Hoe werkt het in de praktijk? 6 november 2016
Agenda
Indicatie stellen Specifiek aan de dierenarts Hier gelden geen beperkingen! Wat je nodig hebt, heb je nodig. 2
Indicatie stellen Specifiek aan de dierenarts Hier gelden geen beperkingen! Wat je nodig hebt, heb je nodig. Stralingshygiëne Op dit punt is er weinig bemoeienis van de overheid. ALARA: as low as REASONABLY achievable. 2 In de praktijk wordt hier vaak het beslismoment gelegd met betrekking tot stralingshygiëne.
In principe 2 richtingen. Het loont niet om standaard 1 opname weg te laten. De kwaliteit van de diagnostiek vermindert! Controleer de positionering van de patiënt: een verkeerde positionering geeft een ander, mogelijk verkeerd beeld. Een verkeerd beeld is niet of moeilijk te interpreteren. Het weglaten van bepaalde opnamen of het accepteren van een verkeerde opname leidt tot kwaliteitsverlies bij de 3
In principe 2 richtingen. Het loont niet om standaard 1 opname weg te laten. De kwaliteit van de diagnostiek vermindert! Controleer de positionering van de patiënt: een verkeerde positionering geeft een ander, mogelijk verkeerd beeld. Een verkeerd beeld is niet of moeilijk te interpreteren. Het weglaten van bepaalde opnamen of het accepteren van een verkeerde opname leidt tot kwaliteitsverlies bij de 3 Stralingshygiëne Hier ligt wel een eis vanuit de overheid: het wordt je aangerekend wanneer je hier fouten maakt. Een verkeerde opname is een overbodige opname (en dus niet ALARA).
Wat kies Stelling: zonder tabel werken is een kunstfout. De tabel kan in de buis in geprogrammeerd zijn maar niet in je hoofd! Een tabel op papier is net zo goed als een voorgeprogrammeerde tabel maar veel minder makkelijk. Wanneer je veel dezelfde opnamen maakt (paarden!) is het makkelijk de instellingen in een geheugen vast te zetten. 4
Absorptie doorsneden 5
Mijn ervaringen Gebaseerd op ervaringen met gezelschapsdieren! Kilovoltage: om de dikte van de patiënt te compenseren. De mooiste opnamen maak je bij 40kV alleen kom je dan niet door een dikker voorwerp heen. mas-waarde om aan de gevoeligheid van het ontwikkelsysteem tegemoet te komen. Digitaal is niet gelijk aan film! 6
Mijn ervaringen Onjuiste instellingen geven kwaliteitsverlies: je vindt niet wat je zoekt op de opname. Let goed op: 4kV te veel geeft echt een veel slechter beeld! Overdoseren van kv is de meest gemaakte fout. 7
Instellingen 8 Stralingshygiëne Onjuiste instellingen met als gevolg een niet bruikbare opname worden je aangerekend met betrekking tot stralingsveiligheid.
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Thorax 9
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Thorax 9 Lucht, skelet en weke delen
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Skelet 10
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Skelet 10 Skelet en weke delen
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Abdomen 11
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Abdomen 11 Weke delen
Instellingen Vuistregel Gezelschapsdieren Skelet: opnamen gelden als referentie. Vuistregel: 40kV + 2kV/cm patiëntdikte Thorax: meer kv mag, geeft hardere foto s. Abdomen: minder kv MOET anders verdwijnt het contrast. 12
Instellingen Vuistregel film Diverse tabellen beschikbaar, afhankelijk van de schermsnelheid. 13
Instellingen Vuistregel film Diverse tabellen beschikbaar, afhankelijk van de schermsnelheid. Vuistregel digitaal Ieder apparaat is anders! Onderstaande cijfers gelden voor CR-systemen. Skelet + thorax-opnamen: 5mAs 13 Abdomen: 12 mas (compenseert lager kv)
Instellingen Onderbelicht of overbelicht Film: dat was makkelijk: de opname is of te licht of te donker Digitaal: de kleuren kloppen altijd maar de beeldkwaliteit holt hard achteruit bij onjuiste instellingen! 14
Instellingen Overbelicht Te beoordelen door dikkere en dunnere delen op de opname te vergelijken. 15
Instellingen Overbelicht 1e stap: het beeld wordt korrelig: de computer gaat contrast maken door kleuren uit elkaar te trekken tussen wit en zwart. 16
Instellingen Overbelicht Opname in detail. 17
Instellingen Overbelicht 2e stap: weke delen branden weg. 18
Instellingen Onderbelicht Ook hier wordt het beeld korrelig door ontbreken van contrast waarna de computer gaat compenseren. 19
Instellingen Onderbelicht Opname in detail. 20
Instellingen Wat bij paarden? Knie Iedereen zoekt naar harde beelden Het herkennen van de trabeculaire structuur wordt gezien als kwaliteits kenmerk 21
Instellingen Wat bij paarden? Kroongewricht 22
Instellingen Wat bij paarden? Kogel 23
Instellingen Wat bij paarden? Praktijkervaringen Deze opnamen worden gemaakt bij hogere kv-waarden dan je zou verwachten op grond van de dikte van het voorwerp. Om overbelichting te voorkomen wordt het mas-getal VERHOOGD! De dosis neemt dus kwadratisch toe en daarmee ook de strooistraling. Als het zo moet zijn is het goed maar ik zou graag weten waarom het zo is. Misschien dat je dan de dosis voor personen naar beneden kunt krijgen. 24
Controle van de opname Patiënt moet stil liggen gedurende de opname! De opname-richting moet kloppen. Stralingshygiëne Een bewogen opname is een mislukte opname. Sedeer op tijd! Het scheelt een hoop ergernis. Ook een foute richting is een mislukte opname. 25 Let wel: een sub-optimale opname kan wel voldoende zijn voor de diagnose en is dus niet per definitie een mislukte opname.
