Gemeente Beek T.a.v. de heer D. Leijen Postbus 20 6190 AA BEEK Belastingadviseurs gemeente Beek III IMII NI! Illl II II INI A: nee N:ja 12ink03504 09/05/2012 WZO Vestiging Alkmaar Salomonstraat 52 1812 PA Alkmaar Postadres Postbus 2007 1801 EA Alkmaar T 072 535 0525 F 0725350529 info@efkbelastingadviseurs.nl www.efkbelastingadviseurs.nl K.v.K. nummer: 37125881 BTW nummer: 8159.58.043.B01 Beconnummer: 487284 ABN-AMR0: 98.01.31.359 Alkmaar, 7 mei 2012 Betreft Kenmerk Bijlage(n) : Fiscale aspecten Sportlandgoed De^Haamen : BA012194 - FvdE/ww : Geen Geachte heer Leijen, Op 16 maart 2012 hebben wij gesproken over de fiscaliteit met betrekking tot het door de gemeente Beek aan te leggen Sportlandgoed De Haamen. U hebt ons verzocht de fiscale aspecten van dit project te onderzoeken. Graag informeren wij u als volgt. 1. De feiten De gemeente Beek (hierna: de gemeente) is/wordt eigenaar van de grond en opstallen waarop het nieuwe Sportlandgoed De Haamen (hierna: het Sportlandgoed) zal worden gerealiseerd. Voor zover de gemeente nog geen eigenaar is zullen de kernpartners (hoofdgebruikers) alle eigendommen van opstallen "om niet" aan de gemeente overdragen. Het Sportlandgoed zal door de gemeente in haar opdracht en voor haar rekening worden gebouwd en ingericht. De gemeente gaat de sportfaciliteiten in het Sportlandgoed verhuren aan Stichting SESR (hierna: SESR). Daarnaast sluit de gemeente met SESR een exploitatieovereenkomst. Het openbare gebied blijft in beheer bij de gemeente. SESR geeft aan de gebruikers gelegenheid tot sportbeoefening. Het Sportlandgoed heeft een barrièrevrije infrastructuur en bestaat uit twee sporthallen, een zwembad en een dagactiviteitencentrum dat reeds in 2011 in gebruik is genomen, tennisbanen, een atletiekbaan met daar omheen een ren-/skate-/skeelerbaan, een voetbalveld, een honkbal en een softbalveld, een combiveld en kunstgrasvelden. Voor alle buitensportverenigingen wordt één gezamenlijk kleed/clubgebouw gerealiseerd. Bij de honk- en softbalvelden wordt een beperkte voorziening met sanitair en opslag gerealiseerd. De gemeente heeft met een fysio-/fitnessexploitant een samenwerkingsovereenkomst getekend. De exploitant zal voor eigen rekening en risico een voorziening realiseren op de plaats waar thans de brandweerkazerne is gevestigd. Deze kazerne zal worden verplaatst naar een andere locatie. De horecagelegenheid bij het zwembadcomplex wordt verhuurd aan een exploitant die de gelegenheid voor eigen rekening exploiteert. De horecagelegenheid bij de buitensportaccommodaties wordt door de gemeente verhuurd aan de Stichting Kantine-exploitatie Sportlandgoed De Haamen (hierna: stichting Kantine). De gemeente stelt het Sportlandgoed tevens beschikbaar aan ongeorganiseerde sporters en recreanten door bepaalde buitensportfaciliteiten buiten de exclusieve gebruikstijden door verenigingen open te stellen. De parkeerfaciliteiten bevinden zich in het openbare gebied.
