THEMA: DE HERFST s Speelbrief OKTOBER 2016 Eén flinke storm in deze tijd van het jaar en het speel- en knutselmateriaal ligt buiten voor het oprapen: boomblaadjes in vele soorten en kleuren, takken en takjes, eikels, kastanjes en beukennootjes. Net als aapje Pippo en Max vinden peuters het leuk om door een berg herfstbladeren te banjeren. Dat je, net als aapje Pippo een eekhoorn tegenkomt, gebeurt zelden, maar iedereen kan op schattenjacht gaan in het bos. Neem een tas of trommel mee om de mooie, glimmende kastanjes of eikels met of zonder hoed in te verzamelen. Ga samen op zoek naar zo veel mogelijk verschillende soorten boombladeren en bekijk thuis of je ze kunt terugvinden op de kleurplaat op pagina 4 van deze Speelbrief. Ik wens je veel herfstachtig speel- en leesplezier met PIPPO! Marja Baeten redactie PIPPO Op zoek naar peuterboeken die passen bij het PIPPO-thema van deze maand? Via deze link vind je er een heleboel: http://clavisbooks.com/thema/pippo Speelbrief - Oktober 2016 - p1 AAPJE PIPPO EN DE EEKHOORN! Bekijk samen de foto s van het verhaal van aapje Pippo. Lees de tekst voor en wijs op de foto s aan wat er in het verhaaltje verteld wordt. Als je het verhaaltje een tweede keer leest, kun je kinderen vragen stellen over de inhoud. Je test zo of ze begrepen hebben wat je vertelt. OP PAGINA 2: Waar is aapje Pippo nu? Wat neemt hij mee? OP PAGINA 3: Wat vindt aapje Pippo? Voor wie neemt hij die mee? OP PAGINA 4: Aapje Pippo laat de kastanje voorzichtig zien. W aarom?
en IN HET BOS IS HET HERFST Deze twee bladzijden zijn bedoeld om kinderen nieuwe woordjes te leren. Eerst zien ze de losse plaatjes van een paddenstoel, een vogel, een konijntje, een spin en een eekhoorn. Benoem elk plaatje afzonderlijk. Probeert een kind het woord na te zeggen? Herhaal het zelf dan nog een keer. Zoek daarna alle losse plaatjes terug op de grote kijkplaat. Gevonden? Herhaal de woordjes dan nog een keer. Als een peuter alleen in PIPPO zit te lezen, zie je dat hij of zij vaak nadoet wat jij voordeed: aanwijzen en benoemen. Bij iets oudere kinderen kun je de plaatjes aanwijzen en de kinderen zelf het woord laten zeggen. Vraag ook eens: lijkt de eekhoorn op de tekening op de eekhoorn van aapje Pippo? Welke eekhoorn is echt? Sommige kinderen zien dat. Anderen nog niet. EEN LIED-SPELLETJE Een liedje zorgt voor extra beleving en sfeer. Lees de tekst eerst een keer hardop voor. Ga het liedje dan zachtjes zingen. Via onderstaande link vind je een filmpje waarin de maker, Tijl, het liedje zelf zingt. De melodie is eenvoudig, dus je zingt het snel mee. Shuttersto ck SCHUDT DE BLAADJES VAN DE BOMEN WAAIT DE TRANEN IN MIJN OGEN BLAAST MIJN MUTSJE VAN MIJN HOOFD HERFSTLIEDJE ZINGEN Speelbrief - Oktober 2016 - p2 Als je met meerdere kinderen bent, kun je het liedje zingen én er een spelletje van maken. Verander in de laatste zin het woord mama in de naam van jezelf. Als je het liedje nog een keer zingt, noem je in de laatste zin de naam van het kind dat jouw hand vastheeft. En zo ga je door tot alle kinderen in de liedjesrij elkaar een hand geven. LAAT DE HERFST NAAR ONS KOMEN FLUIT EEN WIJSJE IN MIJN OREN EN IK HOUD DE HAND VAN MAMA STEVIG VAST www.pinterest.com/tijldamen/herfstliedjes-en-rijmpjes/ Hier vind je meer liedjes van Tijl Damen. Het liedje de woele-waaie-wind kun je er ook downloaden. EEN HERFSTTAFEL MAKEN De herfstschatten die kinderen buiten vinden, kun je binnen een plekje geven. Zet een paraplu geopend op een tafel en zet daaronder een mand of schaal voor de schatten. Als je wilt kun je er ook woordkaartjes bij maken. Op de site www.leerkrachtig.nl klik je door naar de naamkaartjes die je kunt uitprinten. leerkrachtig.nl
Kinderen hebben een aangeboren nieuwsgierigheid. Ze genieten van zintuigelijke ervaringen: het voelen van wind langs hun gezicht; de structuur van schors, bladeren, steen of gras; een kriebelende spin in de hand. De natuur biedt oneindig veel materiaal om te leren en om zich te ontwikkelen. Spelen met speelgoed is vaak begrensd, maar de natuur biedt de fantasie de vrije ruimte. Bron: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar SPEEL HINDERNISBOS Als het buiten te slecht weer is, maak je in de kamer of in het lokaal een hindernisbos. Banken zijn omgevallen bomen, kussens zijn gladde bladeren, een mat is een grote regenplas. Zet een parcours uit en laat de peuters lekker klauteren, kruipen en springen door het bos. En... heel hard stampen in de regenplas! Zing