Kleinhandel in nieuwe en tweedehands voertuigen, onderdelen, accessoires en brandstoffen
Beroepenstructuur : Kleinhandel automobiel 2 SEGMENT EMPLOYE CEVORA 2002. Alle rechten voorbehouden. Het voorliggende document mag enkel gereproduceerd worden teneinde, enkel voor privé-gebruik, kosteloos informatie te verstrekken. De auteur en uitgever dienen hierbij steeds vermeld te worden. Iedere andere reproductie, adaptatie, vertaling en publieke mededeling zijn verboden zonder de schriftelijke toestemming van CEVORA, Eugène Plaskylaan 144, 1030 Brussel.
i Inhoudstafel 1. Beschrijving van de sector p. 1 1.1. De kleinhandel automobielsector p. 2 1.1.1. Definitie p. 2 1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB p. 2 a) Het statuut van de werknemers p. 2 b) De omvang van de ondernemingen p. 3 c) Aanwezigheid per regio p. 3 2. Bereikte steekproef van bedrijven p. 4 2.1. Beschrijving van de steekproef p. 5 2.1.1. Steekproef en respons p. 5 a) Op basis van de NACE-code en de activiteiten van de p. 5 ondernemingen b) Op basis van de omvang van de ondernemingen p. 6 c) Op basis van de regio p. 7 3. Bediendeberoepen p. 8 3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van de p. 9 ondernemingsgrootte 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele p. 11 afdelingen 3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende p. 15 afdelingen INTRODUCTIE 4. Schatting van het aantal bedienden per beroep p. 16 4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens p. 17 5. Vacatures p. 19 5.1. Analyse van de vacante betrekkingen p. 20 6. Kernberoepen p. 23 6.1. Kernberoepen van de sector p. 24 6.1.1. Atelier p. 24 6.1.2. Magazijn p. 24 6.1.3. Naverkoop p. 25 6.1.4. Verkoop p. 25 Bijlagen p. 27 Bijlage A : Bronnen p. 28 Bijlage B : Type-organogrammen van een bedrijf uit de kleinhandel p. 29 automobielsector volgens de bedrijfsgrootte Bijlage C : Kernberoepen van de sector p. 35 Bijlage D : Steekproeftrekking voor de kleinhandel automobielsector p. 36 Bijlage E : Lijst van de deelnemende bedrijven p. 38
Inleiding Het onderzoek naar beroepenstructuren werd opgestart door de studiedienst van Cevora met de bedoeling de beroepen in kaart te brengen die voorkomen in elk van de activiteitensectoren van het paritair comité 218 1. In het kader van deze oefening worden organogrammen opgesteld waarin alle bediendeberoepen van deze sector worden weergegeven, opgesplitst per afdeling. Deze oefening zal worden uitgevoerd voor alle sectoren van het ANCPB, zodat Cevora op het einde van de studie beschikt over de beroepenstructuur van de gehele sector, met name van het ANCPB. Het volgende document zal de kleinhandel automobiel behandelen. Deze oefening heeft tot doel: een inventaris op te stellen van de bediendeberoepen die men aantreft in de sectoren van het ANCPB en deze beroepen te beschrijven, op nationaal vlak een kwantitatieve raming mogelijk te maken van het aantal bedienden dat tewerkgesteld is in elk beroep, het aantal vacante betrekkingen per beroep te kennen op het ogenblik van de enquête en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen. INTRODUCTIE Deze studie verloopt in diverse stappen en volgens een vaste methodologie: inzameling en analyse van documentatiebronnen over de sector en de daarin aanwezige beroepen. opstelling van een voorlopige beschrijvende fiche voor de sector en zijn beroepen. eerste validering van de organogrammen en van de definities van de beroepen. Dit gebeurt intern bij de adviseur die verantwoordelijk is voor deze sector en extern via gesprekken bij de ondernemingen van diverse grootte in deze sector. tweede validering aan de hand van een schriftelijke enquête die wordt verstuurd naar een representatieve steekproef van ondernemingen uit deze sector. analyse van de resultaten van de enquête en opstelling van de beschrijvende fiche voor de sector. Voor meer details over de methodologie die wordt gevolgd voor het opstellen van de beroepenstructuren van de bedienden binnen het ANCPB, verwijzen wij u naar een ander document van de studiedienst: «Methodologie van de beroepenstructuren van de bedienden in het ANCPB». ii Deze studie werd uitgevoerd door Cindy Lambrechts en Amandine Bertrand, medewerksters van de dienst organisatie en onderzoek en Heddie Vertessen verzorgde de tekstverwerking 1 Of Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC 218).
