden en dat de provincie bedrijven stimuleert om schoner en duurzamer te produceren. We willen dat asbest verantwoord verwijderd wordt en dat er geen vuil slib gestort wordt in schone plassen. Initiatieven rond zonne-energie, koude-warmteopslag, verbranding biomassa en mestverwerking van inwoners, bedrijven, gemeenten en regio s coördineren en voorzien van financiële prikkels, met als doel om tot een eerder resultaat te komen. Onverminderd doorgaan met stimuleren van isolatie programma s, verduurzamen van de woningvoorraad in Gelderland en het verstrekken van duurzaamheidleningen. Oprichten van een provinciaal duurzaamheidfonds om daarmee de bovengenoemde projecten met financiële prikkels mogelijk te maken. Ruim 70 miljoen voor het energiezuinig maken van huur- en koopwoningen. streeft ernaar om deze landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten te behouden, duurzaam te beheren en waar mogelijk te versterken. Kiest voor het voltooien van het Gelders Natuurnetwerk en de Groene Ontwikkelingszone. houdt vast aan de geplande uitbreiding van natuurgebieden: 5.300 ha gerealiseerd in 2025. Pagina 1 van 6
Woningbouw, bedrijventerreinen en andere utiliteiten De vraag van de inwoners moet de woningbouw in Gelderland bepalen. De wil diversiteit in woningen omdat inwoners daar naar vragen. De wil in het kader van de uitwerking van de omgevingsvisie meer bouwmogelijkheden in het landelijke gebied, zoals bij voormalige boerderijen en aan de rand van de dorpskernen. De wil dat er ruimte is voor (nieuwe) bedrijvigheid nabij consumenten. Ook zijn er steeds meer bedrijven minder sterk gebonden aan bedrijventerreinen en daar moet het vestigingsklimaat ook goed rekening mee gaan houden. De provincie Gelderland heeft de afgelopen jaren, op initiatief van de, via het Impulsplan Wonen 37 miljoen euro geïnvesteerd in ruim 80 woningbouwprojecten. Hier willen we mee doorgaan. Vooral ook omdat het werkgelegenheid in de bouw en leerling-werkplaatsen oplevert. De wil kijken of de provincie initiatieven van bewoners kan ondersteunen. De is tegen outlets en grote winkelketens langs snelwegen en in kale weilanden. Leegstand van winkels, kantoren en agrarische gebouwen in het buitengebied kan leiden tot verloedering. De wil de ruimtelijke kwaliteit van Gelderland bewaken door met inwoners, ondernemers en gemeenten te kijken naar mogelijkheden voor transformatie. Bestaande ruimte binnen de bestaande bebouwing moet eerst optimaal gebruikt zijn voordat in de groene open ruimte gebouwd mag worden. Waar de overheid regie heeft op nieuwbouwlocaties, ondersteunt de provincie de betrokken partijen bij energieneutrale nieuwbouw. Vanaf 2016 zijn nieuwe starterswoningen en maatschappelijk vastgoed energieneutraal en voldoen aan de hoogste normen op het gebied van duurzaam bouwen, zoals BREEAM nieuwbouw. In heel Gelderland is behoefte aan goede woningen. Er is duidelijk nog een behoefte aan woningen en zeker geen sprake van krimp (m.u.v. Achterhoek op termijn). In andere delen van Gelderland is minder sprake van een tekort aan betaalbare woningen, maar wel een noodzaak voor renovatie, aanpak en aanpassen van bestaande woningen aan de behoefte, bijvoorbeeld door de toenemende vergrijzing. Dat betekent dat er om huisvesting aan ouderen te bieden ook nieuwbouw op maat in de eigen woonplaats zal moeten worden aangeboden. Doorgaan met impulsplan wonen: aanvullende investeringen in energiebesparingsmaatregelen, ondersteuning van herstructureringsprojecten en nieuwbouwprojecten voor sociale woningbouw, waaronder levensloopbestendige woningen in onder andere de Gelderse steden. Geen megawinkelcentra in het buitengebied maar investeren in binnensteden. De provincie bekijkt in overleg met gemeenten waar er mogelijkheden zijn om leegstaande bedrijfspanden (zoals kantoren) om te bouwen tot woningen. De vindt dat de provincie een actieve rol moet spelen om de ongewenste groei en leegstand - van bedrijventerreinen tegen te gaan. Wat de betreft komt er in Gelderland geen vierkante meter nieuw winkeloppervlak bij. Bouwen naar behoefte afgestemd op de specifieke regio, waarbij inbreiding gaat voor uitbreiding. Behoud van het open landschap en groene leefomgeving staat daarbij voor het zo veel mogelijk voorop. Zelfstandig wonen en de daarbij behorende zorg bij elkaar brengen: programma s aanjagen en mede subsidiëren voor het levensloopbestendig maken van woningen met inzet van domotica. Eerst inzetten op revitalisering van huidige bedrijfsterreinen, daarna pas inzetten op Pagina 2 van 6
