CONTROLE LAGERZITTINGEN

Transcriptie

1 CONTROLE LAGERZITTINGEN Brochure

2 Brochure copyright Brammer Hoewel de inhoud van deze brochure door ons zorgvuldig werd gecontroleerd, kunnen wij geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden. Technische wijzigingen en wijzigingen op basis van de doorontwikkeling van producten worden voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden gekopieerd zonder onze voorafgaande schriftelijke toestemming. Broschüre copyright Brammer Der Inhalt dieser Broschüre wurde von uns sorgfältig geprüft. Für allfällige Irrtümer, Druck- oder Setzfehler übernehmen wir keine, wie auch immer geartete Verantwortung. Änderungen des Lieferprogrammes oder technische Änderungen, die wir in dem Bestreben unsere Produktpalette kontinuierlich zu verbessern, in unser Sortiment einfließen lassen, behalten wir uns auch ohne vorherige Ankündigung vor. Veröffentlichungen sowie Reproduktionen dieses Kataloges, auch auszugsweise, sowie die Ver- und Bearbeitung der in dieser Broschüre enthaltenen Daten auf elektronischem oder fotomechanischem Wege sind nur mit schriftlicher Einwilligung durch Brammer zulässig. Brochure copyright Brammer While every effort was made to ensure the accuracy of the information contained in this brochure, Brammer will not be liable for any errors or omissions. We reserve the right to change specifications without prior notice, in order to optimise our products. Nothing in this publication, including extracts thereof, may be reproduced without our written permission. Brochure copyright Brammer Malgré le soin apporté à la réalisation de ce brochure, la responsabilité d Brammer ne peut être engagé par des éventuelles erreurs ou omissions. Nous nous réservons le droit d apporter des changements sans avis préable dans le cadre de notre politique d optimiser nos produits. La reproduction, même partielle, de l information contenue dans ce brochure est interdite sans autorisation par écrit.

3 Inhoud Blz. Inleiding. 3 Meten aspassing. 5 Meetstaat astap 6 Meten huispassing.. 7 Meetstaat huis. 8 Tweepuntsmeting... 9 Driepuntsmeting.. 10 Oppervlakteruwheidsmeting.. 11 Tabel ruwheden.. 12 Meten onrondheid as of huis. 13 Meten cilindriciteit as of huis. 14 Lagerzittingen bij spillagertoepassingen. 15 Meten conische astap. 16 Tabel conische ringkalibers 17 Kalibratie meetmiddelen. 18 Tabel ringkalibers 19 Voorkeurspassingen 20 Tabel aspassingen.. 21 Tabel huispassingen Tabel as-huispassingen inch. 23 Tabel IT-klassen

