Samenwerkingsvormen voor tandartsen Tandartsen/praktijkhouders werken in de praktijk veelvuldig samen met tandartsen zonder eigen praktijk. Afhankelijk van de aard van de samenwerking, zijn er verschillende vormen waarin de samenwerking juridisch kan worden vormgegeven. In deze notitie kunt u lezen wat in de praktijk de meest voorkomende samenwerkingsvormen zijn. De ANT heeft gemerkt dat de invoering van de wet DBA bij zowel praktijkhouders als tandartsen zonder eigen praktijk veel vragen oproept en dat zij in onzekerheid verkeren wat voor hen nu de beste optie is. Er bestaat veel twijfel omtrent de fiscale gevolgen van het toepassen van de nieuwe modelovereenkomst. Wij begrijpen dat de nieuwe situatie vragen oproept en trachten u met deze notitie inzicht te geven in de voor- en nadelen van de verschillende samenwerkingsvormen. Wij hopen het beeld dat is ontstaan dat tandartsen met een praktijk en tandartsen zonder eigen praktijk alleen nog maar als zelfstandig ondernemers kunnen samenwerken door een (variant)maatschap te vormen, hiermee te ontkrachten. Een (variant)maatschap kan een prima samenwerkingsvorm zijn, maar het is zeker geen toverformule die in iedere situatie toepasbaar is. Wij adviseren u om altijd deskundig advies in te winnen bij de voor u passende keuze en zeker bij het aangaan van een duurzame samenwerkingsvorm als een (variant)maatschap. 1. Arbeidsovereenkomst Als u als praktijkhouder de volle regie wil behouden over wie in uw praktijk werkzaam is en op welke wijze, ligt het aangaan van een arbeidsovereenkomst met een tandartsmedewerker voor de hand. Bij een arbeidsovereenkomst is de tandartsmedewerker gehouden zelf de opgedragen werkzaamheden te verrichten, waarbij de aanwijzingen en instructies van de werkgever in acht moeten worden genomen (gezagsverhouding). De tandartsmedewerker ontvangt loon voor zijn werkzaamheden en kan zich bij ziekte niet zonder toestemming van de werkgever laten vervangen door een andere tandarts. Een arbeidsovereenkomst brengt voor de werkgever o.a. de verplichting met zich om loonbelasting en premies in te houden en af te dragen. De werknemer kan niet profiteren van fiscale voordelen die het ondernemerschap biedt. 1. De werknemer moet persoonlijk arbeid verrichten; 2. De werkgever moet de werknemer een beloning betalen voor de verrichte arbeid; 3. De werkgever kan de werknemer bindende aanwijzingen en instructies geven over het verrichten van de arbeid op zodanige wijze dat sprake is van een gezagsverhouding ; 4. De werkgever is aansprakelijk voor fouten van de werknemer. 2. Overeenkomst van opdracht met ZZP-er Veel tandartsen zonder praktijk willen worden aangemerkt als ondernemer vanwege de daaraan verbonden fiscale voordelen. Zij werken veelal op basis van een overeenkomst van opdracht. De overeenkomst van opdracht biedt ten opzichte van de arbeidsovereenkomst meer flexibiliteit voor beide partijen. Een overeenkomst van opdracht geldt voor een bepaalde tijd en kan in de
regel met een beperkte opzegtermijn worden beëindigd. Daarnaast is de tandartsmedewerker verantwoordelijk voor de behandelingen (geen sprake van een gezagsverhouding), is de tandartsmedewerker zelf verantwoordelijk om zich te laten vervangen bij afwezigheid en draagt de tandartsmedewerker zelf debiteurenrisico. Bij het werken met een overeenkomst van opdracht is van essentieel belang dat de samenwerking in de praktijk niet toch voldoet aan de kenmerken van een arbeidsovereenkomst (zie punt 1). Als dat wel het geval is, is sprake van een fictieve arbeidsovereenkomst en zal de praktijkhouder (met terugwerkende kracht kunnen) worden aangeslagen voor de loonheffing en premies over het uitbetaalde honorarium, zo mogelijk vermeerderd met boetes en rente. Om dat risico te vermijden werd tot 1 mei 2016 gebruik gemaakt van de zgn. VAR-verklaring. De Belastingdienst hanteerde als uitgangspunt dat geen sprake was van een fictieve arbeidsovereenkomst, als de werkzaamheden werden uitgevoerd door een tandartsmedewerker die over een VAR-verklaring beschikte. Praktijkhouders waren op deze wijze gevrijwaard van het risico dat sprake was van een fictieve arbeidsrelatie. 