Beschrijving van de sector 1
1.1 De kleinhandel automobielsector 1.1.1. Definitie De kleinhandel automobiel omvat de kleinhandel van nieuwe wagens en van tweedehandswagens, van uitrustingen voor wagens of van brandstoffen, evenals het onderhoud en de herstelling van voertuigen. Volgens de activiteitennomenclatuur NACE-BEL, afkomstig van het Nationaal Instituut voor de Statistiek, krijgt de kleinhandel van nieuwe wagens en van tweedehandswagens, van uitrustingen voor wagens of van brandstoffen de volgende NACE-codes: 50103 Kleinhandel in motorvoertuigen 50104 Handel in aanhangwagens, opleggers, caravans en dergelijke 50200 Onderhoud en reparatie van auto s 50302 Kleinhandel onderdelen en accessoires van auto s 50400 Handel in en reparatie van motorrijwielen 50500 Kleinhandel in motorbrandstoffen 1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB BESCHRIJVING VAN DE SECTOR 2 a) Het statuut van de werknemers Tabel 1 Aantal werknemers volgens statuut en ondernemingsgrootte 2 Omvang van de ondernemingen 1-9 10-49 50 + Totaal aantal % TOTAAL werknemers 20.430 17.467 4.024 41.921 100 Arbeiders 15.830 11.180 2.180 29.190 69,63 Bedienden 4.600 6.287 1.844 12.731 30,37 Waarvan ANPCB bedienden 3.949 5.852 2.295 12.096 In de privé-sector telt de kleinhandel automobielsector 41.921 werknemers, waarvan 12.731 een bediendestatuut hebben. Aan de hand van deze bron valt het op dat 30% van de werknemers in deze sector het bediendestatuut heeft. Voor het ANPCB is het interessant om de dekkingsgraad van de sector te berekenen. Onder dekkingsgraad verstaat men de verhouding tussen het aantal ondernemingen (of bedienden) die ressorteren onder het ANCPB en het totaal door de RSZ geregistreerde ondernemingen in de sector. Volgens deze berekening komt men tot 2 Volgens de RSZ-gegevens : aantal op 30 juni 2000 in de sociale zekerheid opgenomen werkgevers en werknemers uit de privé-sector (gecentraliseerde statistiek).
een dekkingsgraad van 41,18 % voor de ondernemingen en van 95,01 % voor de bedienden 3. Uit deze dekkingsgraad kan men afleiden dat bijna alle bedienden uit deze sector deel uitmaken van PC 218. Op basis van de dekkingsgraad van de ondernemingen in de sector behoort slechts 41,18 % van deze ondernemingen tot PC 218. Dit relatief lage percentage kan worden verklaard door het feit dat deze sector veel kleine ondernemingen telt waar alleen arbeiders of zelfstandigen werken. In dit geval behoort de onderneming niet tot PC 218, aangezien ze pas onder dit paritair comité valt wanneer ze minimum één bediende telt. b) De omvang van de ondernemingen Tabel 2 Aantal ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte 4 Ondernemingen Bedienden Aantal bedienden Omvang onderneming aantal % aantal % Gemiddelde - 1 tot 9 2.620 74,2 3.949 32,6 1,5-10 tot 49 875 24,8 5.852 48,4 6,7-50 tot 99 24 0,7 594 4,9 24,8-100 en + 13 0,4 1701 14,1 130,8 Totaal 3.532 100 12.096 100 9,3 BESCHRIJVING VAN DE SECTOR Zoals de meeste ANPCB-sectoren telt de kleinhandel automobielsector hoofdzakelijk KMO s : 99% van de bedrijven telt minder dan 50 werknemers. c) Aanwezigheid per regio Tabel 3 Aantal ondernemingen en bedienden volgens regio 5 Regio Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal Populatie ondernemingen 319 1.299 1.914 3.532 Populatie bedienden 2.564 3.403 6.129 12.096 Gemiddeld aantal bedienden per onderneming 8,0 2,6 3,2 3,4 3 Van de bedrijven is 54% gevestigd in Vlaanderen, 37% in Wallonië en 9% in Brussel. 3 De RSZ telt voor de kleinhandel automobielsector 8.576 bedrijven en 41.921 bedienden terwijl het ANPCB 3.532 bedrijven en 12.096 bedienden telt. 4 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het eerste kwartaal van het jaar 2000, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds. 5 Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het eerste kwartaal van het jaar 2000, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Bereikte steekproef van bedrijven 2
