opmerkelijk nieuws voor merkhouders maart 2013 nr. 88 Leergeld Inhoud Voorkom een schadeclaim wegens auteursrechtinbreuk! 2 Editorial 3 Dure les voor Bed & Breakfast 4 Het EU-merk: grenzen spelen geen rol 6 Lang leve de nieuwe koning 7 Wie maakt dé merkenfoto van 2013? 8 opmerkelijk Merk 8 De oorsprong van een merk 8
Voorkom een schadeclaim wegens auteursrechtinbreuk! Een ondernemer zonder eigen website is tegenwoordig ondenkbaar. Zelf een website ontwikkelen wordt steeds makkelijker en op internet is uiteraard veel inspiratie te vinden. Bij de vormgeving wordt meer en meer gebruik gemaakt van fotomateriaal. Op het internet is de perfecte foto namelijk zo gevonden en gekopieerd. Dan kan het zomaar gebeuren dat er een aantal weken later een sommatiebrief op de mat valt, met het verzoek om de foto onmiddellijk van de website te verwijderen en daarnaast een schadevergoeding te betalen. In de brief wordt gesteld dat er inbreuk is gemaakt op het auteursrecht van de maker van de foto. Wat nu? Wat is auteursrecht precies? Volgens de wet is het auteursrecht het uitsluitende recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst. Een belangrijke voorwaarde is dat het werk een eigen, oorspronkelijk karakter bezit en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Voorbeelden van werken zijn naast foto s ook teksten, muziek, tekeningen enzovoort. Het auteursrecht geeft de makers, zoals uitgevers, journalisten, musici, componisten en kunstenaars, de bevoegdheid om hun werk te verspreiden en openbaar te maken. Het zonder toestemming van de maker overnemen van afbeeldingen of teksten kan dus een auteursrechtelijke inbreuk opleveren. Hetzelfde geldt voor het niet vermelden van de naam van de maker. Opsporing verzocht Er is tegenwoordig een aantal bureaus dat zich gespecialiseerd heeft in het opsporen van online auteursrechtelijke inbreuken en die namens de auteursrechthebbenden handhavend optreden, zoals bijvoorbeeld Auxen en Getty Images. Zij vorderen over het algemeen verwijdering van het materiaal van de website en een schadevergoeding die al snel kan oplopen tot enkele honderden euro s. Wat te doen bij een sommatiebrief? Als u een dergelijke brief ontvangt, dan kan het verstandig zijn om de foto direct te verwijderen. Uit rechtspraak is namelijk gebleken dat in het geval er niet geschikt wordt, maar de zaak voor de rechter komt dit een reden kan zijn om de schade te matigen. De rechter hecht in ieder geval weinig waarde aan verweren als ik was niet bekend met het feit dat er auteursrecht op 2
Een gewaarschuwd mens Er wordt dagelijks op allerlei verschillende manieren inbreuk gemaakt op het auteursrecht (vaak ook wel copyright genoemd). Dit gebeurt vooral op internet, waar het erg eenvoudig is om teksten en foto s over te nemen. Maar er zijn ook andere, minder bekende vormen van inbreuk, zoals het niet betalen voor een licentie die auteursrechtelijke toestemming geeft voor het zakelijk gebruik van tv-programma s. het materiaal rustte of een pleidooi dat de inbreuk per ongeluk heeft plaatsgevonden. Hoogte schadevergoeding kan aardig oplopen Er zijn diverse uitspraken bekend waarin door de rechter schadevergoeding is toegewezen voor relatief kleine inbreuken op het auteursrecht, zowel door particuliere bloggers als door bedrijven. De hoogte van de schadevergoeding varieerde van enkele honderden tot duizenden euro s, afhankelijk van de omstandigheden. In een aantal gevallen is door de rechter een schadevergoeding geëist van drie keer de licentievergoeding plus een bedrag voor het ontbreken van de naamsvermelding. Hiernaast is van belang om je te realiseren dat op het moment dat een dergelijke zaak voor de rechter komt, in principe geldt dat de volledige, werkelijke proceskosten vergoed moeten worden door de in het ongelijk gestelde partij. Tips & tricks Bent u op zoek naar een leuke afbeelding of tekst voor op uw site, doe dit dan via de officiële weg. Voor foto s bestaan er diverse stockbureaus waar je tegen een kleine vergoeding een foto kunt kopen. Een stuk tekst van een ander gebruiken? Zorg er dan in ieder geval voor dat de naam van de maker vermeld wordt plus een link naar de site waar de tekst is aangetroffen. Uiteraard biedt het de meeste rechtszekerheid om de maker van het werk rechtstreeks om schriftelijke