uitbreiding hiervan. Meehelpen bij terugdringen van leegstand op kantorenmarkt en in binnensteden. Zoeken naar creatieve oplossingen. Maak via soepeler toepassen van bestemmingen kansrijke impulsen en lokale initiatieven in binnensteden mogelijk. Denk hierbij aan pop up stores, internetwinkels die gecombineerd kunnen worden met aanwezige detailhandel. Het bestrijden van leegstand door een actieve rol van de provincie bij het voorkomen van bouwplannen waar geen behoefte aan is. Via het Impulsplan Wonen wil zich de komende jaren in het bijzonder richten op seniorenwoningen en jongerenhuisvesting. Gelderland investeert via het Impulsplan Wonen in plannen waarmee stads- en dorpskernen worden gerevitaliseerd. Leegstaande stallen en boerderijen herbestemmen als horeca of wonen, of slopen en een nieuw huis bouwen in of aan het dorp. We willen een provincie die gemeenten verder laat kijken dan de gemeentegrens en zorgt dat ze plannen voor winkelcentra, bedrijventerreinen, woonwijken en wegen op elkaar afstemmen. Concentratie en focus van horeca en winkels in bestaande Gelderse retail-kerngebieden: binnensteden, winkelcentra en woonboulevards. Ruimte voor creatieve oplossingen voor leegstand en actief ondersteunen van ruilverkaveling; > Regionale afstemming ruimtelijke ordening. > Herbestemmen makkelijker maken. > Waar nodig slopen. Infrastructuur en mobiliteit Aangezien veel infrastructuur (zoals bruggen) inmiddels behoorlijk verouderd is, moet er extra geld voor vervanging en renovatie beschikbaar komen. Investeren in de A15 (snelle verbinding Liemers). Pleyroute rondom Arnhem weer naar 100 km per uur. N18 naar 100 km en later naar A18. Investeren spoorlijnen Achterhoek. A1 aanpakken en N786. Aanpakken A30. De zet zich in voor onderzoek naar de kansen voor aquacultuur in onze waterrijke provincie. Gelderland werkt hard aan de aanleg van een provinciebreed fietspadennetwerk. De wil energiebesparing en een hoger energierendement bij de verlichting van provinciale wegen. De Gelderland wil zich sterk maken voor een spoorverbreding bij Niftrik brug. Voor een betere bereikbaarheid van de Achterhoek moet er dubbelspoor komen tussen Arnhem en Winterswijk. De A15 wordt verlengd en verbreed. Wat de betreft zou het Rijk meer moeten bijdragen, waardoor tolheffing overbodig wordt. Rond Voorst wordt een rondweg aangelegd en er moet een oplossing komen voor de N786. Daarom wil de dat het plan Park Lingezegen tussen Arnhem en Nijmegen volledig wordt uitgevoerd. Het bovengronds halen van beken en sprengen is een wens vanuit ecologisch perspectief maar ook voor de waterafvoer tijdens piekmomenten. Het bevaarbaar maken van het Apeldoorns Kanaal blijft een wens voor de lange termijn. Daarom ondersteunt de de Gelderse plannen in het Deltaprogramma. In het provinciale Waterplan 2015-2020 worden maatregelen opgenomen tegen verdroging en voor versterking van biodiversiteit en de zorg voor schoon water. De provincie stimuleert ICT en breedbandverbindingen, zoals glasvezel, om bereikbaarheid te vergroten en mobiliteit te verminderen. We willen verhoudingsgewijs meer geld uitgegeven aan infrastructuur voor langzaam verkeer (zoals voetgangers en fietsers) dan aan infrastructuur voor snel verkeer (zoals auto's). blijft zich verzetten tegen doortrekking van de A15, aanleg van nieuwe (auto)rondwegen en verbreding van (snel)wegen. Er komt een provinciaal sluitend, comfortabel, snel en direct fietsnetwerk. Pagina 3 van 6