2.1 Beschrijving van de steekproef 2.1.1. Steekproef en respons Tabel 4 Om deze studie uit te voeren, werden 350 enquêteformulieren verstuurd naar bedrijven uit de kleinhandel automobielsector, alle groottes en regio s te samen. 65 bedrijven hebben een ingevulde enquête teruggestuurd. Om deze responsgraad te verkrijgen, werd er een telefonische herinneringsactie bij de ondernemingen gehouden, en aansluitend hiermee een beperkte nieuwe versturing van enquêtes gedaan (gericht aan de personen die telefonisch hadden ingestemd om mee te werken aan de studie). Na deze actie werd de enquête afgesloten omdat de respons van bedrijven en bedienden voldoende hoog was. Het verhoopte reactiepercentage op het niveau van de ondernemingen en van de bedienden werd niet gehaald voor de regio Brussel. Dit tekort is gecompenseerd door de regio's Vlaanderen en Wallonië, die meer bedienden dekten dan voorzien in de steekproef. Het aantal bedienden in de regio Brussel is trouwens te hoog ingeschat aangezien een onderneming van meer dan 800 bedienden werd ingedeeld bij de kleinhandel, terwijl ze in feite naast kleinhandel vooral groothandel doet. In bijlage D vindt u een overzichtstabel met het aantal verstuurde enquêteformulieren, het aantal ondernemingen dat bereikt moest worden om een representatieve steekproef te verkrijgen en de gerealiseerde respons volgens een aantal parameters zoals de omvang en de regio. a) Op basis van de NACE-codes en de activiteiten van de ondernemingen De indeling van de ondernemingen die deelnamen aan onze enquête op basis van de NACE-codes is als volgt : Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens subsector NACE-code Ondernemingen Bedienden aantal % aantal % BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN 5 Kleinhandel in motorvoertuigen 14 21.5 153 24,4 Handel in aanhangwagens, opleggers, caravans en dergelijke 1 1,5 9 1,4 Onderhoud en reparaties van auto s 45 69,2 421 67,1 Kleinhandel onderdelen en accessoires van auto s 1 1,5 1 0,2
Tabel 4 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens subsector (vervolg) NACE-code Ondernemingen Bedienden aantal % aantal % Groothandel in motorvoertuigen 6 4 6,2 43 6,9 Totaal 65 100 627 100 Ook in deze enquête werden de ondernemingen bevraagd over het type activiteiten dat zij uitvoeren. Volgens deze gegevens zijn er van de 65 ondernemingen die hebben deelgenomen aan onze enquête: 57 die actief zijn in de kleinhandel in motorvoertuigen; 59 die actief zijn in onderhoud en reparatie van auto s; 8 die actief zijn in de kleinhandel van motorbrandstoffen; 48 die actief zijn in de kleinhandel van onderdelen en accessoires; 6 die andere activiteiten uitvoeren (touring diagnose, turbo s revisie, verbouwing van bedrifsvoertuigen). De geobserveerde verschillen naar activiteit hebben te maken met het feit dat de RSZ alleen de hoofdactiviteit van de ondernemingen inventariseert, terwijl de ondernemingen in de vragenlijst meerdere activiteiten konden aankruisen. BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN b) Op basis van de omvang van de ondernemingen 6 Tabel 5 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte Omvang onderneming 1-9 10-49 50-99 100 + Totaal Aantal bereikte ondernemingen 16 44 3 2 65 Bereik ondernemingen in % 0,73% 4,69% 16,67% 7,69% 1,84% Aantal bereikte bedienden 25 447 85 70 627 Bereik bedienden in % 0,63% 7,64% 14,31% 4,12% 5,18% Na afloop van de enquête dekken de gegevens 1,84% van de bedrijven en 5,18% van de bedienden. 6 Wij hebben twee parallelle studies uitgevoerd voor de automobielsector, eentje voor de kleinhandel en eentje voor de groothandel. Daarna hebben wij opgemerkt dat sommige ondernemingen werden ingedeeld bij de groothandel terwijl ze eigenlijk aan kleinhandel deden. Dat is de reden waarom 4 kleinhandelbedrijven voor voertuigen de NACE-code 50101 heeft: groothandel in motorvoertuigen.
