MENGEN VAN VETTEN Brochure 260220 1
Brochure 260220 copyright Brammer Hoewel de inhoud van deze brochure door ons zorgvuldig werd gecontroleerd, kunnen wij geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden. Technische wijzigingen en wijzigingen op basis van de doorontwikkeling van producten worden voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden gekopieerd zonder onze voorafgaande schriftelijke toestemming. Broschüre 260220 copyright Brammer Der Inhalt dieser Broschüre wurde von uns sorgfältig geprüft. Für allfällige Irrtümer, Druck- oder Setzfehler übernehmen wir keine, wie auch immer geartete Verantwortung. Änderungen des Lieferprogrammes oder technische Änderungen, die wir in dem Bestreben unsere Produkt-palette kontinuierlich zu verbessern, in unser Sortiment einfließen lassen, behalten wir uns auch ohne vorherige Ankündigung vor. Veröffent-lichungen sowie Reproduktionen dieses Kataloges, auch auszugsweise, sowie die Ver- und Bearbeitung der in dieser Broschüre enthaltenen Daten auf elektronischem oder fotomechanischem Wege sind nur mit schriftlicher Einwilligung durch Brammer zulässig. Brochure 260220 copyright Brammer While every effort was made to ensure the accuracy of the information contained in this brochure, Brammer will not be liable for any errors or omissions. We reserve the right to change specifications without prior notice, in order to optimise our products. Nothing in this publication, including extracts thereof, may be reproduced without our written permission. Brochure 260220 copyright Brammer Malgré le soin apporté à la réalisation de ce brochure, la responsabilité d Brammer ne peut être engagé par des éventuelles erreurs ou omissions. Nous nous réservons le droit d apporter des changements sans avis préable dans le cadre de notre politique d optimiser nos produits. La reproduction, même partielle, de l information contenue dans ce brochure est interdite sans autorisation par écrit. 2
Het mengen van verschillende vetten In een staalfabriek wisselt men naar een vetsoort waarvan men zeer goede berichten ontving van een collega staalfabriek. Direct na de wissel constateert men problemen. Een zware elektromotor viel uit direct nadat men van de ene vetsoort naar een ander alternatief vet met dezelfde eigenschappen wisselde. Een laboratorium onderzoekt een uitgevallen lager en stelt vast dat, ondanks dat een aanbevolen vet werd toegepast, het vet in het lager totaal niet functioneerde. Wat is er in de hierboven omschreven gevallen aan de hand? In alle drie de situaties wisselde men van het ene vet, dat voldeed aan alle specificaties voor de onderhavige toepassing, naar een alternatief vet dat eveneens compleet voldeed aan genoemde specificaties. Men werd echter telkens het slachtoffer van de onmengbaarheid van het oude en het nieuwe vet. Sommige vetsoorten kan men niet met andere vetsoorten mengen. Er kan een mengsel ontstaan met totaal nieuwe, geheel ongeschikte, eigenschappen. Indien men dit probleem niet onderkent kan een vetsoort wissel desastreuze gevolgen hebben. Niet mengbare vetten Vetsoorten zijn niet mengbaar als een mengsel totaal nieuwe en slechtere eigenschappen oplevert in vergelijking met de beide vetten die het mengsel vormen. Verschillende verdikkers en andere toegevoegde middelen beïnvloeden de mengbaarheid. Het geheel wordt verwarrend als men zich realiseert dat sommige uitstekende vetten worden gemaakt door in de fabriek twee vetsoorten te mengen. Mengt men echter deze twee vetsoorten in de praktijk dan ontstaat een volledig onbruikbaar product. Normaal gesproken worden de problemen pas duidelijk als de machine draait en het lager functioneert. De gevolgen kunnen vervolgens catastrofaal zijn. Het is belangrijk vooraf te weten welke vetsoorten mengbaar zijn en welke niet. Testresultaten De tabel op de volgende pagina laat het resultaat zien van laboratorium mengtests van 10 verschillende vetsoorten. Men stelde eerst de eigenschappen van twee verschillende vetten vast en mengde deze vetten vervolgens in drie verschillende verhoudingen. De gemengde vetten werden onderworpen aan een complete test bij kamertemperatuur hetgeen herhaald werd nadat het mengsel was opgeslagen bij 250ºC. Het bleek 3