4 Inleiding Om een optimale levensduur van een lager te bereiken is de selectie van het juiste lager natuurlijk van essentieel belang. Dit is echter niet voldoende. Omdat ook een juist geselecteerd lager vroegtijdig zal uitvallen wanneer de as- en huispassingen bij nieuwbouw niet goed gekozen zijn, of bij revisie niet goed gecontroleerd zijn. Een te vaste passing veroorzaakt evenals een te losse passing problemen, met als gevolg een vroegtijdige uitval van het lager. Een losse passing tussen as en binnenring of tussen huis en buitenring kan, bij een roterende belasting ten opzichte van de ring, het walsen van de ring op zijn zitting veroorzaken. Hierdoor ontstaan beschadigingen als gevolg van adhesieve slijtage, die de speling tussen het lager en zijn zitting vergroten. De beschadigingen zullen meestal ontstaan aan de lagerzitting, omdat de oppervlakte hardheid vaak een lagere waarde zal hebben dan het geharde lagerstaal. Een verhoogde warmteontwikkeling, trillingen en passingroest zijn de gevolgen die uiteindelijk tot de uitval van het lager zullen leiden. Een te vaste passing kan de binnenring zover oprekken of de buitenring dermate in elkaar drukken dat de radiale speling in het lager verdwijnt. Het resultaat is verklemming met als gevolg een abnormale warmte-ontwikkeling en een vroegtijdige uitval van het lager. Niet alleen de constructeur wordt tijdens het ontwikkelen van een nieuwe constructie met de passingkeuze geconfronteerd, ook bij revisie is het van cruciaal belang om de juistheid van de passing te verifiëren. Als de kennis aanwezig is om te beoordelen of de juiste passing is geselecteerd, dan zal het controleproces van de as en huis toleranties eenvoudiger verlopen. Als het lager vroegtijdig uitgevallen is, kan de as of het huis beschadigd zijn en zullen de toleranties niet meer binnen het maximaal toelaatbare liggen. Ook na demontage, als het lager gewoon zijn vermoeiingslevensduur heeft bereikt, is controle van de passingen pure noodzaak. Tijdens demontage kan het lager gaan vreten op de as of het huis, waardoor groeven in het oppervlak zullen ontstaan. In deze brochure zal worden ingegaan op het correct meten van de as- en huispassing, de oppervlakteruwheden en vorm- en plaatstoleranties. De keuze van de juiste passing wordt behandeld in de Brammer brochure De juiste passing, bestelnummer

5 De toleranties van de lagerboring (de gele balk (KB) in de tekening) en de diameter van de buitenring (de rode balk (hb) in de tekening) zijn volgens ISO 492 genormeerd. Deze toleranties komen niet overeen met één van de waarden uit het ISO as- of huispassingstelsel, maar zijn speciaal voor lagers in een aparte norm vastgelegd. De in lagerconstructies meest gebruikelijke as- en huispassingen uit het ISO passingstelsel zijn achter in deze brochure opgenomen. De technische afdeling van Brammer staat u graag, vrijblijvend met raad en daad, terzijde bij de problematiek rond de passingkeuze en de passingcontrole. De relatie tussen de genormde lagertoleranties (buitendiameter hb, asmiddellijn KB) en de ISO passingsvelden voor as en huis. 4

6 Meten aspassing Aspassingen worden volgens het ISO passingstelsel aangegeven met een kleine letter gevolgd door een kengetal. In de tabel achter in de brochure staan de meest gebruikelijke aspassingen voor lager toepassingen weergegeven. Voor elke range van asdiameters staan de waardes van de bijbehorende passing vermeld. De eenheid van deze waardes is micron. Eén micron is gelijk aan één duizendste millimeter. Het bepalen van waarden in het microngebied kan alleen als er een meting verricht wordt met het correcte meetinstrument. Voor het meten van aspassingen wordt veel gebruikt gemaakt van schroefmaten in een analoge of een digitale uitvoering. Let bij het meten van het pasvlak op dat het meetinstrument nagenoeg dezelfde temperatuur heeft als het te meten onderdeel. De ideale meettemperatuur is 20ºC. De omschreven cirkel van de te meten astap is onder te verdelen in drie meetvlakken, op de meetstaat is dit aangegeven met de letters A, B en C. De drie meetvlakken zijn, afhankelijk van de astaplengte, op hun beurt weer onder te verdelen in drie of meer referentiepunten. De gemeten waarden, in microns, kunnen ingevuld worden in de tabel. In totaal zullen er voor een juist beeld van de as toleranties dus negen metingen uitgevoerd moeten worden. Van al deze punten moet, aan de hand van de tekening of andere beschikbare gegevens, gecontroleerd worden of ze binnen het gestelde tolerantiegebied vallen. Wordt er een grote spreiding gemeten, dan duidt dit op een onronde of niet vlakke astap. De nauwkeurigheid van schroefmaten is conform DIN 863. Het controleren en kalibreren volgens de DIN 863 norm van schroefmaten die bij de afnemer in gebruik zijn behoort eveneens tot het Brammer servicepakket. Mitutoyo schroefmaat buiten Correct aflezen van de schroefmaat Schroefmaat met aflezing op 0,01 mm. Aflezen v. vaste schaalverdeling: Aflezen v. de trommel: Meetwaarde: 7,00 mm. 0,37 mm mm. Schroefmaat met aflezing op 0,001 mm. Aflezen v. vaste schaalverdeling: Aflezen v. de trommel: Aflezen v. de nonlus: Meetwaarde: 6,00 mm. 0,21 mm. 0,003 mm. 6,213 mm. 5