c) Op basis van de regio Tabel 6 Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens regio Regio Brussel Wallonië Vlaanderen Totaal Aantal ondernemingen 9 23 33 65 Bereik ondernemingen in % 2,82% 1,77% 1,72% 1,84% Aantal bedienden 86 159 382 627 Bereik bedienden in % 3,35% 4,67% 6,23% 5,18% BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN 7
Bediendeberoepen 3
3.1 Beschrijving van de organogrammen in functie van de ondernemingsgrootte In de enquête wordt aan de bedrijven een type-organogram voorgelegd, met de vraag in welke mate dit ook toepasbaar en herkenbaar is voor hun bedrijf. Een typeorganogram is een organogram dat overeenstemt met een typische configuratie van een onderneming in een sector en dat verschilt naargelang de groottecategorie van het bedrijf. De meerderheid van deze ondernemingen moet zich herkennen in dit type-organogram. In het organogram worden alle beroepen per afdeling weergegeven met hun hiërarchische verbanden. Daartoe moeten de ondernemingen een evaluatie maken van het type-organogram op een schaal van 1 tot 5 (helemaal niet akkoord tot helemaal akkoord). De globale evaluatie van het organogram bedraagt 3,59 (gemiddelde van 65 evaluaties gemaakt door de ondervraagde ondernemingen). Naast deze eerste evaluatie, moeten de bedrijven het organogram valideren en waar nodig aanvullen. Op basis van de organogrammen die werden aangevuld door de ondernemingen kon de volgende tabel worden opgesteld, met de sectorspecifieke beroepen 7 ingedeeld per operationele afdeling. Onder operationele afdelingen verstaat men de afdelingen die instaan voor de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die hiervan deel uitmaken staan in voor de basiswerkzaamheden die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Deze afdelingen genereren het zakencijfer en de winst van de onderneming. BEDIENDEBEROEPEN 9 Tabel 7 Dit onderscheid houdt ook verband met de begrippen van transversale beroepen en van ondersteunende afdeling. De transversale beroepen zijn beroepen die in een groot deel van de sectoren min of meer dezelfde taken en invulling hebben. Deze beroepen komen meestal voor in ondersteunende afdelingen. De transversale beroepen komen niet aan bod in dit document omdat er over deze beroepen een aparte bundel «transversale bediendeberoepen» verkrijgbaar is bij Cevora. Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN + ONDERHOUD EN HERSTEL Atelierchef x x x x Werkplaatsverantwoordelijke x x NAVERKOOP Receptionist x x x x Verantwoordelijke waarborg/garantie x x 7 Zie punt 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen.
Tabel 7 Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte (vervolg) BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN 1 TOT 9 10 TOT 49 50 TOT 99 100 EN + MAGAZIJN/INKOOP Hoofdmagazijnier x x x Magazijnmedewerker x x x x Commercieel inkoper x x x Administratief inkoopmedewerker VERKOOP Verantwoordelijke verkoop x x x x x Verantwoordelijke verkoopadministratie x x Binnendienst Showroomverkoper x x x x Administratief en commercieel medewerker x x x Balieverkoper x x x x Tankstationbediende x x x x Buitendienst BEDIENDEBEROEPEN 10 Fleetverkoper x x Vertegenwoordiger x x x x Opmerkingen: 1. De type-organogrammen die alle beroepen van bedienden in deze sector bevatten (per operationele en per ondersteunende afdeling), vindt u in de bijlagen. Deze type-organogrammen zijn het resultaat van de samenvatting van alle gegevens die werden doorgestuurd door de ondernemingen. 2. Op de type-organogrammen zijn alle beroepen weergegeven die men kan terugvinden in de sector voor ondernemingen die actief zijn in : de kleinhandel van motorvoertuigen, van motorrijwielen, van onderdelen, van accessoires en van brandstoffen. Indien bepaalde van deze activiteiten wegvallen, verdwijnen ook de bijbehorende beroepen. 3. Bepaalde beroepen kunnen uitgeoefend worden met het statuut van arbeider (magazijnmedewerker, werkplaatsverantwoordelijke) Dit is vaak het geval in kleine ondernemingen (1 tot 9 werknemers).
