Evaluatiecommissie Basispakket Metacontent 25 juni 2015 Dit document is een publieke versie van het verslag van de evaluatiecommissie Basispakket Metacontent (zonder financiële en contractuele gegevens). Aanwezigheden Antwerpen: Inge Goossens (OB Antwerpen), Marleen Rome (OB Geel, verontschuldigd), Annemie Van Isterdael (OB Kapellen), Rita Van De Wiele (OB Mechelen) Brussel: Inge Vandermot (OB Anderlecht, verontschuldigd), Bavo Stoffels (OB Etterbeek, verontschuldigd), Linda Bruyninckx (OB Sint-Jans-Molenbeek), Patrick Kyei (Muntpunt), en Patrick Vanhoucke (SBB) Limburg: Klaar Franssen (SBB, verontschuldigd), Marleen Vandenreyt (PBL Hasselt, verontschuldigd), Hilde Vandeput (PBS), Marco Reali (OB Genk) Oost-Vlaanderen: Charlotte Van Damme (OB Gent), An Heirbaut (OB Lebbeke), Tina Claessens (PBS) en Joris Eeraerts (SBB), Kirsten Jansen (OB Sint-Niklaas) West-Vlaanderen: Leonie Lanssens (PBS), Heleen Ghyselen (OB Brugge, verontschuldigd), Sara Clauw (OB Roeselare), Marnix Paesbrugghe (PBS) Vlaams-Brabant: Tim Lerno (OB Londerzeel, verontschuldigd), Pascale Fouvry (OB Vilvoorde, verontschuldigd), Danie De Saedeleer (OB Leuven), Sandrien Noppen (OB Zaventem) en Katie Pieters (PBS) Bibnet: Jan Braeckman, Klaar Leroy, Johan Mijs, Liesbeth Thiers Inhoudstafel Aanwezigheden... 1 Inhoudstafel... 1 1. Inleiding... 2 2. Basispakket in 2015... 2 2.1 Stand van zaken... 2 2.2 Gebruik... 3 Algemeen gebruik Bibliotheekportalen... 3 Gebruik samenvattingen... 4 Gebruik recensies... 4 Gebruik muziekfragmenten... 5 Covers en flapteksten... 6 2.3 Vernieuwingen... 7 1. Gebruikersonderzoek... 7 2. CDR Muziekfragmenten... 7 3. Vlabin recensies... 8 4. Verbeteringen coverserver en recensiedatabank... 8 5. Hernieuwde overeenkomst met Boek.be voor covers en flapteksten... 8 6. Onderzoek leesfragmenten... 8 7. Onderzoek metacontent auteurspagina s... 8 1
Vragen die gesteld werden tijdens evaluatiecommissie 2014... 8 2.4 Financiering... 9 Financiering per Bibliotheekportaal... 9 Jaarlijkse kosten... 9 Eenmalige kosten... 9 3. Basispakket in 2016... 9 1. Inleiding Het Basispakket Metacontent bestaat uit een aantal betalende digitale bronnen die in Bibliotheekportalen worden geïntegreerd en vrij (zonder login) toegankelijk worden gemaakt op het internet. Typisch gaat het om fragmenten, of informatie over werken, auteurs of onderwerpen in de catalogus die bibliotheekgebruikers helpen bij het zoeken en oriënteren doorheen de collectie. Het Basispakket Metacontent is van bij de start in 2012 voorzien van een groeiscenario. Door de aansluiting van nieuwe bibliotheken op Bibliotheekportalen en onderhandelingen met de metacontentleveranciers is er ruimte gecreëerd voor nieuwe initiatieven en eventuele uitbreiding van het basispakket op korte termijn, zonder de kost voor individuele bibliotheken te doen stijgen. In 2013 heeft Bibnet de opdracht gekregen binnen het bestaande kader en financiering het basispakket gevoelig uit te breiden. In 2014 werd de uitbreiding geïmplementeerd en kreeg Bibnet een aantal opdrachten voor 2015. 