dat iedere vetsoort met minstens één andere soort onmengbaar was; dat wil zeggen dat het mengsel volledig inferieur bleek. Het kwam bijvoorbeeld veelvuldig voor dat het mengsel veel zachter was dan de beide vetsoorten die het mengsel vormden. Zo n extreem zacht vet bloedt uit het lager zodat de smering totaal uitvalt. Mengsels met lithium verzeepte vetten echter vormden vaak een veel te hard mengsel terwijl bij veel barium mengsels de olie zich afscheidde en bovenop kwam drijven. Het mengen van vet in de praktijk Hoe komt het dat zich in de praktijk veel minder problemen voordoen na het mengen, al dan niet met opzet, van twee vetsoorten, dan je na het lezen van bovenstaande informatie kan verwachten? De eerste verklaring is het feit dat ook het meest inferieure mengsel in de meeste gevallen wel even functioneert. Dit is zeker het geval als het lager in optimale conditie is, als de belasting niet te extreem is en zware schokken achterwege blijven, als 4
de dichtingen perfect functioneren en indien de eisen die gesteld worden niet al te hoog zijn. Hierbij moet verder worden bedacht dat de praktijkperiode waarin het mengsel wordt gebruikt kort is. Zeker als een kleine resthoeveelheid oud vet gemengd wordt met een grotere hoeveelheid nieuw vet. Desalniettemin is het verstandig de informatie die de tabel bevat in ogenschouw te nemen en hier in de praktijk zoveel mogelijk rekening mee te houden. Hoe wisselt men veilig van vetsoort? Wat moet er gebeuren als het beslist noodzakelijk is van de ene naar andere vetsoort te wisselen? Het oude vet compleet verwijderen is ideaal maar in de praktijk vaak onuitvoerbaar of in ieder geval uiterst onpraktisch. Het aanhouden van de volgende richtlijnen voorkomt een hoop problemen; 1) Controleer of het oude vet mengbaar is met het nieuwe vet op basis van de informatie in de tabel op bladzijde 2 of op basis van informatie verstrekt door de vetleverancier. Is dit niet het geval houd dan de hierna gegeven richtlijnen aan (punt 3 en 4). 2) Ga er in twijfelgevallen vanuit dat de te mengen vetsoorten niet mengbaar zijn en volg de aanbevelingen in punt 3 en 4. 3) Maak zoveel mogelijk oud vet op voordat met nieuw vet wordt nagesmeerd. Zoals aangegeven is het ideaal alles voor het aanbrengen van het nieuwe vet volledig schoon te maken (lager, vrije ruimtes, leidingen), maar dit is in de praktijk vaak teveel gevraagd. 4) Zodra het nieuwe vet is toegevoegd moet er in de eerste periode meer worden nagesmeerd dan normaal. Het oude vet moet hierbij kunnen uittreden. Het gebied waarin oud en nieuw vet gemengd is wordt dan via het systeem zo snel mogelijk naar buiten gewerkt. Het vaker nasmeren dan normaal garandeert ook dat de smering blijft functioneren ook als het mengsel veel te zacht is hetgeen, zoals wij hiervoor reeds zagen, veel voorkomt. Conclusie Indien twee vetsoorten worden gemengd kan het resultaat teleurstellend zijn. Vaak is het mengsel een product met veel slechtere eigenschappen dan de twee vetsoorten die het mengsel vormen. Dit kan aanleiding zijn voor grote problemen. Indien men zich dit bewust is en de wissel met zorg voorbereidt en uitvoert kan het mengen, ook van onmengbare soorten, veilig worden doorgevoerd. De technische afdeling van Brammer is u graag van dienst met verdere informatie. 5
Hierboven wordt ingegaan op het resultaat van het mengen van twee vetsoorten. Elk lager is voorzien van een conserveermiddel. Is dit conserveermiddel mengbaar met vet of moet het lager vooraf worden schoongemaakt? De lagercatalogi van de meeste fabrikanten geven uitkomst. Het conserveermiddel is volledig mengbaar met vet. Men adviseert het lager niet schoon te maken voordat het vet wordt aangebracht. Dit schoonmaken biedt geen enkel voordeel en levert uitsluitend nadelen op. Uiteraard is deze informatie correct. Er bestaan echter vetsoorten die absoluut niet mengen met het conserveermiddel en in het geheel niet functioneren als het lager niet vooraf is schoongemaakt. Dit soort vetten komt in de praktijk echter zelden voor onder meer door de zeer hoge prijs van dit soort smeermiddelen. Het gaat om smeervetten met een gefluoriseerde polyether als basisolie zoals bijvoorbeeld de Barrierta vetten. Ook hier adviseren wij bij twijfel de technische afdeling van Brammer te raadplegen. 6