We denken daarbij aan extra investeringen in een aantal structurele verbeteringen op het gebied van openbaar vervoer. We willen ook investeren in zaken die het platteland leefbaar houden zoals breedbandinternet in het buitengebied. De provincie moet de aanleg van nieuwe wandelroutes stimuleren, zoals klompenpaden en het recht van overpad over private gronden. De wil dat de provincie investeert in het afronden van de Maas- en Waalweg in de Bommelerwaard, de N348 van Zutphen tot de A1, de overbelaste Rijnbrug tussen Rhenen en Kesteren, de N314 tussen Zutphen en Doetinchem als goede noord-zuidroute in de Achterhoek. De aanleg van de A18/N18 tussen Enschede en Varsseveld als 100 km-weg vindt de wel een goede oplossing. De wil dat de doorgetrokken A15 past in het landschap van de Betuwe en de Liemers en goed wordt aangesloten op het provinciaal en gemeentelijk wegennet. De provincie kan de binnenvaart stimuleren door het opknappen en waar mogelijk uitbreiden van binnenvaarthavens langs de grote rivieren en kanalen. Droge voeten, schoon water en een veilige leefomgeving zijn van groot belang. Waterveiligheid is voor de provincie topprioriteit. Fiets- en voetpaden aanpakken: verbreden en vernieuwen, mogelijk maken van nog meer klompenpaden en struinpaden. Aanwezige natuurwaarden daarbij ondersteunen evenals aanhaken bij lokale initiatieven. Aangegane verplichtingen met betrekking tot aanleg provinciale rondwegen voortvarend uitvoeren. Verbreding van A1, A15 en A28 als mede de doorstroming op A1-A30, aansluiting A28-A50 en reconstructie van knooppunt Hoevelaken zijn weliswaar Rijkstaken maar behoeven een provinciaal ondersteunend beleid. Inzet van instrument verkeerssignalering om doorstroming te verbeteren. Zorgen voor voldoende geluidswerende schermen. Hoge prioriteit geven aan het doortrekken van een tolvrije A15 naar De Pleij. Aandacht voor goed begaanbare waterwegen en voldoende geschikte en goed toegankelijke (rivier)havens. Inzetten voor doortrekken van Valleilijn naar Arnhem, dan wel een direct aansluitende overstap op NS. Een verbeterde spoorverbinding Arnhem- Winterswijk. Behouden van directe spoorverbinding Tiel(Rivierenland) en Arnhem. Snelfietsroutes met breed rood asfalt en minder verkeerslichten. Degelijk onderhoud van fietsroutes. De fiets als volwaardig alternatief voor de auto. De provincie kan helpen goederenvervoer nog efficiënter en minder belastend te maken. kiest voor overslagplaatsen buiten de steden en wil meer kansen voor vervoer over water. Het aanpakken van de files bij knooppunt Bankhoef (A50/A326). Veiligheid van het regionale wegennet opnemen in het langetermijnbeleid. Inkoop, onderwijs en werkgelegenheid De wil door met Social Return (sociaal aanbesteden). Het is een effectief instrument in de bestrijding van langdurige werkloosheid. De wil dat Gelderland in 2020 de meest sociaal ondernemende provincie is. Een op te zetten Expertisecentrum Sociaal Ondernemen moet de aanwezige kennis en ervaring bundelen en uitdragen. De maakt werk van de ambachtseconomie. Provincie, onderwijs en bedrijfsleven moeten overleggen om jong en oud bij elkaar te brengen en zodoende vakkennis te behouden en jongeren een goede start te geven. Er moeten meer stage- en leerwerkplekken worden gecreëerd. Pagina 4 van 6
De provincie biedt werk- en stageplekken voor jongeren, mindervaliden en mensen, al langdurig zonder werk. Deze doelgroepen krijgen ook voorrang bij een deel van het werk dat bedrijven doen in opdracht van de provincie. De provincie koopt 100% duurzaam in, gebruikt de CO2-ladder bij al haar aanbestedingen. Meer inzetten op innovatieve aanbestedingsmethodieken waardoor marktpartijen in ontwerp, uitvoering én onderhoud een veel grotere rol krijgen. Dit is in een circulaire economie van fundamentele betekenis. Door langjarige contracten aan te gaan is het mogelijk kosten, bijvoorbeeld van aanleg en onderhoud wegen en groenstructuren, aanmerkelijk te verlagen. Het zou wat de betreft goed zijn om af te spreken dat bij de uitvoering van deze duurzaamheidsprojecten regionale bouwbedrijven een meer dan faire kans krijgen en afspraken te maken over opleidingsplaatsen voor leerling-bouwvakkers. Wij denken bijvoorbeeld aan meester-gezel-trajecten waarbij ervaren mensen jongeren hun vak kunnen leren en zo beide aan het werk zijn. We denken ook aan het bevorderen van de samenwerking van kleine bedrijven met jonge technici, kunstenaars en vormgevers die zonder extra impuls niet tot stand zouden kunnen komen. In samenwerking