2. Basispakket in 2015 2.1 Stand van zaken Van 1 januari tot 31 december 2015 bestaat het basispakket metacontent uit: Bron 2014 Aantal (op 1/1/2015) Evolutie 2015 Recensies Vanaf juli 2014: - ook recensies door redactie van NBD Biblion - ook recensie uit het Gopress Krantenarchief Aanwinstrecensies van NBD-Biblion (449.930) Recensies uit De Standaard (2.238), De Morgen (1.894), Knack (915), De Tijd (365), Leeswolf (47.404) en Leeswelp (15.757) Onderzoek naar bijkomende recensiebronnen bv. Cobra Muziekfragmenten In onderhandeling met CDR verlengd (zie verder) meer dan 3 miljoen tracks Geen Covers Vanaf juli 2014: - ook covers van NBD Biblion Covers van boeken, cd's en dvd's van NBD-Biblion (326.827), Boek.be (362.606), CDR (386.423), Syndetics (68.351), andere (4.500) Geen Flapteksten Verandert niet 207.955 flapteksten van Boek.be Geen 2
Samenvattingen Vanaf juli 2014: - ook samenvattingen van NBD Biblion Meer dan 500.000 samenvattingen van NBD- Biblion en Open Vlacc Geen 2.2 Gebruik Het basispakket is in gebruik bij alle 269 openbare bibliotheken die deelnemen aan Bibliotheekportalen. De onderdelen van het basispakket metacontent worden zonder login aangeboden. Metacontent biedt, in tegenstelling tot digitale collecties, enkel een verrijking en contextualisering van de metadata in de catalogus. Deze verrijking en contextualisering willen we zo laagdrempelig mogelijk (lees: zonder login) houden. Net omwille van het feit dat de onderdelen voor de login worden aangeboden, zijn ze moeilijk te meten. Verderop volgt wat per onderdeel kan worden gemeten. Algemeen gebruik Bibliotheekportalen Bibliotheekportalen catalogi krijgen heel veel verkeer, dus in het algemeen krijgt de elementen van het basispakket metacontent erg veel exposure. Een overzicht van 1 maand (19 april tot 19 mei) bezoeken per Bibliotheekportaal: 19 april-19 mei 2014 Bibliotheekportaal bezoeken gebruikers zoekacties detailpagina's BP Antwerpen 100.751 65.501 395.464 354.712 BP Oost-Vlaanderen 82.258 46.407 339.174 292.953 BP West-Vlaanderen 75.604 41.355 392.427 268.236 BP Vlaams-Brabant 47.052 30.213 212.436 147.918 BP Limburg 41.844 32.257 170.640 109.855 ZBB 39.921 28.135 127.752 73.524 BP Brussel 19.467 14.792 73.367 51.794 Totaal 406.897 258.660 1.711.260 1.298.992 19 april-19 mei 2015 Bibliotheekportaal bezoeken gebruikers paginaweergaven Antwerpen (sep 2013) 131.115 76.808 1.733.924 Oost-Vlaanderen (ma 2013) 98.528 52.569 1.267.192 West-Vlaanderen (apr 2013) 80.046 39.720 1.186.112 Vlaams-Brabant (apr 2013) 75.358 51.479 774.721 Limburg (dec 2012) 57.859 36.230 685.949 ZBB (apr 2012) 36.851 19.714 371.022 Brussel (okt 2012) 20.590 12.939 255.564 Oostende (sep 2014) 6.214 3.684 103.701 Gent (nov 2014) 32.306 17.127 424.764 Brugge (jan 2015) 21.546 14.686 245.707 Totaal 538.867 310.270 6.802.949 Projectie per dag 17.962 10.342 226.765 Het verkeer op Bibliotheekportalen is met 20% toegenomen, maar minder in West- 3
Vlaanderen en Brussel. De toename is niet enkel te wijten aan nieuwe aansluitingen op Bibliotheekportalen. Op Zoeken.bibliotheek.be loopt het verkeer licht terug. Het verkeer zal op ZBB opnieuw stijgen met het activeren van Google crawling na de zomer en de daarbij horende inspanningen voor zoekmachine-optimalisatie. Gebruik samenvattingen Het gebruik van de samenvattingen is moeilijk meetbaar. Zij worden in de resultatenpagina s en detailpagina s getoond. Eerste bevindingen uit gebruikersonderzoek (klik, cursor en scroll playback en heatmaps): - samenvattingen worden zeer vaak gelezen Gebruik recensies Het gebruik van de recensies is moeilijk meetbaar. Zij worden in de detailpagina s getoond. Detailpagina s worden zeer veel geraadpleegd (zie hoger). Recensies