3.2 Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen A. ATELIER De werkplaats staat in voor de herstelling en het onderhoud van de voertuigen van het cliënteel. Deze afdeling kan bestaan uit verschillende groepen (carrosserie, mechaniek, spuiterij, plaatslagerij, ) en maakt soms deel uit van de Servicedienst. Atelierchef : is verantwoordelijk voor de organisatie en de motivering van zijn/haar ploeg die instaat voor het onderhoud of de herstelling van de voertuigen. Hij/zij stelt de planning van de taken op, verdeelt deze onder de medewerkers en controleert de uitvoering ervan. Hij/zij beheert ook het gereedschap en de uitrusting van de werkplaats. In de grote ondernemingen kan de werkplaats in verschillende afdelingen onderverdeeld zijn zoals mechaniek, carrosserie, spuitinstallatie, walserij, enz. Elke afdeling kan geleid worden door een verantwoordelijke (zie verder). Kan ook een arbeidersstatuut hebben. Werkplaatsverantwoordelijke : enkel aanwezig in de grote werkplaatsen. Hij/zij is verantwoordelijk voor de organisatie en de motivering van zijn/haar ploeg. Hij/zij stelt de planning van de taken op, verdeelt deze onder de medewerkers en controleert de uitvoering ervan. Hij/zij beheert ook het gereedschap en de uitrusting van de eigen werkplaats. Kan ook een arbeidersstatuut hebben. Andere benamingen : voorman, verantwoordelijke mechaniek, verantwoordelijke walserij, verantwoordelijke carrosserie, verantwoordelijke spuitinstallatie, meestergast, enz. BEDIENDEBEROEPEN 11 B. NAVERKOOP De naverkoopdienst verzorgt de relaties met het cliënteel na de verkoop van een voertuig. Deze afdeling keurt de voertuigen die naar de werkplaats moeten terugkomen voor onderhoud of herstellingen, voor vragen in verband met garanties, In sommige ondernemingen maakt de werkplaats deel uit van deze afdeling. Receptionist : ontvangt de klanten, informeert hen, beantwoordt hun vragen en maakt een eerste technische diagnose op. De receptionist vraagt de klanten welk onderhoud nodig is en met welke problemen hun voertuig te maken heeft. Hij/zij stelt een bestelbon op van het uit te voeren werk, maakt een schatting van de benodigde tijd en geeft bij benadering de kostprijs van het werk. Hij/zij moet in staat zijn de klanten op elk moment in te lichten over de vorderingen van het werk en de kosten van de herstellingen. In bepaalde gevallen kan hij/zij samen met of zonder het hoofd van de werkplaats zélf de planning van de herstellingen doen. Bij de belangrijke dealers kan hij/zij verbonden zijn aan een afdeling van de werkplaats in het bijzonder, zoals de mechanische afdeling of de carrosserie. In de kleinere ondernemingen wordt deze functie in het algemeen gecombineerd met die van telefonist(e)-receptionist(e), polyvalent bediende en/of atelierchef. Verantwoordelijke waarborg/garantie : eist van de invoerder en de constructeur de kosten terug van herstellingen die werden uitgevoerd op voertuigen die nog in garantie zijn. Hij/zij stelt het dossier op en maakt het over aan de bevoegde personen.