Digitale Processing Zwart en wit waren belangrijk maar zijn het niet meer bij digtale ontwikkeling van een opname. Digitaal kun je een beeld opwerken, maak hiervan gebruik. Opwerken is te automatiseren maar handmatig kunnen bijwerken blijft prettig. Onjuiste processing is een belangrijke reden van onvoldoende beeldkwaliteit. 26
Stralingshygiëne Probeer het aantal mislukte opname te beperken. Dat is ook de strekking van alle voorgaande opmerkingen. 27
De diagnostiek Eindstadium van de hele proces-keten maar wel waar het om draait. Dit is dierenartsen werk: neem er de tijd voor. Digitaal kun je ook hier details accentueren, neem er rustig de tijd voor. Voor de cliënt is dit het belangrijkste deel van het werk. 28
verbeteren Stralingsveiligheid: de buis Stralingsveiligheid: de buis Uit de buis zelf mag geen straling komen. Een buis die straling lekt: hoeven we niet over te praten. Ga dat thuis maar verantwoorden! Het zelfde geldt voor een buis die versleten is: daar moet je niet mee willen werken. 29
verbeteren Stralingsveiligheid: strooistraling Stralingsveiligheid: strooistraling De patiënt produceert de strooistraling! De geproduceerde strooistraling neemt sterk toe bij hogere kilovoltages. 2 mas = 2 strooistraling De persoonlijke beschermings middelen werken vooral goed bij lagere kilovoltages. In het patroon van de strooistraling zit een spiegel-effect (back scatter): de schildklier krijgt het zwaarder te verduren dan de gonaden. Vergeet dan ook de schildklierbeschermer niet. 30
verbeteren Waar komt de straling vandaan? straling - lekstraling - strooistraling 31
verbeteren Waar komt de straling vandaan? straling - lekstraling - strooistraling 32
verbeteren Waar komt de straling vandaan? straling - lekstraling - strooistraling 33
verbeteren Waar komt de straling vandaan? straling - lekstraling - strooistraling 34
verbeteren Waar komt de straling vandaan? straling - lekstraling - strooistraling 35
verbeteren Stralingsveiligheid: strooistraling Stralingsveiligheid: strooistraling 36
verbeteren Stralingsveiligheid: strooistraling Stralingsveiligheid: strooistraling 37
verbeteren Stralingsveiligheid: tips Stralingsveiligheid: tips Wat telt zwaar: Mislukte opnamen Onjuiste positionering. Bewogen foto s. Onjuiste instellingen. Onjuiste processing en daardoor extra opnamen. Handjes op de foto, ook met handschoenen aan. Niet gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen. 38
verbeteren Stralingsveiligheid: tips Stralingsveiligheid: tips Hoe kun je veiliger werken? Afstand nemen is goedkoop en het meest effectief. Sedeer op tijd. Blijf uit de primaire stralenbundel. Die is makkelijk 100x gevaarlijker dan de strooistraling. Neem geen opnamen alleen: je staat dan ZEKER te dicht bij de bron van de strooistraling (=patiënt). Gebruik goede beschermingsmiddelen. Van slecht gereedschap leer je vloeken: gooi die harde handschoenen gewoon weg.
Dank u wel voor uw aandacht