toestemming voor het gebruik te vragen. Meer weten over dit onderwerp? Neem gerust eens vrijblijvend contact op. Anniek Schalekamp-van Beusekom Ook ondernemers die van plan zijn aan te haken bij de kroning van Willem- Alexander tot koning, krijgen te maken met auteursrecht of het afgeleide portretrecht. Hoewel een foto van de nieuwe koning zo te downloaden is van de site van het Koninklijk Huis, wordt gebruik met een commercieel oogmerk niet getolereerd door de RVD. De meeste mensen denken dat het niet zo n vaart zal lopen als je geen toestemming voor gebruik vraagt, maar dat kan toch lelijk tegenvallen. Een schadevergoeding van duizenden euro s is niet ongewoon. In deze opmerkelijk leest u meer over deze onderwerpen. Doe er uw voordeel mee: een gewaarschuwd mens telt tenslotte voor twee! Veel leesplezier, Redactie opmerkelijk 3
Dure les voor Bed & Breakfast Al jarenlang neemt de vraag naar Bed & Breakfasts toe en groeit het aantal accommodaties in Nederland. De economische crisis lijkt geen belemmering, maar juist een stimulans te zijn: een B&B kan tenslotte een mooie bijverdienste opleveren. Daarbij geldt, net als in andere branches, dat je wel de wetgeving in acht moet nemen. Als je dit niet doet, loop je kans hier op een later moment voor te moeten betalen. Dat ondervond ook een B&B in Rijpwetering (Zuid-Holland), toen zij geen licentie wilde nemen voor de doorgifte van tv-programma s. 4
De kamers hebben een tv, maar er wordt geen vergoeding betaald aan Videma De kwestie Voor de rechtbank in Den Haag speelde eind vorig jaar een kwestie tussen de eigenaar van een Bed & Breakfast in Rijpwetering en stichting Videma. Deze stichting oefent, ten behoeve van rechthebbenden, auteursrechten uit met betrekking tot de doorgifte van tv-programma s via netwerken in hotels.* De rechtbank moest een oordeel vellen over de vraag of de B&B hier wel of niet een licentie voor dient te nemen. De gedaagde exploiteert een Bed & Breakfast met vijf kamers. De kamers hebben allen een tv, maar er wordt geen vergoeding betaald aan Videma. Al sinds 2009 probeert de stichting geld te krijgen voor haar rechthebbenden. De eigenaar van de B&B geeft in 2012 aan dat men geen Nederlandse, maar alleen buitenlandse zenders doorgeeft en dat zij daarom geen geld verschuldigd is aan Videma. Videma heeft de gedaagde gevraagd hoe het technisch mogelijk is geen Nederlandse zenders door te geven. Daarop komt geen reactie. De stichting is het zat en vraagt een deurwaarder een verblijf te boeken bij de B&B. Hij constateert dat zowel de publieke als de commerciële Nederlandse zenders gewoon te zien zijn. De B&B krijgt nogmaals de kans een licentie te nemen en te betalen. De gedaagde vindt echter dat de deurwaarder haar recht op privacy heeft geschonden en dient een klacht in. De eigenaar van de B&B voert een aantal argumenten aan waarom de vordering van Videma niet ontvankelijk zou zijn. Zij geeft onder meer aan dat een B&B een verblijf is bij de gastvrouw in huis; dat wil zeggen in huiselijke kring. Dat is anders dan een hotelsituatie. Bovendien heeft zij al het mogelijke gedaan om inbreuk te voorkomen. Op de website staat dat geen Nederlandse zenders worden aangeboden. En in de vijf kamers van de B&B staat naast de tv een bordje met daarop: U gelieve geen Nederlandse zenders te bekijken. Oordeel rechter De rechter is van oordeel dat er geen onderscheid is tussen hotelkamers of kamers in een B&B. Immers de huiselijke kring waarin men bij een B&B verblijft, heeft te maken met de sfeer, maar doet niet af aan het feit dat er tegen betaling een tijdelijk verblijf in een kamer wordt aangeboden. Het bordje met de waarschuwing bij de tv betekent niet dat daardoor wordt voorkomen dat de zenders niet daadwerkelijk worden bekeken. Overigens heeft de deurwaarder dat bordje niet gevonden naast de tv. Videma wordt in het gelijk gesteld en de gedaagde wordt veroordeeld in de kosten van het proces: ruim e 11.000,- en e 551,- als voorschot op de auteursrechten die de stichting voor de rechthebbende zenders int. Al met al een dure les voor de B&B waarvoor men vele jaren licentierechten had kunnen betalen. Heeft u een B&B of vertoont u tv-zenders in uw onderneming, houd dan rekening met dit vonnis! Theo Visser *Meer over Videma Videma is een collectieve beheersorganisatie die zich sinds 2000 heeft gespecialiseerd in het bewaken en beschikbaar maken van vertoningsrechten op tv-beelden. Bedrijven en instellingen die klant zijn, betalen voor een licentie die auteursrechtelijke toestemming geeft voor het zakelijk gebruik van een compleet pakket tv-programma s op de belangrijkste publieke en commerciële zenders in Nederland. 5