7 Meetstaat astap 6

8 Meten huispassing Huispassingen worden volgens het ISO passingstelsel aangegeven met een grote letter gevolgd door een kengetal. In de tabel achter in de brochure staan de meest gebruikelijke huispassingen voor lagertoepassingen weergegeven. Voor elke range van huisdiameters staan de waarden van de bijbehorende passing vermeld. De eenheid van deze waarden is evenals bij de aspassingen in microns. Het bepalen van waarden in het microngebied kan alleen als er een meting verricht wordt met het correcte meetmiddel. Voor het meten van huispassingen wordt veel gebruikt gemaakt van speerschroefmaten in een analoge of een digitale uitvoering, tweepuntsbinnenschroefmaat of driepuntsbinnenschroefmaat. Let er bij het meten van de huispassing op dat het meetinstrument nagenoeg dezelfde temperatuur heeft als het te meten onderdeel. De ideale meettemperatuur is 20ºC. De omschreven cirkel van de te meten huispassing is onder te verdelen in drie meetvlakken, op de meetstaat is dit aangegeven met de letters D, E en F. De drie meetvlakken zijn, afhankelijk van de huisdiepte, op hun beurt weer onder te verdelen in drie of meer referentiepunten. De gemeten waarden, in microns, kunnen ingevuld worden in de tabel. In totaal zullen er voor een juist beeld van de huis toleranties dus negen metingen uitgevoerd moeten worden. Van al deze punten moet gecontroleerd worden, aan de hand van de tekening of andere beschikbare gegevens, of ze binnen het gestelde tolerantiegebied vallen. Wordt er een grote spreiding gemeten, dan duidt dit op een onrond of niet vlak huis. 7

9 Meetstaat huis 8

10 Tweepuntsmeting Een huispassing meten door middel van een tweepuntsmeting is aanmerkelijk minder betrouwbaar dan een driepuntsmeting. Tweepuntsmeters zijn veelal gunstiger geprijsd dan driepuntsmeters. Er bestaan twee soorten tweepunts-meters te weten: - Speerschroefmaat - Tweepuntsbinnenschroefmaat Mitutoyo schroefmaat binnen Afb. 1 Als de schroefmaat wordt gekanteld in axiale of lengterichting van de boring dan zal dit een positieve meetafwijking tot gevolg hebben. (zie afb.1) Als de schroefmaat wordt gekanteld in laterale of dwarsrichting van de boring dan zal dit een negatieve meetafwijking tot gevolg hebben. (zie afb.2) Als de tweepuntsmeters met de hand in plaats van een vaste opstelling worden gebruikt, dient er altijd rekening gehouden te worden met de meetfout. Het is namelijk vrijwel onmogelijk de meter precies evenwijdig met het meetvlak te houden! In een dergelijke situatie is het dan ook aan te bevelen meerdere metingen op hetzelfde punt uit te voeren en van deze metingen vervolgens het gemiddelde te bepalen. Hier geldt: hoe meer metingen er verricht worden, des te nauwkeuriger zal het berekende gemiddelde de werkelijke waarde benaderen. Speerschroefmaten en tweepuntsbinnenschroefmaten zijn ingedeeld in een bepaalde reikwijdte. Meet de nominale maat bijvoorbeeld op met een schuifmaat alvorens met de tweepuntsmeter met het juiste bereik te selecteren. Voor een juiste meting en een verhoging van de levensduur van het meetinstrument is het absoluut noodzakelijk om de meetvlakken aan te spannen met behulp van het ratelmechanisme in plaats van het aandraaien van de meettrommel. Meetfout door onjuiste plaatsing (hoek) van de speerschroefmaat Afb.2 L: Diameter van de boring L1: Gemeten waarde X: Inclinatie De meetfout, L, wordt als volgt berekend: L = L1-L = ( L 2 +X 2 )-L L: Diameter van de boring L1: Gemeten waarde X: Inclinatie De meetfout, L, wordt als volgt berekend: L = L1-L = ( L 2 +X 2 )-L 9

