Samen de zorg beter maken Kwaliteitsgelden in de medisch specialistische zorg Rinie Lammers Marleen ten Horn
Inhoud van de workshop Kwaliteitsgelden voor patiënten/consumenten: het programma KIDZ Kwaliteitsgelden voor medisch specialisten: SKMS Samenwerking tussen patiënten en medisch specialisten in richtlijnentrajecten 2
Wat is KIDZ? Kwaliteit, Inzicht en Doelmatigheid in de medisch specialistische Zorg Centrale vragen: 1. Wat is kwaliteit van zorg en hoe meet je dit? 2. Hoe kunnen patiënten(organisaties) hieraan bijdragen? 3. Hoe werken we hierin samen met andere partijen? 3
Doelstelling en oorsprong KIDZ Doelstellingen: Meer invloed van de patiënt Kwaliteitsverbetering vanuit patiëntperspectief Meer Samen Beslissen Meer inzicht in kwaliteit voor de patiënt Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord (2014 t/m 2017) Medisch Specialistische Zorg Presentatie KIDZ 4
Wie? Coördinatie door Patiëntenfederatie NPCF 5
Vier aandachtsgebieden 1. Kwaliteitsstandaarden 2. Transparantie 3. Doelmatige Zorg 4. Samen Beslissen
1. Kwaliteitsstandaarden 1. 2. 3. 4. Inbreng van het patiëntperspectief vergroten en professionaliseren Patiënten volwaardige rol bij de ontwikkeling van richtlijnen Via KIDZ ondersteuning patiëntvertegenwoordigers Ontwikkelen patiënteninformatie en andere hulpmiddelen op basis van kwaliteitsstandaard 7
2. Transparantie 1. 2. 3. 4. Meer inzicht in kwaliteit van zorg Meer inzicht in verschillen tussen ziekenhuizen Goede keuze maken voor beste passende zorg Indicatoren opstellen vanuit patiëntperspectief Ontwikkelen vergelijkingshulpen op basis van de indicatoren (zie: www.zorgkaartnederland.nl) 8
3. Doelmatige zorg 1. 2. 3. 4. Gepast gebruik van zorg: de juiste zorg op de juiste plaats, op het juiste moment. Onderzoeksagenda s met inbreng patiënt Meer bewustwording zorgkosten Inzicht in verschillen aantal (en kosten van) behandelingen tussen regio s en ziekenhuizen (praktijkvariatie) Kwaliteits-en doelmatigheidsagenda 9
4. Samen Beslissen 1. 2. 3. 4. Patiënten beslissen samen met hun zorgverlener over welke zorg het beste bij hen past Stimuleren Samen Beslissen door o.a. Bewustwording van opties, afwegen opties, eigen voorkeuren ontdekken Campagne 3 goede vragen Keuzehulpen/Nederlandse option grids 10
Toekenning van KIDZ gelden (1) 1. Via lopende kwaliteitstrajecten Patiëntenorganisaties worden benaderd om deel te nemen aan kwaliteitstraject (richtlijn, option grid, etc.) en dienen projectvoorstel in 2. Aanvraag door patiëntenorganisatie Patiëntenorganisatie dient op eigen initiatief een projectvoorstel in (na overleg met coördinator KIDZ programma) 11
Toekenning van KIDZ gelden (2) Projectgroep KIDZ bespreekt concept projectvoorstel, indiener past evt. plan aan Stuurgroep KIDZ beoordeelt definitief projectvoorstel aan de hand van criteria, o.a. Relevantie? Relatie tot de 4 aandachtsgebieden van KIDZ? Gericht op medisch-specialistische zorg? Concreet en realistisch plan? Looptijd project max. 2 jaar? De voortgang van het project wordt gemonitord via de KIDZ projectgroep. Hier vindt ook kennisdeling plaats 12
Voorbeelden van lopende KIDZ projecten Patiëntenperspectief in verschillende richtlijnen Tool voor patiëntvertegenwoordigers in richtlijnentrajecten Keuzehulpen voor PAV, Varices Ontwikkeling PROMs nefrologie en astmapatiënten Ontwikkelen patiëntveiligheidskaart voor CCUVN Spierziektezorg naar een hoger plan Option grids Etc. 13
Meer informatie over KIDZ? www.npcf.nl/voor-organisaties/kidz/ 14
Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) Verbeteren van de kwaliteit van medisch specialistische zorg