die te lang zijn, worden afgebroken met een Meer... link na. We kunnen meten hoeveel keer geklikt wordt op die Meer... link. Maar dit zegt enkel of recensies tot het einde worden doorgelezen (vaak staat er voldoende interessante informatie bovenaan in de recensie). Onderstaande cijfers zijn dus erg relatief. Google Analytics kliks op de actie Lees meer... (expander-open) bij recensies tussen 1 en 31 mei (2014 gaat enkel over Vlabin recensies, 2015 over Vlabin, NBD en krantenrecensies): Bibliotheekportaal Lees meer... (jan-mei 2014) Lees meer... (jan-mei 2015) Antwerpen 2.521 4.272 Oost-Vlaanderen 1.941 3.992 West-Vlaanderen 1.839 3.113 Vlaams-Brabant 1.538 3.012 Zoeken.bibliotheek.be 1.144 2.250 Brussel 363 758 Limburg 430 1.247 Brugge nvt 1.162 Gent nvt 1.516 Oostende nvt 326 Totaal 9.776 21.648 In het Google Analytics detail van de expander-open actie bij bv. Bibliotheekportaal Antwerpen zien we echter dat enkel bij de bovenste recensie op Lees meer... wordt geklikt: Eerste bevindingen uit gebruikersonderzoek (klik, cursor en scroll playback en heatmaps): 4
- 1% van de bezoekers geeft aan de catalogus specifiek voor de recensies te bezoeken - recensies zoeken/lezen staat binnen toptaken, weliswaar laag maar het is opvallend dat mensen aangeven met dat doel te komen - de bovenste recensie wordt wel degelijk vaak gelezen - de 600 karakters die er staan worden vaak als voldoende beschouwd, er wordt maar af en toe op Lees meer... geklikt - de navigatie tussen de verschillende recensie is niet duidelijk in AquaBrowser Gebruik muziekfragmenten Muziekfragmenten zijn goed meetbaar omdat ze bij het afspelen worden opgeroepen op de CDR-server en ook gemeten worden in Google Analytics met de actie Player. Tussen januari en mei 2015 werden 175.970 fragmenten afgespeeld (ter vergelijking: volledig 2013 totaal: 90.166, 2014 jan-mei: 92.932). De 30 bibs met het meeste gebruik zorgen voor 80% van het totaal afgespeelde fragmenten. Het gebruik is verdubbeld tegen vorig jaar, dankzij de nieuwe aansluitingen op Bibliotheekportalen en mogelijk ook na een aanpassingen aan de opmaak van de AquaBrowser detailpagina om de play-knoppen duidelijker te maken. Een overzicht van de top 30 van.be-domeinen op basis statistieken van CDR tussen januari en mei: URL 2013 volledig jan-mei 2014 jan-mei 2015 zoeken.antwerpen.bibliotheek.be 5.280 11.945 18.661 zoeken.bibliotheek.be 9.147 3.588 11.686 zoeken.beringen.bibliotheek.be 4.975 10.932 9.793 zoeken.gent.bibliotheek.be nvt nvt 8.315 zoeken.aalst.bibliotheek.be 5.543 4.127 7.609 zoeken.leuven.bibliotheek.be 3.981 4.492 6.878 kortrijk.bibliotheek.be 2.516 1.790 6.294 5
roeselare.bibliotheek.be 2.862 2.493 6.201 waregem.bibliotheek.be 2.693 2.057 5.763 zoeken.leopoldsburg.bibliotheek.be é é 5.475 zoeken.dendermonde.bibliotheek.be 2.502 1.788 5.374 zoeken.zottegem.bibliotheek.be 30 2.091 4.856 zoeken.muntpunt.bibliotheek.be 2.669 2.604 3.438 zoeken.oost-vlaanderen.bibliotheek.be 1.935 1.549 3.043 zoeken.oudenaarde.bibliotheek.be 3.092 1.976 3.039 ieper.bibliotheek.be 1.766 1.099 3.003 zoeken.mechelen.bibliotheek.be 955 1.150 2.867 zoeken.brugge.bibliotheek.be nvt nvt 2.696 zoeken.sint-niklaas.bibliotheek.be 2.799 2.462 2.617 zoeken.genk.bibliotheek.be nvt é 2.423 zoeken.brecht.bibliotheek.be 567 2.213 2.117 hasseltsbh.bibliotheek.be 450 3.072 1.694 zoeken.oostkamp.bibliotheek.be 250 883 1.664 