11 Driepuntsmeting Een huispassing meten door middel van een driepuntsmeting zal de kleinste meetfout opleveren. Driepuntsbinnenschroefmaten zijn kostbaarder dan binnenspeermaten en tweepuntsbinnenschroefmaten. De drie meetvlakken van de driepuntsbinnenschroefmaat raken de wand van het te meten huis, of boring, over de volle lengte en zorgen voor een automatische centrering en uitlijning van het meetinstrument in het huis. Dit systeem vereenvoudigt de meting en zorgt voor een hogere nauwkeurigheid in vergelijking met een binnenspeermaat en een tweepuntsbinnenschroefmaat. Een driepuntsbinnenschroefmaat meet de cirkel op drie punten. Een eventuele vormfout kan op deze wijze veel moeilijker gemeten worden. Voor het meten van vormfouten biedt de speermaat uitkomst. Driepuntsbinnenschroefmaten zijn voorzien van een ingebouwd ratelmechanisme, wat er voor zorgt dat de meetvlakken altijd met de juiste kracht in de boring gecentreerd worden. Hierdoor wordt er met de hoogst mogelijke nauwkeurigheid gemeten. Voor een juiste meting en een verhoging van de levensduur van het meetinstrument is het absoluut noodzakelijk om de meetvlakken aan te spannen met behulp van het ratelmechanisme in plaats van het aandraaien van de meettrommel. Mitutoyo driepuntsmeter

12 Oppervlakteruwheidsmeting De oppervlakteruwheid van de lagerzitting heeft een veel kleinere doch een belangrijke invloed op de prestaties en de levensduur van het ingebouwde lager, dan de vorm- en plaatstoleranties. Een feit is dat de ruwheidswaarden van invloed zijn op de gewenste as- of huispassing. Hoe groter de ruwheids-waarde, des te moeilijker wordt het om de gewenste passingmaat te realiseren. Ook is uit onderzoek gebleken dat de oppervlakteruwheid grote invloed heeft op het ontstaan van passingroest tussen lager en zitting. Passingroest zal de klemkracht van het lager op zijn zitting sterk verminderen, met als gevolg meedraaien. Een te grote waarde van de oppervlakteruwheid ter plaatse van bijvoorbeeld een afrondingsstraal van een asborst kan een versnelde asbreuk als gevolg van kerfwerking tot gevolg hebben. Als er sprake is van een lagerconstructie waaraan minder hoge eisen worden gesteld, vormen relatief hoge ruwheidswaarden vaak geen probleem. In het algemeen geldt, hoe lager de ruwheidswaarde hoe duurder de verspanende bewerking wordt. Er dient dus altijd een verantwoord optimum gezocht te worden. Onder de Ra ruwheidswaarde van een oppervlak wordt verstaan de gemiddelde afwijking van een oppervlakteprofiel ten opzichte van een referentie- of middenlijn. De middenlijn begrenst over een bepaalde genormaliseerde basislengte een oppervlakteprofiel met aan beide zijden een gelijke minimum en maximum waarde. Naast de Ra ruwheidswaarden zijn er nog vele andere kenwaarden mogelijk zoals daar zijn de N en Rz waarden. Deze waarden zijn echter van ondergeschikt belang. De waardebepaling van de Ra oppervlakteruwheidswaarde kan vrij eenvoudig bepaald worden met elektronische oppervlakteruwheidsmeters. Een meettaster zal onder een lichte voorspanning over het te meten oppervlak bewegen en zo de piekwaarden bepalen. De lengte van de slag is gelijk aan de genormaliseerde basislengte. De oppervlakteruwheid kan optisch gecheckt worden door een vergelijking met ruwheidsmonsters. Bij deze meetmethode kan alleen een vergelijking gemaakt worden en geen absolute waarde van de oppervlakteruwheid bepaald worden. 11