De kosten van realisatie worden bestreden door een budget van de gemeente, de inbreng van fondsen, particuliere bijdragen alsmede een bijdrage van AV Ceasar voor de meerkosten van de 6-laans atletiekbaan. 2. Fiscale aspecten 2.1 Hoofdlijnen De gemeente gaat de sportfaciliteiten verhuren aan SESR, het resterende gebied van het Sportlandgoed behoort in beginsel tot het openbare gebied. Binnen dit kader treedt de gemeente op in haar hoedanigheid van btw-ondernemer voor de verhuur van de sportfaciliteiten en als overheid voor het beheer van het openbare gebied. Voor haar optreden als btw-ondernemer is van belang dat de gemeente de btw op de door haar te maken kostën zo veel mogelijk kan terugkrijgen als voorbelasting vla haar btw-aangifte. Met betrekking tot het openbare gebied kan de gemeente de btw compenseren via het BTW-compensatiefonds tenzij sprake is van individuele verstrekkingen waarvoor compensatie is uitgesloten. Beide aspecten worden hierna toegelicht. 2.2 De gemeente treedt op als btw-ondernemer 2.2.1 Verhuur sportaccommodaties De gemeente gaat de sportfaciliteiten, zijnde onroerende zaken, verhuren aan SESR. In beginsel is de verhuur van onroerende zaken vrijgesteld van btw. Partijen kunnen echter opteren voor btw-belaste verhuur als de huurder (SESR) de onroerende zaken voor tenminste 90% gebruikt voor btw-belaste activiteiten. Als SESR tegen betaling van een vergoeding aan de diverse verenigingen, onderwijs en SGL gelegenheid geeft tot sportbeoefening, is dit belast met 6% btw. Gevolg is dat de gemeente en SESR kunnen opteren voor btw belaste verhuur. Nu de gemeente kan opteren, kan zij de btw op haar investeringskosten volledig verrekenen als voorbelasting op haar btw-aangifte. Opgemerkt wordt dat noodzakelijk is dat de onderwijsinstellingen daadwerkelijk aan SESR een vergoeding voor het gebruik betalen. Als aan deze voorwaarde niet wordt voldaan verricht SESR prestaties "om niet" waarvoor zij geen btw-ondernemer is. Gevolg is dat zij niet voldoet aan het 90%- criterium, niet kan opteren voor btw-belaste verhuur en derhalve de gemeente de btw op de investering niet kan verrekenen als voorbelasting. In deze structuur brengt de gemeente aan SESR 19% btw in rekening over de huursom. De gemeente betaalt deze btw aan de Belastingdienst, SESR kan de aan haar in rekening gebrachte btw claimen als voorbelasting bij de Belastingdienst. SESR brengt aan de verenigingen, onderwijs en SGL 6% btw in rekening en betaalt deze btw aan de belastingdienst. Voor de gebruikers is deze btw een kostenpost. Daar staat tegenover dat de gemeente alle btw op haar investeringen terugkrijgt als voorbelasting. 2.2.2 Verhuur horecagelegenheden De horecagelegenheid in het zwembadcomplex wordt verhuurd aan een bierbrouwerij. Deze brouwerij is btw-ondernemer en zal kunnen opteren voor btw-belaste verhuur. Voor de btw is het niet relevant of de gemeente deze horecagelegenheid rechtstreeks verhuurt aan de bierbrouwerij of dat de gemeente deze gelegenheid verhuurt aan SESR en SESR btw-belast onderverhuurt aan de bierbrouwerij. 2.2.3 Kleed-/clubgebouw De gemeente verhuurt de kantines, bestuurskamers en multifunctionele vergaderruimten in het kleed/clubgebouw rechtstreeks aan stichting Kantine. Gebruikelijk is in het clubgebouw c.q. bij de sportkantine bestuurskamers te faciliteren. Het aan een vereniging beschikbaar stellen van een bestuurskamer tegen vergoeding wordt aangemerkt als btw-vrijgestelde verhuur. BA012194-2