zoeken.brasschaat.bibliotheek.be 601 1.066 1.623 zoeken.hasseltpbl.bibliotheek.be 1.528 zoeken.beveren.bibliotheek.be 1.399 1.337 1.411 zoeken.mortsel.bibliotheek.be é é 1.353 zoeken.wommelgem.bibliotheek.be nvt é 1.236 zoeken.bruno.bibliotheek.be 871 712 1.162 zoeken.knokke-heist.bibliotheek.be é é 1.133 Nog geen bevindingen uit gebruikersonderzoek (klik, cursor en scroll playback en heatmaps): - Opnemen in use case over zoeken naar muziek in de catalogus Covers en flapteksten Covers en flapteksten worden in de resultatenpagina s en detailpagina s getoond. Beide worden zeer veel geraadpleegd. Bibnet heeft Google Analytics geïnstalleerd als rapporteringstool voor de Bibnet cover webservice. Daarmee kunnen we beter meten: afgelopen maand werden meer dan 37 miljoen covers en flapteksten opgevraagd. De cijfers lopen gelijk met het gebruik van Bibliotheekportalen (drukste sites maken meest gebruik van covers). Jan-mei 2015: 173.531.487 covers Jan-mei 2014: 106.753.792 covers De toename is te wijten aan de nieuwe aansluitingen van bibliotheken en gebruik van covers in de bibliotheekwebsiteplatformen via de Bibliotheekportalen API (de technische koppeling met AquaBrowser waarmee zoekresultaten geïntegreerd kunnen worden in andere websites). Sinds midden juni 2015 kunnen we ook kijken welke bronnen voor de covers het meest worden geraadpleegd (dit is het resultaat van 1 dag, 18 juni): 6
Eerste bevindingen uit gebruikersonderzoek (klik, cursor en scroll playback en heatmaps): - Zoomcovers worden vaak aangeklikt 2.3 Vernieuwingen 1. Gebruikersonderzoek In maart stuurde Bibnet een offertevraag uit voor gebruikersonderzoek en user interface advies. De drieledige opdracht werd gegund aan istoire Services / Rosemie Callewaert: FASE 1 Gebruikersonderzoek voorjaar 2015 met focus op metacontent FASE 2 Begeleiding bij gebruikersonderzoek (najaar 2015) FASE 3 Advies in regie (2016-2017) Fase 1 wordt uitgevoerd bij twee bibliotheken: Puurs (PBS Antwerpen) en Oostende. Het onderzoek bestaat uit een vooronderzoek, toptaken onderzoek waarbij via een korte online enquête kennis wordt verzameld over hoe verschillende doelgroepen de bibliotheekportalen-websites gebruiken, analyse van de websitelogfiles (Google Analytics), bezoekers playback via een analyse tool (script op de website) die het mogelijk maakt om het gedrag van gebruikers op websites op te nemen en observatie van eindgebruikers die taken uitvoeren op de website (testdag in de bibliotheek). In de enquête wordt gepolst naar de reden voor het online bezoek, verwachten bezoekers extra contextualisering? Het zijn echter de twee laatste onderdelen van het onderzoek die het meest geschikt zijn om inzicht te verschaffen over het gebruik van de metacontent. Worden bepaalde paginadelen (met bv. een recensie) effectief gelezen? Hoe staan bezoekers tegenover deze metacontent? Vinden ze die evident, een leuke verrassing, onnodig? Wordt deze metacontent op een goede manier getoond? Zijn er problemen en frustraties bij het gebruik ervan? De eerste bevindingen op basis van een tussentijds rapport op 18 juni stonden hierboven vermeld in de kaderteksten. Op basis van de resultaten van dit onderzoek zal istoire Services prototypes uitwerken van te verbeteren structuur en interacties via clickable wireframes. Deze kunnen worden aangepast worden in de AquaBrowser software in overleg met de firma Proquest. 2. CDR Muziekfragmenten CDR Muziekfragmenten worden kostenloos aangeboden door CDR zolang de overeenkomst voor CDR metadata in het kader Open Vlacc loopt. Op 1 januari werd de flash-player vervangen door een html5-player. 7