Andere benaming : claimer, garantiebeheerder, waarborgbeheerder. C. MAGAZIJN / INKOOP Deze afdeling moet wisselstukken en accessoires leveren aan de werkplaats en aan de klanten. De inkoopactiviteiten zijn niet heel sterk uitgebouwd in ondernemingen die deel uitmaken van een dealernetwerk, aangezien de inkoop van wagens en van wisselstukken en accessoires gebeurt op basis van een exclusiviteitcontract met een leverancier (invoerder van een specifiek merk). In kleine ondernemingen worden deze inkoopactiviteiten uitgevoerd door de magazijnmeester, het hoofd van de onderneming of het hoofd van de werkplaats. In het specifieke geval van de DETAILVERKOOP VAN ONDERDELEN EN ACCESSOIRES winnen de aankoopfuncties aan belang. In kleine organisaties wordt deze functie vaak bekleed door de directeur, de hoofdmagazijnier of de toonbankverkoper. In grotere organisaties kan hiervoor een commercieel inkoper of zelfs een administratief verkoopsmedewerker worden ingeschakeld. Hoofdmagazijnier : coördineert en leidt de activiteiten in het magazijn (zoals de ontvangst en opslag van goederen) voor een optimale doorstroming van de goederen. Hij/zij kan deze activiteiten ook zelf uitoefenen. In de garages is hij/zij ook verantwoordelijk voor het bestellen van onderdelen en accessoires evenals van de noodzakelijke verbruiksgoederen in de werkplaats. Andere benamingen : hoofd magazijn, magazijnchef, store manager, magazijnmeester, magazijnbeheerder, stockbeheerder, parts manager, warehouse teamleader. 12 BEDIENDEBEROEPEN Magazijnmedewerker : staat in voor de ontvangst en de opslag en zorgt voor de bevoorrading van de verschillende interne en externe aanvragers (werkplaats en klanten). In sommige kleine ondernemingen worden de taken van de magazijnmedewerker uitgevoerd door medewerkers van de werkplaats, die de voorraden aanvullen en er de nodige stukken en accessoires gaan halen. In het specifieke geval van de VERKOOP VAN ONDERDELEN EN ACCESSOIRES, kan hij/zij het technische advies en de verkoop van auto-onderdelen aan de toonbank waarnemen en zorgen voor de aanvulling van de voorraad. In dit geval wordt eerder gesproken van een magazijnier/verkoper. Andere benamingen : magazijnbediende, magazijnier, orderpicker. Commercieel inkoper (verkoop van onderdelen en accessoires) : coördineert de aankoopactiviteiten van onderdelen en accessoires die verkocht zullen worden. Hij/zij leidt en houdt ook toezicht op de activiteiten van de medewerkers van de aankoopdienst. Andere benamingen : manager inkoop, verantwoordelijk inkoop, chef inkoop, (technical) purchaser, purchasing manager. Administratief inkoopmedewerk(st)er(verkoop van onderdelen en accessoires) : neemt de administratieve taken op zich bij de aankoop van goederen. Hij/zij neemt contact op met de leveranciers en geeft bestellingen door. Andere benamingen : inkoper interne dienst, medewerker inkoop, inkoopmedewerker, purchasing assistent.
D. VERKOOP Afhankelijk van de onderneming, de omvang en de organisatie ervan, kan de verkoopafdeling samengesteld zijn uit diverse groepen: verkoop, verkoopadministratie en naverkoop. De verkoop bestaat uit het team verkopers voor nieuwe wagens of tweedehandswagens. De verkoopadministratie bestaat uit personen die instaan voor de administratieve opvolging van de verkopen. De naverkoop houdt zich bezig met de problemen waarmee klanten worden geconfronteerd na de aankoop (onderhoud, herstelling, aankoop van wisselstukken, garantie, ), maar soms ook met de levering van voertuigen. In deze optiek vormen de werkplaats en het magazijn soms onderafdelingen van de naverkoopdienst. Verantwoordelijke verkoop : leidt en coördineert de verkoopactiviteiten, zorgt voor het behalen van optimale verkoopcijfers op lange termijn. Hij/zij coördineert en houdt toezicht op de activiteiten van alle medewerkers van de verkoopdienst. Andere benamingen : commercieel directeur, sales manager. Verantwoordelijke verkoopsadministratie : houdt toezicht op het werk dat uitgevoerd wordt door de administratieve en commerciële medewerkers en door elke andere persoon die ressorteert onder het departement verkoopadministratie. Hij/zij stelt de planning van de activiteiten op, verdeelt de taken onder de verschillende medewerkers en controleert de uitvoering ervan. Binnendienst BEDIENDEBEROEPEN Showroomverkoper : verkoopt nieuwe of tweedehandse wagens aan particulieren. Hij/zij kan financieringsplannen en