Patellaluxatie: meer dan alleen een losse knie! Lezing Maarsbergen Chihuahua/Mopshonden liefhebbers 18 november 2007 Maarten Kappen Kliniek voor Gezelschapsdieren Eersel Programma vanmiddag 1. Intro 2. Wat is patellaluxatie? 3. Hoe ontstaat het 4. Wat kunnen we eraan doen 5. Belang voor de fokkerij 6. Conclusie 7. Vragen
Overzicht Kniegewricht Introductie Sinds 1984 als dierenarts werkzaam 1 e en 2 e lijnskliniek in Eersel:95% honden Aandachtsvelden: orthopedie, chirurgie, radiologie, echografie en gyneacologie 1997 oprichting Cryolab
Een losse knie(schijf) alleen? 1. Afwijkende hals van bovenbeen 2. Afwijkende stand heupgewricht 3. Torsie bovenbeen 4. Misvorming bovenbeenuiteinde 5. Misvorming onderbeen 6. Torsie onderbeen 7. Bovenbeenspieraanhechting niet goed in lijn 8. Bovenbeenspierspanning te laag 9. Kniepeesaanhechting onderbeen afwijkend 10. Groeve knieschijf te ondiep 11. Arthrose kniegewricht 12. Verscheuring kniebanden 13. Verscheuring kruisbanden 14. Meniscusletsel 15. Te hoog rijdende knieschijf 16. (Ehlers-Danlos) Intro Veel voorkomend 75% naar binnenkant, 25% naar buitenkant 50% beiderzijds Teven 1.5 x zoveel als reuen Kleine én grote rassen Vanaf geboorte tot later in leven Aangeboren én erfelijk Incidenteel traumatisch NB: 15% heeft óók een voorste kruisband letsel
Wat is patellaluxatie? Een orthopedische groei- of ontwikkelingsstoornis die leidt tot het incidenteel of permanent uit de groeve raken van de knieschijf Veroorzaakt kreupelheid, ongemak, pijn, arthrose Afhankelijk van onderzoekers: a) 2 vormen b) 4 graden Orthopedische groeistoornissen HD, ED, OCD, enostosis, craniomand.ost., Voorstr kruisband letsels, etc Aangetoonde rasgevoeligheid: genetische invloed waarschijnlijk OFA: database voor Patellaluxatie
2 vormen 1. Habituele patellaluxatie: af en toe schiet hij eruit, vaak op latere leeftijd cq groeifase, goed te corrigeren 2. Permanente patellaluxatie: mogelijk vanaf de geboorte, grote afwijkingen skelet, lastiger te corrigeren 4 graden:singleton (anatomie) of Putnam (palpatie/voelen) 1. Patella normaal op zijn plaats, met moeite te luxeren, komt altijd weer terug in groeve, nauwelijks of niet kreupel, zeer geringe deformiteit. 2. Patella door manipuleren uit en in de groeve te krijgen, soms door buigen en strekken. Geringe botafwijkingen, soms trekken met been, soms erger.15-30 graden deviatie tt 3. Patella permanent naast de groeve, er wel op te krijgen, maar gaat automatisch weer terug. Grotere botafwijkingen, O-benen. 30-60 graden deviatie tt 4. Patella permanent naast de groeve, niet te reponeren. Grote deformiteiten, geen of zeer ondiepe groeve. Continu kreupel of niet belasten. 60-90 graden tt
Hoe komt het zover? Spierspanning quadriceps groep onevenwichtig Hoek aanhechting quadriceps-spieren niet goed Hoeking en stand bovenbeenkop afwijkend Torsie bovenbeen
Dus hoe is het vast te stellen? 1. Op de onderzoekstafel: voelen bij ontspannen staande en liggende hond 2. Soms op de rug liggend tijdens stevige manipulatie 3. Additioneel en met name graad 3 en 4: rontgenfoto s craniocaudaal (voor-achter) 4. Wetenschap: MRI, CTscan, Rontgenfoto s 5. In de toekomst: DNA onderzoek Vanaf welke leeftijd kunnen we de diagnose stellen? Soms vanaf geboorte al vaststelbaar maar moet minimaal voor de fokrijpe leeftijd. OFA database: minimaal 12 maanden Chihuahua : 5.6 % lijders Mops: 8.4 % lijders (Labrador: 14.2, Am.Cocker Spaniel:22.4, Yorksh.Terrier: 13.4) Herhalen op latere leeftijd!
Kan ik vaststellen of het erfelijk dan wel traumatisch is? Als er vormafwijkingen zijn en een vlakkere groeve dan is het ws erfelijk Acute verscheuring van de zijdelingse band met enorme zwelling dan traumatisch (zeer zelden) Verreweg de meeste gevallen hebben een erfelijke basis!
Behandeling afhankelijk van: Leeftijd Ernst van de klachten Graad van patellaluxatie Ernst van de misvormingen en standafwijkingen Behandelingen: 1. Conservatief: fysio/nsaids/glucosaminen etc 2. TTT: tuberositas tibia transpositie 3. Groeve aanpassen: wig of blokvormig 4. Spanningsvermindering van band binnenzijde 5. Spanningsverhoging van contralaterale band 6. Botcorrecties 7. Spieraanhechting verplaatsen
Doel van de chirurgische behandeling Herstel van normale krachtenlijn van de quadricepsgroepspieren Herstel van de correcte ligging in de groeve en stabiliteit van de knieschijf Graad 3/4
Verdieping van de groeve: wigrecessie
Blokrecessie groeveverdieping
Tuberositas Tibia Transpositie: scheenbeen punt verplaatsing: kniepees-aanhechting verplaatsing: Losbeitelen en opnieuw vastzetten van de aanhechting van de kniepees op het scheenbeen
Fixatie meestal met schroeven
Beencorrecties Belang voor de fokkerij: Erfelijke faktor Polygeen probleem ws Verschillende rassen, verschillende pathogenese Eenvoudig vast te stellen voor de fokrijpe leeftijd in de meeste gevallen Alle fokdieren, meerdere generaties Bepaalde mate van subjektiviteit van test : nadeel Graad 1 t/m 4 uitsluiten? DNA?
Conclusie: Patellaluxatie komt veel voor, is relatief eenvoudig te diagnosticeren, kan in de meeste gevallen goed behandeld worden, is erfelijk, waarschijnlijk polygeen, en dus via gericht fokbeleid op den duur uit te bannen. Genetic problems of Chihuahuas include: collapsing trachea,corneal dystrophy (annual CERF exams should be done in all breeding dogs, regardless of breed), entropion, Factor VIII deficiency, glaucoma, PSS, hydrocephalus, hypoplasia of dens,hypothyroidism, iris atrophy, KCS,lens luxation,mitral valve defects,neuronal ceroid lipofuscinosis,patellar luxation,cryptorchidism (check the littermates, uncles, etc), PRA.
www.dierenkliniekeersel.com www.cryolab.nl