Gevolg is dat voor dit deel van het gebouw niet kan worden geopteerd voor btw-belaste verhuur tussen gemeente en stichting Kantine. Door deze btw-vrijgestelde verhuur wordt de gemeente geconfronteerd met de integratieheffing. Gevolg van deze heffing is dat btw als investering zal drukken op alle toerekenbare kosten inclusief de toerekenbare grond. De verhuur van multifunctionele vergaderruimten is in beginsel btw-vrijgesteld. Veelal zijn de gebruikers geen btw-ondernemers of is sprake van btw-vrijgestelde prestaties. Recent heeft de Hoge Raad in een uitspraak bepaald dat de verhuurder van multifunctionele ruimten toch btw in rekening mag brengen mits dit aan de gebruikers wordt gemeld. Hiermee wordt aangesloten bij een goedkeuring van de Belastingdienst dat (zaal)exploitanten bij verhuur van ruimten mogen opteren voor btw-belaste verhuur zonder met elke individuele gebruiker deze optie overeen te komen. Voordeel van toepassing van deze goedkeuring op de verhuur van de multifunctionele vergaderruimten is dat gemeente en stichting Kantine kunnen opteren voor btw-belaste verhuur en de gemeente de btw op de bouwkosten kan verrekenên als voorbelasting. Opgemerkt wordt dat als de oppervlakte van de bestuurskamer(s) minder is dan 10% van het bruikbare oppervlak, het gebouw in zijn geheel btw-belast kan worden verhuurd aan SESR waardoor bij de gemeente het volledige recht op verrekening van voorbelasting in stand blijft. SESR onderverhuurt vervolgens delen aan stichting Kantine. De btw die toerekenbaar is aan de onderverhuur van de bestuurskamer(s) kan SESR niet verrekenen als voorbelasting. Een alternatief kan zijn de bestuurskamer(s) eveneens multifunctioneel te laten gebruiken waardoor ook voor deze ruimten sprake is van btw-belast gebruik en de integratieheffing niet van toepassing is. 2.2.4 Exploitatie-overeenkomst met SESR De gemeente sluit met SESR een exploitatie-overeenkomst waarin wordt geregeld op welke wijze SESR geacht wordt het Sportlandgoed te exploiteren. Deze exploitatie-overeenkomst is een nadere invulling van de huurovereenkomst. Voor de btw is derhalve sprake van één prestatie zijnde de verhuur van de onroerende zaken. Wij gaan ervan uit dat de gemeente voor de exploitatie geen bijdrage verstrekt aan SESR. Als de gemeente wel een vergoeding verstrekt, kan het risico ontstaan dat het saldo van ontvangen huur en verstrekte vergoeding zo laag wordt dat geen sprake meer is van een (positieve) reële huurvergoeding. In dat geval kan de Belastingdienst stellen dat geen sprake is van een economische activiteit waardoor het recht op aftrek van voorbelasting vervalt. Indien een exploitatie-vergoeding noodzakelijk is dient de gemeente dit te regelen in de vorm van een subsidie. Bij subsidieverstrekking treedt de gemeente op als overheid, saldering met huuropbrengsten (de btw-ondernemer sfeer) is dan niet van toepassing. Mocht de gemeente over gaan tot het verstrekken van subsidie, adviseren wij u de daarvoor benodigde formele maatregelen te treffen. 2.2.5 Samenwerkingsovereenkomst fysio/fitnessexploitant De fysio/fitnessexploitant gaat zelf investeren in een voorziening. Opgemerkt wordt dat fysiotherapie een van btw-vrijgestelde activiteit is en fitness wordt aangemerkt als btw-belast gelegenheid geven tot sportbeoefening. Deze exploitant kan derhalve aan hem in rekening gebrachte btw voor zover deze betrekking heeft op de fysiotherapie, niet verrekenen als voorbelasting. Omdat de wijze van investeren nog niet bekend is geven wij globaal aan welke mogelijkheden er zijn. Als de gemeente het oude gebouw in eigendom levert, is de levering vrijgesteld van btw en is de koper 6% overdrachtsbelasting verschuldigd. Als de gemeente het oude gebouw gaat verhuren, is de huur in beginsel vrijgesteld van btw. Als het gebruik voor fysiotherapie en fitness fysiek gescheiden zijn (separate ruimten) is het mogelijk voor de fitnessruimten te opteren voor btw-belaste verhuur. BA012194-3