leasingformules voorstellen evenals bijkomende diensten zoals verzekerings- of onderhoudscontracten. Zoals de naam het al aangeeft wordt deze functie in de showroom uitgeoefend. In sommige, doorgaans kleine, ondernemingen wordt er geen onderscheid gemaakt tussen verkopers aan particulieren en fleetverkopers of tussen interne en externe verkopers. Andere benaming : interne verkoper. Afhankelijk van de organisatiestructuur en de omvang van de onderneming kan hij/zij in zijn/haar eentje de hele administratieve kant van de verkoop voor zijn/haar rekening nemen of zich voor de administratie laten bijstaan door een administratief en commercieel medewerk(st)er (cf. infra). In bepaalde zeer grote ondernemingen, kan hij/zij de klant zelfs doorverwijzen naar specialisten in diverse onderwerpen zoals leasing, verzekeringen, enz. Administratief en commercieel medewerk(st)er: staat in voor de administratieve opvolging van de bestellingen van voertuigen of uitrustingsstukken. De talloze diensten die momenteel aan de klant worden geboden (inschrijving, financieringsvoorwaarden, onderhoudscontract, verzekering, enz.) vergen een degelijke administratieve opvolging. In kleinere ondernemingen wordt deze verantwoordelijkheid gecombineerd met andere taken (showroom- of toonbankverkoper, bedrijfsleider, secretaris/esse, polyvalent bediende). In sommige grote bedrijven kunnen administratieve en commerciële medewerkers zich in bepaalde taken specialiseren zoals in de coördinatie van de leveringen, de administratie van onderhoudscontracten, de opmaak van een fabricagedossier, enz. Andere benamingen : sales assistant/coordinator, commercieel medewerker binnendienst, verkoper binnendienst 13
Balieverkoper: verkoopt auto-onderdelen aan de toonbank. Hij/zij geeft particulieren raad en helpt hen bij de aankoop van onderdelen en accessoires. Hij/zij beheert de voorraad onderdelen en levert aan de werkplaats volgens de noden. In het specifieke geval van de VERKOOP VAN ONDERDELEN EN ACCESSOIRES, kan hij/zij taken van de magazijnmedewerker op zich nemen. In dit geval wordt eerder gesproken van een magazijnier/verkoper. Tankstationbediende : staat in voor de verkoop van brandstof en diverse verbruiksgoederen aan de klanten van een benzinestation. Buitendienst Fleetverkoper: voert verkooptransacties uit in de vorm van een leasing aan bedrijven en eventueel aan particulieren. Het dossierbeheer en de opvolging van de klanten worden meestal uitgevoerd door een externe leasingmaatschappij of door een leasingmaatschappij die van de invoerder afhangt. Andere benamingen : fleet account manager, fleet owner sales, field operations. Vertegenwoordiger : voert discussies, geeft raad en onderhandelt over de verkoopvoorwaarden van de carrosserieonderdelen bij de garage. Hij/zij doet eveneens aan prospectie om het aantal potentiële klanten te verhogen. BEDIENDEBEROEPEN 14
3.3 Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende afdelingen Onder ondersteunende afdelingen verstaat men de afdelingen die niet rechtstreeks deelnemen aan de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die men hier vindt, hebben een eigen specialisatie, maar voeren geen basiswerkzaamheden uit die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Zij hebben tot doel diensten te verlenen aan de organisatie en de operationele afdelingen te ondersteunen. Voorbeelden van ondersteunende afdelingen zijn: administratie, boekhouding, personeelsdienst, Voor een definitie van de beroepen die deel uitmaken van de ondersteunende afdelingen verwijzen we naar een andere uitgave van de Cevora studiedienst. 8 In voorliggend document wordt alleen de inhoud van de taken van de polyvalent bediende beschreven (m.a.w. de standaardinhoud van de taken die gekoppeld zijn aan dit beroep, waaraan dan een aantal specifieke taken voor de activiteitensector worden toegevoegd). Polyvalent bediende: verzekert de dagelijkse administratieve taken van het bedrijf. Hij/zij beantwoordt de telefoon, maakt prijsoffertes en facturen, adviseert klanten, ondersteunt de verkoop, houdt het klassement en gegevensbestanden up-to-date enz. In de kleinhandel automobiel wordt hij/zij meestal belast met de taken van receptionist, balieverkoper van wisselstukken en accessoires en administratief en commercieel medewerker. Andere benaming: all round bediende. BEDIENDEBEROEPEN 15 8 Cevora studiedienst Transversale bediendeberoepen, februari 2002.