1. De opdrachtnemer kan zich laten vervangen; De VAR-verklaring is echter 2. Tussen opdrachtgever en opdrachtnemer bestaat geen gezagsverhouding; vervallen. Op grond van de Wet 3. Opdrachtnemer draagt (deel van) het debiteurenrisico; Deregulering Beoordeling 4. Opdrachtnemer is zelf verantwoordelijk voor de Arbeidsrelaties hoeft de behandeling. praktijkhouder thans geen loonheffing en premies in te houden, als wordt gewerkt met en conform een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst. De ANT heeft in samenspraak met de KNMT en VvAA een modelovereenkomst ontwikkeld die door de Belastingdienst is goedgekeurd. Bij gebruik en handelen conform deze modelovereenkomst, is volgens de Belastingdienst geen sprake van een (fictief) dienstverband. Dat betekent dat praktijkhouders bij naleving van de modelovereenkomst zijn gevrijwaard van het risico van aangeslagen voor loonheffing en premies over het aan de tandartsmedewerker uitbetaalde honorarium. Werken met en conform de modelovereenkomst biedt praktijkhouders met andere woorden een met de VAR-verklaring vergelijkbare zekerheid, zij het dat als in de praktijk op een andere wijze wordt gehandeld dan in de modelovereenkomst is opgenomen, de vrijstelling kan komen te vervallen. Het is voor praktijkhouders dus zaak de overeenkomst goed te hanteren. De ANT heeft Pagina 2 van 6
een checklist (bijlage 1) ontwikkeld om te toetsten of u conform de modelovereenkomst handelt. Het advies is deze checklist periodiek samen met de tandartsmedewerker door te nemen. Tandartsmedewerkers die als ondernemer willen worden aangemerkt kunnen aan gebruik van de modelovereenkomst volgens de Belastingdienst niet ontlenen dat zij als ondernemer worden aangemerkt voor de inkomstenbelasting. Dat was bij de VAR-verklaring niet anders. De Belastingdienst beoordeeld achteraf of iemand een ondernemer is. Om als tandarts als ondernemer aangemerkt te worden is vereist dat de tandartsmedewerker (i) voldoende zelfstandigheid bezit ten opzichte van de opdrachtgever, (ii) niet slechts incidenteel opdrachten aanvaardt maar duurzaam streeft naar continuïteit door het verkrijgen van verschillende opdrachten en (iii) ondernemersrisico loopt. Deze vereisten dienen in onderlinge samenhang te worden bezien. 3. Maatschap Een maatschap is een overeenkomst waarbij twee of meer (rechts)personen zich verbinden om iets in gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen. Inbreng kan bestaan uit geld, goederen, genot van goederen en arbeid. Bij een maatschap gaat u met andere woorden een duurzame relatie aan met een of meerdere tandartsen met als oogmerk om samen voordeel te behalen en dit voordeel te delen. De maatschap kent verschillende varianten. Bij een stille maatschap treden de maten niet onder een gezamenlijke naam naar buiten. Zij hebben dan veelal ieder een eigen praktijk, maar delen bepaalde gemeenschappelijk zaken zoals een pand, apparatuur, personeel etc. Bij de openbare maatschap treden de maten onder een gemeenschappelijk naam naar buiten. Veelal brengen de maten alle onderdelen van de tandartspraktijk in de maatschap in en werken zij op basis van gelijkwaardigheid samen. De maatschap is gericht op financieel voordeel. De maten delen het voordeel. De variantmaatschap is een vorm van de openbare maatschap, waarbij een tandarts/praktijkhouder een maatschap vormt met een of meerdere tandartsen zonder praktijk. De tandarts/praktijkhouder brengt naast arbeid, het genot van de praktijk (pand, patiëntenbestand, personeel e.d.) in de maatschap in. De andere tandartsen 1. Inbreng van arbeid, geld, goederen en/of genot van goederen in gemeenschap; 2. Gedeelde zeggenschap; 3. privé aansprakelijk voor schulden maatschap; 4. Samenwerking is duurzaam. 5. Beëindigen samenwerking complex(ontbinding en vereffening maatschap). Pagina 3 van 6