13 Tabel ruwheden In de onderstaande tabel zijn de meest gebruikelijke oppervlakteruwheden in relatie tot de te gebruiken verspanende bewerking opgenomen. Voor lagerzittingen is een gemiddelde ruwheid van Ra=3,2 (draaien) in veel gevallen voldoende. Bij het toepassen van spillagers zijn hogere omgevings-eisen gebruikelijk, ruwheden van Ra=0,4 tot Ra=0,8, zodat deze geslepen dienen te worden. 12

14 Meten onrondheid as of huis De onrondheid van lagerzittingen is van grote invloed op het functioneren en uiteindelijk de levensduur van een lager. Als er bij een draaiende binnenring belasting een vaste aspassing geselecteerd is, dan zal bij montage op een as waarbij de rondheid buiten het toelaatbare tolerantiegebied ligt de binnenring ovaal gedrukt worden. Een ovale binnenring kan radiale verklemming tijdens bedrijf tot gevolg hebben. Voor een huis wat buiten het tolerantiegebied valt geldt uiteraard hetzelfde. De rondloopnauwkeurigheid van een as kan gemeten worden door het werkstuk op te spannen tussen twee centers. Op het bed van de meetbank kan een meetklokstatief geplaatst worden met daarin opgenomen een gekalibreerde meetklok. De tolerantie voor de rondloopnauwkeurigheid kan afgelezen worden van de constructietekening. De rondloopnauwkeurigheid wordt aangegeven met het symbool volgens de onderstaande schets. Als richtwaarden voor de rondloopnauwkeurigheid kunnen de volgende criteria in relatie met de rondloopnauwkeurigheid van het gebruikte lager aangehouden worden: Lager As (w1) P0 ½ x IT 5 P6 ½ x IT 4 P5 ½ x IT 3 P4 IT 1 De waarden voor de IT klassen in relatie tot de asdiameter zijn terug te vinden op pagina 24. Mitutoyo meetklok 2056 F-60 13

15 Meten cilindriciteit as of huis De cilindriciteit en coniciteit van lagerzittingen is eveneens van grote invloed op het functioneren en uiteindelijk de levensduur van een lager. Een afwijkende cilindriciteit kan het ontstaan van passingroest tot gevolg hebben, waardoor de kans op loskomen van het lager ten opzichte van zijn zitting groter wordt. De cilindriciteit van een astap kan gemeten worden door het werkstuk te controleren met behulp van een meskantliniaal. Een eventuele afwijking van de cilindriciteit kan op eenvoudige wijze visueel worden bepaald, door het werksstuk tegen het licht te houden. Ter plaatse van een afwijkende cilindriciteit zal het licht tussen de astap en de onderzijde van de meskantliniaal doorkomen. De grootte van de afwijking kan bepaald worden door de maat van de luchtspleet te bepalen met een voelermaat. De gemeten vlakheidsafwijking dient altijd in combinatie met een rondheidsmeting gezien te worden. Bij het bepalen van de cilindriciteit van de huiszitting met behulp van een meskantliniaal is het vaak lastiger om het werkstuk tegen het licht te houden. Bij deze meting zal vrijwel altijd met een voelermaat gewerkt moeten worden. De cilindriciteit wordt aangegeven met het symbool volgens de onderstaande schets. Als richtwaarden voor de cilindriciteit kunnen de volgende criteria aangehouden worden: Lager As (w2) P0 ½ x IT 5 P6 ½ x IT 4 P5 ½ x IT 3 P4 IT 1 De waarden voor de IT klassen in relatie tot de asdiameter zijn terug te vinden op pagina

