Strategieles Vragen stellen niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst. Je gebruikt dan het stappenplan Lezen. Je moet ook vragen kunnen stellen bij de tekst. Als je een tekst leest, kun je vragen stellen over de tekst. Dan begrijp je de tekst beter. Je stelt vragen voor, tijdens en na het lezen. Je kijkt of de tekst antwoord geeft op je vraag. Wat leer je? In deze les leer je hoe je vragen kunt stellen. En waarom je vragen moet kunnen stellen. Ook oefen je het vragen stellen. Zo staat het in het stappenplan Wanneer stel je vragen? Voor, tijdens en na het lezen stel je vragen. Lees maar: Voor het lezen: Waar gaat de tekst over? Wat wil ik daarover te weten komen? Tijdens het lezen: Snap ik wat er in de tekst staat? Zie ik het antwoord op mijn vraag van voor het lezen? Na het lezen: Staan in de tekst alle antwoorden op mijn vragen? Heb ik begrepen wat er in de tekst staat? pagina 1 van 7
Zo werkt het 1. Eerst lees je de titel en de kopjes. En je kijkt naar de plaatjes. Dan weet je al een beetje wat belangrijk is in de tekst. Daarna lees je de hele tekst. Ik lees... Ik zie... 2. Je weet al hoe je vragen moet maken. Vragen kunnen beginnen met woorden als: - wie - wat - waar - wanneer - hoe - waarom Ik weet...... 3. Je kunt dus goede vragen bedenken over de tekst. Let op: niet alles in de tekst is belangrijk. Aan het kopje zie je vaak waar een stukje tekst over gaat. Je weet dan wat belangrijk is. Je vraag bij een stukje tekst moet over het belangrijkste gaan. In het stukje staan dan de antwoorden. Dus ik denk...... pagina 2 van 7
Nu oefenen Oefenen met vragen stellen (klas) Gebruik de Hulp van Sam. 1. Jullie spelen Sam. Bij Sam staan een soort wolkjes. Dat zijn tekstballonnen. Lees om de beurt een tekstballon hardop voor. 2. Stel vragen aan Sam. Begrijp je nu wat Sam doet? Snap je het vragen stellen? Zelf vragen kiezen (klas) Je gaat vragen stellen bij tekst 1. Kijk in deze les. En gebruik de Hulp van Sam. Lees de vragen. Eén vraag gaat telkens over het belangrijkste van een stukje tekst. Kruis aan. 1. Vragen bij het kopje 'Aardbevingen': Hoe worden aardbevingen in China voorspeld? Wat is handig om te doen? Wie worden zenuwachtig als er een aardbeving komt? 2. Vragen bij het kopje 'Epilepsiewaakhonden': Waarom kunnen honden in de toekomst kijken? Wanneer komt een epilepsiewaakhond in actie? Wat is epilepsie? 3. Vragen bij het kopje 'Kijken of voelen': Hoe weten honden volgens onderzoekers en andere mensen dat hun baasje een epilepsieaanval krijgt? Waar kunnen honden het best een epilepsieaanval van hun baasje voorspellen? Waarom weet niemand hoe het kan dat honden een epilepsieaanval kunnen voorspellen? Tekst 1 Slimme voorspellers Veel mensen proberen de toekomst te voorspellen. Maar mensen kunnen meestal niet zo goed voorspellen. Slangen en honden kunnen dat veel beter. Aardbevingen Soms is het handig om even in de toekomst te kunnen kijken. Bijvoorbeeld om te weten of er een aardbeving komt. Meestal proberen mensen dat met computers uit te rekenen. Maar in China pagina 3 van 7
kijken ze naar slangen. Slangen worden namelijk zenuwachtig als er een aardbeving komt. Ze willen dan heel graag weg. Epilepsiewaakhonden Ook sommige honden kunnen in de toekomst kijken. Zo zijn er in Amerika mensen met een epilepsiewaakhond. Epilepsie is een ziekte. Mensen die epilepsie hebben, krijgen vaak een aanval. Ze gaan dan schokken en vallen flauw. De honden voelen het als hun baasje een aanval gaat krijgen. Dat voelen ze ongeveer een kwartier van tevoren. De honden komen dan meteen in actie. Ze duwen hun kop tegen de knieën van hun baasje. Die kan dan snel medicijnen slikken. Of een rustige plek opzoeken. Kijken of voelen Niemand weet hoe het kan dat honden een epilepsieaanval kunnen voorspellen. Veel onderzoekers denken dat de honden gewoon heel goed opletten. Ze kijken of hun baas zich anders gedraagt. Andere mensen denken dat honden dingen gewoon heel goed kunnen voelen. Naar: Kidsweek, 5 januari 2007 Zelf vragen stellen (klas en samen) Bedenk nu zelf twee vragen bij tekst 2. 1. Lees eerst de tekst met het stappenplan. Kijk ook goed naar de titel, de plaatjes en de kopjes. 2. Stel dan een vraag bij het eerste stukje van de tekst, onder de titel '200 Grienden aangespoeld'. Denk daarbij hardop. Denk aan de volgende zinnetjes: Vragen stellen Ik lees... Ik zie... Ik weet... Dus ik denk... Schrijf de vraag hier op: Vraag 1: pagina 4 van 7
3. Stel dan een vraag bij het tweede stukje van de tekst. Denk weer hardop! En schrijf de vraag hier op: Vraag 2: Tekst 2 200 Grienden aangespoeld Tasmanië is een eiland bij Australië. Op Tasmanië zijn 200 grienden aangespoeld. Grienden zijn een soort grote dolfijnen. Meer dan 140 grienden zijn dood gegaan. Grienden redden Mensen proberen de andere grienden te redden. Ze leggen natte dekens over de grienden. En ze gooien de hele tijd emmers water over ze heen. Zo zorgen ze ervoor dat de grienden niet uitdrogen. De grienden moeten weer terug naar zee. Dat gaan de mensen proberen. Naar: www.jeugdjournaal.nl pagina 5 van 7
Lukt het? Weet je nu hoe je vragen moet stellen? Vul in: Als ik een tekst lees, kan ik... stellen. Ik stel vragen voor,... en... het lezen. Eerst lees ik de... en de... En ik kijk naar de... Dan weet ik al een beetje wat... is in de tekst. Ik stel dan mijn... voor het... Daarna lees ik de... tekst. Tijdens en... het lezen, stel ik weer... Vragen kunnen beginnen met de woorden:...,...,...,...,... en... De vragen gaan over... pagina 6 van 7
Hulp van Sam Zo doe je het Ja, in de tekst staat het antwoord op die vraag! Mijn naam is Sam. Ik lees een tekst. Lees je mee wat ik denk? Dus ik denk dat een goede vraag is:... Ik ben benieuwd wat er in de tekst staat. Ik weet hoe je vragen maakt. Je gebruikt woorden als: wie, wat, waar, wanneer, hoe, Ik heb een paar vragen bij de tekst. Ik stel de vragen als ik de tekst lees. Dan begrijp ik de tekst. Ik kan altijd vragen stellen. Voor, tijdens en na het lezen. Vragen stellen Ik lees... Ik zie... Ik weet... Dus ik denk... Welke vragen? Ik let op het belangrijkste in de tekst. Dat lees ik in de tekst. En ik zie het op de plaatjes, in de kopjes en in de titel. pagina 7 van 7