Het EU-merk: grenzen spelen geen rol Eén interne markt, waar goederen en diensten zonder grensbelemmeringen vrij verhandeld kunnen worden. Het is algemeen bekend dat dit een van de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie (EU) is. Hiertoe is een uniform rechtssysteem ingericht, dat onder meer de mogelijkheid biedt om relatief goedkoop één EU-merk aan te vragen. Een EU-merk is, in tegenstelling tot nationale registraties, geldig in alle 27 lidstaten van de EU tegelijk. Er zitten wel bepaalde vereisten aan het kunnen inroepen van de rechten op basis van een EU-merk. Onlangs heeft het Europese Hof hier een interessante uitspraak over gedaan. EU-merk groot succes Sinds de introductie van EU-merkregistraties in 1996 zijn er meer dan één miljoen aangevraagd en daadwerkelijk 888.000 ingeschreven. De meeste EU-registraties zijn in handen van bedrijven uit de VS, Duitsland en Engeland. Bijna 4%, ofwel 30.000 EU-merken, is in handen van Nederlanders. Het EU-merk mag al met al dus een enorm succes worden genoemd. Ter voorkoming van het onnodig vollopen van het merkenregister, zijn er wel enkele voorwaarden gesteld. Zo kan een merk dat 5 jaar niet normaal gebruikt is, vervallen worden verklaard. Normaal gebruik is dus noodzakelijk om een EU-merk in stand te houden. Maar wat is in dit geval normaal? Niet alleen symbolisch gebruik van merk Normaal gebruik van een EU-merk impliceert dat het merk gebruikt wordt voor het behalen van wezenlijke commerciële afzet van goederen of diensten. Er mag niet enkel sprake zijn van symbolisch gebruik, dat puur bedoeld is om het merk in stand te laten. In het verleden was het niet moeilijk om deze toets te doorstaan. Gebruik van een merk in één land was bijvoorbeeld voldoende om de geldigheid van de EU-merkregistratie te behouden. Discussie over gebruik in slechts één land Toch is er discussie ontstaan over de vraag of het gebruik van een EU-merk in slechts één lidstaat inderdaad voldoende is om het merk in stand te laten. Want moet een EU-merkregistratie niet voorbehouden blijven aan merkhouders die het merk in verschillende lidstaten van de EU gebruiken? Het blijft tenslotte wat vreemd dat iemand die zijn EU-merk alleen in de Benelux gebruikt, op basis hiervan ook bescherming kan inroepen in bijvoorbeeld Portugal. Of dat een lokaal bedrijf uit het Litouwse Vilnius kan optreden tegen het gebruik van een overeenstemmend merk op Cyprus. Aan de andere kant zou een groot aantal EU-merkhouders ineens met lege handen komen te staan, als besloten wordt dat een EU-merkregistratie geldigheid verliest wanneer het slechts in één land gebruikt wordt. Europees Hof heeft oordeel geveld Onlangs heeft het Europese Hof van Justitie uitspraak gedaan over dit dilemma. Zoals wel vaker gebeurt, is op slimme wijze door het midden gelaveerd. Volgens het Hof spelen de landsgrenzen binnen de EU geen rol bij de beoordeling van het normaal gebruik van een EU-merk. Bij deze beoordeling moeten verschillende elementen worden meegewogen, zoals de kenmerken van de specifieke markt, de aard van de beschermde producten (of diensten) en de omvang en frequentie van het gebruik. Kortom: normaal gebruik van een EU-merk kan ook worden vastgesteld als dit gebruik in slechts één lidstaat plaatsvindt. De toets voor instandhouding van een EU-merk lijkt hiermee vrij laagdrempelig te blijven. Een gunstige ontwikkeling voor zowel de houders van een EU-merk als de EU zelf. Bart Schweitzer 6