Schatting van het aantal bedienden per beroep 4
4.1 Extrapolatie van de enquêtegegevens Naast de eerder kwalitatieve gegevens over de voorkomende beroepen en de inhoud ervan, wordt in de enquête ook gevraagd om kwantitatieve gegevens over het aantal tewerkgestelde bedienden per beroep door te geven. Aan de hand van deze gegevens kunnen we, per beroep, het totaal aantal functiehouders in de steekproef bepalen. Aangezien de steekproef representatief is, kunnen de gegevens worden geëxtrapoleerd naar het totaal aantal bedienden in deze sector 9. U vindt deze gegevens terug in de tabel op de volgende pagina. In de tabel vindt u de volgende gegevens: het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de sector naar ondernemingsgrootte (rubriek sector). het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de steekproef naar ondernemingsgrootte (rubriek steekproef). het percentage van de totale populatie dat bereikt wordt door de steekproef en de wegingsfactor die toegepast moet worden (rubriek steekproef). het geëxtrapoleerde aantal bedienden per beroep, per beroepsgroep en per ondernemingsgrootte. Deze aantalen worden verkregen door de gegevens van de steekproef te vermenigvuldigen met de wegingsfactor. SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 17 9 Deze gegevens zijn berekend voor heel België maar kunnen ook worden berekend per regio en per omvang van de onderneming.
Tabel 8 Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie van de bedrijfsgrootte 10 Bedrijfsgrootte Kleinhandel automobiel Totaal 1-9 10-49 50+ n % Sector Bedrijven 2.620 875 37 3.532 Bedienden 3.949 5.852 2.295 12.096 Steekproef Bedrijven 16 44 5 65 Bedienden 25 447 155 627 % van de totale bevolking 0 0 0 0 Wegingsfactor 158 13 15 19 Aantal beroepsbeoefenaars (extrapolatie) - Algemeen directeur 474 157 15 646 5 Totaal algemene directie personeel 474 157 15 646 5 - Administratief en financieel directeur 0 13 0 13 0 - Directiesecretaresse 0 314 44 359 3 - Afdelingssecretaresse 0 39 44 84 1 - Receptionist-telefonist 0 26 74 100 1 - Polyvalent bediende 2.132 118 0 2.250 19 - Administratief bediende 0 0 74 74 1 Totaal administratief personeel 2.132 511 237 2.880 24 - Financieel directeur 0 26 15 41 0 - Hoofdboekhouder 0 52 44 97 1 - Boekhouder 0 596 118 714 6 - Boekhoudkundig bediende 0 157 44 202 2 - Controler 0 0 15 15 0 Totaal boekhoudkundig personeel 0 831 237 1.068 9 - Medewerker personeelszaken 0 13 59 72 1 - Bedrijfsinformaticus 0 13 44 58 0 - Verantwoordelijke kwaliteit-veiligheid 0 13 30 43 0 Totaal andere ondersteunend personeel 0 39 133 173 1 TOTAAL TRANSVERSALE BEROEPEN 2.606 1.538 622 4.766 39 - Atelierchef 316 641 222 1.180 10 Totaal atelier personeel 316 641 222 1.180 10 - Verantwoordelijke naverkoop 0 39 15 54 0 - Receptionist 316 772 163 1.251 10 - Verantwoordelijke waarborg/garantie 0 79 15 93 1 Totaal naverkoop personeel 316 890 192 1.399 12 - Hoofdmagazijnier 0 406 44 450 4 - Magazijnmedewerker 79 589 252 920 8 - Commercieel inkoper 0 0 44 44 0 - Administratief inkoopmedewerker 0 0 44 44 0 Totaal magazijn/inkoop personeel 79 995 385 1.459 12 - Verantwoordelijke verkoop 0 209 74 283 2 - Verantwoordelijke verkoopsadministratie 0 13 59 72 1 - Showroomverkoper 316 864 89 1.269 10 - Administratief en commercieel medewerker 0 321 118 439 4 - Balieverkoper 0 79 44 123 1 - Tankstationbediende 0 65 0 65 1 - Fleetverkoper 0 26 30 56 0 - Vertegenwoordiger 316 131 415 861 7 Totaal verkoop personeel 632 1.708 829 3.169 26 - Diverse functies 0 79 44 123 1 TOTAAL SPECIFIEKE BEROEPEN 1.343 4.314 1.673 7.330 61 TOTAAL 3.949 5.852 2.295 12.096 100 SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP 18 10 Het bediendeberoep tankstationbediende komt niet voor in de steekproef van de bedrijven met minder dan 10 werknemers. Ze wordt wel in het type-organogram opgenomen omdat een bedrijf dat actief is in de kleinhandel van motorbrandstoffen, altijd een tankstationbediende in dienst zal hebben.