met het bedrijfsleven en het onderwijs onverminderd extra steun geven om jongeren werk te bieden in Gelderland. staat voor duurzaamheid. Dat betekent dat we bij aankoop en aanbesteding grote waarde hechten aan duurzaamheidscriteria. Deze moeten een belangrijke plaats krijgen in het programma van eisen en in de beoordelingscriteria van offertes/aanbestedingen.bevorderen van vakmanschap en een hoogwaardig vestigingsklimaat. stelt voor dat de provincie een aanjaagrol vervult in het aansporen van de regio s en het ondersteunen bij de regionale planvorming door het inzetten van een denktank/adviesgroep, gericht op de organisatie van het proces en het plan. Bestuur, regelgeving en financiën Het beperken van regelgeving. Er komen geen extra Gelderse natuurregels, zodat ondernemers de ruimte hebben om te groeien. De wil een overbodigheidstoets op alle nieuwe en bestaande regels. Gelderland moet experimenteren met regelvrije gebieden om ruimte te bieden aan nieuwe initiatieven van inwoners en bedrijven. De provincie beheert haar vermogen (voor een groot deel verkregen uit de verkoop van de Nuon aandelen) behoedzaam: alleen rente-opbrengsten worden uitgegeven en deze uitgaven worden ingezet voor investeringen in de structurele versterking van de Gelderse economie en infrastructuur. De provincie moet de regie nemen op het gebied van de ruimtelijke ontwikkelingen, maar altijd in nauw overleg met de regio s, op basis van een gezamenlijk belang. De pleit voor extra investeringen in de Gelderse samenleving vanuit de Pagina 5 van 6
NUON-gelden. De vereiste cofinanciering van projecten in de stads- en regiocontracten moet flexibeler worden. Wij denken aan een bandbreedte tussen 25 en 75 procent. Handhaving van de wet milieubeheer. Die stelt dat het bedrijfsleven verplicht is om energie-besparende maatregelen te doen die binnen vijf jaar zijn terug te verdienen. De provincie gebruikt de `NUON -reserve om stevig in te zetten (via investeringen, subsidies, revolverende middelen) op de wezenlijke investeringen in de Gelderse samenleving, zoals energietransitie, openbaar vervoer, cultuur, zorg, welzijn, natuur en landschap. Daarvoor investeert de provincie minimaal 200 miljoen in energietransitie, circulaire economie, zorg, cultuur, welzijn, natuur en landschap. 500 miljoen gaan we (waar mogelijk revolverend) inzetten in, met name, de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Daarnaast maakt de provincie ruimte in het meerjarig investeringsprogramma mobiliteit door 500 miljoen Euro te herbestemmen voor versterking van openbaar vervoer en infrastructuur voor langzaam verkeer. Met de investeringsagenda wil de een bedrag van 1 miljard euro besteden over een periode van acht jaar. De is tegen een verplichting in de cofinanciering door gemeenten. Terugbrengen van regeldruk en actief zoeken naar mogelijkheden bij verandering van het gebruik van bedrijfsgebouwen en de bestemmingen op bedrijventerreinen. Het wil dit reservegeld ter waarde van 500 miljoen euro inzetten om Gelderland economisch en sociaal te versterken voor de midden en lange termijn. Geen verhoging opcenten. Provincie neemt via revolving fund en goedkope lange termijn leningen het voortouw bij de aanleg van breedband in geheel Gelderland en daarbij vooral in die gebieden waar het vooralsnog niet rendabel genoeg is om het aan te leggen. De provincie maakt hierin het verschil. Historie wordt voor de toekomst behouden door deze, waar nodig, onder te brengen in een provinciaal erfgoedfonds wil met voorrang investeren in de volgende speerpunten: > Milieu, onder andere energietransitie en verduurzaming (zoals van de woningvoorraad), circa 600 miljoen. > Economische verduurzaming en innovatie, circa 300 miljoen. > Ruimtelijke transformatie van steden en toeristische infrastructuur, circa 300 miljoen. Dat de provincie geld bijdraagt in het onderhoud van monumenten en de landschappen waarin ze liggen (erfgoed) Voor is het van belang om dit culturele erfgoed en de bijbehorende monumenten te behouden. Bouwend Nederland Zilverstraat 69 Postbus 340 2700 AH Zoetermeer t (079) 3 252 252 f (079) 3 252 290 e info@bouwendnederland.nl Pagina 6 van 6