Als de gemeente het oude gebouw sloopt en de grond aan de exploitant in eigendom (of een zakelijk recht) levert, is van belang dat de grond kwalificeert als btw-bouwterrein. Het is voor de exploitant gunstiger om over de grondwaarde geen overdrachtsbelasting te betalen omdat dit altijd een kostenpost vormt. De exploitant zal bij eerste ingebruikneming worden geconfronteerd met de zogenoemde integratieheffing wat zal betekenen dat btw als kosten zal drukken op het deel van de grond en het gebouw dat wordt gebruikt voor fysiotherapie. 2.2.6 Toepassing integratieheffing Als SESR de binnen- en buitenaccommodaties alleen gebruikt in het kader van het tegen vergoeding geven van gelegenheid tot sportbeoefening, kunnen de gemeente en SESR voor alle accommodaties opteren voor btw-belaste verhuur. Nu de gemeente de onroerende zaken uitsluitend gebruikt voor btw-belaste verhuur, is de integratieheffing bij haar niet van toepassing. 2.3 De gemeente als overheid De gemeente verhuurt enkel de sportaccommodaties aan SESR. Omdat het Sportlandgoed geen fysieke barrières kent, zijn bepaalde delen vrij toegankelijk. De gemeente heeft als doelstelling ook ongeorganiseerde sporters en recreanten bepaalde buitensportfaciliteiten te laten gebruiken. Een aantal van deze faciliteiten wordt gedurende bepaalde uren tegen vergoeding exclusief verhuurd aan SESR. Buiten deze uren kunnen ongeorganiseerde sporters en recreanten zonder betaling van deze faciliteiten gebruik maken. Voor de faciliteiten die enerzijds worden verhuurd en anderzijds "om niet" beschikbaar zijn voor derden, geldt dat de gemeente voor de verhuur optreedt als btw-ondernemer en voor het "om niet" beschikbaar stellen niet optreedt als btw ondernemer. Als de gemeente niet optreedt als btw ondernemer kan zij de btw op kosten declareren via het BTW-compensatiefonds. Voor deze faciliteiten is dus sprake van gemengd gebruik. Hier zal een redelijke splitsing moeten worden gemaakt waarna een deel van de btw kan worden geclaimd als voorbelasting en een deel kan worden gecompenseerd. Omdat de gemeente de faciliteiten aan alle burgers openstelt is geen sprake van een verstrekking aan individuele derden waardoor geen uitsluitingsgrond van toepassing is. Het is zinvol hierover een afspraak te maken met de Belastingdienst door de splitsing per brief voor te leggen. Voor de btw die aan de gemeente in rekening wordt gebracht voor de aanleg van de faciliteiten die uitsluitend als openbaar gebied kwalificeren, kan de gemeente gebruik maken van het BTWcompensatiefonds. 2.4 De gemeente als subsidieverstrekker De gemeente zal mogelijk een subsidie verstrekken aan SESR. Kenmerk van een subsidie (verleend bij subsidiebeschikking) is dat de gemeente deze verstrekt in haar hoedanigheid van overheid en tegenover deze subsidie geen rechtstreeks aanwijsbare tegenprestatie staat die de subsidie tot vergoeding voor een btw-belaste dienst maakt. 2.5 De inbreng van fondsen en particuliere bijdragen Het Regiofonds en het Huis voor de Sport betalen mee aan de totstandkoming van het Sportlandgoed. Als sprake is van vrijwillige bijdragen zijn deze bedragen geen vergoeding voor een prestatie en is btw niet aan de orde. Bij de gemeente hebben deze bijdragen geen invloed op het aftrekrecht voor de btw en de compensatie van btw. Atletiekvereniging AV Ceasar zal de meerkosten voor de 6-laans baan voor haar rekening nemen. Van belang is deze bijdrage van AV Ceasar correct vorm te geven. BA012194-4
e Als de gemeente zich verplicht de 6 e laan aan te leggen, is sprake van een dienst aan AV Ceasar die in beginsel is belast met 19% btw. Gesteld kan worden dat AV Ceasar via SESR de beschikking krijgt over deze baan terwijl SESR voor het gebruik een vergoeding zal rekenen die is gebaseerd op een 5- laans baan. De bijdrage van AV Ceasar kan dan worden geduid als een vooruitbetaling op toekomstig gebruik van de 6 e laan en is belast met btw (6%). Alleen als AV Ceasar aan de gemeente een bijdrage in de kosten verstrekt, dus zonder een verplichting van de gemeente richting AV Ceasar, is geen sprake van een tegenprestatie en is over de bijdrage geen btw verschuldigd. 