een herfstliedje als je zo n hindernisherfstwandeling maakt. Zorg er zo veel mogelijk voor dat de kinderen in hun fantasie in een echt, spannend bos lopen. Max en Lila spelen in de tuin dat ze een wolf vangen. Het dier zit verstopt onder een grote berg van afgevallen blaadjes. De kinderen springen in de blaadjesberg en slaan met hun stok. Helaas doen ze elkaar pijn. Even is er verdriet, maar al snel geven ze elkaar een knuffel en... de wolf is weg. Lees het verhaaltje voor en bekijk samen de tekeningen. Als je het verhaaltje nog eens doorneemt, vraag je een kind om op elke bladzijde eens goed te kijken naar het gezicht van de papa van Max. Hoe kijkt hij op pagina 16? Waarom kijkt hij zo? Hoe kijkt hij op pagina 17, 18 en 19? En waarom kijkt hij daar zo? Speelbrief - Oktober 2016 - p3 Je kunt het verhaaltje samen nog eens vertellen om erachter te komen waarom papa steeds anders kijkt. Je betrekt de kinderen directer bij het verhaal. Je komt erachter wat de verschillen tussen kinderen zijn: de een kent bepaalde woorden wel, een ander kind nog niet. Het ene kind vertelt gemakkelijk, een ander kind moet je extra stimuleren. KLEURPLAAT Maak voor elk kind een kopie van de kleurplaat op de volgende bladzijde. De herfstbladeren die de kinderen verzameld hebben, kunnen ze ook terugzoeken op de kleurplaat. Dit is een goede manier om vormen te leren onderscheiden en herkennen. Lees het verhaaltje voor en wijs op de tekeningen steeds de dingen aan die in de tekst worden genoemd. Zo leren heel jonge kinderen het verband kennen tussen woord en beeld. Het verhaaltje van Beertje Bruin is een mooie aanleiding om kinderen te laten vertellen over hun eigen ervaringen in het bos. Hebben ze wel eens blaadjes laten vliegen, net als Beertje Bruin? Hebben ze ooit een stok gevonden die leek op een zwaard? Liepen ze wel eens over een boom die op de grond lag?
Deze kleurplaat hoort bij PIPPO oktober 2016.
BLAADJES SORTEREN OP GROOTTE EN KLEUR Shutterstock Vraag de kinderen om herfstbladeren mee te brengen. Liefst veel verschillende kleuren. Stal alle bladeren uit op een tafel. Pak er bijvoorbeeld een rood blad uit. Vraag de kinderen welke kleur het is en laat ze bladeren zoeken met een kleur die erop lijkt. Vraag ook naar kledingstukken en voorwerpen met die kleur. Doe hetzelfde met andere bladeren. Je kunt de rode en de gele bladeren bij elkaar laten leggen. Doe de gesorteerde bladeren in een mandje of een doos en zet die op de thematafel. Je kunt ook slingers maken van bladeren met min of meer dezelfde kleur of juist van bladeren met heel verschillende tinten. DANS DE BLAADJESDANS Een spel dat je met één of meer peuters kunt doen. De kinderen moeten zich inbeelden dat ze herfstblaadjes zijn. Zeg dat de blaadjes zachtjes van de bomen vallen. Ze zweven door de lucht (de kinderen maken zweefbewegingen en laten zich zachtjes vallen). Maak dan zacht blazende geluiden. Je vertelt dat het gaat waaien. De blaadjes die op de grond liggen gaan draaien en bewegen. Opeens gaat het stormen. Maak nu hardere blaasgeluiden. De liggende blaadjes komen overeind en cirkelen door de ruimte. Als jij klapt, is de wind voorbij en gaan alle blaadjes rustig op de (bos)grond liggen. Shuttersto ck OM SAMEN TE MAKEN: APPELTJESTHEE Na een herfstwandeling is het heerlijk om samen thuis iets warms te drinken. Een echte herfstdrank is appeltjesthee. Speelbrief - Oktober 2016 - p5 Je hebt nodig: Appelschillen, een theepot en een zeefje. Voor dit recept is het wel belangrijk dat je de schillen van de appels die je gebruikt, heel goed schoonmaakt. Het is het beste als je onbespoten biologische appels gebruikt. 1. Eerst moet je de schillen langzaam laten uitdrogen in de oven op een stand die overeenkomt met 50 tot 80 graden. Spreid de schillen uit op een bakblik en laat de ovendeur gedurende het droogproces op een kiertje, zodat de vochtige lucht kan ontsnappen. Draai de schillen af en toe om, want anders loop je de kans dat ze geroosterd worden en dat is niet de bedoeling. Samenstelling en teksten: Marja Baeten. Pedagogische bron: Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. rstock Shutte 2. Als je thee wilt maken, neem je een handvol gedroogde schillen en giet er een liter kokend water overheen. Laat de thee vervolgens 10 minuten trekken en giet hem dan door een zeefje. Hoe droger de schillen, hoe fruitiger de thee. In een goed afgesloten doos kunnen de schillen meerdere weken bewaard worden zonder dat ze hun smaak verliezen.