3. Vlabin recensies Op 1 januari heeft Bibnet het niet-exclusief gebruiksrecht gekregen om, zonder beperking in de tijd, alle ter beschikking gestelde recensies in Open Vlacc tot eind 2014 (ca. 60.000) te ontsluiten en openbaar te maken in het raam van de bezoeken van eindgebruikers op de onderscheiden websites in het project Bibliotheekportalen. Gezien de impact en dringendheid werd dit door de evaluatiecommissie goedgekeurd via de Basecamp Metacontent. 4. Verbeteringen coverserver en recensiedatabank In juni 2015 zijn volgende werkzaamheden uitgevoerd: - Cascade met eigen uploads eerst, dan NBD, dan de rest. Op die manier kunnen foute covers makkelijker worden rechtgezet met eigen uploads. - Optimalisatie rapportering in Google Analytics: gebruik per leverancier, overzicht van requests zonder resultaat. Enkele andere kleine verbeteringen zijn al uitgevoerd in het voorjaar. In het najaar wordt de aanlevering via FTP van Boek.be omgezet naar een aanlevering via de API van Boek.be. Buiten het feit dat dit noodzakelijk moet gebeuren, zal dit ook de kwaliteit van de Boek.be covers en flapteksten verbeteren. 5. Hernieuwde overeenkomst met Boek.be voor covers en flapteksten Bibnet heeft sinds 1 januari een licentieovereenkomst met Boek.be voor covers en flapteksten. Voor 2015 wordt dit verrekend als eenmalige kost. Aan de evaluatiecommissie wordt voorgelegd om dit recurrent op te nemen vanaf 2016. 6. Onderzoek leesfragmenten Bibnet wil een aantal leveranciers van leesfragmenten vergelijken, waaronder NBD (scans pdf), Boek.be (meestal digitaal aangeleverde pdf) en Centraal Boekhuis (epub). Het onderzoek loopt nog. 7. Onderzoek metacontent auteurspagina s Bibnet onderzoekt de mogelijkheid om auteurs in Open Vlacc te verrijken met identificatienummers uit VIAF, ISNI, Wikidata om op een betrouwbare manier metadata en metacontent van auteurs te kunnen presenteren. Een eerste case wordt een betrouwbare Wikipedia integratie op AquaBrowser Liquid s nieuwe auteurspagina s bv. http://zbb.staging.aquabrowser.be/?q=author:%22dimitri%20verhulst%22. Vragen die gesteld werden tijdens evaluatiecommissie 2014 Volgende vragen kwamen tijdens de vergadering aan bod en vragen verder onderzoek: Hoe kunnen we best mediavermeldingen opnemen (in het bijzonder de waarderingen bv. ***)? Antwoord 2014: Op dit moment raden we aan om dit in het bibliotheeksysteem te blijven doen. Tijdens de implementatie van bibliotheek Brugge op Bibliotheekportalen zal worden gekeken naar een goede integratie en wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om dit in een tool buiten het bibliotheeksysteem te doen. 2015: zie voorbeeld Brugge (blok Aanbevolen in de media, op basis van lokaal veld in Vubis): http://zoeken.brugge.bibliotheek.be/detail/paolo-giordano/de-eenzaamheidvan-de-priemgetallen/boek/?itemid= library/marc/vlacc 8825307. Nog geen verder onderzoek naar waarderingen bv. ***) Kan er snel duidelijkheid komen over wat er met MyDiscoveries zal gebeuren? Antwoord 2014: MyDiscoveries wordt niet doorontwikkeld door Proquest. Bibnet start in het najaar een onderzoek naar wat nodig is voor een alternatief. Voor de implementatie van Mijn Bibliotheek in PBS Oost-Vlaanderen in het najaar is al uitdrukkelijk de vraag gesteld naar een zeer eenvoudige lijstjes-tool. 8