16 Lagerzittingen bij spillagertoepassingen Een veel voorkomend constructief probleem bij de toepassing van hoogprecisielagers, ook wel spillagers genoemd, is om na montage de juiste opspanning van de lagerset te creëren. Spillagers vallen in de categorie hoogprecicieproducten. De constructie waar deze lagers in toegepast worden zal derhalve ook aan hoogprecicie eisen moeten voldoen. Deze eisen worden in de praktijk nogal eens uit het oog verloren als er gewerkt wordt met spillagers. Zo zullen de as- en huispassingen binnen een zeer nauw tolerantieveld (H3/h3) moeten liggen en dienen er aan de vorm- en plaatstoleranties buitengewoon scherpe eisen gesteld te worden. Een te ruime plustolerantie op de nominale asmaat of een te ruime mintolerantie op de nominale huismaat zal onmiddellijk resulteren in een verandering van de voorspanning en de daaraan gekoppelde contacthoek. Als de voorspanning tot een excessieve waarde oploopt dan zal dit leiden tot vastlopen of uitbrokkelingen door te hoge contactspanningen tussen kogel en loopbanen. Het uiteindelijke resultaat zal een sterke afname van de lagerlevensduur zijn. Als de dekselspeling buiten de hierboven voorgeschreven waarden valt dan zal de lagerset te los of te strak opgespannen worden. Een te kleine deksel- speling zal na montage resulteren in een lagerset met axiale speling (lees geen voorspanning). Een te grote dekselspeling zal na aanhalen van de kapbouten resulteren in een grote vervorming van de buitenring. De deksel speling kan afgesteld en gecontroleerd worden door een voelermaat tussen deksel en huis door te halen. Een door de meeste spindelfabrikanten aangehouden spelingmaat is 0,02 tot 0,03 mm. Voorbeeld vervorming loopbaan door aandraaien deksel bouten Voor montage Na montage Bouten Buitenring Afstel hoogte NN3020 buitenring Opsluitdeksel A B Meetpunt vorm Aandraai moment bout (N.cm) Afstel hoogte Variatie boring buitenring B zijde Meetpunt vorm A zijde Afstel hoogte 10 μm Afstel hoogte 50 μm 15

17 Meten conische astap Als er lagers met een conische boring toegepast worden, dan is het noodzakelijk dat de conus van de as binnen hetzelfde tolerantieveld valt als de coniciteit van het de lagerboring. De coniciteit van wentellagers is genormaliseerd: De meeste lagers 1:12 Enkele lagers met een grote boring en lagers uit de brede series 1:30, deze afwijkende coniciteit wordt altijd met achtervoegsel K30 (in plaats van K) in de lagercodering vermeld! De coniciteit van assen met een diameter tot en met 200 mm kunnen gecontroleerd worden met ringkalibers uit de serie GTR. Een maattabel van deze ringkalibers is terug te vinden op blz.17. Op de te meten astap dient een markeervloeistof, bijv. pruisisch blauw, te worden aangebracht. Na het aanbrengen van de vloeistof kan het kaliber volledig over de astap worden geschoven en kan gecontroleerd worden of deze minimaal over 80% van het oppervlak draagt. Voor een nieuw te slijpen astap kan het ringkaliber als master worden gebruikt, waardoor een optimaal contact tussen lagerboring en astap kan worden gecreëerd. Deze meting dient wel verricht te worden als zowel kaliber als te meten astap een temperatuur van 20ºC hebben. Direkt na het slijpen zal de astap een veel hogere temperatuur hebben, waardoor een meting op dat moment de kans op fouten vergroot. De conische binnenring van het te monteren lager mag nooit als kaliber gebruikt worden, omdat de kans op beschadiging van de boring veel te groot is. 16