2.6 Overdracht eigendommen aan gemeente De kernpartners zullen uiterlijk 1 juli 2013 hun onroerende zaken c.q. zakelijke rechten "om niet" aan de gemeente in eigendom overdragen. De gertieente kan een beroep doen op een vrijstelling overdrachtsbelasting. Voor de btw kunnen deze leveringen "om niet" worden geduid als betaling voor btw-belaste prestaties. De kernpartners dragen hun onroerende zaken c.q. zakelijke rechten over in het kader van de aanleg door de gemeente van nieuwe sportfaciliteiten. Door deze leveringen "om niet" worden de kosten voor de gemeente lager, kan de huurprijs van SESR lager zijn en kan de gebruiksvergoeding die de gebruikers/kernpartners moeten betalen omlaag. De waarde van de onroerende zaken c.q. zakelijke rechten is dan een vooruitbetaling op de vergoeding voor toekomstig gebruik en derhalve belast met btw (6%). Deze duiding kan anders zijn als de gemeente destijds de onroerende zaken c.q. zakelijke rechten heeft geleverd met toepassing van een zogenoemd verkoop regulerend beding. Een dergelijk beding bevat vaak de bepaling dat de gemeente de onroerende zaken c.q. zakelijke rechten bij het einde van het gebruik terugkrijgt tegen de oorspronkelijke (lage) koopprijs of "om niet". Als en de oude akten een dergelijke bepaling is opgenomen is verdedigbaar dat geen sprake is van een vooruitbetaling. Wij adviseren u de oude akten op dit punt te toetsen. Mocht geen sprake zijn van toepassing van een verkoop regulerend beding, is nader overleg noodzakelijk over de geconstateerde situatie. 3. Samenvatting en advies Voor de verhuur van de sportfaciliteiten aan SESR en ruimten in het kleed/clubgebouw aan stichting Kantine treedt de gemeente op als btw-ondernemer. Voor alle onroerende zaken kan in beginsel met beide huurders worden geopteerd voor btw-belaste verhuur. Gevolg is dat de gemeente de btw op de investeringskosten kan verrekenen als voorbelasting op haar btw-aangifte en de integratieheffing niet van toepassing is. Van belang is dat de onderwijsinstellingen voor het gebruik voor bewegingsonderwijs een vergoeding betalen aan SESR. Voor de verhuur van de horecagelegenheid bij de buitensport adviseren wij u na te gaan of de exploitant kan opteren voor btw-belaste verhuur. Aandachtspunten zijn de bestuurskamers en de multifunctionele ruimten in het kleed/clubgebouw. Op grond van recente rechtspraak is het mogelijk ruimten btw-belast te verhuren aan gebruikers die niet kunnen opteren voor btw-belaste verhuur mits sprake is van wisselend gebruik. Als deze ruimten op deze wijze kunnen worden ingezet, kan de integratieheffing worden vermeden waardoor de gemeente alle btw op de investeringen kan verrekenen als voorbelasting op haar btw-aangifte. De exploitatie-overeenkomst met SESR is onderdeel van de huurovereenkomst. Wij adviseren u voor de exploitatie geen vergoeding beschikbaar te stellen. BA012194-5
Voor de sportfaciliteiten die zowel worden verhuurd aan SESR als "om niet" beschikbaar zijn, kan de btw deels worden verrekend als voorbelasting en deels worden gecompenseerd. Wij adviseren u over deze splitsing afspraken te maken met de Belastingdienst. Voor de openbare ruimte treedt de gemeente op als overheid en kan zij de btw op de aanlegkosten compenseren via het BTW-compensatiefonds. De bijdrage van AV Ceasar kan worden aangemerkt als vooruitbetaling voor toekomstig gebruik en is daarmee btw-belast. Alleen als sprake is van zuivere bijdrage in de kosten (zonder gemeentelijke tegenprestatie) kan deze betaling buiten de btw-heffing blijven. De waarde van de eigendommen die de kernpartners aan de gemeente overdragen vormt de vergoeding c.q. vooruitbetaling voor toekomstig gebruik en is daarmee btw-belast. Als de kernpartners vanuit de oude akten op basis van een verkoop regulerend beding verplicht zijn de eigendommen "om niet" te leveren, kan extra heffing van btw worden voorkomen. Wij adviseren u de oorspronkelijke akten op dit punt te toetsen. Wij gaan ervan uit u voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd. Uiteraard zijn wij graag bereid vragen te beantwoorden en u te assisteren. Met vriendelijke groet, EFK Belastingadviseurs 7V7^ ÜT \ ans) van dette^ den BA012194-6