Wat is SKMS? Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten Doelstelling: gelden zijn bestemd voor het kwaliteitsbeleid medisch specialisten Voor medisch specialisten, opgebracht door medisch specialisten Vanaf 2008 50 cent kwaliteitsgeld als apart onderdeel van het normatief uurtarief, afspraak gecontinueerd in Hoofdlijnenakkoord Medisch Specialistische Zorg 2014-2017 SKMS bestuur: Zorgverzekeraars Nederland en Federatie vormen gezamenlijk het bestuur, ieder 2 bestuursleden. SKMS bureau voor ondersteuning SKMS bestuur
Wat is SKMS? (2) De kaderbrief omschrijft de kaders waarbinnen de projecten kunnen worden ingediend, o.a. beschrijving van het programma SKMS (programmaonderdelen) Erkende wetenschappelijke verenigingen van medisch specialismen (leden Federatie) en Federatie Medisch Specialisten kunnen projectaanvraag indienen
Uitgangspunt: Geïntegreerd kwaliteitsbeleid
Programmaonderdelen Richtlijn gerelateerde projecten Richtlijnen Hulpmiddelen voor implementatie Kwaliteitsmeting gerelateerde projecten Indicatoren, PROM s en PREM s Kwaliteitsregistratie Kwaliteitsvisitatie gerelateerde projecten Ontwikkelen van methoden om verantwoording van de zorg af te leggen (kwaliteitsvisitatie, IFMS, intercollegiale toetsing) Overige kwaliteitsprojecten Ontwikkelen en ontsluiten van normen Innovatie kwaliteitsbeleid Hulpmiddelen voor implementatie
Verdeling SKMS gelden Gealloceerd budget Budget gereserveerd voor elke WV ter uitvoering van projecten die van specifiek belang zijn voor de desbetreffende vereniging. Projecten moeten passen in het geïntegreerd kwaliteitsbeleid van de WV. In kaderbrief staan de inhoudelijke criteria voor projecten. Centraal budget Jaarlijks wordt er voor het Centraal Budget een agenda opgesteld. Deze agenda geeft de kaders voor het indienen van projecten voor dit budget. Deze agenda en de bij het Centraal Budget behorende spelregels worden, zodra de agenda bekend is, in een aparte bijlage verwoord. Beleid en beheer Budget gereserveerd voor de kosten van administratieve organisatie SKMS. Activiteiten ten behoeve van het gemeenschappelijk kwaliteitsbeleid van de WV-en en de FMS. De Raad Kwaliteit stelt ten behoeve hiervan een jaarplan op. Accountantskosten SKMS.
Instru ment Agenda Centraal Budget Pijler 1: Realiseren kwaliteitscyclus voor aandoeningen en processen: Onderwerpen K&D-agenda Pijler 2: Thema s: Maatschappelijk belangrijke onderwerpen, ook op agenda van belangrijke stakeholders: voorbeelden Kwetsbare ouderen Spoedzorg Verstandig kiezen: Gezamenlijke besluitvorming Infectieziekten Substitutie Pijler 3: Innovatie kwaliteitsbeleid: voorbeelden Richtlijnendatabase Kennisagenda (zorgevaluatie SEENEZ) Innovatie visitaties 1. Kwalit eits Cyclus aando eninge n & proces sen 2. Thema s gericht op: Doelgr oep Beleid sthem a Beleid 3. Innova tie kwalit eits cyclus
Van idee naar project Projectleider / WV SK Medisch Specialist / WV MS Werkgroep Idee Projectvoorstel Goedkeuring Uitvoering
Toekenning van SKMS-gelden Projectvoorstel wordt door WV of Federatie ingediend bij het SKMS-bureau Projectvoorstel wordt beoordeeld: Financieel door SKMS-bureau Inhoudelijk door adviescommissies bestaande uit medisch specialisten Criteria staan in kaderbrief: Algemene criteria, bijv. max. looptijd project 2 jaar, past het binnen het programma Criteria per programmaonderdeel: bijv. waar richtlijnontwikkeling aan moet voldoen SKMS-bestuur besluit over honorering project Voortgang van het project wordt gemonitord door SKMS-bureau Eindresultaat wordt beoordeeld door SKMS-bestuur.