18 Tabel conische ringkabels Kalibertype Uitvoering Afmetingen [mm] Massa [kg] d D B L ± GTR 3006 A GTR 3007 A GTR 3008 A GTR 3009 A GTR 3010 A GTR 3011 A GTR 3012 A GTR 3013 A GTR 3014 A GTR 3015 A GTR 3016 A GTR 3017 A GTR 3018 B GTR 3019 B GTR 3020 B GTR 3021 B GTR 3022 B GTR 3024 B GTR 3026 B GTR 3028 B GTR 3030 B GTR 3032 B GTR 3034 B GTR 3036 B GTR 3038 B GTR 3040 B

19 Kalibratie meetmiddelen Om op een correcte wijze de huispassing te kunnen meten is het nodig het meetmiddel te kalibreren op een zogenaamde master. Met behulp van deze master wordt het boringmeetgereedschap op de nominale, lees 0 maat, ingesteld. Brammer levert deze masters in de vorm van ringkalibers type GR die het mogelijk maken de huisdiameter tot op 0,001 mm nauwkeurig te meten. De kalibers hebben een dusdanige wanddikte dat er geen afwijkingen kunnen ontstaan door de meetdruk van bijvoorbeeld een binnenmeettaster met meetklok en afwijkingen als gevolg van uitzetting door opwarming zijn eveneens uitgesloten. De kalibers hebben een speciale warmtebehandeling ondergaan zodat er geen maatveranderingen op kunnen treden. Voor het kalibreren van asmeetgereedschappen is een eindmatenset beschikbaar. De meetvlakken van eindmaten zijn nauwkeurig gelept en de randen zijn licht afgeschuind om beschadiging te voorkomen. De referentievlakken van de eindmaat worden tussen de meetbekken van het te kalibreren meetgereedschap geplaatst waarna de aflezing op nul kan worden afgesteld. Alle meetgereedschappen en kalibratiegereedschappen worden voorzien van een certificaat geleverd. Op dit certificaat staat een geldigheidsdatum vermeld. Na het verstrijken van deze datum dienen, ter voorkoming van meetfouten, de meetmiddelen opnieuw gekalibreerd te worden. Uw meetgereedschappen kunnen bij Brammer ter kalibratie worden aangeboden. Brammer heeft hiervoor een speciale kalibratieservice. 18

20 Tabel ringkalibers Kalibertype Afmetingen Massa [mm] [kg] d D B ± GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR

21 Voorkeurspassingen Voorkeurpassing Eenheidsasstelsel Eenheidsgatstelsel Voorbeelden van toepassingen H6/h5 G6/h5 H6/h5 H6/g5 Onderdelen in fijnmechanische constructies met minimale speling; pen in gaten van schuifkoppeling; assen in tandwielen; centreernokken; gereedschapopspanningen. H7/h6 G7/h6 F7/h6 H7/h6 H7/g6 H7/f6 Assen in nauwkeurige gereedschapwerktuigen; brandstof-naaalden in verstuivers; lagers van klepstangen; lageringen afdichtend zonder pakkingbus; schuivende onderdelen. Losse (lopende) passingen H8/h7 G8/h7 F8/h7 E8/h7 H9/h8 F9/h8 E9/h8 D9/h8 H10/h9 F10/h9 E10/h9 D10/h9 H7/h7 H8/g7 H8/f7 H8/e7 H9/h8 H9/f8 H9/e8 H9/d8 H10/h9 H10/f9 H10/e9 H10/d9 Assen in gereedschapwerktuigen; tweevoudig gelagerde assen; cardan-, nok, ken-, krukassen; lagering van wissalwielen; stelringen; koppelingonderdelen; gereedschapdoorns; afdichtingsringen; geleidingen. Meervoudige gelagerde assen; met taaie smeermiddelen gesmeerde lagers; lagering van schroefspillen en sleden; centreerringen; stelringen; handwielen; koppelingen; riemschijven. Lagers voor landbouwwerktuigen; lagers voor locomotievenbouw; lagers voor textielmachines. H11/h11 F11/h11 E11/h11 D11/h11 C11/h11 B11/h11 H11/h11 H11/f11 H11/e11 H11/d11 H11/c11 H11/b11 Lagers voor rollen; glijlagers in huishoudmachines; sleutel sleutelvakken; onderdelen die na (galvanische/thermische) behandeling nog verwisselbaar moeten zijn. Overgangspassingen J6/h5 K6/h5 M6/h5 N6/h5 J7/h6 K7/h6 M7/h6 N7/h6 J8/h7 K8/h7 M8/h7 N8/h7 H6/j5 H6/k5 H6/m5 H6/n5 H7/j6 H7/k6 H7/m6 H7/n6 H8/j7 H8/k7 H8/m7 H8/n7 Deksels op frames; centreerranden; centreerpennen. Centreerbussen; zuigerpennen in zuigers; passtiften. Assen met spieverbindingen en dergelijke. Vaste passingen P6/h5 R6/h5 S6/h5 T6/h5 P7/h6 R7/h6 S7/h6 T7/h6 U7/h6 R8/h7 T8/h7 U8/h7 H6/p5 H6/r5 H6/s5 H6/t5 H7/p6 H7/r6 H7/s6 H7/t6 H7/u6 H8/s7 H8/t7 H8/u7 Vaste passingen voor zeer nauwkeurig werk zoals deze voorkomen in fijnmechanische constructies. Lichte belaste onderdelen zonder afzonderlijke borgring; lagerbussen in huis; op te krimpen tandkransen, zo nodig geborgd. Op te krimpen hoog belaste onderdelen; bussen van staal, brons of lichtmetaal in lichtmetalen huis. 20

22 Tabel aspassingen 21

23 Tabel huispassingen 22

24 Tabel as- huispassingen inch Aspassingen Afwijkingen t.o.v. de minimale nominale boring van het lager en overeenkomstige passing in μm. L = Los V = Vast [mm] Boring Roterend Stilstaand of roterend Stilstaand Lager Geslepen as constante Geslepen of gedraaide as Gedraaide as Geslepen as Tolerantie belasting met lichte stoten (zware belasting, (lichte belasting (lichte belasting zonder [μm] hoge snelheden of Zonder stoten) stoten) of gedraaide as zware stootbelasting) (kabelschijven, wielen ) Geharde en geslepen assen (wiel assen) boven t/m grensmaten passing grensmaten passing grensmaten passing grensmaten passing grensmaten passing 0 76, V V V L V V 0 13 L L L 76, , V Kiezen. Zie een gemiddelde V L V vaste passing van 0,5 μm per 0 25 L L L 304, , V mm lagerboring (de minimale V V vaste passing voor een lager met 0 51 L L , , V 101,6 mm bedraagt 25 μm) L L V een boring van 76,2 mm tot V Huispassingen Afwijkingen t.o.v. de minimale nominale buitendiameter van het lager en overeenkomstige passing in μm. L = Los V = Vast Buitendiameter van de buitenring Roterend Stilstaand of roterend Stilstaand Lager Kabelschijven niet axiaal Niet instelbaar, gemonteerd in Verschuifbaar of Instelbaar Tolerantie opgesloten bus of axiaal opgesloten Axiaal opgesloten [mm] [μm] kabelschijven boven t/m grensmaten passing grensmaten passing grensmaten passing grensmaten passing 0 76, V V L 0 25 V V V L L 76, , V V L 0 25 V V V L L 127, , V V L 0 25 V V V L L 304, , V V L V V V L L 609, , V L V V L L 23

25 Tabel it-klassen 24