Lang leve de nieuwe koning Het nieuws sloeg eind januari in als een bom. Na 33 jaar neemt koningin Beatrix afscheid van de troon en geeft zij het stokje over aan koning Willem-Alexander. Alle zenders kwamen tijd tekort, de kranten liepen over van het nieuws. En uiteraard ruikt het bedrijfsleven haar kans; de Nederlandse ondernemer wordt tenslotte al snel enthousiast van alles wat met Oranje te maken heeft. Of het nu gaat om het EK/WK Voetbal, de Olympische Spelen of de aanstaande kroning van Willem-Alexander. Op 30 april zal de vrijmarkt dan ook ongetwijfeld overstelpt worden met oude mokken van koningin Beatrix, maar vooral met allemaal gebakjes, mokken, borden, sjaaltjes en andere spullen van de nieuwe koning. Maar mag dat zomaar? Vroege vogels Direct na de aankondiging werden de eerste domeinnamen zoals koningsdag.nl en koningendag.nl al vastgelegd. Ook de Staatsloterij heeft inmiddels alternatieven gevonden voor de Koninginnedagloterij (Koningsdagloterij) en de Koninginnedagtrekking (Koningsdagtrekking). En bij Koninklijke De Ruijter wordt er gewerkt aan een bewaarblik dat tijdens de troonoverdracht in de schappen moet staan. De hagelslagfabrikant bracht in 1980, toen Beatrix de kroon besteeg, ook al een speciaal bewaarblik uit. Portretrecht Het portretrecht van Willem-Alexander rust bij de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). Indien je een foto van leden van het Koninklijk Huis wilt gebruiken, zal je dus in principe eerst toestemming moeten vragen aan de RVD. De RVD biedt echter ook de mogelijkheid om foto s van de website van het Koninklijk Huis te downloaden. Dit is toegestaan voor privégebruik, gebruik voor niet-commerciële educatieve doeleinden en redactioneel gebruik door nieuwsmedia. Voor het plaatsen van foto s op gebruiksvoorwerpen, bestemd om in omloop te brengen, behoeft vooraf geen toestemming te worden gevraagd. De RVD behoudt zich echter het recht voor achteraf op te treden, als de (wijze van) openbaarmaking van de foto naar het oordeel van de RVD in strijd is met de Koninklijke waardigheid, of te beschouwen is als promotioneel gebruik, of gebruik met een commercieel of ideëel oogmerk. Met name die laatste opmerking lijkt toch echt een aanmaning om de beeldrechten van leden van het Koninklijk Huis niet te gebruiken. Immers, een beetje ondernemer wil wel geld verdienen. U bent dus gewaarschuwd! Theo Visser 7
opmerkelijk Merk Uit een (versleten) overhemd met lange mouwen maak je precies een boxershort: een Van Hulley. Deze boxershorts worden in Nederland geproduceerd door vrouwen die door omstandigheden een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. In het Benelux Merkenregister worden dagelijks zeer diverse merken vastgelegd. Er zijn verrassende vondsten bij en alledaagse oplossingen. In deze rubriek willen wij u attenderen op een merknaam die ons is opgevallen. de oorsprong van een merk Bonduelle werd in 1853 opgericht als distilleerderij door de Fransman Louis Bonduelle-Dalle. Bij de intrede van de eerste inblikmachine in 1926, besluit het bedrijf zijn koers te verleggen van granen naar het verbouwen en verpakken van groenten. Inmiddels is Bonduelle uitgegroeid tot een mondiaal merk, dat trouw is gebleven aan zijn landbouwroots. Bonduelle heeft 9.650 medewerkers in dienst en de producten zijn verkrijgbaar in maar liefst 80 landen. Volg ons via Twitter: twitter.com/novagraaf Wie maakt dé merkenfoto van 2013? Merken zijn een onlosmakelijk onderdeel van ons dagelijks leven. Je ziet merken overal om je heen, of het nu in een commercial op tv is, op de gevel van een pand, op kleding of misschien wel als graffiti op de muur. We staan er alleen niet altijd bij stil hoe mooi merken en logo s eigenlijk kunnen zijn! Daarom organiseert Novagraaf dit jaar alweer voor de derde keer de fotowedstrijd Brands in the Picture, waarin we op zoek gaan naar de mooiste merkenfoto van 2013. De editie van 2012 was een groot succes met bijna 1.000 inzendingen. Zou het niet fantastisch zijn als uw foto of juist uw merk deze keer tot winnaar wordt uitgeroepen? De wedstrijd begint dit jaar op maandag 8 april en eindigt op vrijdag 31 mei om 12.00 uur. De winnaar ontvangt een Samsung Galaxy Note ter waarde van e 400,-. Verzamel uw mooiste foto s en doe mee via www.brandsinthepicture.nl! Een tip of vraag voor de redactie? Bel ons op telefoonnummer (020) 564 14 11 of mail naar marketing@novagraaf.nl. Bezoek ook www.novagraaf.nl voor onder meer het laatste IE-nieuws en het Merk van de Dag. Deze brochure is gedrukt op FSC mixed credit papier met biologisch afbreekbare inkt. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Novagraaf Nederland BV: Hoogoorddreef 5, 1101 BA Amsterdam Postbus 22722, 1100 DE Amsterdam Tel (020) 564 14 11 Fax (020) 696 23 03 info@novagraaf.nl 8 www.novagraaf.nl