Wat levert het op? 950 projecten, waarvan 250 lopend Aandoeningsgerichte projecten: Richtlijnprojecten Visitatieprojecten Kwaliteitsmeting projecten Keuzeondersteuning patiënten Thematische projecten: Verstandige keuzes Option grids Innovatieve projecten: Richtlijnendatabase Kennisagenda/zorgevaluatie Innovatie kwaliteitsvisitatie Totaal Kwaliteitsmeting gerelateerde projecten Kwaliteitsvisitatie gerelateerde projecten Overige projecten Richtlijn gerelateerde projecten (leeg)
Samenwerking patiënten en medisch specialisten bij richtlijnen Richtlijnen beschrijven hoe zorg verleend moet worden door zorgverleners Richtlijnen worden meestal ontwikkeld op initiatief van wetenschappelijke verenigingen In een richtlijn worden aanbevelingen gedaan op basis van literatuursearch en op basis van ervaringen Bij het ontwikkelen van richtlijnen zijn patiënten(organisaties) nauw betrokken 25
Waarom is het belangrijk dat patiënten(organisaties) betrokken zijn? Betere aansluiting bij de praktijk en wensen/behoeften van de patiënt Aandacht voor preferentiegevoelige aanbevelingen (Shared Decision Making) Bevordert verspreiding en implementatie van de richtlijn
Patiëntenparticipatie bij richtlijnen: Hoe? Patiëntenvertegenwoordiger namens patiëntenorganisatie(s)/npcf in de werkgroep Patiëntenorganisaties worden gevraagd knelpunten aan te leveren + commentaar te geven op de richtlijn. Patiënten worden geraadpleegd via bijv. focusgroep of vragenlijst (achterbanraadpleging) (werving via patiëntenorganisatie en/of werkgroepleden)
Proces Patiënteninbreng is gezamenlijke verantwoordelijkheid Bij start van richtlijn krijgen patiëntenorganisaties en/of NPCF uitnodiging om bij richtlijn betrokken te worden Patiëntenfederatie NPCF gaat na of alle relevante patiëntenorganisaties benaderd zijn Besluit over manier van deelname en wat daarvoor nodig is (bv. volgen van een training, achterbanraadpleging organiseren, extra gelden nodig?) Indien gewenst: ondersteuning door NPCF in traject 28
Wat als.. de richtlijn voor meerdere patiëntenorganisaties relevant is? (vb. slikstoornissen).. er geen patiëntenorganisatie voor het onderwerp van de richtlijn bestaat? (vb. heupfractuur, spoedzorg).. de richtlijn over een heel technisch onderwerp gaat waarbij het lastig is om het patiëntenperspectief in te brengen? (vb. controle op microbiologische veiligheid van scopen) 29
Belangrijke producten voor patiënten n.a.v. richtlijn Patiënteninformatie Keuze-ondersteuningstools (bijv. option grids, keuzehulpen)
Resultaten tot nu toe Patiënten(organisaties) structureler betrokken in richtlijntrajecten Voor +/- 45 medisch specialistische richtlijnen in het afgelopen jaar Evaluatie van de gezamenlijke afspraken in november Ook voor andere sectoren soortgelijke afspraken maken 31
Tenslotte: signalering door patiënten Is een richtlijn aan vernieuwing toe? Ontbreekt er een richtlijn? kwaliteit@npcf.nl óf http://richtlijnendatabase.nl/contact 32
Vragen? Samen de zorg beter maken