brengen arbeid in. De winst wordt, na aftrek van een vergoeding voor het genot van de praktijk, verdeeld tussen de maten overeenkomstig een tussen hen afgesproken verdeelsleutel. Maten in een maatschap moeten er rekening mee houden dat zij met hun privévermogen aansprakelijk zijn voor de schulden van de maatschap. Schuldeisers kunnen uitsluitend voor gelijke delen terecht bij de maten en hebben geen voorrang op privéschuldeisers. Als een maat onbevoegd handelt, dan zijn de anderen maten in principe niet aansprakelijk, tenzij die handeling 1. Overeenkomst tussen ondernemingen; 2. Maatschap is verantwoordelijk voor nakomen van contractuele verplichtingen en behandelingen; 3. Maatschap bepaalt welke tandarts behandelingen uitvoert; 4. Vereist samenwerking tussen ZZP-ers; 5. Flexibel en opzegbaar. bijvoorbeeld ten voordele van de maatschap was en de andere maten er derhalve van hebben geprofiteerd. Elke maat van de maatschap die aan de eisen voor het ondernemerschap voldoet, is ondernemer voor de inkomstenbelasting en kan dus gebruikmaken van de speciale regelingen voor ondernemers. 4. Opdracht aan een tandheelkundige bedrijf Een relatief nieuwe samenwerkingsvariant is de samenwerking van een tandarts/praktijkhouder met een tandheelkundige bedrijf van tandartsen (ook wel aangeduid als een ZZP-maatschap). In deze variant vormen tandartsen zonder eigen praktijk gezamenlijk een maatschap, met als doel het voor gezamenlijk rekening en risico verrichten van tandheelkundige diensten in opdracht van tandartsen. De maatschap wordt door de tandarts/praktijkhouder gecontracteerd voor het uitvoeren van tandheelkundige behandelingen bij patiënten van de tandarts/praktijkhouder. De maatschap is vrij te bepalen welke tandarts namens de maatschap de behandelingen zal verrichten en ook de verantwoordelijkheid voor het juist uitvoeren van de opdracht rust bij de maatschap. De vergoeding die de maatschap ontvangt is veelal gebaseerd op een percentage van de gerealiseerde omzet en de maatschap verdeelt de omzet onderling overeenkomstig een overeengekomen verdeelsleutel. 5. Verhuur van praktijkruimte Een andere variant betreft de verhuur van praktijkruimte (en eventueel personeel) door de praktijkhouder aan een tandarts die voor eigen rekening en risico zijn eigen patiënten behandeld. Naast het probleem dat het ter beschikking stellen van een ingerichte praktijkruimte en personeel Btw-plichtig kan zijn, moet ook rekening worden gehouden met het feit dat beëindiging van een Pagina 4 van 6
huurovereenkomst niet altijd eenvoudig is. Een huurder van praktijkruimte kan na het einde van de huurovereenkomst nog aanspraak maken op ontruimingsbescherming. Pagina 5 van 6
CHECKLIST toepassen Modelovereenkomst van opdracht praktijkmedewerking Aan de hand van deze checklist kunt u beoordelen of u handelt conform de modelovereenkomst van opdracht Praktijkmedewerking. Op alle vragen moet u JA kunnen antwoorden. (artikel 1.1) Is opdrachtnemer vrij om binnen de overeengekomen tijden zelf zijn spreekuur- en behandelingstijden naar eigen inzicht in te delen? (artikel 1.2) Is opdrachtnemer vrij zich te laten vervangen, zonder instemming van de opdrachtgever? (artikel 1.3) Verricht opdrachtnemer zijn werkzaamheden zelfstandig en naar eigen inzicht, voor eigen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid? Kan hij behandelingen in overleg met de patiënt naar eigen inzicht wijzigen? (artikel 1.4) Onthoudt opdrachtgever zich van instructies met betrekking tot de uitvoering van de tandheelkundige werkzaamheden? Opdrachtnemer is jegens opdrachtgever niet gehouden tot overleg, rapportage of evaluatie betreffende de voortgang of kwaliteit van zijn werkzaamheden? (artikel 1.5) Kan opdrachtnemer het uitvoeren van bepaalde opdrachten of verzoeken weigeren? (artikel 4.1) Onthoudt opdrachtgever zich van enige instructie met betrekking tot de wijze van gebruik van de praktijk? (artikel 2) Is opdrachtnemer nog bekwaam en bevoegd? Ingeschreven in BIG-register? (artikel 5.2.1 en 5.2.2) Loopt de opdrachtnemer debiteurenrisico? Wordt omzet die niet is kunnen worden geïnd bij de patiënt of diens verzekeraar terug betaald door de opdrachtnemer of is sprake van een vast percentage dat wordt ingehouden als debiteurenrisico? (artikel 5.3.2) Stuurt opdrachtnemer facturen voor de geleverde tandheelkundige diensten? (artikel 7.1) Beschikt u beide over een eigen beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering met minimaal 1.000.000,00 dekking per gebeurtenis? (artikel 7.2) Opdrachtnemer krijgt geen vergoeding tijdens ziekte. Opdrachtnemer dient naar eigen inzicht en voor eigen rekening een voorziening te treffen voor het risico van inkomensverlies als gevolg van arbeidsongeschiktheid? (artikel 8.1) Opdrachtnemer is aangesloten bij een klachtenregeling zoals wettelijk voorgeschreven? Pagina 6 van 6