2015: demo van een nieuwe lijstjestool voor bibliotheekmedewerkers en opstart van een nieuwe lijstjestool voor het publiek (verdere evoluties zie Basecamp https://bibnet.basecamphq.com/projects/12763762-mijn-lijsten/log) Kunnen ook andere online bronnen van recensies gekoppeld worden? Antwoord 2014: Na het pilootjaar (begin 2015) zullen we de recensiedatabank verder evalueren en de mogelijkheden tot uitbreiding (bv. andere bronnen) bekijken. 2015: een onderzoek naar de recensies van Cobra loopt, maar VRT vraagt bibliotheken om zelf rechten te clearen bij de recensenten (is dit haalbaar?) 2.4 Financiering Het Basispakket Metacontent kost 0,06 euro per inwoner per jaar. Financiering per Bibliotheekportaal Provincie Antwerpen: financiering door bibliotheken (idem in 2015) Provincie Vlaams-Brabant: financiering door bibliotheken idem in 2015) Brussel: co-financiering tussen VGC en bibliotheken (idem in 2015) Provincie West-Vlaanderen: co-financiering tussen provincie en bibliotheken (idem in 2015) Provincie Limburg: financiering door provincie voor alle bibliotheken op Bibliotheekportalen (2016 nog niet bekend) Provincie Oost-Vlaanderen: financiering door provincie - krantenrecensies afzonderlijk (2016 nog niet bekend) Niet-PBS bibliotheken: financiering door bibliotheken Jaarlijkse kosten De kost van sommige onderdelen van het pakket is gebaseerd op een vast bedrag per inwoner, van andere onderdelen op een vast bedrag voor heel de sector. Deze aanpak met vaste bedragen zorgt ervoor dat we door de aansluiting van nieuwe bibliotheken op Bibliotheekportalen en onderhandelingen met de metacontentleveranciers, ruimte kunnen creëren voor nieuwe initiatieven en eventuele uitbreiding van het basispakket op korte termijn, zonder de kost voor individuele bibliotheken te doen stijgen. Dit is een oefening die we bij de komende evaluatie zeker willen maken. Tegelijk willen we de huidige invulling van het pakket op een kritische manier bekijken. Eenmalige kosten Uitgaven: 1. Gebruikersonderzoek (istoire) 2. Muziekfragmenten html5 player (Proquest) 4. Coverserver - Verbeteringen coverserver (Libis) - Integratie Boek.be API op coverserver (Libis) 5. Licentieovereenkomst covers en flapteksten Boek.be (Boek.be) 6. Leesfragmenten: in onderzoek 7. Metacontent auteurs: in onderzoek 3. Basispakket in 2016 In 2016 wordt het bedrag van 0,06 euro per inwoner aangehouden. Bibliotheken vragen om dit bedrag principieel aan te houden gedurende de lopende lopende beleids- en beheerscyclus (tot 2019). De evaluatiecommissie beslist de jaarlijkse licentieovereenkomst met Boek.be/Meta4Books recurrent te betalen. De evaluatiecommissie beslist om eventuele 9
overschotten van 2016 te behouden als reserve tot wanneer verdere toekomstscenario s zijn uitgewerkt. Over de toekomstscenario s volgt verder overleg op de Basecamp en op een eventuele vervolgvergadering in het najaar. De evaluatiecommissie gaat met dank in op de vraag van bibliotheek Gent om hun zelfgemaakte recensies voor de Uitgelicht nieuwsbrief ook als recensies (kostenloos) te integreren in Bibliotheekportalen (zie http://startschermen.bibliotheek.gent.be/uitgelicht.htm). De vergadering evaluatiecommissie voor 2016 is gepland op donderdag 26 mei 2016. 10